Psychopata
Weronika Grzywna

Psychopata – kim jest, co go cechuje?

Psychopata to termin budzący negatywne skojarzenia, z którym spotykamy się dość często. W ten sposób najczęściej opisujemy osoby, które charakteryzują się specyficznym wzorcem zachowania i myślenia. Zachowanie psychopatów bardzo często wykracza poza odgórnie obowiązujące normy, dlatego psychopaci kojarzą nam się głównie z przestępcami. Jak postępować, gdy mamy do czynienia z psychopatą?

Co to jest psychopatia?

Psychopatia (osobowość psychopatyczna) to jedno z zaburzeń osobowości, które przez wielu naukowców zaliczane jest do grupy zaburzeń dyssocjalnych. We współcześnie funkcjonujących klasyfikacjach psychiatrycznych (ICD-10 i DSM-5) nie istnieje zaburzenie określane mianem „psychopatii”, głównie ze względu na trudność w zdefiniowaniu kryteriów diagnozy osobowości psychopatycznej. Niemniej jednak z pojęciem „psychopatia” bardzo często spotykamy się nie tylko w codziennym środowisku, ale i w literaturze psychologicznej oraz psychiatrycznej.

Psychopatia to zaburzenie o charakterze antyspołecznym. Media wykreowały obraz psychopatów jako morderców i przestępców, jednak w rzeczywistości nie każdy psychopata jest mordercą i nie każdy morderca jest psychopatą. W większości przypadków psychopaci dobrze radzą sobie w codziennym życiu i nierzadko zajmują wysokie stanowiska w pracy.

Jedynie niewielki odsetek osób z osobowością psychopatyczną ma problemy z prawem.

Psychopatia – przyczyny

Do dziś nie zostały poznane konkretne przyczyny psychopatii. Do czynników predysponujących do rozwoju osobowości psychopatycznej można jednak zaliczyć predyspozycje genetyczne oraz czynniki biologiczne. Niektórzy naukowcy podkreślają również wpływ doświadczeń z dzieciństwa na rozwój psychopatii, m.in. wychowywanie się w dysfunkcjonalnym środowisku, chłód emocjonalny, brak poczucia bezpieczeństwa czy doświadczanie przemocy.

Powiązane produkty

Psychopata – cechy. Jak rozpoznać psychopatę?

Jak zachowuje się psychopata? Wśród charakterystycznych cech osobowości psychopatycznej wymienia się:

  • ignorowanie społecznych oraz prawnych norm,
  • manipulowanie innymi,
  • notoryczne kłamstwa,
  • brak reagowania na emocje i uczucia innych,
  • brak empatii,
  • okrucieństwo (np. w stosunku do zwierząt),
  • brak poczucia winy,
  • trudności w utrzymaniu związku,
  • brak cierpliwości, szybkie wpadanie w złość, jeżeli coś idzie nie po ich myśli,
  • niska tolerancja na frustrację,
  • brak zasad moralnych,
  • brak zahamowań,
  • impulsywność w działaniach,
  • brak wrażliwości na krytykę ze strony innych osób,
  • dążenie do natychmiastowego zaspokajania swoich potrzeb.
Jak działa psychopata? Psychopata doskonale maskuje swoje prawdziwe oblicze, dlatego rozpoznanie go nie należy do prostych zadań. Psychopaci bardzo dobrze manipulują innymi i wykorzystują ich do własnych celów. Za wszelką cenę będą dążyć do realizacji własnych planów, nie zważając na uczucia i potrzeby innych osób.

Związek z psychopatą – jak budować relację z psychopatą?

Związek z psychopatą nie bez przyczyny określany jest mianem toksycznego. Jak zachowuje się psychopata w związku? Początkowo psychopata potrafi się bardzo dobrze maskować, dlatego może wydawać się atrakcyjnym i wręcz idealnym partnerem.

Psychopaci cierpią jednak na deficyty emocjonalne, ich emocje są bardzo płytkie. W związku z tym psychopaci najczęściej traktują ludzi instrumentalnie. Na pierwszym miejscu stawiają zawsze siebie. Nie interesują ich uczucia ani potrzeby partnera. Często wykorzystują drugą osobę do osiągnięcia swoich celów. Psychopaci notorycznie okłamują partnerów i nie odczuwają poczucia winy za popełnione błędy.

Wiele osób zastanawia się, czy psychopata potrafi kochać i czy psychopata tęskni. Psychopata z łatwością potrafi udawać uczucia po to, by osiągnąć zamierzone cele. Bardzo często utrzymuje związek z drugą osobą do momentu, aż partner przestanie mu być potrzebny. Ich zakres uczuć jest wąski i płytki, dlatego ciężko mówić o tym, czy psychopata może być zakochany.

Duża część osób uwikłanych w toksyczny związek nie wie, jak się rozstać z psychopatą. Psychopaci są bowiem porywczy i na słowo sprzeciwu mogą zareagować agresją, a nawet przemocą skierowaną w stronę partnera. Co więcej, związek toksyczny ma to do siebie, że może przyjąć formę uzależnienia od partnera, co sprawia, że uwolnienie się z takiej relacji staje się jeszcze trudniejsze. Z tego powodu często zdarza się, że osoby związane z psychopatami wymagają terapii, która pomaga im uwolnić się z toksycznego związku.

Co to jest syndrom sztokholmski? Dowiedz się na DOZ.pl

Psychopata w pracy – co zrobić, gdy szef lub znajomy z pracy jest psychopatą?

Psychopata w pracy na pierwszy rzut oka będzie czarującym i pewnym siebie pracownikiem lub szefem. Psychopaci dbają o swój wizerunek, starają przedstawiać się w jak najlepszym świetle, nierzadko stosując w tym celu kłamstwa i manipulację. Psychopata będzie wyglądał na bardzo pewnego siebie. Będzie sprawiał wrażenie osoby, która czuje się lepsza i mądrzejsza od innych. Psychopaci wykorzystują również innych w celu osiągnięcia swoich celów. Bardzo często sukcesy innych osób przypisują sobie.

Jak sobie radzić z szefem psychopatą? Najlepszym sposobem jest po prostu trzymanie się od psychopaty na dystans. Nie prowokujmy go, starajmy się nie zwracać na siebie uwagi. Najlepiej w miarę możliwości ograniczmy kontakt z psychopatą do absolutnego minimum.

Psychopata – leczenie. Czy psychopatę da się wyleczyć? Czy psychopata może się zmienić?

Leczenie psychopatii jest możliwe, jednak wiąże się z wieloma wyzwaniami. Warto wówczas odpowiedzieć na pytanie – czy psychopata wie, że jest psychopatą? Psychopaci mają trudności z krytyczną oceną własnych zachowań, w związku z czym nie zdają sobie sprawy z tego, że ich zachowanie jest sprzeczne z odgórnie przyjętymi normami. Jednocześnie psychopaci uważają, że nie potrzebują żadnego leczenia. Wobec tego, jeżeli pacjent nie odczuwa potrzeby zmiany i nie chce zaangażować się w leczenie, skuteczność terapii będzie bardzo niska.

Zaangażowanie psychopaty w leczenie da natomiast szansę na lepsze funkcjonowanie w codziennym życiu. W leczeniu psychopatii najczęściej wykorzystywana jest psychoterapia poznawczo-behawioralna. Z kolei w przypadku, gdy psychopata przejawia m.in. tendencję do zachowań agresywnych lub objawy depresji, wtedy konieczne może okazać się wdrożenie leczenia farmakologicznego.

Psychopata a socjopata – różnice

Psychopatia i socjopatia to pojęcia, które bardzo często używane są zamiennie, głównie dlatego, że oba z nich odnoszą się do opisu osób przejawiających antyspołeczne zachowania. W rzeczywistości psychopata i socjopata to dwa odrębne zjawiska, charakteryzujące się odmiennymi przyczynami.

W przypadku psychopatii za rozwój zaburzenia uznaje się na czynniki genetyczne oraz biologiczne. Z kolei na rozwój socjopatii wpływ mają m.in. doświadczenia z dzieciństwa, czynniki wychowawcze oraz nieprawidłowy proces socjalizacji. Co więcej, psychopata w porównaniu do socjopaty jest również bardziej kompulsywny i ma większe trudności z zapanowaniem nad swoim zachowaniem.
  1. Zyzik, R., Psychopatia – druga strona ewolucyjnej monety?, [online] https://www.wielkiepytania.pl/article/psychopatia-druga-strona-ewolucyjnej-monety/ [dostęp: 14.02.2023].
  2. Cholewa, K., Psychopaci w firmie: etyczne rozważania wokół zatrudniania osób z deficytami emocjonalnymi, Etyka Biznesu i Zrównoważony Rozwój 2016, 3.
  3. Wypych-Żółtowska, M., Psychopata w firmie: jak go rozpoznać i chronić przed nim zespoły i organizacje?, Personel i Zarządzanie 2020, 4.
  4. Blair, J., Mitchell, D. & Blair, K., The psychopath: Emotion and the brain, Blackwell Publishing 2005.
  5. Mayer Robinson, K., Sociopath v. Psychopath: What’s the Difference?, [online] https://www.webmd.com/mental-health/features/sociopath-psychopath-difference [dostęp: 14.02.2023].

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Przyczyny i objawy nerwicy – jakie są rodzaje i jak objawiają się zaburzenia nerwicowe?

    Nerwica to niepsychotyczne zaburzenie psychiczne, którego przyczyn upatruje się najczęściej w czynnikach środowiskowych oraz genetycznych. Objawy nerwicy nie obejmują wyłącznie sfery psychicznej (lęk, natrętne myśli), mogą także pochodzić ze strony układu oddechowego (np. trudności z oddychaniem), układu krążenia (np. przyspieszone tempo pracy serca), układu nerwowego (np. dezorientacja) czy układu pokarmowego (np. nudności i wymioty). W jaki jeszcze sposób mogą objawiać się zaburzenia nerwicowe?

  • Typy osobowości – jakie są? Charakterystyka

    Ludzie różnią się między sobą wyglądem, ale również – a może przede wszystkim – osobowością i charakterem. Warto poznać, w jaki sposób nauka odnosi się do tych kwestii i jakie typy osobowości wyodrębniali poszczególni badacze i myśliciele. W ten sposób możemy się również dowiedzieć, który typ osobowości sami posiadamy.

  • Jak rozpoznać "męską" depresję? Kto ma wiedzieć?

    Depresja to choroba, która może dotyczyć każdej płci, jednak niektóre cechy męskiej kultury i społeczeństwa mogą wpływać na to, w jaki sposób mężczyźni doświadczają i wyrażają objawy depresji.    

  • Wyzwania dla zdrowia psychicznego po pandemii COVID-19

    Jeszcze nigdy wcześniej nie żyliśmy w tak kosmopolitycznych warunkach. Świat trzymamy w telefonie, a na telekonferencjach łączymy się transnarodowo, międzykulturowo, interkontynentalnie. Podobnie szukamy konsultacji wirtualnych i teleporad ze specjalistami zdrowia i jedyne, co może stanowić barierę, to strefa czasowa i koszty.

  • Choroby psychiczne i związki. Jak żyć z osobą chorą psychicznie?

    Według badań przeprowadzonych przez Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie nawet 25% Polaków może doświadczać w swoim życiu trudności z zakresu zdrowia psychicznego. Oznacza to, że ok. 9 milionów osób boryka się z problemami wymagającym terapii lub przynajmniej konsultacji ze specjalistą z zakresu zdrowia psychicznego. Oczywiście liczby te nie dają pełnego obrazu sytuacji i nie uwzględniają osób w przejściowych kryzysach psychicznych na skutek trudnych lub traumatycznych wydarzeń z życia. Problem ten może dotyczyć nawet połowy wszystkich dorosłych – oczywistym jest więc, że duża część z tych osób może tworzyć w tym czasie związki.

  • Zdrowie psychiczne: gdzie zwrócić się o pomoc?

    Coraz więcej słyszymy o konieczności dbania o swoje zdrowie psychiczne. Informacje o tym, jak to zrobić, obiegają internet, powstają kolejne poradniki, w których zawarte są sposoby, na czym owa dbałość ma się opierać.

  • Anhedonia – czym jest? Jak odzyskać radość z życia?

    Czujesz, że nic nie sprawia Ci przyjemności? Rzeczy, które kiedyś Cię cieszyły, teraz nie mają żadnego znaczenia? Być może doświadczasz anhedonii, która niesie za sobą wiele negatywnych konsekwencji. Anhedonia jest nie tylko jednym z objawów depresji, ale również współwystępuje z innymi trudnościami o podłożu psychicznym.

  • E-book "Dieta na relaks". Porady i jadłospis - jak złagodzić stres dietą

    Pod wpływem chronicznego stresu organizm wykorzystuje zgromadzone zapasy ustrojowe witamin z grupy B oraz znacząco zwiększa zapotrzebowanie na pełnowartościowe białko, nienasycone kwasy tłuszczowe (szczególnie kwas DHA), witaminy, składniki mineralne oraz bioaktywne związki o działaniu antyoksydacyjnym i przeciwzapalnym . Istnieją jednak produkty, które pozytywnie wpływają na samopoczucie i funkcje poznawcze/

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij