Jak przyjmować żelazo w ciąży?

Grupą szczególnie narażoną na niedobór żelaza są m.in. kobiety ciężarne. Ich organizm, po pierwsze, pracuje na wyższych obrotach, musi wytworzyć większą ilość hemoglobiny, aby transportować więcej tlenu, po drugie, w ich macicy rozwija się nowe życie, które do prawidłowego rozwoju potrzebuje bardzo wielu substancji - z żelazem na czele.

Jak przyjmować żelazo w ciąży? - zapotrzebowanie i dieta

Zapotrzebowanie na żelazo jest różne w zależności od wieku ciążowego. Dla kobiety, której masa ciała wynosi około 55 kg, dzienne zapotrzebowanie w I trymestrze wynosi 0,8 mg, w II trymestrze 4-5 mg, a w III trymestrze powyżej 6 mg (w ostatnich 6-8 tygodniach ciąży sięga 10 mg na dobę).

W okresie ciąży, czyli w okresie zwiększonego zapotrzebowania na żelazo, dieta nie zawsze jest jego wystarczającym źródłem, tym bardziej że organizm człowieka wchłania jedynie 10-15 proc. żelaza spożytego z pokarmem. Oczywiście, należy na stałe włączyć do diety produkty spożywcze bogate w żelazo, jak nasiona roślin strączkowych, pietruszkę, wątróbkę, produkty zbożowe, drób itp. Z diety natomiast powinno się usunąć lub w znacznym stopniu ograniczyć produkty, które zmniejszają wchłanianie żelaza. Zalicza się do nich produkty mleczne, sojowe, kawę czy herbatę.

Jak przyjmować żelazo w ciąży? - suplementacja

Na rynku istnieje wiele suplementów zawierających żelazo, jednak należy pamiętać, że każdy z nich, nawet ten dostępny bez recepty, powinien być stosowany tylko po konsultacji z lekarzem prowadzącym ciążę. Lekarz podczas dziewięciu miesięcy ciąży zleca przeróżne badania, m.in. morfologię krwi. Na podstawie wyników stężenia hemoglobiny (HGB), ilości krwinek czerwonych czy objętości krwinki (MCV) może on podjąć decyzję o suplementacji żelaza. Bardzo przydatne jest również badanie poziomu ferrytyny w surowicy - odzwierciedla ono zapas żelaza w organizmie. Należy pamiętać, że niedobór żelaza nie musi dawać objawów od razu. Obniżenie stężenia hemoglobiny (niedokrwistość) pojawi się dopiero po wyczerpaniu zapasów żelaza w organizmie. Analogiczna sytuacja ma miejsce w przypadku suplementacji żelaza - wyniki morfologii ulegną szybkiej poprawie, jednakże zapasy żelaza w postaci ferrytyny będę się odnawiały znacznie wolniej.

Żelazo może być głównym składnikiem preparatu czy leku, może występować w formie łączonej np. z witaminą C, która ułatwia jego przyswajanie, jak również może być jednym z wielu składników tak zwanych preparatów wielowitaminowych czy zawierających mikroelementy. Dla kobiet ciężarnych i planujących ciążę preparaty złożone poza żelazem zawierają również kwas foliowy.

Jak przyjmować żelazo w ciąży? - posiłki i działania niepożądane

Żelazo powinno się przyjmować na czczo lub w przerwie między posiłkami - wtedy wchłania się najlepiej. Można odejść od tej reguły, gdy wystąpią objawy nietolerancji ze strony przewodu pokarmowego - wtedy należy przyjmować żelazo wraz z posiłkiem, pamiętając jednak, że mniejsza jego ilość ulegnie wchłonięciu.

Przy przyjmowaniu żelaza, niezależnie od postaci, należy zwrócić szczególną uwagę na ewentualne działania niepożądane. Najczęściej dotyczą one przewodu pokarmowego: to nudności, wymioty, bóle brzucha, czarny stolec czy zaparcia, choć mogą również występować jako ogólne zmęczenie, osłabienie, świąd, pokrzywka, owrzodzenia jamy ustnej itp. Przed przyjęciem żelaza należy dokładnie przeczytać ulotkę dołączoną do preparatu i poinformować lekarza, jeśli wystąpią działania niepożądane.