Hibiskus – skład, właściwości, zastosowanie i herbata z kwiatu hibiskusa
Hibiskus – skąd pochodzi
Hibiskus (Hibiskus sabdariffa), a ściślej ketmia szczawiowa, bo nazwa pod którą ją znamy została przez nas spolszczona, to gatunek naturalnie rozpowszechniony w centralnej i zachodniej Afryce oraz południowo-wschodniej Azji. Można go również spotkać w tropikalnych i subtropikalnych krajach – Ameryce Środkowej, w Brazylii, Australii, na Hawajach, Florydzie oraz Filipinach.
Ketmia to jednoroczny krzew osiągający wysokość ok. 2,5 metra! Kwiaty cechują się ciemnoczerwoną barwą, są grube, mięsiste i przypominają kształtem pucharki. Ich zapach jest dosyć słaby, ale posiadają wyraźnie kwaśny smak, który znalazł zastosowanie w branży spożywczej.
Główną grupę związków budujących skład kwiatów hibiskusa stanowią kwasy organiczne – od 15 do 30%. W surowcu znajdziemy m.in. kwas cytrynowy, jabłkowy, winowy oraz specyficzny dla rośliny - hibiskusowy. W składzie obecne są również flawonoidy. Na szczególną uwagę zasługuje zwłaszcza kwas protokatechowy. Odznacza się on silnym działaniem antyoksydacyjnym, co w sytuacji nadmiaru tzw. wolnych rodników, związanej m.in. z nieprawidłową dietą oraz higieną życia (brak snu, stres, używki), pozwala na stworzenie lepszej bariery ochronnej naszego organizmu.
Hibiskus – zastosowanie w branży spożywczej
W celach użytkowych, wykorzystuje się kwiaty rośliny, stanowiącej kielichy oraz kieliszki ketmii. Intensywny, czerwony kolor oraz charakterystyczny, kwaskowaty posmak, znalazł zastosowanie w produkcji orzeźwiających napojów, galaretek i dżemów, a nawet win. Kwiaty są również składnikami mieszanek ziołowych produkowanych w celach leczniczych.
Hibiskus – właściwości lecznicze
Kielichy ketmii szczawiowej chętnie wykorzystują w celach leczniczych mieszkańcy krajów arabskich oraz Indii. Zdaniem zwolenników medycyny ludowej, napary z nich mają mieć działanie spazmolityczne, przeciwbakteryjne, żółcio- i moczopędne, przeciwmiażdżycowe, a także obniżające ciśnienie tętnicze krwi.
Właściwości te poniekąd zostały potwierdzone badaniami klinicznymi. Rzeczywiście, ze względu na bogaty skład chemiczny kwiatów hibiskusa, pozwala on na uzyskanie przez nie wysokiego potencjału antyoksydacyjnego. Dzięki temu, mogą one odznaczać się wielokierunkowym działaniem, m.in. w przypadku choroby nadciśnieniowej, miażdżycy, jak również w profilaktyce chorób nowotworowych oraz otyłości. Hibiskus cechują także zdolności immunomodulujące – czyli wspomagające reakcje obronne organizmu. Dodatkowym atutem rośliny jest fakt, że posiada ona bardzo niską toksyczność – jej stosowanie nie wiąże się z poważniejszymi skutkami ubocznymi.
Herbata z hibiskusa – działanie
Oczywistym jest fakt, że tyle samo co głosów za, jest również i głosów przeciw. Zdaniem niektórych badaczy, nie istnieją żadne, wiarygodne badania na to, że kwiaty z hibiskusa oraz przygotowana na ich bazie herbata miałaby posiadać działanie hipotensyjne – obniżające ciśnienie tętnicze krwi. Pod wątpliwość poddaje się jakość przeprowadzonych dotychczas badań – brak w nich randomizacji, czyli losowego przydziału do grupy badanej i losowej. Niestety, podobne wnioski formułuje się w odniesieniu do wielu współcześnie „modnych”, naturalnych produktów. Aby móc zatwierdzić ich skuteczność, potrzebne są dalsze, rzetelnie zbudowane doświadczenia.
Najczęściej zadawane w sieci pytania:
- Czy herbata z hibiskusa pozwala schudnąć? – Herbatka z hibiskusa, zwana inaczej czerwoną herbatą, podobnie jak inne naturalne preparaty, nie jest receptą na pozbycie się nadmiernej masy ciała. Nie istnieje żaden produkt pozwalający na odchudzanie bez równoczesnego wprowadzenia właściwej diety oraz zmiany aktywności fizycznej.
- Czy picie herbaty z hibiskusa w ciąży grozi poronieniem? – Nie ma takich danych, nikt nie odważyłby się przeprowadzać podobnych badań na tej grupie kobiet. Redakcja nie bierze jednak odpowiedzialności za decyzje podjęte w związku z tym tematem.
- Czy herbata z hibiskusa będzie odpowiednia dla osób o niskim ciśnieniu? – Nie ma danych klinicznych, które z całą pewnością potwierdzałyby zdolność ekstraktów z hibiskusa do obniżenia ciśnienia tętniczego krwi. Wobec tego, jak w każdym przypadku, rozsądne korzystanie z produktu, nie powinno negatywnie wpłynąć na zdrowie.
- Czy herbata z hibiskusa leczy raka? – Nie istnieje żaden produkt, ani żadna dieta, które wyleczyłaby istniejące już zmiany nowotworowe. Dieta antyrakowa to definicja żywienia w profilaktyce chorób – nie zaś w przypadku kiedy już istnieją.
*Powyższy artykuł nie stanowi porady medycznej, lekarskiej ani farmaceutycznej. Każda decyzja związana ze zmianą lub rozszerzeniem leczenia powinna zostać skonsultowana z lekarzem specjalistą.
Literatura
Sielicka M. i wsp., 2010, Właściwości przeciwutleniające wybranych herbatek będących suplementami diety, 5 (72), 112-122
Znajdek-Awiżeń P., Matławska I., 2011, Właściwości lecznicze ketmii szczawiowej – Hibiscus sabdariffa L., Postępy Fitoterapii, 3, 197-201