Rumień zakaźny – przyczyny, objawy i leczenie
Anna Posmykiewicz

Rumień zakaźny – przyczyny, objawy i leczenie

Rumień zakaźny to zakaźna choroba wirusowa, która dotyczy najczęściej dzieci w wieku od 2. do 12. roku życia. Może więc wystąpić zarówno u niemowląt, jak i starszych dzieci. Nie należy jednak do niebezpiecznych chorób, a jej objawy w większości przypadków ustępują samoistnie.

Rumień zakaźny to choroba spowodowana zakażeniem wirusowym. Czynnikiem etiologicznym odpowiedzialnym za rozwój infekcji jest parwowirus B19, który najczęściej atakuje dzieci. Choroba niekiedy bywa inaczej nazywana „chorobą piątą” (fifth disease). Chociaż rumień zakaźny wygląda groźnie przez bardzo nasiloną wysypkę, często mogącą pokrywać nawet całe ciało, to u dzieci i ludzi dorosłych (bez zaburzeń hematologicznych i z prawidłowo funkcjonującym układem odpornościowym) nie jest on niebezpiecznym schorzeniem. Ustępuje sam, nie wymaga leczenia i nie pozostawia na skórze żadnych śladów. 

  1. Rumień zakaźny – przyczyny zakażenia
  2. Rumień zakaźny u dzieci
  3. Jak długo zaraża się rumieniem zakaźnym?
  4. Objawy rumienia zakaźnego
  5. Diagnostyka parwowirusa B19
  6. Jak leczyć rumień zakaźny?
  7. Powikłania po rumieniu zakaźnym
  8. Czy rumień nagły to ta sama choroba, co rumień zakaźny?

Rumień zakaźny – przyczyny zakażenia

Do zakażenia parwowirusem B19 dochodzi drogą kropelkową. Wirus może być izolowany właśnie z wymazów z gardła, wydzieliny dróg oddechowych oraz krwi. Zdarzało się, że były stwierdzane przypadki, w których do zakażenia dochodziło na skutek przetaczania krwi lub preparatów krwiopochodnych.

Zakażenia parwowirusem B19 mogą występować sporadycznie, w postaci lokalnych epidemii lub też zakażeń szpitalnych.

Rumień zakaźny u dzieci

Rumień zakaźny jest najbardziej typowy dla dzieci. Największą ilość przypadków zachorowań stwierdza się u dzieci pomiędzy drugim a dwunastym rokiem życia. Zdarza się, że zakażenie wirusem przebiega w sposób zupełnie bezobjawowy. Należy pamiętać o tym, że przebycie zakażenia parwowirusem B19 daje trwałą odporność, co oznacza, że pacjent nie powinien zarazić się po raz kolejny, nawet jeśli miał kontakt z osobą chorą.

Rumień zakaźny - wysypka na policzkach u dzieci.
Rumień zakaźny - wysypka na policzkach u dzieci. Fot. Centers for Disease Control and Prevention

Powiązane produkty

Jak długo zaraża się rumieniem zakaźnym?

Okres wylęgania choroby wynosi około dwóch tygodni. Pacjent jest zakaźny dla otoczenia w okresie ok. 5–10 dni po zakażeniu. Chory nie ma wtedy jeszcze żadnych objawów choroby lub wykazuje nieswoiste objawy ogólne (podobne do tych występujących np. przy grypie). 

Czy dziecko z rumieniem zakaźnym powinno iść do przedszkola lub szkoły? Oczywiście nie. Warto też postawić na izolację już po wystąpieniu objawów zwiastunowych u dziecka, w przypadku którego wiadomo, że miało kontakt z innym chorym przejawiającym objawy zakażenia.

Objawy rumienia zakaźnego

Charakterystyczne symptomy tej choroby zakaźnej to przede wszystkim:

  • brak gorączki;
  • charakterystyczna wysypka w formie ostro odgraniczonego rumienia o kształcie motyla, która z czasem rozprzestrzenia się na ramionach, tułowiu i kończynach.

Zmiany skórne charakteryzują się tym, że mają różne kształty i wzory. Bardzo często tworzą na skórze charakterystyczne plamy, obrączki i girlandy, które zazwyczaj zaczynają się ze sobą zlewać. Może dojść do tego, że prawie całe ciało pacjenta będzie okryte żywoczerwonym rumieniem, który stopniowo zaczyna robić się sinoczerwony, zwłaszcza na policzkach. Warto jednak podkreślić, że przy zachorowaniu na rumień zakaźny nos i broda pozostają niezajęte objawami. Sporadycznie obserwuje się wysypkę odropodobną, plamisto-grudkową lub krwotoczną.

Czy rumień zakaźny swędzi?  Pacjent może odczuwać ból albo swędzenie w miejscu występowania wysypki.

Wysypka przy rumieniu zakaźnym
Przy rumieniu zakaźnym wysypka może ustępować i nawracać.

Rumień zakaźny zwykle ustępuje w przeciągu około 7 dni od wystąpienia pierwszych objawów, jednak pod wpływem stresu, kąpieli, ogrzania, natarcia lub nasłonecznienia skóry może pojawić się ponownie. Wysypka może zatem ustępować i nawracać nawet do trzech tygodni, jednak po jej całkowitym ustąpieniu na skórze nie pozostają żadne przebarwienia i blizny, nie dochodzi też do złuszczania się naskórka.

Wysypka przy rumieniu zakaźnym - zdjęcia 

Rumień zakaźny może objawiać się jaskrawoczerowną wysypką (czasem na jednym policzku, zwykle na obu), podczas gdy części nieobjęte zmianami pozostają blade. Zmiany skórne niekiedy przenoszą się też na inne części ciała.

Rumień zakaźny - wysypka
Wysypka na policzkach jest charakterystyczna dla rumienia zakaźnego.

W pierwszej fazie choroby wysypka na twarzy pojawia się nagle, czasami jest obrzęknięta i zwykle zanika w ciągu 2-4 dni. W kolejnej fazie zmiany skórne moga przenieść się na ramiona i tułów, nie występują na wnętrzach dłoni i stóp. Świąd jest bardzo rzadki

Rumień zakaźny - wysypka
W przebiegu rumienia zakaźnego wysypka pojawia się głównie na twarzy, ale może być obecna na całym ciele.

Objawy rumienia zakaźnego u dorosłych

U dorosłych chorych na rumień zakaźny często występują objawy innego typu niż u dzieci. Dorośli pacjenci przejawiają na ogół:

  • zapalenie stawów z ostrą reakcją bólową (jest to tzw. artralgia),

  • nietypową wysypkę rumieniową.

Proces chorobowy u dorosłych dotyczy najczęściej stawów dłoni, nadgarstków i kolan. Zapalenie stawów znika zazwyczaj w czasie około trzech tygodni nie pozostawiając trwałych uszkodzeń. U dzieci natomiast artropatia zdarza się bardzo rzadko. 

Rumień zakaźny może natomiast okazać się groźny dla pacjentów, którzy dodatkowo chorują na przewlekłą niedokrwistość hemolityczną. U tych pacjentów bowiem może rozwinąć się nagła przejściowa aplazja układu czerwonokrwinkowego szpiku. Przełom aplastyczny jest obserwowany także u zakażonych parwowirusem B19 pacjentów, u których dodatkowo doszło do nagłej utraty znacznej ilości krwi. Pacjenci z przełomem aplastycznym odczuwają silne osłabienie, ponadto w badaniu przedmiotowym stwierdza się też bladość skóry oraz wzmożoną senność. W badaniach laboratoryjnych u tych pacjentów stwierdza się natomiast głęboką niedokrwistość oraz retikulopenię. Przełom aplastyczny mija zwykle po 7-10 dniach.

Rumień zakaźny i zakażenie parwowirusem B19 są groźne dla kobiet w ciąży – zdarza się bowiem, że infekcja ta doprowadza u ciężarnych do zakażenia płodu, które może doprowadzić nawet do poronienia.

Diagnostyka parwowirusa B19

Rumień zakaźny rozpoznaje się zwykle tylko na podstawie charakterystycznych zmian skórnych. Celem potwierdzenia czynnika etiologicznymi można spróbować wyizolować wirusa lub jego antygeny z zakażonych tkanek, można też oznaczyć swoiste przeciwciała anty-B19 w klasach IgM oraz IgG. Tego typu diagnostyka jest jednak przeprowadzana niesłychanie rzadko, zwykle do postawienia diagnozy w zupełności wystarczają objawy kliniczne. 

Jak leczyć rumień zakaźny?

Nie jest konieczne włączanie specjalistycznego postępowania terapeutycznego, dolegliwości w przypadku łagodnej formy choroby ustępują samoistnie. W przypadku dolegliwości ze strony stawów i narządu ruchu zalecane są niesteroidowe leki przeciwzapalne. U osób z niedokrwistością hemolityczną wskazane są przetoczenia masy czerwonokriwnkowej, zaś u chorych z niewydolnym układem odpornościowym stosowane są preparaty dożylnych gammaglobulin. 

Rumień zakaźny należy przede wszystkim różnicować z innymi chorobami wysypkowymi u dzieci (odrą, różyczką), jak również ze skórnymi reakcjami uczuleniowymi. 

Powikłania po rumieniu zakaźnym

Powikłania po chorobie występują rzadko. W sporadycznych przypadkach może dojść do rozwoju zapalenia stawów lub anemii (na skutek zahamowania produkcji czerwonych krwinek). Schorzenia te mają charakter przemijający i rzadko są wskazaniem do hospitalizacji czy też specjalistycznego leczenia.

Wysokie ryzyko powikłań występuje jedynie u pacjentek w ciąży, u których zakażenie może doprowadzić do niedokrwistości wewnątrzmacicznej u dziecka i poronienia. W trakcie ciąży warto więc wystrzegać się kontaktu z osobami chorymi i zadbać o odporność.

Czy rumień nagły to ta sama choroba, co rumień zakaźny?

Nie. Rumień nagły jest również ostrą chorobą wirusową wieku dziecięcego, jednak wywoływany jest on przez inny patogen – jest to zwykle wirus Herpes typu 6. Jest typowy dla dzieci pomiędzy 6. miesiącem a 4. rokiem życia. Charakteryzuje się on przede wszystkim wysoką gorączką, której nie ma w przypadku rumienia zakaźnego. Gorączka ta trwa zwykle trzy dni (maksymalnie do pięciu dni), następnie ustępuje, a na ciele dziecka pojawia się drobnoplamistogrudkowa wysypka, która znika zwykle po dwóch – trzech dniach i nie pozostawia na skórze żadnych przebarwień. Infekcja ta nazywana jest również „chorobą szóstą”, „gorączką trzydniową” lub po prostu „trzydniówką”.

Z czym jeszcze można pomylić rumień zakaźny? na pierwszy rzut oka objawy mogą przypominać szkarlatynę, różyczkę albo odczyn alergiczny po ukąszeniu kleszcza. Lekarz jednak bez problemu powinien postawić diagnozę.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Rumień wielopostaciowy

    Istnieje wiele rożnego rodzaju wysypek. Jedne z nich przybierają formę plamek, inne mają postać grudek, jeszcze inne wyglądają jak małe pęcherzyki lub duże pęcherze. Część wysypek ma również postać rumienia, czyli miejscowego zaczerwienienia skóry. Rumień może być bardzo różnorodny i może towarzyszyć wielu chorobom.

  • Odra – jak nie pomylić jej z innymi chorobami?

    Odra to jedna z najgroźniejszych wirusowych chorób zakaźnych. A czym tak właściwie są choroby zakaźne? Choroby te wywoływane są przez baterie, wirusy i grzyby. Odra uznawana jest za tzw. chorobę wieku dziecięcego, ale nie oznacza to, że osoby dorosłe nie są w grupie ryzyka. Obecnie zaczyna powracać problem z nową falą zachorowań, wynikającą z modnego ostatnimi czasy i mało racjonalnego trendu unikania szczepień ochronnych.

  • Rumień wędrujący – jak go rozpoznać? Diagnostyka i leczenie rumienia po kleszczu

    Rumień wędrujący (łac. erythema migrans) to charakterystyczna wysypka skórna pojawiająca się jako objaw wczesnego stadium boreliozy. Rumień po ukłuciu kleszcza ma kolisty kształt, wędruje, stopniowo się powiększając (przypomina tarczę strzelniczą – pomiędzy jego centrum a okręgiem zewnętrznym pojawia się blada obręcz). Rumień wędrujący jest widoczny średnio od 1 do 3 tygodni od ukąszenia u ok. 80 % chorych na boreliozę. Jak odróżnić go od reakcji alergicznej? Jak długo utrzymuje się rumień wędrujący?

  • Rumień guzowaty – przyczyny, objawy, leczenie

    Rumień guzowaty to zapalne zmiany w tkance podskórnej. Uważa się, że dużą rolę w jego powstawaniu ogrywają kompleksy immunologiczne. Częściej występuje u kobiet (około 3-6 razy częściej), u dzieci występuje tak samo często u obu płci. U około połowy chorych występują nawroty choroby i widoczna jest sezonowość - typowe pory roku, w których pojawia się rumień, to zwykle zima i wiosna. Może wystąpić w każdym wieku, jednak znacząco większa ilość przypadków pojawia się w wieku pomiędzy 10 a 40 rokiem życia.

  • Katar u dziecka – jak pomóc dziecku z katarem? Domowe sposoby na zatkany nos u dzieci

    Katar to częsta dolegliwość, która dotyka dzieci. Charakteryzuje się występowaniem wydzieliny w nosie oraz uczuciem niedrożności nosa. Do najczęstszych przyczyn nieżytu nosa u dzieci należą infekcje wirusowe oraz alergie. Przewlekły katar u dzieci może być objawem przerostu trzeciego migdałka lub chorób takich jak niedobory odporności czy mukowiscydoza. Podpowiadamy, co warto stosować na katar u dziecka.

  • Witamina D dla dzieci – dawkowanie, objawy i skutki niedoboru

    Witamina D jest hormonem steroidowym, który kontroluje wiele istotnych dla organizmu procesów. Dostarczenie jej (poprzez syntezę skórną oraz wraz z pożywieniem) jest szczególnie ważne w przypadku najmłodszych. Witamina D wpływa na układ kostny dzieci poprzez regulację gospodarki wapniowo-fosforanowej, działa immunomodulująco, podnosząc odporność i obniżając poziom cytokin prozapalnych, ma również działanie antykancerogenne oraz neuro- i kardioprotekcyjne. Jaką dawkę witaminy D podawać dziecku? Witamina D dla dzieci w kroplach, kapsułkach twist-off, sprayu czy tabletkach?

  • Objawy, które powinny cię zaniepokoić. Nowotwory u dziecka

    Aż 60% rodziców nie wie, na jakie objawy powinni zwrócić uwagę, aby w porę wykryć potencjalne choroby nowotworowe u swoich dzieci. Z kolei aż 80% dzieci, u których zdiagnozowano chorobę nowotworową i w porę wdrożono leczenie, udaje się uratować. Na co zwrócić uwagę i co powinno zaniepokoić?

  • Jak podawać leki dziecku? Czopki, tabletki, inhalacje i syrop

    Podawanie leków dziecku w trakcie choroby to w wielu przypadkach nie lada wyzwanie. Warto jednak wiedzieć, w jaki sposób prowadzić domowe leczenie, aby było jak najskuteczniejsze. Jak podawać dziecku tabletki oraz co zrobić, aby inhalacja była jak najbardziej efektywna?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij