Chrząstka stawowa – jakie pełni funkcje? Uszkodzenie i regeneracja chrząstki stawowej
Mateusz Burak

Chrząstka stawowa – jakie pełni funkcje? Uszkodzenie i regeneracja chrząstki stawowej

Chrząstka stawowa (łac. cartilago articularis) to twarda, lecz elastyczna tkanka łączna szkieletowa pokrywająca powierzchnię stawową kości. Zapobiega ścieraniu się kości i zapewnia ślizg, pełni funkcję amortyzującą wstrząsy. Stopień uszkodzenia chrząstki ocenia się, wykorzystując skalę Outerbridge’a.

Co to jest chrząstka stawowa? Jakie funkcje pełni?

Chrząstka stawowa jest niezwykle silną i elastyczną tkanką włóknistą, która pełni wiele funkcji. Pokrywa końce stawowe kości, które tworzą połączenia anatomiczne (przykładem może być staw kolanowy, w którym wymieniona tkanka pokrywa powierzchnie kości: piszczelowej, udowej oraz rzepki).

Chrząstka odpowiada po części za przechowywanie mazi stawowej. Przy obciążeniu danego stawu dochodzi do jej uwolnienia i rozprowadzenia na powierzchni opisywanej tkanki włóknistej, co chroni przed nadmierną eksploatacją elementów stawowych oraz pomaga utrzymać je w należytej kondycji. Amortyzacja jest więc jej główną funkcją, co pozwala na odciążenie układu kostno-stawowego podczas aktywności.

Uszkodzenie chrząstki stawowej – przyczyny

Chrząstka stawowa posiada bardzo dużą wytrzymałość oraz elastyczność. Mimo to jest narażona na uszkodzenia, które mogą zrodzić się z powodu nawarstwiających się urazów i kontuzji w obrębie tego samego stawu (zespół przedwczesnego zużywania chrząstki stawowej).

Z czasem tego typu obrażenia doprowadzają do zainicjowania procesów zwyrodnieniowych. Zubożenie warstwy chrząstki pokrywającej końce stawowe kości powoduje utratę ślizgu, amortyzacji, doprowadzając w konsekwencji do zwiększenia tarcia kostnego. Wywołuje to ból i silne dolegliwości znacząco utrudniające lub uniemożliwiające pacjentowi funkcjonowanie w codziennym życiu. 

Uszkodzenie chrząstki stawowej towarzyszy także schorzeniom takim jak reumatoidalne zapalenie stawów, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa czy zwyrodnienie stawu biodrowego (koksartroza). Proces ubożenia tej struktury wiąże się także z upływającym czasem i postępującą eksploatacją narządu ruchu człowieka.

Polecane dla Ciebie

Uszkodzenie chrząstki stawowej – objawy

Wśród najczęściej opisywanych objawów uszkodzenia chrząstki stawowej znajdują się:

  • ból stawów – dolegliwości bólowe nasilają się podczas obciążenia (jednak często nie ustępują całkowicie w spoczynku),
  • uczucie przeskakiwania, klikania w stawie, blokady,
  • w zaawansowanych przypadkach może pojawiać się obrzęk prowadzący do zatarcia lub zniekształcenia obrysu połączeń stawowych,
  • sztywność lub nawet całkowita, czasowa utrata możliwości wykonywania ruchów,
  • ograniczenie zakresu ruchomości.

Intensywność oraz kompilacja wyżej wymienionych objawów jest uzależniona od wielu czynników. Wśród nich należy wymienić m.in. przyczynę uszkodzenia, stopień zaawansowania oraz lokalizację. 

Regeneracja chrząstki stawowej – styl życia i aktywność fizyczna

Proces regeneracji chrząstki stawowej to przede wszystkim eliminacja czynników sprzyjających uszkodzeniom.

