Dwie twarze osoby chorej na dwubiegunowość
Weronika Grzywna

Choroba afektywna dwubiegunowa (ChAD) – objawy, przyczyny, leczenie

Choroba afektywna dwubiegunowa, potocznie nazywana chorobą dwubiegunową lub dwubiegunówką, to zaburzenie psychiczne należące do grupy zaburzeń nastroju. Szacuje się, że na chorobę afektywną dwubiegunową cierpi od 6 do 11 proc. społeczeństwa. Najczęściej diagnozowana jest przed 35. rokiem życia. Co to jest dwubiegunowość? Jakie są objawy zaburzenia afektywnego dwubiegunowego?

Choroba afektywna dwubiegunowa – objawy

Choroba afektywna dwubiegunowa charakteryzuje się naprzemiennym występowaniem epizodów depresji oraz manii, między którymi występują również okresy remisji. W okresach remisji osoba chora czuje się dobrze i wówczas nie towarzyszą jej zmiany nastroju lub odczuwane objawy są niemal niezauważalne.

Objawy choroby dwubiegunowej będą różnić się od siebie w zależności od tego, czy w danym momencie pacjent doświadcza epizodu manii czy depresji. Niemniej jednak symptomy ChAD mogą niejako przypominać huśtawkę nastroju, ponieważ osoba chora przechodzi z epizodu manii (euforii) do stanów depresyjnych charakteryzujących się spadkiem nastroju, problemami z koncentracją, spadkiem energii i brakiem motywacji do działania.

Z kolei choroba dwubiegunowa u dzieci daje bardziej specyficzne objawy. Często bywa mylona z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD), głównie dlatego, że w przebiegu ChAD u dzieci często występują: drażliwość, wybuchy złości, skłonność do buntu lub agresywnych zachowań.

Jak wygląda mania w ChAD?

Epizody maniakalne w przebiegu dwubiegunówki charakteryzują się przede wszystkim podwyższonym nastrojem i pobudzeniem ruchowym. Mania w chorobie dwubiegunowej może również objawiać się:

  • problemami z koncentracją,
  • tzw. gonitwą myśli,
  • zmniejszoną potrzebą snu,
  • drażliwością,
  • skłonnością do podejmowania ryzykownych decyzji lub zachowań,
  • skłonnością do nadużywania alkoholu lub narkotyków,
  • zwiększoną samooceną,
  • zwiększonym libido,
  • utrudnionym kontaktem słownym (osoba chora podczas epizodu maniakalnego może mówić bardzo szybko, podejmując jednocześnie wiele tematów),
  • zachowaniami autoagresywnymi.
W nasilonym epizodzie manii mogą również pojawić się objawy psychotyczne, m.in. urojenia wielkościowe. Wówczas chory może doświadczać poczucia bycia wybranym, posiadania nadzwyczajnych umiejętności itp.

Powiązane produkty

Co wywołuje chorobę afektywną dwubiegunową? ChAD – przyczyny

Przyczyny choroby dwubiegunowej to przede wszystkim czynniki genetyczne. Jeżeli na zaburzenie afektywne dwubiegunowe cierpiało któreś z rodziców, wówczas szansa na to, że ich dziecko zachoruje na CHaD, wynosi nawet do 75 proc. Wśród innych czynników predysponujących do dwubiegunówki wymienia się:

  • czynniki biologiczne – zaburzenia równowagi neuroprzekaźników w mózgu lub choroby somatyczne, np. niedoczynność tarczycy,
  • nadużywanie alkoholu lub substancji psychoaktywnych,
  • życie w ciągłym napięciu,
  • długotrwały stres.

Co więcej, stresujące wydarzenia życiowe zwiększają szansę na wystąpienie pierwszego i kolejnego epizodu choroby.

Jak rozpoznać chorobę afektywną dwubiegunową? Choroba afektywna dwubiegunowa – test

Choroba afektywna dwubiegunowa diagnozowana jest przez lekarza psychiatrę na podstawie wywiadu lekarskiego, obserwacji pacjenta oraz testów psychologicznych dotyczących zmian nastroju. Chorobę dwubiegunową rozpoznaje się wówczas na podstawie przynajmniej dwóch nawrotów choroby w postaci manii, hipomanii czy epizodu mieszanego, które są przedzielone jednym lub kilkoma epizodami depresji.

Statystyki pokazują jednak, że diagnoza zaburzenia afektywnego dwubiegunowego jest jednym z najczęstszych problemów, ponieważ często bywa mylona z jednobiegunową depresją nawracającą lub epizodem depresji. Szacuje się, że błędne diagnozy mogą dotyczyć nawet ok. 70 proc. pacjentów, którzy cierpią na dwubiegunówkę.

Czy da się wyleczyć chorobę dwubiegunową?

Leczenie zaburzenia afektywnego składa się z farmakoterapii, psychoterapii oraz psychoedukacji. Jest trudnym i długotrwałym procesem wymagającym zaangażowania pacjenta. Głównym celem terapii jest natomiast wydłużenie czasu remisji, a więc okresu, w którym chory nie odczuwa objawów lub są one na tyle łagodne, że nie utrudniają codziennego funkcjonowania. Trzeba jednak pamiętać, że choroba afektywna dwubiegunowa ma tendencję do nawrotów, dlatego nawet w okresie remisji konieczne jest podtrzymywanie leczenia profilaktycznego.

Zobacz ofertę kwasów omega-3 na DOZ.pl

Do czego prowadzi nieleczona choroba afektywna dwubiegunowa?

Nieleczone zaburzenie afektywne dwubiegunowe będzie negatywnie wpływać na funkcjonowanie chorego niemal w każdej sferze życia. Skutki choroby będą bowiem tożsame ze skutkami zarówno epizodu maniakalnego, jak i depresyjnego. Konsekwencjami nieleczonej choroby dwubiegunowej mogą być trudności w relacjach z innymi, obniżenie statusu zawodowego wynikające z niemożności podjęcia pracy, niestabilność finansowa, a nawet bezpośrednie zagrożenie zdrowia i życia chorego.

Badania pokazują, że u osób z nieleczonym ChAD ryzyko popełnienia samobójstwa jest 6 razy większe niż u osób, które poddane są leczeniu.

Ile żyją ludzie z ChAD?

Badania naukowców z HealthPartners Institute w Minnesocie wykazały, że osoby z zaburzeniami psychicznymi są bardziej narażone na rozwój chorób sercowo-naczyniowych w porównaniu do populacji ogólnej. Według badań schizofrenia oraz choroba afektywna dwubiegunowa zwiększają ryzyko miażdżycy, nadciśnienia lub niewydolności serca w młodym wieku, co może przyczynić się do skrócenia życia o ok. 20 lat.

Inne badania pokazują, że osoby z zaburzeniem afektywnym dwubiegunowym charakteryzują się podwyższonym ryzykiem przedwczesnej śmierci o ok. 8-15 lat szybciej w stosunku do populacji ogólnej.

Czy z chorobą dwubiegunową można pracować?

Choroba afektywna dwubiegunowa nie wyklucza aktywności zawodowej, niemniej jednak wahania nastroju mogą powodować trudności w pracy. Dlatego też, aby chory mógł w pełni sprawnie funkcjonować w środowisku zawodowym, powinien zostać objęty odpowiednim leczeniem. Duże znaczenie ma również wybór stanowiska zawodowego. Środowisko pracy osoby z chorobą dwubiegunową powinno być przede wszystkim stabilne, ponieważ różnego rodzaju stresory mogą zwiększać ryzyko wystąpienia epizodu.

Jak kochać osobę z ChAD? Choroba afektywna dwubiegunowa a związek

Życie z osobą z chorobą afektywną dwubiegunową nie jest proste i wymaga wsparcia psychoterapeutycznego oraz psychoedukacyjnego. Jednocześnie osoba chora powinna zostać poddana odpowiedniemu leczeniu, którego celem będzie utrzymanie stanu remisji.

W przeciwnym wypadku wahania nastroju, nieprzewidywalne zmiany decyzji życiowych czy podejmowanie nieodpowiedzialnych decyzji finansowych w trakcie epizodu manii, np. wzięcie kredytu, mogą powodować trudności w związku. Partner osoby z dwubiegunówką powinien także zdawać sobie sprawę z tego, jak wyglądają mechanizmy funkcjonowania osoby z chorobą afektywną dwubiegunową, jakie są wyzwalacze epizodów oraz jak zachowywać się, gdy dany epizod wystąpi.

Warto jednak pamiętać o tym, że choroba afektywna dwubiegunowa nie wyklucza szczęśliwego i trwałego związku. Życie z chorym na dwubiegunówkę jest jak najbardziej możliwe, ale wymaga profesjonalnej pomocy ze strony psychoterapeuty i jednocześnie pozostawania pod opieką psychiatry. Ważne jest także to, by partner chorego rozumiał chorobę i wspierał bliską osobę we właściwy sposób.

Czy osoba z chorobą dwubiegunową jest niebezpieczna?

Wiele osób zastanawia się, czy choroba dwubiegunowa jest groźna. Zaburzenie afektywne dwubiegunowe może być uważane za niebezpieczne, ponieważ objawy występujące w przebiegu epizodu depresyjnego i maniakalnego mogą nieść za sobą poważne konsekwencje. W trakcie manii chory może podejmować wiele ryzykownych i agresywnych zachowań, takich jak bójki czy kłótnie. Ryzyko niebezpiecznych zachowań wśród osób z ChAD związane jest także z nadużywaniem alkoholu lub narkotyków podczas epizodu manii.

W cięższym przebiegu choroby afektywnej dwubiegunowej mogą również pojawić się objawy psychotyczne, które mogą wiązać się m.in. z podejrzliwością, pobudzeniem lub niebezpiecznymi urojeniami. Ponadto badania pokazują, że częstość występowania samobójstw dokonanych w ChAD wynosiła od 18 do 25 proc., z kolei samobójstw podejmowanych od 21 do 54 proc.

Odpowiadając więc na pytanie, czy osoba z dwubiegunówką jest niebezpieczna, można powiedzieć, że tak, ale główne zagrożenie jest związane z życiem i zdrowiem samej osoby chorej.

Znane osoby z chorobą dwubiegunową

W ostatnich latach świadomość społeczna na temat zdrowia psychicznego znacznie wzrasta. Dzieje się to również dzięki temu, że coraz więcej znanych i cenionych osób dzieli się ze społecznością problemami psychicznymi, z jakimi się zmagają. Na chorobę afektywną dwubiegunową wbrew pozorom cierpią też osoby, które przez wielu uważane są za ikony popkultury, m.in. muzycy: Sting, Amy Winehouse i Mariah Carey oraz popularni aktorzy i aktorki: Robin Williams, Mel Gibson, Ben Stiller czy Catherine Zeta-Jones.

  1. Kłodzińska-Berkau, M. (2018). Społeczne funkcjonowanie osób cierpiących na chorobę afektywną dwubiegunową. Poznań.
  2. Oquendo M.A., Watemaux C. i in. (2000). Suicidal behavior in bipolar mood disorder: clinical characteristics of attempters and nonattempters. Journal of Affective Disorders, 59(2), 107–117.
  3. Chan, J.K.N. i in. (2021). Excess mortality and life-years lost in people with bipolar disorder: an 11-year population-based cohort study. Epidemiology and Psychiatric Sciences, 30, e39.
  4. Poleska, J. (2018). Od depresji do manii – choroba afektywna dwubiegunowa. Poznań.
  5. World Health Organization (WHO). (1993). The ICD-10 Classification of Mental and Behavioural Disorders. Genève, Switzerland: World Health Organization.
  6. Longevity and Bipolar Disorder. Dostęp online: https://psychcentral.com/bipolar/longevity-and-bipolar-disorder [data: 09.05.2023].
  7. Chorzy psychicznie żyją krócej. Dostęp online: https://naukawpolsce.pl/aktualnosci/news%2C382130%2Cchorzy-psychicznie-zyja-krocej.html [data: 09.05.2023].

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – przyczyny, objawy, leczenie, żywienie przy WZJG

    Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG, colitis ulcerosa) jest rozlanym nieswoistym zapaleniem błony śluzowej odbytnicy lub odbytnicy i okrężnicy, prowadzącym w niektórych przypadkach do powstania owrzodzeń. Należy do grupy nieswoistych zapaleń jelit o niewyjaśnionej etiologii. Jak rozpoznać wrzodziejące zapalenie jelita grubego?

  • Łuszczyca paznokci – przyczyny, objawy, leczenie

    Łuszczyca jest przewlekłą zapalną chorobą skóry, przebiegającą z okresami remisji i zaostrzeń, na którą w Polsce choruje prawie milion osób. Choroba najczęściej występuje u rasy białej i w umiarkowanej strefie klimatycznej. Pierwsze objawy łuszczycy mogą wystąpić w dowolnym wieku, jednak zwykle pojawiają się we wczesnym okresie dorosłego życia lub później, około 50–60 roku życia. Łuszczyca charakteryzuje się występowaniem zmian chorobowych zarówno na skórze gładkiej, jak i na owłosionej skórze głowy, a także zmianami w obrębie płytek paznokciowych dłoni i stóp. W cięższych postaciach łuszczyca może również zająć stawy. Zmianom paznokciowym z reguły towarzyszą zmiany w obrębie skóry, chociaż zdarza się, że zmiany chorobowe obejmujące aparat paznokciowy wyprzedzają pojawienie się zmian skórnych nawet o dziesiątki lat.

  • Cytomegalia (CMV) – co to za choroba? Jakie są objawy?

    Cytomegalia jest chorobą wirusową, która wywoływana jest przez wirusa o nazwie Cytomegalovirus hominis, w skrócie CMV. Zakażenie wirusem cytomegalii jest bardzo szeroko rozpowszechnione, natomiast zdecydowana większość infekcji (ponad 99%) przebiega bezobjawowo i pacjent przez przypadek dowiaduje się, że w przeszłości przebył takie zakażenie. Jednak u płodów i noworodków ze względu na niedojrzałość układu odpornościowego, jak również u osób z wrodzonymi lub nabytymi zaburzeniami odpowiedzi immunologicznej, cytomegalia może przebiegać w sposób ostry, a obraz choroby może być bardzo różny.

  • Zakrzepica – przyczyny, objawy, profilaktyka zakrzepowego zapalenia żył powierzchniowych i głębokich

    Zakrzepica (zakrzepowe zapalenie żył) polega na powstaniu w naczyniu żylnym zakrzepu w wyniku zaburzonego przepływu krwi. Nieleczona prowadzi do groźnych powikłań, m.in. do zatorowości płucnej. Wyróżnia się zapalenie żył głębokich i powierzchniowych. Jakie objawy daje zakrzepica i w jaki sposób się ją leczy? Czy istnieją sposoby na to, by jej zapobiec?

  • Nadżerka szyjki macicy (ektopia) – przyczyny, objawy, metody leczenia

    Termin „nadżerka szyjki macicy” oznacza ubytek błony śluzowej. Często jest on nieprawidłowo stosowany na określenie ektopii, która jest zupełnie innym schorzeniem. Rzekoma nadżerka szyjki macicy (tak brzmi inna nazwa ektopii) to zastępowanie nabłonka płaskiego, który fizjologicznie pokrywa tarczę szyjki macicy, nabłonkiem gruczołowym. Zazwyczaj nie daje ona żadnych objawów, a kobieta dowiaduje się o jej istnieniu podczas rutynowego badania ginekologicznego. Kiedy ektopia wymaga szerszej diagnostyki i leczenia? Jakie metody usunięcia „nadżerki” szyjki macicy stosuje się najczęściej?

  • Gastrolog – czym się zajmuje? Jakie choroby leczy?

    Lekarz gastroenterolog jest specjalistą w zakresie chorób układu pokarmowego. Gastrolog diagnozuje i leczy pacjentów z problemami gastrycznymi. Jakimi konkretnie dolegliwościami się zajmuje? Kiedy warto się do niego udać? Czy do gastrologa jest potrzebne skierowanie? Odpowiadamy.

  • Atak paniki – jak wygląda? Co robić, gdy się pojawia?

    Ataki paniki są jednymi z najczęściej występujących zaburzeń lękowych, tuż po zespole lęku uogólnionego oraz fobii społecznej. Objawiają się nagłymi napadami silnego lęku, którym towarzyszą symptomy, takie jak: kołatanie serca, zawroty głowy, duszności, nadmierne pocenie się czy strach przed śmiercią. Dowiedz się, w jaki sposób można sobie poradzić, gdy pojawia się atak paniki.

  • Czego nie można robić przy nadżerce szyjki macicy ? Jak postępować po jej usunięciu?

    Nadżerka szyjki macicy jest rozpoznaniem, które może usłyszeć wiele kobiet w gabinecie ginekologicznym. Warto podkreślić jednak, że określenie „nadżerka” używane jest najczęściej w nieprawidłowy i potoczny sposób. Czym jest nadżerka oraz jak postępować po zabiegu jej usunięcia?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij