Glukozamina – jaki ma wpływ na stawy? Jak uzupełniać jej niedobory?

Dolegliwości i choroby ze strony układu mięśniowo-szkieletowego to poważny problem współczesnego, starzejącego się społeczeństwa. Choroba zwyrodnieniowa stawów (osteoartroza) jest nierzadko przyczyną niezdolności do pracy, niepełnosprawności, obniżenia samopoczucia psychicznego. Najczęściej zalecane w jej terapii leki przeciwbólowe i niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) działają jedynie objawowo, nie lecząc przyczyn osteoartrozy, a dodatkowo są powodem występowania dotkliwych działań niepożądanych. Zrozumiałym jest zatem poszukiwanie bezpiecznych alternatyw o wpływie nie tylko na objawy, ale też na przyczynę tego schorzenia. 

Glukozamina – czym jest? 

Glukozamina (ang. glucosamine) to aminomonosacharyd; związek organiczny, będący pochodną glukozy, w której jedna z grup hydroksylowych została podstawiona grupą aminową. Jest rozpuszczalna w wodzie. Ten jeden z najliczniej występujących w organizmie człowieka cukrów prostych jest prekursorem wielu innych cząstek, np. chondroityny lub heparyny. 

Glukozamina dostępna jest na rynku w postaci trzech związków: siarczanu, chlorowodorku i N-acetyloglukozaminy. Wszystkie one pozyskiwane są z chityny budującej szkielety organizmów morskich lub ściany komórkowe grzybów. Występuje też w pełni syntetyczna forma glukozaminy. 

Glukozamina – właściwości, działanie i efekty 

Choroba zwyrodnieniowa stawów przestaje być domeną wyłącznie ludzi starszych. Coraz częściej dotyka osoby młode – czasem dopiero po 35. roku życia! Przyczyniają się do tego chętnie uprawiane sporty wyczynowe, a nawet rekreacyjne. Stopniowo przeciążenie stawów prowadzi do postępującego uszkodzenia chrząstki, a dalej do wtórnej lub pourazowej osteoartrozy. Wzrasta więc zapotrzebowanie na leczenie mniej inwazyjne niż proponowana osobom w starszym wieku endoprotezoplastyka. Poszukiwane jest remedium idealne: niepowodujące działań niepożądanych, modyfikujące przebieg choroby zwyrodnieniowej stawów, spowalniające stan zapalny i procesy niszczenia tkanek stawu. Odpowiedzią są związki chondroprotekcyjne z glukozaminą na czele. 

Mechanizm działania glukozaminy nie został wciąż dokładnie poznany. Wykazano, że jest ona wykorzystywana przez chondrocyty do wbudowania jej w łańcuchy glikozaminoglikanów (GAG), czyli polisacharydów będących m.in. składową chrząstki. Glukozamina zmniejsza aktywność niektórych enzymów katabolicznych biorących udział w degradacji tkanki chrzęstnej. Ułatwia też nowo powstałym chondrocytom dotarcie do uszkodzonych obszarów chrząstki. Może również pobudzać produkcję kwasu hialuronowego, ważnego składnika mazi stawowej. Inne badania wskazują na zdolność glukozaminy do zmniejszania stanów zapalnych przez hamowanie aktywności cytokin prozapalnych i zmniejszenie produkcji prostaglandyn. 

Zasadność suplementacji glukozaminą w ostatnich latach poddawana jest dyskusji ze względu na niejednoznaczne wyniki badań dotyczących jej skuteczności. Są jednak wyniki licznych eksperymentów, które budzą zaufanie i nadzieję, gdy setki pacjentów przyjmowało glukozaminę przez okres 3 lat i nie wykazano u nich po tym czasie żadnych ubytków chrząstki stawowej – w odróżnieniu od pacjentów przyjmujących placebo, a których stan chrząstki uległ pogorszeniu. 

Glukozamina – kiedy stosować? Jak dawkować preparaty z glukozaminą? 

W aptekach dostępne są preparaty z glukozaminą w postaci leków na receptę oraz licznych suplementów diety. Odpowiednie będą dla osób zmagających się z chorobą zwyrodnieniową stawów, dla osób w podeszłym wieku oraz dla osób aktywnych fizycznie, pragnących zadbać o prawidłowe funkcjonowanie stawów, ich ruchomość i sprawność. Jaka glukozamina będzie najlepsza? Najlepiej, by w preparacie znajdowała się glukozamina w postaci siarczanu, którego korzystne działanie jest najdokładniej poznane.  

Wybierać można spośród suplementów w postaci tabletek, kapsułek, saszetek, żeli do smarowania, płynów do wypicia. Są to przede wszystkim preparaty wieloskładnikowe, np. z witaminą C, imbirem, kolagenem, chondroityną, kwasem hialuronowym, ekstraktem z kadzidłowca indyjskiego (Boswellia serrata). 

Glukozamina – skutki uboczne i przeciwwskazania do stosowania 

Glukozamina podana doustnie jest bardzo dobrze tolerowana. Ewentualne działania niepożądane – takie jak zaparcia, biegunki, wzdęcia, bóle głowy, wysypka – mają łagodny charakter i ustępują po odstawieniu preparatu. 

W czasie ciąży i karmienia piersią, w przypadku dzieci i młodzieży oraz w przypadku cukrzycy stosowanie preparatów z glukozaminą należy skonsultować z lekarzem.