Czym się różnią psycholog, psychiatra i psychoterapeuta?

Psycholog, psychiatra i psychoterapeuta to nazwy zawodów, które stale przeplatają się w dyskursie na temat zdrowia psychicznego. Warto wiedzieć, czym różnią się od siebie te terminy, a także, który z nich odnosi się do lekarza.

Rosnąca świadomość na temat zdrowia psychicznego powoduje, że coraz więcej osób w obliczu trudności decyduje się na skorzystanie z profesjonalnej pomocy. Wiele osób na tym etapie staje przed decyzją wyboru pomiędzy psychologiem, psychiatrą i psychoterapeutą. Jakie są różnice między psychiatra, psychologiem a psychoterapeutą? Do jakiego specjalisty najlepiej się udać?

Czym się różni psycholog od psychoterapeuty i psychiatry?

Aby poznać różnice między psychologiem a psychiatrą i psychoterapeutą, warto rozpocząć od wyjaśnienia, jakie wykształcenie mają poszczególni specjaliści. Psycholog jest absolwentem 5-letnich studiów psychologicznych i może mieć różne specjalizacje.

Psycholog ma uprawnienia do wydawania opinii psychologicznych, ale nie może stawiać diagnozy medycznej. Ponadto psycholog nie ma uprawnień do prowadzenia psychoterapii. W toku studiów psycholog wybiera również specjalizację, np. edukacyjną lub kliniczną, niemniej jednak psycholog ze specjalizacją kliniczną nie jest psychologiem klinicznym.

Psychiatra z kolei jest lekarzem, który ukończył 6-letnie studia medyczne, odbył staż oraz ukończył specjalizację z psychiatrii. Psychiatra zajmuje się diagnozą i leczeniem chorób oraz zaburzeń psychicznych, a jego pomoc najczęściej opiera się na leczeniu farmakologicznym. Psychiatra może również wystawić zwolnienie lekarskie oraz skierowanie do szpitala na oddział psychiatryczny.

Psychoterapeuta natomiast jest osobą, która ukończyła studia wyższe i 4-letnie szkolenie w podyplomowej szkole dla psychoterapeutów, w wybranym przez siebie nurcie.

Czym się zajmuje psychoterapeuta? Wsparcie, jakiego udziela psychoterapeuta, polega na regularnych spotkaniach, które w zależności od podejścia psychoterapeutycznego będą różnić się założeniami i sposobem prowadzenia psychoterapii.

Warto wiedzieć, że psychoterapeuta nie musi być psychologiem ani psychiatrą. Może on specjalizować się w różnego rodzaju zaburzeniach i trudnościach natury psychicznej. Ponadto psychoterapeuta może prowadzić psychoterapię indywidualną, grupową czy też terapię par.

Do kogo najpierw – do psychologa czy psychiatry?

Nie da się jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie, czy w przypadku trudności natury psychicznej w pierwszej kolejności należy udać się do psychologa czy do psychiatry. Wszystko zależy od tego, z jakimi objawami się zmagamy oraz jakie są nasze oczekiwania. Wiele osób zadaje sobie wówczas pytanie, czy psycholog przepisuje leki. Warto wiedzieć, że psycholog nie ma uprawnień do przepisywania leków. Jeżeli więc zależy nam na leczeniu farmakologicznym lub/i otrzymaniu zwolnienia lekarskiego, wtedy powinniśmy udać się do psychiatry.

Do psychologa z kolei możemy udać się w sytuacji, gdy potrzebujemy diagnozy psychologicznej. Przykładowo psycholog dziecięcy zajmuje się m.in. diagnozą w kierunku spektrum autyzmu, niepełnosprawności intelektualnej czy też ADHD. Psycholog pomoże nam również w momencie, kiedy potrzebujemy porady psychologicznej w sytuacji kryzysu.

Niezależnie jednak od tego, do jakiego specjalisty udamy się w pierwszej kolejności, zawsze zostanie nam udzielona odpowiednia pomoc. Jeżeli podczas wizyty u psychiatry okaże się, że w Twoim przypadku leczenie farmakologiczne nie jest wskazane, wówczas specjalista pokieruje Cię na konsultację do psychologa lub psychoterapeuty. Tak samo w przypadku innych specjalistów. W razie potrzeby zlecą Ci konsultację ze specjalistą z innej dziedziny. W niektórych zaburzeniach najlepsze efekty daje również psychoterapia połączona z farmakoterapią, a więc może zdarzyć się, że psychoterapeuta i psychiatra będą ze sobą współpracować.

Z jakim problemem iść do psychoterapeuty?

Do psychoterapeuty możemy zgłosić się z wielu powodów. Psychoterapia przede wszystkim uważana jest za skuteczną formę leczenia trudności o podłożu psychicznym. Do psychoterapeuty warto zgłosić się, gdy zmagasz się z:

• trudną sytuacją życiową (rozwód, śmierć bliskiej osoby, traumatyczne doświadczenia),
• uzależnieniami,
• problemami w relacjach z innymi,
• problemami zawodowymi,
• niską samooceną,
• niskim poczuciem własnej wartości,
• nieuzasadnionym lękiem,
• nadmiernym zamartwianiem się,
• objawami, które mogą wskazywać na zaburzenia o podłożu psychicznym.

Do psychoterapeuty możemy także udać się, gdy chcemy zadbać o nasz rozwój osobisty. Psychoterapia pomaga bowiem lepiej poznać samego siebie, lepiej zrozumieć swoje emocje i zachowanie. Terapia może skupiać się na poprawie naszej samooceny, pewności siebie i poczucia własnej wartości. W trakcie sesji psychoterapeutycznych możemy również nauczyć się adaptacyjnych technik radzenia sobie ze stresem.

Jakie są rodzaje psychoterapii?

W Polsce stosowanych jest kilka nurtów psychoterapeutycznych, które różnią się od siebie teorią na temat rozwoju zaburzeń psychicznych, sposobu prowadzenia terapii, czasu jej trwania oraz podejściem do relacji terapeutycznej (relacji między pacjentem/klientem a terapeutą). Wśród nurtów wymienia się:

1. Psychoterapię psychodynamiczną – w tym przypadku nacisk kładzie się na rolę nieświadomości, która w znacznym stopniu kształtuje nasze życie. Głównym celem psychoterapii psychodynamicznej jest uświadomienie sobie wewnętrznych konfliktów i nieświadomych mechanizmów, które wpływają na nasze funkcjonowanie.
2. Psychoterapię poznawczo-behawioralną (CBT) – skupia się głównie na zmianie dysfunkcjonalnych przekonań, myśli i zachowań. Między spotkaniami z terapeutą zadaniem pacjenta jest wykonanie zadań terapeutycznych, których celem jest ćwiczenie nowych umiejętności w praktyce. Współcześnie dużą popularnością cieszy się trzecia fala CBT, w skład której wchodzi Terapia Akceptacji i Zaangażowania, Terapia Dialektyczno-Behawioralna oraz Terapia Schematu.
3. Psychoterapię Gestalt – głównym celem terapii Gestalt jest poszerzenie świadomości na temat samego siebie, co ma za zadanie dotrzeć do źródła problemu. W terapii Gestalt duże znaczenie ma skupianie się na „tu i teraz”.
4. Psychoterapię systemową – polega na psychoterapii rodzinnej lub par. Zakłada, że problemy są konsekwencją trudności, jakie występują w rodzinie, a więc tytułowym systemie.
5. Psychoterapię integracyjną – ten nurt psychoterapeutyczny wykorzystuje różne techniki pracy oraz różne założenia opierające się na pozostałych podejściach terapeutycznych.