Chrząstka stawowa – jakie pełni funkcje? Uszkodzenie i regeneracja chrząstki stawowej
Mateusz Burak

Chrząstka stawowa – jakie pełni funkcje? Uszkodzenie i regeneracja chrząstki stawowej

Chrząstka stawowa (łac. cartilago articularis) to twarda, lecz elastyczna tkanka łączna szkieletowa pokrywająca powierzchnię stawową kości. Zapobiega ścieraniu się kości i zapewnia ślizg, pełni funkcję amortyzującą wstrząsy. Stopień uszkodzenia chrząstki ocenia się, wykorzystując skalę Outerbridge’a.

Co to jest chrząstka stawowa? Jakie funkcje pełni?

Chrząstka stawowa jest niezwykle silną i elastyczną tkanką włóknistą, która pełni wiele funkcji. Pokrywa końce stawowe kości, które tworzą połączenia anatomiczne (przykładem może być staw kolanowy, w którym wymieniona tkanka pokrywa powierzchnie kości: piszczelowej, udowej oraz rzepki).

Chrząstka odpowiada po części za przechowywanie mazi stawowej. Przy obciążeniu danego stawu dochodzi do jej uwolnienia i rozprowadzenia na powierzchni opisywanej tkanki włóknistej, co chroni przed nadmierną eksploatacją elementów stawowych oraz pomaga utrzymać je w należytej kondycji. Amortyzacja jest więc jej główną funkcją, co pozwala na odciążenie układu kostno-stawowego podczas aktywności.

Uszkodzenie chrząstki stawowej – przyczyny

Chrząstka stawowa posiada bardzo dużą wytrzymałość oraz elastyczność. Mimo to jest narażona na uszkodzenia, które mogą zrodzić się z powodu nawarstwiających się urazów i kontuzji w obrębie tego samego stawu (zespół przedwczesnego zużywania chrząstki stawowej).

Z czasem tego typu obrażenia doprowadzają do zainicjowania procesów zwyrodnieniowych. Zubożenie warstwy chrząstki pokrywającej końce stawowe kości powoduje utratę ślizgu, amortyzacji, doprowadzając w konsekwencji do zwiększenia tarcia kostnego. Wywołuje to ból i silne dolegliwości znacząco utrudniające lub uniemożliwiające pacjentowi funkcjonowanie w codziennym życiu. 

Uszkodzenie chrząstki stawowej towarzyszy także schorzeniom takim jak reumatoidalne zapalenie stawów, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa czy zwyrodnienie stawu biodrowego (koksartroza). Proces ubożenia tej struktury wiąże się także z upływającym czasem i postępującą eksploatacją narządu ruchu człowieka.

Powiązane produkty

Uszkodzenie chrząstki stawowej – objawy

Wśród najczęściej opisywanych objawów uszkodzenia chrząstki stawowej znajdują się:

  • ból stawów – dolegliwości bólowe nasilają się podczas obciążenia (jednak często nie ustępują całkowicie w spoczynku),
  • uczucie przeskakiwania, klikania w stawie, blokady,
  • w zaawansowanych przypadkach może pojawiać się obrzęk prowadzący do zatarcia lub zniekształcenia obrysu połączeń stawowych,
  • sztywność lub nawet całkowita, czasowa utrata możliwości wykonywania ruchów,
  • ograniczenie zakresu ruchomości.

Intensywność oraz kompilacja wyżej wymienionych objawów jest uzależniona od wielu czynników. Wśród nich należy wymienić m.in. przyczynę uszkodzenia, stopień zaawansowania oraz lokalizację. 

Regeneracja chrząstki stawowej – styl życia i aktywność fizyczna

Proces regeneracji chrząstki stawowej to przede wszystkim eliminacja czynników sprzyjających uszkodzeniom.

Bardzo ważne jest, aby – jeśli to konieczne – zredukować masę ciała i zmniejszyć tym samym obciążenia kierowane na układ kostno-stawowy. Korzystnie zadziała też zmniejszenie ilości czerwonego mięsa w diecie oraz tłuszczów zwierzęcych. Obligatoryjna jest aktywność fizyczna, której intensywność oraz rodzaj będą mocno zindywidualizowane pod kątem potrzeb konkretnego pacjenta. Bardzo wiele mówi się o dobroczynnym wpływie pokarmów zawierających siarkę oraz bogatych w kolagen. 

Regeneracja chrząstki stawowej – suplementacja

Suplementy wspomagające odbudowę chrząstki stawowej są dziś bardzo popularnym i dość skutecznym uzupełnieniem procesu leczenia. Siarczan glukozaminy jest jednym z takich preparatów. Glukozamina to aminocukier, naturalnie występujący w ludzkim organizmie, będący składnikiem tkanki łącznej. Uważa się, że może wspomagać regenerację chrząstki stawowej po uszkodzeniach. 

Kwas hialuronowy najczęściej podawany jest w postaci iniekcji. Podobnie jak poprzedni preparat, może być stosowany w celach profilaktycznych, zwłaszcza u sportowców i osób uprawiających wyczynowo sport. Pozwala on bowiem chronić przed pojawianiem się niekorzystnych zmian degeneracyjnych a w przypadku, kiedy już powstały, spowalnia tempo ich narastania. 

Siarczan chondroityny jest ważnym elementem budującym tkankę chrzęstną. Jest stosowany wspomagająco w leczeniu objawów choroby zwyrodnieniowej stawów. Jego właściwy poziom pozwala skutecznie zmniejszać tarcie powierzchni stawowych. 

Kolagen jest białkiem fibrylarnym naturalnie występującym w tkance łącznej. Jego zawartość spada wraz z wiekiem oraz zwiększoną aktywnością fizyczną. Występuje najczęściej pod postacią kapsułek lub rozpuszczalnego w wodzie proszku. 

Regeneracja chrząstki stawowej – fizjoterapia

Sposoby na odbudowę chrząstki stawowej to także domena fizjoterapii. Wyróżnia się wiele działań stosowanych zarówno w celach profilaktycznych, jak i leczniczych. Mowa tutaj o kąpielach siarkowych, kąpielach borowinowych, okładach z borowiny, stosowaniu ekspozycji na zmienne pole magnetyczne (magnetoterapii) czy stosowaniu krioterapii. Zabiegi fizykoterapeutyczne stosowane są zarówno u sportowców, u osób mało aktywnych, u których celem jest jedynie działanie analgetyczne czy jako forma wspomagania leczenia pooperacyjnego po zabiegach chirurgicznych. 

Istotne są także ćwiczenia na odbudowę chrząstki. Bardzo ważne jest, aby były one prowadzone w odciążeniu, gdyż pozwoli to na wytworzenie większej ilości mazi stawowej bez obciążania stawów.

Przykładem może być jazda na rowerku stacjonarnym, co sprzyja kondycji stawów biodrowych, ćwiczenia w środowisku wodnym, wykorzystywanie systemów odciążających podczas rehabilitacji, stosowanie trakcji, budowanie gorsetu mięśniowego czy ćwiczenia izometryczne wskazanych przez terapeutę partii mięśniowych. Cały proces postępowania leczniczego uzależniony jest od stopnia uszkodzenia. 

  1. Alford J. W., Cole B. J., Cartilage restoration, part I: basic science, historical perspective, patient evaluation and treatment options. "Am J Sports Med." 2005, nr 3, s. 295-306.
  2. Tao K., Rey-Rico A., Frisch J., Venkatesan J. K., Schmitt G., Madry H., Lin J., Cucchiarini M., rAAV-mediated combined gene transfer and overexpression of TGF-β and SOX9 remodels human osteoarthritic articular cartilage, "J. Orthop. Res." 2016, nr 34, s. 2181–2190.
  3. McAlindon T. E., Bannuru R. R., Sullivan M. C. i in., OARSI guidelines for the non-surgical management of knee osteoarthritis. Osteoarthr, "Cartil." 2014, nr 22, s. 363–388.
  4. Craft A. M., Rockel J. S., Nartiss Y. i in., Generation of articular chondrocytes from human pluripotent stem cells, "Nat. Biotechnol. 2015;33:638–645.
  5. Lee Y., Choi J., Hwang N. S., Regulation of lubricin for functional cartilage tissue regeneration: A review, "Biomater. Res." 2018, nr 22, s. 9.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Krztusiec – przyczyny, objawy, leczenie kokluszu

    Krztusiec (koklusz) jest ostrą chorobą zakaźną dróg oddechowych wywołaną przez pałeczki krztuśca. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową. Na ciężki przebieg krztuśca narażone są zwłaszcza niemowlęta poniżej 6. miesiąca życia. Jak przebiega krztusiec i jak go rozpoznać? Jak wygląda leczenie kokluszu? W jaki sposób można się przed nim uchronić?

  • Pneumocystoza – objawy, rozpoznanie i leczenie

    Pneumocystoza to zapalenie płuc spowodowane zakażeniem Pneumocystis jirovecii. Choroba występuje u osób z obniżoną odpornością m.in. z powodu AIDS lub przyjmowania leków immunosupresyjnych, dlatego zalicza się ją do zakażeń oportunistycznych. Pneumocystoza to poważna choroba objawiająca się dusznością i suchym kaszlem, która może prowadzić nawet do śmierci.

  • Przeziębienie, grypa, alergia czy COVID-19? Jak je od siebie odróżnić?

    Masz katar, kaszel i gorączkę? Czy to zwykłe przeziębienie, grypa czy może COVID-19? Objawy tych chorób mogą być bardzo podobne, co utrudnia samodzielne postawienie diagnozy. Dowiedz się, jakie są kluczowe różnice między tymi schorzeniami i kiedy warto skonsultować się z lekarzem.

  • Reumatoidalne zapalenie stawów – przyczyny, objawy i leczenie RZS

    Reumatoidalne zapalenie stawów (inaczej RZS lub gościec stawowy) to przewlekła choroba reumatyczna o podłożu autoimmunologicznym. Powszechnie określa się ją także jako reumatyzm. Początkowo atakuje najczęściej symetrycznie małe i średnie stawy rąk i nóg, ale w konsekwencji prowadzi do wielu zmian ogólnoustrojowych – jej najbardziej charakterystycznym objawem jest ból stawów, ich zaczerwienienie i obrzęk. Jak leczy się reumatoidalne zapalenie stawów? Czy istnieją domowe sposoby na RZS?

  • Monakolina K – co to jest? Właściwości, zastosowanie, przeciwwskazania

    Choroby układu sercowo-naczyniowego stanowią główną przyczynę zachorowalności i śmiertelności nie tylko w Polsce, lecz również na całym świecie. U podłoża większości z nich leży miażdżyca naczyń krwionośnych, która jest bezpośrednio związana z zaburzeniami lipidowymi. Jednym z proponowanych sposobów radzenia sobie z tym problemem jest stosowanie suplementacji w oparciu o monakolinę K.

  • Co zrobić, kiedy dziecko kaszle, a osłuchowo jest czyste?

    Kaszel dziecka bez innych objawów może być związany z przebytym niedawno zakażeniem układu oddechowego albo sygnalizować rozwijającą się w organizmie infekcję dróg oddechowych. Istnieją jednak inne przyczyny kaszlu u dzieci, które wymagają bardziej zaawansowanych badań. Jakie to przyczyny i jak je zdiagnozować?

  • Grypa i RSV – szczepionka, podobieństwa i różnice

    Grypa i RSV (ang. Respiratory Syncytial Virus) to dwie powszechne choroby wirusowe, które mają znaczący wpływ na zdrowie publiczne, szczególnie w okresie jesienno-zimowym. Obie mogą prowadzić do poważnych powikłań, zwłaszcza u osób starszych, niemowląt oraz osób z osłabionym układem odpornościowym. W tym artykule przyjrzymy się bliżej podobieństwom i różnicom między grypą a RSV, ze szczególnym uwzględnieniem dostępnych szczepień.

  • Dieta w zaburzeniach lękowych. Co jeść, a czego unikać przy stanach lękowych?

    Zaburzenia lękowe dotykają znaczny odsetek dorosłych i dzieci. Osoby z zaburzeniami zmagają się z przewlekłym lękiem i stresem, który często powoduje cierpienie psychiczne i znaczne upośledzenie funkcjonowania pacjentów w wielu sferach ich życia. Tymczasem odpowiednia dieta w zaburzeniach lękowych może korzystnie wpływać na zdrowie układu nerwowego i pomagać w łagodzeniu objawów zaburzeń lękowych.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.