ból stawów, osoba z bakteryjnym zapaleniem stawów trzyma się za kolano
Paulina Brożek

Bakteryjne zapalenie stawów – przyczyny, objawy, leczenie

Bakteryjne zapalenie stawów to, jak sama nazwa wskazuje, infekcja stawu, która jest wywoływana przez bakterie. Może powodować obrzęk, ból, gorączkę i ograniczenie ruchomości stawu. Diagnozowanie tego stanu wymaga wykonania badań laboratoryjnych, takich jak próbka płynu stawowego czy badanie mikrobiologiczne. Leczenie obejmuje antybiotykoterapię i może wymagać hospitalizacji. W ciężkich przypadkach może być także konieczne chirurgiczne usunięcie zainfekowanego stawu.

Bakteryjne (septyczne, infekcyjne) zapalenie stawów wywołują bakterie, które wniknęły w wewnętrzną część torebki stawowej. W większości przypadków drobnoustroje dostają się do stawu przez krew z innego miejsca w organizmie, gdzie toczy się infekcja. Choroba dwukrotnie częściej dotyka dzieci. U dorosłych bakteryjne zapalenie stawów najczęściej dotyczy stawów kolanowych, u dzieci – biodrowych. Do charakterystycznych objawów należy ból, obrzęk, zaczerwienienie okolicy stawu i ograniczenie ruchomości. W przypadku podejrzenia zapalenia stawów niezbędna jest szybka diagnostyka i leczenie zazwyczaj w warunkach szpitalnych.

Bakteryjne zapalenie stawów – czym jest i kogo może dotyczyć?

Bakteryjne (septyczne, infekcyjne) zapalenie stawów to zakażenie stawów lub tkanek okołostawowych przez bakterie Gram-ujemne (-) lub Gram-dodatnie (+). Do zakażenia może dojść drogą krwiopochodną, bezpośrednio (podczas operacji ortopedycznych, artroskopii, nakłucia stawu, urazu) lub przez ciągłość z sąsiednich tkanek (zakażenie skóry, zapalenie tkanki podskórnej, kości i szpiku). Bakteryjne zapalenie stawów jest chorobą występującą zarówno u dorosłych, jak i u dzieci. Najczęściej jednak chorują osoby przed 15. rokiem życia lub po 55. roku życia.

Czynniki istotnie zwiększające ryzyko wystąpienia bakteryjnego zapalenia stawów to:

Jakie bakterie powodują zapalenie stawów?

U osób dorosłych najczęstszą przyczyną zakażenia stawów są Gram-dodatnie bakterie (Staphylococcus aureus, Streptococcus pyogenes), rzadziej bakterie Gram-ujemne (Pseudomonas aeruginosa, Enterobacteriaceae). W grupie aktywnych seksualnie młodych dorosłych między 15. a 40. rokiem życia obserwuje się zakażenia dwoinką rzeżączki (Neisseria gonorrhoeae). U noworodków i dzieci poniżej 2. roku życia dominują zakażenia Staphylococcus aureus, a u starszych Haemophilus influenzae.

Powiązane produkty

Objawy bakteryjnego zapalenia stawów

Najczęstszymi objawami infekcyjnego zapalenie stawu są: ból, zaczerwienienie i ucieplenie okolicy stawu, obrzęk, ograniczenie ruchomości w stawie. Objawy pojawiają się nagle i dość szybko narastają. Mogą dotyczyć każdego stawu, choć najczęściej zakażenie bakteryjne dotyczy stawu biodrowego, kolanowego czy stawu skokowego. W większości przypadków jest jednostawowe. Zajęcie wielu stawów jest zwykle wynikiem bakteriemii. Objawom miejscowym może towarzyszyć gorączka, która jest rzadziej obserwowana u osób w starszym wieku.

Nierzeżączkowe bakteryjne zapalenie stawów zwykle dotyczy jednego stawu (najczęściej zajęty jest staw kolanowy). U części chorych dochodzi do trwałego uszkodzenia stawu. Z kolei rzeżączkowe zapalenie stawów jest obserwowane zwykle u młodych dorosłych pod postacią zapalenia wielostawowego (stawy kolanowe, skokowe, nadgarstka) lub wędrującego bólu. Zmianom w stawach towarzyszą zmiany zapalne pochewek ścięgien i zmiany skórne pod postacią krostek, grudek i pęcherzy krwotocznych.

Diagnostyka bakteryjnego zapalenia stawów

Rozpoznanie bakteryjnego zapalenia stawów możliwe jest po zebraniu dokładnego wywiadu i wykonaniu dodatkowych badań. W pierwszej kolejności lekarz pyta o okoliczności wystąpienia objawów, przebyte w ostatnim czasie urazy lub zabiegi ortopedyczne, choroby współistniejące. Kolejnym krokiem jest wykonanie badań laboratoryjnych. W morfologii krwi w większości przypadków obserwujemy znaczny wzrost OB (odczyn Biernackiego), CRP (białko C-reaktywne) świadczącego o toczącym się zapaleniu, podwyższoną liczbę leukocytów (leukocytoza) charakterystyczną dla zakażeń bakteryjnych.

Największe znaczenie w diagnostyce bakteryjnego zapalenia stawu ma badanie płynu stawowego pobranego poprzez nakłucie igłą określonego stawu.

W badaniu płynu stawowego ocenia się:

  • kolor, klarowność i pH,
  • zawartość glukozy, kwasu moczowego, białka i dehydrogenazy mleczanowej,
  • mikroskopowo ilość krwinek białych i czerwonych, obecność kryształów w płynie,
  • obecność bakterii, wykonując posiew.

W zależności od występujących objawów niekiedy wykonuje się badania serologiczne pozwalające na identyfikację czynnika etiologicznego. Badania obrazowe przydatne w diagnostyce bakteryjnego zapalenia stawów to ultrasonografia, badanie rentgenowskie i rezonans magnetyczny.

Sprawdź, jak wygląda RTG stawu łokciowego, RTG stawu skokowego lub RTG barku i RTG stopy – jak się przygotować do tych badań?

Jak wygląda leczenie bakteryjnego zapalenia stawów?

W przypadku bakteryjnego zapalenia stawów należy wdrożyć ogólnoustrojową antybiotykoterapię empiryczną, rozpoczynając niezwłocznie po pobraniu płynu stawowego. Po otrzymaniu wyników badań mikrobiologicznych należy zweryfikować skuteczność leczenia. Dolegliwości bólowe i stan zapalny w obrębie stawu wymagają włączenia leków z grupy NLPZ (niesteroidowe leki przeciwzapalne).

Sprawdź, jakie leki na ból stawów znajdziesz na DOZ.pl

Ponadto stosowane są lecznicze nakłucia jamy stawowej w celu usunięcia zakażonego płynu stawowego i płukanie jej roztworem 0,9% NaCl. Przez kilka pierwszych dni staw powinien być unieruchomiony w szynie, następnie warto rozpocząć ćwiczenia bierne, a po ustąpieniu bólu również czynne – sprzyja to gojeniu i regeneracji chrząstki stawowej i tkanek okołostawowych. Wczesna rehabilitacja zapobiega przykurczowi zgięciowemu i zrostom w stawie.

  1. Puszczewicz M., Zapalenie stawów wywołane bezpośrednio przez drobnoustroje, [w:] Wielka Interna Reumatologia, wyd. Medical Tribune Polska, Warszawa 2016, s. 333-339.
  2. Korkosz M., Infekcyjne (septyczne) zapalenie stawów, [w:] Interna Szczeklika, red. Gajewski P., wyd. Medycyna Praktyczna, Kraków 2020, s. 2132-2134.
  3. Tomczak J., Rutkowska-Sak L., Ból i obrzęk stawów – od objawu do rozpoznania, [online] https://podyplomie.pl/pediatria/23505,bol-i-obrzek-stawow-od-objawu-do-rozpoznania [dostęp:] 24.01.2023.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Mykoplazma u dzieci i dorosłych – przyczyny, objawy, leczenie

    Mykoplazma to popularne określenie zakażenia wywołanego przez bakterię Mycoplasma pneumoniae, które dotyka głównie dzieci i młodzieży. Jego objawy dotyczą najczęściej górnych dróg oddechowych, ale infekcja może też mieć postać zapalenia płuc (mykoplazmatyczne zapalenie płuc).

  • Gradówka – co to jest i jak wygląda? Przyczyny, objawy, leczenie

    Gradówka jest jednym z najczęściej występujących schorzeń okulistycznych i dotyka osoby w różnym wieku. Jakie są przyczyny i objawy gradówki? Jakie mogą być konsekwencje dla zdrowia, jeśli nie jest odpowiednio leczona?

  • Grypa typu B – objawy, leczenie, możliwe powikłania

    Grypa typu B to sezonowa infekcja wirusowa, która często atakuje w miesiącach jesienno-zimowych. Charakteryzuje się nagłym początkiem, wysoką gorączką, bólem mięśni i osłabieniem, które mogą znacząco wpływać na codzienne funkcjonowanie. Chociaż większość przypadków przebiega łagodnie, nieleczona grypa typu B może prowadzić do groźnych powikłań, takich jak zapalenie płuc czy zaostrzenie chorób przewlekłych. Dowiedz się, jak rozpoznać objawy, skutecznie leczyć infekcję i minimalizować ryzyko komplikacji.

  • Ptasia grypa – przyczyny, objawy u ludzi, leczenie

    Ptasia grypa to zakaźna choroba wirusowa wywoływana przez różne szczepy wirusa grypy typu A, które naturalnie występują w populacjach ptaków. Wirusy te mogą przenosić się między ptakami, a w określonych przypadkach mogą zakażać także inne gatunki, w tym ludzi.

  • Grypa w ciąży – zagrożenia, objawy, leczenie i profilaktyka

    Grypa oraz inne infekcje wirusowe często wywołują niepokój u kobiet będących w ciąży. Zakażenie wirusem grypy u osób dorosłych przebiega zwykle dosyć łagodnie, jednakże w przypadku kobiet ciężarnych choroba może mieć cięższy przebieg oraz negatywnie wpływać na dziecko. Z tego względu w rekomendacjach lekarzy ginekologów kładzie się nacisk przede wszystkim na profilaktykę i ochronę przyszłych mam przed zakażeniem grypą, aby uniknąć poważnych powikłań.

  • Pluskwa domowa – jak wyleczyć jej ugryzienie? Jak zwalczać?

    Pluskwa domowa to niewielki owad pasożytniczy, który żywi się krwią ssaków, w tym przede wszystkim ludzi. Ze względu na swój tryb życia i sposób odżywiania owady te zyskały miano jednych z najbardziej uciążliwych pasożytów w środowisku domowym. Pozbycie się pluskiew jest niezwykle trudne, ponieważ owady te potrafią przetrwać w trudnych warunkach i mają zdolność do ukrywania się w najmniejszych szczelinach. Często problem pluskiew zostaje wykryty dopiero po pojawieniu się ugryzień, które mogą być źródłem silnego świądu oraz innych reakcji skórnych.

  • Grypa typu A – objawy, przebieg, leczenie, powikłania

    Grypa typu A to jedna z najczęściej występujących odmian wirusa grypy, która charakteryzuje się dużą zdolnością do mutacji i rozprzestrzeniania się w populacji. Jest to choroba sezonowa, która co roku dotyka miliony ludzi na całym świecie i niejednokrotnie wywołuje epidemie lub pandemie. Objawy grypy typu A często pojawiają się nagle i mogą mieć poważne konsekwencje dla zdrowia, zwłaszcza u osób starszych, dzieci oraz osób z obniżoną odpornością. W artykule przedstawiamy charakterystyczne objawy grypy typu A, jej przebieg, metody leczenia oraz możliwe powikłania, które mogą wystąpić w wyniku niewłaściwego lub opóźnionego leczenia. Dowiesz się także, jak zapobiegać tej chorobie i dlaczego szczepienia odgrywają kluczową rolę w ochronie przed wirusem.

  • Drgawki gorączkowe u dziecka – jak sobie z nimi radzić?

    Wystąpienie drgawek gorączkowych u dziecka jest sytuacją niezwykle trudną i wywołującą silny stres u rodziców. Z tego względu warto wiedzieć jak sobie z nimi radzić i co zrobić, aby nie dopuścić do ich pojawienia się. Czym są drgawki gorączkowe oraz jakie są ich rodzaje? 

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.