Samobójstwo jest najczęstszą przyczyną śmierci nastolatków w Polsce – szokujące dane

Ponad 600 tysięcy niepełnoletnich Polaków (czyli ok. 10% tej grupy) cierpi na zaburzenia psychiczne. Statystyki mówią, że na skutek pandemii COVID-19 troje na czworo dzieci zgłaszało, że gorzej niż dotychczas radzą sobie z emocjami, a około 14% polskich uczniów wymagało interwencji związanej z ich funkcjonowaniem psychicznym. Wszystko to przełożyło się na aż 2139 prób samobójczych podjętych przez polskie dzieci w 2023 roku.

Ile dzieci w Polsce potrzebuje opieki psychiatrycznej?
Ile dzieci w Polsce popełnia samobójstwo każdego roku?
Wpływ pandemii COVID-19 na zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży
Program KOT jako próba poprawy sytuacji w opiece psychiatrycznej małoletnich
Rola rodziców w zdrowiu psychicznym dzieci i młodzieży

Opieka psychiatryczna dzieci i młodzieży w Polsce to jeden z najsłabszych punktów rodzimego systemu opieki zdrowotnej. Perspektywy jej rozwoju były tematem konferencji „Kompleksowa opieka psychiatryczna dla dzieci i młodzieży w sektorze publicznym i prywatnym” zorganizowanej przez Polską Agencję Prasową 9 maja 2024 roku. Wzięli w niej udział eksperci zajmujący się zdrowiem psychicznym małoletnich.

Ile dzieci w Polsce potrzebuje opieki psychiatrycznej?

Co dziesiąte polskie dziecko zgłasza problemy mentalne, które można zdiagnozować jako zaburzenia psychiczne. Tworzy to ogromną liczbę 600 tysięcy pacjentów potrzebujących pomocy. Niestety, popyt na psychiatrów dziecięcych i młodzieżowych w Polsce znacząco przekracza ich możliwości – specjalistów w tej dziedzinie działa bowiem w Polsce zaledwie 560.

Generuje to bardzo długie kolejki do specjalistów w ramach publicznego systemu zdrowia psychicznego. W Polsce brakuje też koordynacji pomiędzy różnymi specjalistami, a odpowiedzialność za organizację opieki psychiatrycznej ciąży w zasadzie w całości na rodzicach pacjenta. Ci zaś często są zagubieni w meandrach zbiurokratyzowanego systemu i sfrustrowani odległymi terminami. Te ostatnie generują długi czas oczekiwania, w trakcie którego nierozwiązane problemy dzieci tylko się pogłębiają.

Ile dzieci w Polsce popełnia samobójstwo każdego roku?

Szczególnie szokujące są dane dotyczące podejmowanych prób samobójczych – w Polsce stanowią one najczęstszą przyczynę zgonów osób w wieku 14-19 lat. Tylko w 2023 roku na swoje życie targnęło się 2139 osób w wieku poniżej 18 lat. W 2022 roku była to liczba 2093 dzieci, co potwierdza niepokojącą tendencję wzrostową.

Powiązane produkty

DOZ Product DOZia, żelki z magnezem oraz witaminą C i witaminą B6, 100 g

żelki, niedobór minerałów, niedobór witamin

7,99 zł
Do koszyka
DOZ Product DOZia, żelki z porostem islandzkim i witaminami, 225 g

żelki, niedobór witamin

19,99 zł
Do koszyka
Zestaw 2 x DOZ Product DOZia, żelki z magnezem oraz witaminą C i witaminą B6

zestaw, żelki, niedobór witamin, niedobór minerałów

15,18 zł
Do koszyka
Centrum Junior witaminy dla dzieci 4+, tabletki do ssania, 30 szt.

tabletka, niedobór minerałów, niedobór witamin

27,29 zł
Do koszyka
Viridian, Viridikid dla dzieci - witaminy i minerały, kapsułki, 90 szt.

kapsułki, niedobór minerałów, niedobór witamin, obniżona odporność

92,59 zł
Do koszyka
Naturell Cynk + Witamina C dla dzieci, tabletki do rozgryzania i żucia, smak pomarańczowy, 60 szt.

tabletka, obniżona odporność

15,49 zł
Do koszyka
Naturell Witamina C dla dzieci, tabletki, 180 szt.

tabletka, niedobór witamin, obniżona odporność

42,29 zł
Do koszyka
Naturell Witamina D dla dzieci, tabletki, 180 szt.

tabletka, niedobór witamin, obniżona odporność

41,39 zł
Do koszyka

Wpływ pandemii COVID-19 na zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży

Każdy duży kryzys społeczny powoduje zwiększenie problemów psychicznych w populacji. Nie inaczej było w przypadku pandemii COVID-19, która pogorszyła kondycję psychiczną Polaków – wzrosła częstość wszelkich zaburzeń psychicznych, a także liczba zachowań samobójczych.

Dramatycznie wpłynęło to zwłaszcza na kondycję dzieci i młodzieży – 2 lata zmiany stylu życia u osoby dorosłej to może być naturalny element jej drogi życiowej, jednak dla osoby w młodszym wieku takie 2 lata przymusowej zmiany i izolacji od naturalnego środowiska może mieć katastrofalny wpływ na jej rozwój i w konsekwencji na całe życie. Wstępne dane z roku 2024 pokazują na szczęście, że nie ma wzrostu względem roku poprzedniego, a zatem być może nie jesteśmy już na popandemicznej krzywej wznoszącej

– zwraca uwagę prof. dr hab. Tomasz Wolańczyk, psychoterapeuta i specjalista psychiatrii dzieci i młodzieży.

Program KOT jako próba poprawy sytuacji w opiece psychiatrycznej małoletnich

Odpowiedzią na rosnące potrzeby psychiatryczne dzieci i młodzieży jest program Kompleksowej Opieki Terapeutycznej (KOT), realizowany w ramach reformy systemu opieki psychiatrycznej małoletnich prowadzonej od 2020 roku.

Pomoc w ramach programu powinna być udzielana szybko i możliwie blisko miejsca zamieszkania. Powstała też specjalna, trójpoziomowa struktura: 1) terapeuci, 2) lekarze psychiatrzy dzieci i młodzieży, 3) stacjonarny szpital psychiatryczny. Wszystkie trzy w założeniu mają współpracować ze sobą i powinna występować między nimi ścisła komunikacja.

Kluczowe jest wskazanie uwarunkowań, jakie doprowadziły do danego zaburzenia, a nie jego szczegółowa diagnostyka; to znaczy, że nie należy koncentrować się na tym, co to za jednostka chorobowa, ale co do niej doprowadziło – tak aby móc odpowiednio, terapeutycznie stymulować środowisko pacjenta

– przedstawiała szczegółowe założenia programu prof. dr hab. Anita Bryńska, specjalista psychiatrii dzieci i młodzieży.

Ważna w KOT jest zwłaszcza rola opiekuna pacjenta, który odciąża rodziców, a także wspiera ich i koordynuje proces leczenia małego pacjenta.

KOT kładzie nacisk szczególnie na terapię środowiskową („złoty standard”), która powinna być realizowana w naturalnym otoczeniu, w którym funkcjonuje dziecko. Chodzi tu zwłaszcza o środowisko domowe, szkolne i rówieśnicze. Odbywa się to poprzez różnego rodzaju oddziaływania, niekiedy potrzebne są też interwencje.

Jako dowód skuteczności nowego programu podano przykład rodziny państwa Skrzyńskich z Łodzi, z którymi połączono się w trakcie konferencji. Ich córka ze zdiagnozowanym autyzmem dziecięcym została objęta kompleksową opieką w ramach KOT. Przyniosło to wymierne efekty terapeutyczne i pozwoliło dziecku uporać się z trudnościami związanymi z przejściem z pandemicznej nauki zdalnej na stacjonarną.

Rola rodziców w zdrowiu psychicznym dzieci i młodzieży

Podczas konferencji często podkreślano także nieocenioną rolę rodziców.

Rodzice muszą brać udział w procesie ustalania mechanizmów powstawania trudności w funkcjonowaniu dziecka lub nastolatka. Jest to niezbędne. Bez ich udziału zrozumienie problemu małoletniego jest zazwyczaj niemożliwe. Rodzice muszą być zaangażowani i rozmawiać z terapeutą o tym, jak na każdym etapie terapii najlepiej wesprzeć dziecko w domu. Docelowo terapeuta środowiskowy w ramach programu ma rozmawiać z rodzicami w ich miejscu zamieszkania i tam doradzać im, jak najlepiej wspierać swoje dziecko

– mówiła dr Anna Kaźmierczak-Mytkowska, psychoterapeuta dzieci, młodzieży i rodzin.

Z kolei prof. Bryńska podkreśla, że powinny nas niepokoić wszelkie zmiany w zachowaniu dziecka, choć jest to trudne do wychwycenia, bo przecież dzieci z natury mocno i stale się zmieniają. Dlatego należy edukować rodziców w taki sposób, żeby wiedzieli, co jest zmianą naturalną, a co powinno ich zaniepokoić.

Jeśli zmagasz się z kryzysem psychicznym, możesz zadzwonić na całodobowe bezpłatne numery:

Centrum Wsparcia dla Osób Dorosłych w Kryzysie Psychicznym
800 702 222
https://centrumwsparcia.pl/

Telefon zaufania dla dzieci i młodzieży
116 111
https://116111.pl/

Telefon wsparcia emocjonalnego dla dorosłych
116 123
https://psychologia.edu.pl/kryzysy-osobiste/telefon-kryzysowy-116123.html

Dziecięcy Telefon Zaufania Rzecznika Praw Dziecka
800 121 212
https://brpd.gov.pl/dzieciecy-telefon-zaufania-rzecznika-praw-dziecka/

Data publikacji: 09.05.2024

Data aktualizacji: 17.05.2024

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi

Polecane artykuły

Szczepienie na HPV i meningokoki obowiązkowe od przyszłego roku? Ministerstwo Zdrowia zapowiada zmiany w kalendarzu szczepień

Ministerstwo Zdrowia zapowiada znaczące zmiany w krajowym Programie Szczepień Ochronnych – obowiązkowe szczepienia przeciw HPV dla dzieci w wieku 9-15 lat oraz przeciw meningokokom dla osób z grupy ryzyka. Nowe wytyczne mają objąć także kalendarz szczepień przeciw krztuścowi – druga dawka przypominająca podawana wcześniej i nowa, trzecia dawka dla nastolatków. Projekt rozporządzenia wprowadzającego powyższe zmiany jest już gotowy i wkrótce trafi do konsultacji międzyresortowych i społecznych.

Czytaj dalej
Znieczulenie przy każdym porodzie, większa opieka po poronieniu. Ministerstwo zapowiada zmiany w opiece okołoporodowej

Ministerstwo Zdrowia zapowiedziało przygotowanie zmian w załączniku do Rozporządzenia Ministra Zdrowia z 16 sierpnia 2018 r. w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej. Nowe regulacje mają na celu zwiększenie bezpieczeństwa, poprawę komfortu oraz wzmocnienie pozycji kobiet i personelu medycznego podczas ciąży, porodu i w połogu.

Czytaj dalej
Czy to przełom w walce z próchnicą? Wynaleziono żel, który odbudowuje szkliwo zęba

Zespół naukowców opracował specjalny żel białkowy, który odbudowuje szkliwo ludzkiego zęba – tkankę, która naturalnie się nie regeneruje. Po nałożeniu preparatu na ząb zaczynają tworzyć się drobne kryształy minerału, z którego naturalnie zbudowane jest szkliwo. Kryształy te odtwarzają jego pierwotną strukturę i właściwości.

Czytaj dalej
Rekordowy sezon szczepień przeciw grypie. Najwięcej wykonano w aptekach

Sezon 2025/2026 przynosi rekordowe wyniki wyszczepialności przeciwko grypie. Do początku listopada zaszczepiło się już ponad 1,88 mln Polaków – to więcej niż w całym poprzednim sezonie. Największy wzrost obserwuje się wśród osób starszych oraz w regionach, w których funkcjonuje najwięcej aptecznych punktów szczepień. Eksperci podkreślają, że to właśnie apteki stały się głównym motorem wzrostu wyszczepialności w kraju.

Czytaj dalej
Rośnie liczba zakażeń WZW typu A w Czechach. Dane z Polski też są alarmujące

W Czechach od początku roku zarejestrowano 2375 przypadków wirusowego zapalenia wątroby typu A (WZW A) – to najwyższa liczba zakażeń od 1989 r. Jednocześnie zanotowano aż 28 zgonów. W Polsce sytuacja również staje się niepokojąca – do 31 października 2025 r. zgłoszono 731 zachorowań, czyli ponad dwukrotnie więcej niż rok wcześniej w tym samym okresie. Rosnąca liczba infekcji w regionie, niska odporność populacji i intensywne powiązania epidemiologiczne między krajami wymagają wzmożonej czujności oraz działań profilaktycznych.

Czytaj dalej
Od dwóch dekad niewłaściwie leczymy depresję? Nowe badania podważają stosowane schematy leczenia

Najnowsze wyniki badań podważają jeden z filarów współczesnej farmakoterapii depresji. Przegląd literatury naukowej wykazał, że wiele strategii leczenia, stosowanych powszechnie przez ponad dwie dekady, nie potwierdziło swojej skuteczności w dobrze kontrolowanych badaniach klinicznych. Zarówno lekarze, jak i pacjenci mogą więc potrzebować zmiany podejścia do leczenia.

Czytaj dalej
Co czwarty polski nastolatek ma myśli samobójcze. Niepokojące dane z nowego raportu

Z badania „Dobre i złe wiadomości – życie online i offline a zdrowie psychiczne polskich nastolatków” wynika, że problemy psychiczne wśród młodzieży są powszechne, a skala kryzysu wymaga natychmiastowej reakcji. W ciągu ostatniego roku aż 23% uczniów klas trzecich szkół ponadpodstawowych myślało o odebraniu sobie życia. Raport podkreśla nie tylko skalę zagrożenia, ale także kluczową rolę rówieśniczego wsparcia. Po raz pierwszy badania tak precyzyjnie pokazują, jak aktywność online, przemoc i samotność splatają się w jeden, często niewidzialny problem – kryzys suicydalny.

Czytaj dalej
Ognisko odry na Podkarpaciu. Sanepid potwierdza 11 zachorowań, trwa dochodzenie

Podkarpacki Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny poinformował o rozwijającym się ognisku odry w regionie. W ciągu kilku dni liczba potwierdzonych przypadków wzrosła z trzech do jedenastu. Trwa intensywne dochodzenie epidemiologiczne, a służby apelują o szczepienia i zachowanie środków ostrożności – szczególnie wśród osób, które nie mają pewności co do swojego statusu odpornościowego.

Czytaj dalej