Bardzo ważne jest, aby – jeśli to konieczne – zredukować masę ciała i zmniejszyć tym samym obciążenia kierowane na układ kostno-stawowy. Korzystnie zadziała też zmniejszenie ilości czerwonego mięsa w diecie oraz tłuszczów zwierzęcych. Obligatoryjna jest aktywność fizyczna, której intensywność oraz rodzaj będą mocno zindywidualizowane pod kątem potrzeb konkretnego pacjenta. Bardzo wiele mówi się o dobroczynnym wpływie pokarmów zawierających siarkę oraz bogatych w kolagen. 

Regeneracja chrząstki stawowej – suplementacja

Suplementy wspomagające odbudowę chrząstki stawowej są dziś bardzo popularnym i dość skutecznym uzupełnieniem procesu leczenia. Siarczan glukozaminy jest jednym z takich preparatów. Glukozamina to aminocukier, naturalnie występujący w ludzkim organizmie, będący składnikiem tkanki łącznej. Uważa się, że może wspomagać regenerację chrząstki stawowej po uszkodzeniach. 

Kwas hialuronowy najczęściej podawany jest w postaci iniekcji. Podobnie jak poprzedni preparat, może być stosowany w celach profilaktycznych, zwłaszcza u sportowców i osób uprawiających wyczynowo sport. Pozwala on bowiem chronić przed pojawianiem się niekorzystnych zmian degeneracyjnych a w przypadku, kiedy już powstały, spowalnia tempo ich narastania. 

Siarczan chondroityny jest ważnym elementem budującym tkankę chrzęstną. Jest stosowany wspomagająco w leczeniu objawów choroby zwyrodnieniowej stawów. Jego właściwy poziom pozwala skutecznie zmniejszać tarcie powierzchni stawowych. 

Kolagen jest białkiem fibrylarnym naturalnie występującym w tkance łącznej. Jego zawartość spada wraz z wiekiem oraz zwiększoną aktywnością fizyczną. Występuje najczęściej pod postacią kapsułek lub rozpuszczalnego w wodzie proszku. 

Regeneracja chrząstki stawowej – fizjoterapia

Sposoby na odbudowę chrząstki stawowej to także domena fizjoterapii. Wyróżnia się wiele działań stosowanych zarówno w celach profilaktycznych, jak i leczniczych. Mowa tutaj o kąpielach siarkowych, kąpielach borowinowych, okładach z borowiny, stosowaniu ekspozycji na zmienne pole magnetyczne (magnetoterapii) czy stosowaniu krioterapii. Zabiegi fizykoterapeutyczne stosowane są zarówno u sportowców, u osób mało aktywnych, u których celem jest jedynie działanie analgetyczne czy jako forma wspomagania leczenia pooperacyjnego po zabiegach chirurgicznych. 

Istotne są także ćwiczenia na odbudowę chrząstki. Bardzo ważne jest, aby były one prowadzone w odciążeniu, gdyż pozwoli to na wytworzenie większej ilości mazi stawowej bez obciążania stawów.

Przykładem może być jazda na rowerku stacjonarnym, co sprzyja kondycji stawów biodrowych, ćwiczenia w środowisku wodnym, wykorzystywanie systemów odciążających podczas rehabilitacji, stosowanie trakcji, budowanie gorsetu mięśniowego czy ćwiczenia izometryczne wskazanych przez terapeutę partii mięśniowych. Cały proces postępowania leczniczego uzależniony jest od stopnia uszkodzenia. 

  1. Alford J. W., Cole B. J., Cartilage restoration, part I: basic science, historical perspective, patient evaluation and treatment options. "Am J Sports Med." 2005, nr 3, s. 295-306.
  2. Tao K., Rey-Rico A., Frisch J., Venkatesan J. K., Schmitt G., Madry H., Lin J., Cucchiarini M., rAAV-mediated combined gene transfer and overexpression of TGF-β and SOX9 remodels human osteoarthritic articular cartilage, "J. Orthop. Res." 2016, nr 34, s. 2181–2190.
  3. McAlindon T. E., Bannuru R. R., Sullivan M. C. i in., OARSI guidelines for the non-surgical management of knee osteoarthritis. Osteoarthr, "Cartil." 2014, nr 22, s. 363–388.
  4. Craft A. M., Rockel J. S., Nartiss Y. i in., Generation of articular chondrocytes from human pluripotent stem cells, "Nat. Biotechnol. 2015;33:638–645.
  5. Lee Y., Choi J., Hwang N. S., Regulation of lubricin for functional cartilage tissue regeneration: A review, "Biomater. Res." 2018, nr 22, s. 9.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Rak żołądka - przyczyny, objawy, leczenie

