Odra – przyczyny, objawy, leczenie, powikłania. Jak jej zapobiec?
Katarzyna Gmachowska

Odra – przyczyny, objawy, leczenie, powikłania. Jak jej zapobiec?

Odra jest ostrą chorobą wirusową przebiegającą z gorączką i wysypką. Choroba szerzy się drogą kropelkową, zaś źródłem zakażenia jest chory człowiek. Zarazić się może każdy, kto nie przebył wcześniej odry lub nie był na nią szczepiony. Jak rozpoznać odrę? Jak przebiega  i w jaki sposób się ją leczy?

Odra jest wirusową chorobą zakaźną, objawiającą się gruboplamistą wysypką skórną, cechami infekcji dróg oddechowych, suchym kaszlem, zapaleniem spojówek, światłowstrętem oraz gorączką. Wirus odry jest wysoce zakaźny, przenosi się drogą kropelkową. Leczenie polega na stosowaniu preparatów łagodzących objawy, zazwyczaj prowadzi się je w warunkach szpitalnych. Najlepszą metodą profilaktyki przed zachorowaniem jest szczepienie, które w Polsce należy do obowiązkowych szczepień u dzieci.  

Odra – charakterystyka 

Odra (łac. Morbilli) jest chorobą zakaźną wywoływana przez wirusa odry, który należy do rodziny paramyksowirusów. Choroba charakteryzuje się gruboplamistą wysypką na skórze, objawami infekcji dróg oddechowych, zapaleniem spojówek i gorączką. Dzięki powszechnym w Polsce szczepieniom przeciwko odrze, śwince i różyczce obecnie choroba występuje bardzo rzadko.

Odra cechuje się wysoką zakaźnością, co oznacza, że bardzo łatwo dochodzi do zakażenia i rozwoju objawów u osób nieszczepionych lub niechorujących w przeszłości na odrę. Obecnie większość przypadków odry na świecie występuje w krajach o słabo rozwiniętym systemie ochrony zdrowia.  

Odra – przyczyny. Jak dochodzi do zakażenia wirusem odry? 

Wirus odry przenosi się drogą powietrzno-kropelkową i cechuje się wysoką zakaźnością. Wirus dostaje się w trakcie oddychania do jamy nosowo-gardłowej, gdzie dochodzi do zakażenia komórek nabłonka i spojówek. Następnie wirus przedostaje się do krwi, skąd trafia do innych narządów. Okres wylęgania choroby wynosi 9–11 dni.

Osoba chora jest zakaźna dla otoczenia 3–5 dni przed pojawieniem się wysypki i przez pierwsze 3 dni występowania objawów skórnych. Wirus odry znajduje się wydzielinie z nosa i jamy ustnej, we łzach, moczu i krwi osoby chorej.  

Po przebyciu odry często dochodzi do przemijającej immunosupresji (spadku odporności). Przechorowanie odry pozostawia trwałą odporność na całe życie przed kolejnym zakażeniem.  

Polecane dla Ciebie

Odra – objawy 

W przebiegu odry wyróżnia się trzy okresy: nieżytowy, wysypkowy oraz zdrowienia. Okres nieżytowy trwa około 4 dni i objawia się wysoką gorączką, suchym kaszlem, bólem gardła, katarem, zapaleniem spojówek i światłowstrętem. Po okresie nieżytowym pojawiają się białe plamki otoczone czerwoną obwódką na błonie śluzowej policzków (tzw. plamki Koplika). Zanikają one po pojawieniu się wysypki na skórze. Okres wysypkowy zaczyna się po około 2 tygodniach od zakażenia wirusem odry. Plamisto-grudkowa wysypka pojawia się początkowo na twarzy, szyi i za uszami, następnie schodzi na tułów i kończyny. Objawom skórnym towarzyszy świąd oraz wysoka gorączka. W okresie zdrowienia dochodzi do stopniowego spadku gorączki oraz ustępowania wysypki. Przez około 14 dni mogą utrzymywać się na skórze przebarwienia po wysypce oraz złuszczanie się naskórka.  

Odra u dzieci 

Odra najczęściej pojawia się w wieku dziecięcym u nieszczepionych osób. Ciężki przebieg oraz powikłania odry zazwyczaj występują u małych dzieci (poniżej 5. roku życia). U starszych dzieci powikłania zdarzają się rzadziej, choć należy pamiętać, że mogą prowadzić do trwałej niepełnosprawności, a nawet zgonu.

Groźnym powikłaniem odry u dzieci w wieku poniżej 2 lat jest podostre stwardniające zapalenie mózgu (SSPE), które ujawnia się po około 5–15 latach po przebyciu choroby. SSPE jest chorobą nieuleczalną i objawia się postępującym otępieniem, nasilającą się sztywnością mięśni oraz drgawkami. Zgon następuje zazwyczaj w przeciągu 2 lat od pierwszych objawów.  

Odra u dorosłych 

Odra u dorosłych ma podobne objawy jak u dzieci. Na ciężki przebieg choroby szczególnie narażone są osoby w podeszłym wieku, mające choroby układu krążenia lub zaburzenia odporności. Odra jest szczególnie niebezpieczna w okresie ciąży, gdyż może prowadzić do poronienia, przedwczesnego porodu lub niskiej masy urodzeniowej dziecka.  

Odra – leczenie 

Leczenie odry polega na stosowaniu leków łagodzących objawy, w tym preparatów przeciwgorączkowych, przeciwbólowych oraz nawadniających. Pomocne bywa przebywanie w zaciemnionych pomieszczeniach, co łagodzi objawy światłowstrętu. Terapię odry prowadzi się w warunkach szpitalnych. W przypadku nadkażeń bakteryjnych stosuje się antybiotykoterapię. 

Każdy przypadek zachorowania na odrę jest zgłaszany przez lekarza do Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej.  

Odra – powikłania 

Do powikłań odry zalicza się: 

  • zapalenie oskrzeli i płuc,
  • zapalenie krtani, 
  • zapalenie ucha środkowego, 
  • zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu, 
  • podostre stwardniające zapalenie mózgu, 
  • zapalenie mięśnia sercowego. 
Powikłania odry są zazwyczaj ciężkie i mogą prowadzić do śmierci, dlatego tak ważna jest profilaktyka przed zachorowaniem. Do najpopularniejszych metod ochrony przed zachorowaniem na odrę należą szczepienia ochronne lub immunoglobuliny przeciwko wirusowi odry.   

Odra – profilaktyka. Szczepienie przeciw odrze  

Szczepienie przeciwko odrze w Polsce jest obowiązkowe i bezpłatne dla dzieci (szczepionka MMR). Pełen schemat szczepienia polega na podaży dwóch dawek szczepionki, pierwsza w 13.–15. miesiącu życia, druga w 6. roku życia. Szczepionka przeciwko odrze zawiera żywe, choć osłabione wirusy, dlatego nie można jej podawać dzieciom z ciężkimi niedoborami odporności lub będących w trakcie leczenia immunosupresyjnego. Szczepienie przeciwko odrze cechuje się dużą skutecznością. Odczyny poszczepienne występują stosunkowo rzadko i są łagodne (najczęściej ból i zaczerwienienie w miejscu podania, powiększenie węzłów chłonnych, wysypka lub podwyższona temperatura poszczepienna).  

  1. J. Popielska, M. Marczyńska, Wysypki plamisto-grudkowe w infekcjach wirusowych, "Pediatria po Dyplomie”, nr 01 2016. 
  2. M. Szczepańska-Putz, Wysypki w przebiegu chorób zakaźnych, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2013. 
  3. W. H. Manson, Measles, Nelson Textbook of Pediatrics, Wydawnictwo Saunders Elsevier, Philadelphia 2011.  

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Czym są modulatory homocysteiny? Jak wpływa na zmęczenie i poziom hormonów?

    Homocysteina jest aminokwasem. Nieregulowany poziom tej cząsteczki sprzyja rozwojowi chorób układu krwionośnego u ludzi. Suplementy z modulatorami homocysteiny zawierają zazwyczaj witaminę B6, B12, kwas foliowy i betainę (trimetyloglicynę, TMG). Wyniki licznych badań naukowych wskazują, że regularne przyjmowanie przez minimum kilka tygodni modulatorów homocysteiny może przyczynić się do obniżenia nadmiernego poziomu homocysteiny we krwi.

  • Co to jest cholekalcyferol – czyli jak powstaje witamina D w kapsułkach?

    Cholekalcyferol jest formą witaminy D3, która jest niezbędna do utrzymania zdrowego układu kostnego i zdrowia skóry. Może być syntetyzowana przez skórę pod wpływem promieni UVB lub przyjmowana w formie suplementów diety. Ułatwia wchłanianie wapnia i fosforu, umożliwiając m.in. prawidłowy rozwój kości i zębów.

  • Czy warto brać antyoksydanty w tabletkach, kroplach lub kapsułkach?

    Antyoksydanty w postaci tabletek to suplementy diety zawierające związki, które mogą pomóc w ochronie komórek organizmu przed uszkodzeniami powodowanymi przez wolne rodniki. Niektóre przykłady przeciwutleniaczy, które można znaleźć w postaci tabletek, to witaminy C i E, beta-karoten i selen. Przyjmowanie suplementów antyoksydacyjnych nie jest jednak zasadne w każdej sytuacji. Zawsze zaleca się rozmowę z lekarzem przed przyjęciem jakichkolwiek suplementów diety.

  • Opatrunek podciśnieniowy – jak wygląda leczenie ran?

    Opatrunek podciśnieniowy to doskonały i nowoczesny środek do skutecznego leczenia niektórych przewlekłych trudno gojących się ran. W porównaniu do metod tradycyjnych wyraźnie skraca czas terapii i pozwala uzyskać lepsze efekty czynnościowe. Znacznie poprawia zatem zadowolenie pacjenta. Opatrunek wymaga zastosowania ujemnego ciśnienia, które uzyskuje się dzięki specjalnej pompie. W przypadku ran trudno gojących się warto rozważyć jego użycie. W jakich przypadkach korzystne będzie zastosowanie opatrunku podciśnieniowego?

  • Leki biologiczne – czym są? Czy są skuteczne w leczeniu AZS i łuszczycy?

    Leki biologiczne to skomplikowane leki produkowane na bazie substancji pochodzenia biologicznego, takich jak białka, hormony czy przeciwciała. Są one stosowane w leczeniu różnych chorób, w tym chorób autoimmunologicznych, nowotworowych czy zapalnych, ale ich produkcja jest bardziej skomplikowana i kosztowna niż w przypadku typowych leków syntetycznych. W Polsce leki biologiczne są pod pewnymi warunkami refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia, niemniej ich cena może być zbyt wysoka dla pacjentów nieobjętych systemem refundacji. Czym są leki biologiczne? W leczeniu których chorób można je stosować?

  • Skuteczność działania probiotyków – forma płynna doskonałą alternatywą dla kapsułek

    Pacjenci mają zróżnicowane upodobania co do formy przyjmowanych leków czy suplementów diety. Jedni wolą tabletki, a inni preferują formę płynną. Często nie zdają sobie jednak sprawy z tego, że forma produktu to nie tylko kwestia wygody stosowania. Dla naszego zdrowia powinno się brać pod uwagę przede wszystkim określone właściwości funkcjonalne, jak np. większa przyswajalność czy skuteczność. Przecież najistotniejszym aspektem stosowania danego produktu – oprócz jego formy, walorów smakowych i zapachowych – powinna być głównie skuteczność jego działania.

  • Semaglutyd – czy pomaga schudnąć? Zagrożenia, skutki uboczne stosowania bez wskazania

    Semaglutyd to lek stosowany w leczeniu cukrzycy typu 2. Jest agonistą receptora glukagonopodobnego peptydu-1 (GLP-1), który pomaga regulować poziom cukru we krwi poprzez zwiększanie wydzielania insuliny i zmniejszanie wydzielania glukagonu. Zwykle podaje się go raz w tygodniu w postaci zastrzyku. Od pewnego czasu Internet zalewa fala zapytań dotyczących leku na odchudzanie bez recepty, którego głównym składnikiem jest właśnie semaglutyd. Czy jego stosowanie jest bezpieczne, jeśli jedynym celem jest redukcja wagi, a nie kontrola cukrzycy?

  • Jakie właściwości ma chlorofil do picia? Działanie, przeciwwskazania

    Zielona barwa liści wynika z obecności w nich chlorofilu – głównego barwnika fotosyntetycznego. Doniesienia o tradycyjnych leczniczych zastosowaniach chlorofilu w alternatywnych formach medycyny znane są już od wieków. Co więcej, chlorofil cieszy się dużym zainteresowaniem również we współczesnej medycynie. Jakie właściwości i działanie ma chlorofil? Kto może, a kto nie powinien po niego sięgać?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij