Dieta przy dnie moczanowej i przykładowy jadłospis. Co jeść, a czego unikać?

Dna moczanowa, która bywa określana również jako podagra lub artretyzm, jest chorobą zapalną stawów, dobrze znaną już od czasów starożytnych. Dieta odgrywa bardzo ważną rolę w profilaktyce i wspomaganiu leczenia dny moczanowej. Jaka dieta przy dnie moczanowej jest wskazana?

1. Czym jest dna moczanowa i jakie są jej objawy?
2. Dieta przy dnie moczanowej – najważniejsze zasady odżywiania przy podagrze
3. Produkty dozwolone i zakazane w diecie moczanowej – tabela
4. Dna moczanowa a dieta – przykładowy jadłospis
5. Dieta w dnie moczanowej – najczęściej zadawane pytania

Z tego artykułu dowiesz się:

• czym jest dna moczanowa i jakie są jej objawy,
• jakie są najważniejsze zasady diety przy dnie moczanowej,
• co jeść przy dnie moczanowej,
• czego nie można jeść przy dnie moczanowej.

Dzięki temu artykułowi zrozumiesz, na czym polega zdrowa dieta przy dnie moczanowej, poznasz jej najważniejsze zasady oraz nauczysz się świadomie wybierać produkty, które wspierają leczenie podagry.

Czym jest dna moczanowa i jakie są jej objawy?

Choroba królów i bogaczy – tak potocznie nazywana była dna moczanowa w dawnych czasach z uwagi na to, że tylko klasa wyższa mogła sobie pozwolić na regularne spożywanie napojów alkoholowych oraz mięsa i jego przetworów. Taka dieta prowadziła do nadmiernego wzrostu poziomu kwasu moczowego we krwi (hiperurykemii).

Dna moczanowa jest chorobą zapalną wynikającą z przewlekle podwyższonego stężenia kwasu moczowego w organizmie. Kwas ten tworzy kryształy w stawach, nerkach, drogach moczowych oraz innych tkankach i narządach. Podwyższone stężenie kwasu moczowego we krwi (powyżej 7 mg/dl lub 420 µmol/l) może wynikać z uwarunkowanych genetycznie zaburzeń działania enzymów biorących udział w przemianie puryn (pierwotna hiperurykemia) lub ze zwiększonego spożycia puryn (czerwone mięso, przetwory mięsne, podroby, mocne wywary mięsne, niektóre ryby i owoce morza), fruktozy (słodkie napoje, syropy, słodycze) oraz alkoholu (zmniejsza wydalanie kwasu moczowego wraz z moczem).

Dna moczanowa najczęściej dotyka mężczyzn po 40. roku życia oraz kobiety po menopauzie. Napad dny moczanowej objawia się nagłym, silnym bólem i obrzękiem stawu, któremu towarzyszy rumień. Objawy dny moczanowej najczęściej dotyczą stawu śródstopno-paliczkowego pierwszego (czasem również stawów skokowych, kolanowych, rzadziej kończyn górnych) i pojawiają się wcześnie rano. Napad dny moczanowej może wystąpić po spożyciu alkoholu lub dużej ilości pokarmów zawierających puryny (zwłaszcza mięsa i podrobów). Nieleczony napad dny moczanowej trwa zazwyczaj 1–2 tygodnie i ustępuje samoistnie.

Dieta przy dnie moczanowej – najważniejsze zasady odżywiania przy podagrze

Najważniejszą zasadą diety przy dnie moczanowej jest wyraźne zmniejszenie spożycia puryn (zwłaszcza podrobów, przetworzonego czerwonego mięsa, ciemnych ryb, owoców morza, żywności typu fast food), fruktozy (słodkich napojów, słodyczy, syropów owocowych, cukru i miodu) oraz alkoholu. Jednocześnie bardzo istotne jest zwiększenie udziału w diecie świeżych warzyw i owoców, produktów zbożowych z pełnego przemiału, nasion roślin strączkowych, mleka i produktów mlecznych o niskiej zawartości tłuszczu, niesolonych i niesłodzonych orzechów, oliwy z oliwek extra virgin oraz jednoskładnikowych ziół i przypraw. Kluczowe jest również spożywanie odpowiedniej ilości płynów w ciągu dnia, szczególnie niegazowanej wody (minimum 2 litry), aby zadbać o prawidłowe nawodnienie organizmu.

Dna moczanowa – produkty zalecane w diecie

Co jeść przy dnie moczanowej? Do produktów zalecanych w diecie osób chorujących na dnę moczanową należą m.in.: surowe warzywa i owoce, gruboziarniste produkty zbożowe, nasiona roślin strączkowych, naturalne napoje roślinne (bez cukru) oraz mleko i naturalne przetwory mleczne o obniżonej zawartości tłuszczu, które zmniejszają ryzyko wystąpienia napadu dny moczanowej. Szczególnie polecane są warzywa i owoce bogate w błonnik pokarmowy, związki polifenolowe oraz witaminę C, np. papryka, brukselka, brokuły, natka pietruszki, czarne porzeczki, truskawki, kiwi czy pomarańcze. W diecie przy dnie moczanowej powinny znaleźć się również gotowane jaja, naturalne produkty sojowe (tofu, tempeh, napój sojowy bez cukru), orzechy, nasiona, pestki, oliwa z oliwek z pierwszego tłoczenia oraz wiśnie i czereśnie, które mogą pomóc obniżyć podwyższony poziom kwasu moczowego we krwi i zmniejszyć ryzyko wystąpienia napadu dny moczanowej.

Dieta w dnie moczanowej – czego unikać?

Osoby z rozpoznaną dną moczanową powinny unikać spożywania produktów o wysokiej zawartości puryn, które zwiększają stężenie kwasu moczowego we krwi i mogą prowadzić do wystąpienia napadu dny moczanowej. Należy wyraźnie ograniczyć, a najlepiej całkowicie wyeliminować te produkty z diety, szczególnie w przypadku zaostrzenia objawów dny moczanowej:

• podroby, tłuste mięso i przetwory mięsne (zwłaszcza czerwone mięso) – są bogate w puryny, które zwiększają stężenie kwasu moczowego we krwi i mogą wywołać napad dny moczanowej;
• owoce morza i ryby o ciemnym mięsie (zwłaszcza przetworzone) – zawierają związki purynowe, które bezpośrednio przyczyniają się do podwyższenia stężenia kwasu moczowego we krwi;
• słodkie napoje gazowane i niegazowane – zawierają cukier i/lub syrop glukozowo-fruktozowy, przez co zwiększają produkcję kwasu moczowego w organizmie i nasilają ryzyko rozwoju dny moczanowej;
• napoje alkoholowe – piwo i mocne alkohole zawierają duże ilości puryn, które powodują zwiększenie poziomu kwasu moczowego we krwi.

Produkty dozwolone i zakazane w diecie moczanowej – tabela

Dna moczanowa a dieta – przykładowy jadłospis

Co można jeść przy dnie moczanowej? Poniżej znajduje się przykładowy jadłospis dla osób z rozpoznaną dną moczanową.

Śniadanie: Owsianka na naturalnym napoju sojowym bez cukru z malinami, borówkami amerykańskimi, skyrem, świeżo mielonym siemieniem lnianym, migdałami, pestkami dyni i gorzkim kakao

Drugie śniadanie: Koktajl na bazie jogurtu naturalnego, z dodatkiem banana, wiśni, cynamonu, kardamonu, nasion chia i pasty sezamowej tahini

Obiad: Kasza jaglana z filetem z dorsza pieczonym w ziołach i sałatką warzywną z rukoli, pomidora, papryki czerwonej, rzodkiewki, soku z cytryny, oliwy z oliwek z pierwszego tłoczenia oraz ziół prowansalskich i pieprzu ziołowego

Podwieczorek: Zupa krem z soczewicy czerwonej, różnokolorowych papryk, marchwi, cebuli, czosnku, natki pietruszki, oliwy z oliwek z pierwszego tłoczenia oraz mieszanki ziół i przypraw

Kolacja: Jajka na miękko z pieczywem żytnim razowym na zakwasie, pastą z awokado, sałatą masłową, świeżym ogórkiem, bazylią, oregano i pieprzem ziołowym

Dieta w dnie moczanowej – najczęściej zadawane pytania

Co jeść, aby obniżyć kwas moczowy?

Warto spożywać różnokolorowe świeże warzywa i owoce (w tym wiśnie, truskawki, maliny, kiwi, pomarańcze), pełnoziarniste produkty zbożowe, rośliny strączkowe, orzechy, nasiona, pestki oraz mleko i produkty mleczne o obniżonej zawartości tłuszczu (zwłaszcza jogurt, kefir, maślankę, twaróg).

Jaki owoc obniża kwas moczowy?

Wiśnie i czereśnie obniżają stężenie kwasu moczowego we krwi oraz zmniejszają ryzyko wystąpienia napadów dny moczanowej dzięki swoim właściwościom przeciwzapalnym i przeciwutleniającym. Wśród innych owoców, które obniżają kwas moczowy, wymienia się jabłka, pomarańcze, grejpfruty, kiwi, borówki amerykańskie, truskawki, maliny oraz czarne porzeczki.

Czy można pić wodę z cytryną przy dnie moczanowej?

Można pić wodę z cytryną przy dnie moczanowej, ponieważ sprzyja to utrzymywaniu dobrego stanu nawodnienia i pomaga wydalać nadmiar kwasu moczowego z moczem. Ponadto sok z cytryny zawiera witaminę C, która obniża poziom kwasu moczowego we krwi i zapobiega napadom dny moczanowej.

Jaki chleb przy dnie moczanowej?

Przy dnie moczanowej należy wybierać pieczywo pełnoziarniste na zakwasie, np. chleb żytni lub orkiszowy, które mają umiarkowany poziom puryn oraz wysoką zawartość błonnika pokarmowego. Osoby z dną moczanową powinny unikać spożywania chleba na drożdżach, ponieważ drożdże piekarskie mają wysoką zawartość puryn i mogą zwiększać stężenie kwasu moczowego we krwi.

Czy można pić kawę przy dnie moczanowej?

Można pić kawę przy dnie moczanowej, ale bez dodatku cukru, miodu, słodkich syropów czy śmietanki. Przeprowadzone badania sugerują, że osoby regularnie spożywające kawę mają niższe ryzyko wystąpienia dny moczanowej w porównaniu z osobami, które nie piją jej wcale.