    Rak żołądka jest jednym z częściej występujących nowotworów przewodu pokarmowego, częściej występuje u mężczyzn niż u kobiet. Polska należy niestety do krajów o jednej z większej w świecie częstości zachorowań na ten nowotwór. Na szczęście w ostatnich latach obserwuje się stopniowe zmniejszanie liczby nowych zachorowań. Najczęściej występującym nowotworem jest rak gruczołowy (adenocarcinoma).

  • Jak powstaje nowotwór?

    Nowotwory są główną przyczyną zgonów na świecie. Szacuje się, że w Polsce choruje na nie ponad milion osób, a ok. 100 tys. umiera. Niestety, statystyki te z roku na rok są coraz mniej optymistyczne. Jak powstaje nowotwór? Czy da się zapobiec jego rozwojowi?

  • Przeziębienie, grypa, alergia czy COVID-19? Jak je od siebie odróżnić?

    Swędzenie w gardle, gorączka, katar – w dobie pandemii koronawirusa i COVID-19 te symptomy wzbudzają niepokój. Czy słusznie? Jak odróżnić objawy alergii, przeziębienia i grypy od choroby koronawirusowej? Dowiedz się z poniższego artykułu.

  • Perforacja jelita – przyczyny, objawy, leczenie

    Perforacja jelita to bardzo poważne schorzenie, które wymaga natychmiastowej interwencji lekarskiej. Nieleczone może doprowadzić do śmierci. Jak rozpoznać przedziurawione jelito i co jest jego przyczyną? Jak wygląda leczenie i czy może się objeść bez interwencji chirurga?

  • Chłoniak – objawy, leczenie, rokowania i rodzaje nowotworu układu chłonnego

    Chłoniakiem określa się nieprawidłowy rozrost tkanki limfatycznej. Jednoznaczne wyjaśnienie pochodzenia chłoniaków i przyczyn ich występowania nadal pozostaje wyzwaniem dla współczesnej medycyny. Podstawą leczenia wszystkich rodzajów chłoniaków jest chemioterapia.

  • By-passy, czyli pomostowanie aortalno-wieńcowe – na czym polega ten zabieg?

    Pojęcie by-passów, używane często w środowisku medycznym, nadal nie jest do końca jasne dla reszty społeczeństwa. Pomostowanie aortalno-wieńcowe umożliwia doprowadzenie krwi do serca, co jest szczególnie istotne w przypadku m.in. zablokowania tętnic wieńcowych przez blaszki miażdżycowe.

  • Jak odchudzić dziecko? Praktyczne porady dietetyka

    Statystyki w kwestii nadwagi i otyłości u dzieci i młodzieży pogarszają się z roku na rok. Coraz więcej dzieci w Polsce boryka się ze zbyt wysoką masą ciała. Jako rodzice chcemy jak najlepiej dla swoich pociech, dlatego zaczynamy wyszukiwać informacje dotyczące odchudzania dzieci. Jak poradzić sobie z nadwagą lub otyłością dziecka? Jakie kroki warto podjąć w tym kierunku? I ostatnie – czy dzieci powinno się odchudzać?

  • Jak wyleczyć nużeńca? Leki, suplementy, domowe sposoby na nużycę

    Nużeniec jest pasożytem należącym do roztoczy. Jest niewidoczny gołym okiem, ponieważ ma bardzo niewielkie rozmiary. Gatunki bytujące na człowieku to: nużeniec ludzki oraz nużeniec krótki. Liczba osób zarażonych wzrasta wraz z wiekiem. Nawet ponad 80% osób powyżej 70. roku życia może być zarażonych nużeńcem.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij