Nerwobóle – skąd się biorą i jakie są ich rodzaje? Jak leczy się neuralgie?

Neuralgia to zespół bólowy, w przebiegu którego występują nawracające ataki silnego, rwącego, promieniującego bólu, który może dotyczyć różnych części ciała. Bezpośrednią przyczyną dolegliwości jest podrażnienie konkretnego nerwu. Wyróżnia się nerwobóle samoistne oraz objawowe, czyli spowodowane procesem chorobowym. Jakie rodzaje nerwobóli występują najczęściej? Jak leczy się neuralgie?  

Czym są nerwobóle?

Mianem neuralgii określa się dolegliwość objawiającą się silnym, przeszywającym, palącym bólem, który występuje wzdłuż przebiegu danego nerwu Ataki bólowe mają charakter napadowy i powracają z różną częstotliwością. Są wywołane podrażnieniem lub nawet uszkodzeniem struktury nerwowej.

Nerwy zaopatrują poszczególne mięśnie, odpowiadają za przewodzenie informacji i stanowią część układu nerwowego. Ze względu na lokalizację istnieją obszary, które są bardziej narażone na uszkodzenia w stosunku do innych. 

Neuralgie – przyczyny

Do przyczyn nerwobóli zalicza się także kompresję ze strony struktur, takich jak: kość, więzadło, naczynie krwionośne, guz czy torbiel. Do nieco rzadszych czynników mogących powodować ból neuralgiczny zalicza się także przewlekłą chorobę nerek, leki wykorzystywane w leczeniu nowotworów, niektóre antybiotyki, urazy oraz podrażnienia chemiczne. 

Nerwobóle – rodzaje

Wyróżnia się kilka rodzajów nerwobóli. Poniżej scharakteryzowano te występujące najczęściej. 

Neuralgia międzyżebrowa 

Neuralgia międzyżebrowa jest to rodzaj bólu neuropatycznego pojawiającego się wzdłuż przebiegu nerwów międzyżebrowych. Wspomniane struktury zstępują z rdzenia kręgowego tuż poniżej żeber. Wspomniana neuralgia jest często przyczyną dolegliwości górnej części pleców (nerwoból w plecach) oraz bólu, który promieniuje i rozprzestrzenia się na ścianę klatki piersiowej oraz górną część tułowia. Taki nerwoból może utrudniać oddychanie, a nawet imitować zawał serca. Epizody intensywnego bólu występują zazwyczaj po aktywności fizycznej, dźwiganiu, obracaniu i skręcaniu tułowia, podczas śmiechu, kaszlu czy kichania.

Nerwobóle w klatce piersiowej wzbudzają szczególny niepokój ze względu na wspomniane, duże podobieństwo do objawów zawału mięśnia sercowego. 

Neuralgia nerwu trójdzielnego

Neuralgia nerwu trójdzielnego, nazywana także rwą twarzową, to rodzaj nerwobólu związanego z bólem w okolicy nerwu trójdzielnego – jest on zlokalizowany w obrębie czaszki, przewodzi bodźce ruchowe i czuciowe z twarzy i głowy. Dolegliwości pojawiające się w jej przebiegu mogą być związane z bezpośrednim podrażnieniem nerwu, uciskiem ze strony naczyń krwionośnych, które powodują kompresję nerwu w miejscu, w którym styka się on z pniem mózgu czy uszkodzeniem struktury nerwu. Schorzenie może być wywołane także stwardnieniem rozsianym, nieprawidłowo przeprowadzoną ekstrakcją zęba czy nawet guzem mózgu.

Neuralgia nerwu trójdzielnego generuje zazwyczaj bardzo silny ból zlokalizowany po jednej stronie twarzy, trwający kilkanaście sekund (do kilku minut). Mogą mu towarzyszyć światłowstręt, ślinotok, zaburzenia słuchu. Występuje najczęściej u osób powyżej 50. roku życia. 

Neuralgia nerwu językowo-gardłowego

Jest to rodzaj nerwobólu, który występuje bardzo rzadko. Obejmuje ból nerwu językowo-gardłowego, który jest zlokalizowany w jamie ustnej. Bardzo charakterystycznymi objawami są silne dolegliwości obejmujące gardło, język, szyję, ucho. Niekiedy symptomy neuralgii językowo-gardłowej są mylone z przeziębieniem lub anginą, co opóźnia postawienie właściwej diagnozy.

Neuralgia półpaśćcowa

Neuralgia półpaściowa (nerwoból postherpetyczny) to typ neuralgii występujący jako powikłanie choroby wirusowej wywołanej przez Varicella-zoster (VZV). Może pojawić się w dowolnym miejscu na ciele, rozwija się u ok. 9-15% chorych na półpasiec. 

Półpasiec to infekcja objawiająca się wysypką, zazwyczaj po jednej stronie ciała, bólem w miejscu przebiegania nerwu, nadwrażliwością na dotyk, świądem, gorączką. Dolegliwości mają zróżnicowane nasilenie. Neuralgia półpaśćcowa może trwać tygodnie, miesiące, a nawet lata. 

Inne rodzaje nerwobóli

Do innych nerwobóli zalicza się jeszcze neuralgię Arnolda. Jest to związane z kompresją nerwu podpotylicznego i wywołuje objawy umiejscowione z tyłu głowy, połączone z szumem usznym i niejednokrotnie światłowstrętem. Poza tym mówi się jeszcze o zespole Parsonage–Turnera, który dotyczy obręczy barkowej. 

Nerwobóle mogą występować także w ciąży, najczęściej ból pojawia się w okolicy pleców bądź żeber (klatki piersiowej). Neuralgie w ciąży są spowodowane zmianą biomechaniki, zawartości hormonów oraz szeregu innych zmian, jakie niesie za sobą okres ciąży. 

Nerwobóle – leczenie

Potencjalne interwencje przy neuralgii mogą obejmować zabiegi chirurgiczne, które są wykonywane w celu zmniejszenia ucisku na nerw, w niektórych przypadkach stosowane są także zastrzyki skierowane na określony nerw lub grupę nerwów, które mają za zadanie zablokowanie transmisji bólu oraz zmniejszenie stanu zapalnego. Wśród rekomendowanych często przez lekarzy farmaceutyków można odnaleźć leki przeciwdepresyjne, takie jak amitryptylina. Skuteczne okazują się również leki przeciwdrgawkowe jak karbamazepina, która wykazuje dużą skuteczność w neuralgii nerwu trójdzielnego. Wymienia się także kodeinę oraz kremy miejscowe z kapsaicyną. Leki na neuralgie to również tabletki rozkurczowe, które dzięki swojemu działaniu miorelaksacyjnemu pośrednio pomagają na nerwobóle.

Nerwobóle – fizjoterapia

Fizjoterapia wykorzystuje szeroką gamę zabiegów do walki z neuralgiami. Rekomenduje się zastosowanie ekspozycji na pole magnetyczne, wykazuje ono działanie przeciwbólowe oraz przeciwzapalne. Dobry efekt przynoszą także zstępujące kąpiele elektryczno-wodne w określonej temperaturze. Działanie przeciwbólowe przy nerwobólach mają również prądy TENS oraz prądy interferencyjne oraz działanie lampy sollux z czerwonym i niebieskim filtrem.

Bardzo często u pacjentów, którzy cierpią z powodu nerwobólu stosuje się masaż, okłady z borowiny oraz kąpiele solankowe. Istotne jest unikanie stresu, poświęcanie odpowiedniej ilości czasu na wypoczynek, zdrowe odżywianie. W przypadku występowania niepokojących objawów należy udać się do specjalisty – lekarza pierwszego kontaktu, neurologa bądź fizjoterapeuty. Niekiedy w nerwobólach można spotkać się ze stosowaniem akupunktury. Bardzo wiele osób potwierdza skuteczne działanie takiego postepowania.