Odra – przyczyny, objawy, leczenie, powikłania. Jak jej zapobiec?
Katarzyna Gmachowska

Odra – przyczyny, objawy, leczenie, powikłania. Jak jej zapobiec?

Odra jest ostrą chorobą wirusową przebiegającą z gorączką i wysypką. Choroba szerzy się drogą kropelkową, zaś źródłem zakażenia jest chory człowiek. Zarazić się może każdy, kto nie przebył wcześniej odry lub nie był na nią szczepiony. Jak rozpoznać odrę? Jak przebiega  i w jaki sposób się ją leczy?

Odra jest wirusową chorobą zakaźną, objawiającą się gruboplamistą wysypką skórną, cechami infekcji dróg oddechowych, suchym kaszlem, zapaleniem spojówek, światłowstrętem oraz gorączką. Wirus odry jest wysoce zakaźny, przenosi się drogą kropelkową. Leczenie polega na stosowaniu preparatów łagodzących objawy, zazwyczaj prowadzi się je w warunkach szpitalnych. Najlepszą metodą profilaktyki przed zachorowaniem jest szczepienie, które w Polsce należy do obowiązkowych szczepień u dzieci.  

Odra – charakterystyka 

Odra (łac. Morbilli) jest chorobą zakaźną wywoływana przez wirusa odry, który należy do rodziny paramyksowirusów. Choroba charakteryzuje się gruboplamistą wysypką na skórze, objawami infekcji dróg oddechowych, zapaleniem spojówek i gorączką. Dzięki powszechnym w Polsce szczepieniom przeciwko odrze, śwince i różyczce obecnie choroba występuje bardzo rzadko.

Odra cechuje się wysoką zakaźnością, co oznacza, że bardzo łatwo dochodzi do zakażenia i rozwoju objawów u osób nieszczepionych lub niechorujących w przeszłości na odrę. Obecnie większość przypadków odry na świecie występuje w krajach o słabo rozwiniętym systemie ochrony zdrowia.  

Odra – przyczyny. Jak dochodzi do zakażenia wirusem odry? 

Wirus odry przenosi się drogą powietrzno-kropelkową i cechuje się wysoką zakaźnością. Wirus dostaje się w trakcie oddychania do jamy nosowo-gardłowej, gdzie dochodzi do zakażenia komórek nabłonka i spojówek. Następnie wirus przedostaje się do krwi, skąd trafia do innych narządów. Okres wylęgania choroby wynosi 9–11 dni.

Osoba chora jest zakaźna dla otoczenia 3–5 dni przed pojawieniem się wysypki i przez pierwsze 3 dni występowania objawów skórnych. Wirus odry znajduje się wydzielinie z nosa i jamy ustnej, we łzach, moczu i krwi osoby chorej.  

Po przebyciu odry często dochodzi do przemijającej immunosupresji (spadku odporności). Przechorowanie odry pozostawia trwałą odporność na całe życie przed kolejnym zakażeniem.  

Powiązane produkty

Odra – objawy 

W przebiegu odry wyróżnia się trzy okresy: nieżytowy, wysypkowy oraz zdrowienia. Okres nieżytowy trwa około 4 dni i objawia się wysoką gorączką, suchym kaszlem, bólem gardła, katarem, zapaleniem spojówek i światłowstrętem. Po okresie nieżytowym pojawiają się białe plamki otoczone czerwoną obwódką na błonie śluzowej policzków (tzw. plamki Koplika). Zanikają one po pojawieniu się wysypki na skórze. Okres wysypkowy zaczyna się po około 2 tygodniach od zakażenia wirusem odry. Plamisto-grudkowa wysypka pojawia się początkowo na twarzy, szyi i za uszami, następnie schodzi na tułów i kończyny. Objawom skórnym towarzyszy świąd oraz wysoka gorączka. W okresie zdrowienia dochodzi do stopniowego spadku gorączki oraz ustępowania wysypki. Przez około 14 dni mogą utrzymywać się na skórze przebarwienia po wysypce oraz złuszczanie się naskórka.  

Odra u dzieci 

Odra najczęściej pojawia się w wieku dziecięcym u nieszczepionych osób. Ciężki przebieg oraz powikłania odry zazwyczaj występują u małych dzieci (poniżej 5. roku życia). U starszych dzieci powikłania zdarzają się rzadziej, choć należy pamiętać, że mogą prowadzić do trwałej niepełnosprawności, a nawet zgonu.

Groźnym powikłaniem odry u dzieci w wieku poniżej 2 lat jest podostre stwardniające zapalenie mózgu (SSPE), które ujawnia się po około 5–15 latach po przebyciu choroby. SSPE jest chorobą nieuleczalną i objawia się postępującym otępieniem, nasilającą się sztywnością mięśni oraz drgawkami. Zgon następuje zazwyczaj w przeciągu 2 lat od pierwszych objawów.  

Odra u dorosłych 

Odra u dorosłych ma podobne objawy jak u dzieci. Na ciężki przebieg choroby szczególnie narażone są osoby w podeszłym wieku, mające choroby układu krążenia lub zaburzenia odporności. Odra jest szczególnie niebezpieczna w okresie ciąży, gdyż może prowadzić do poronienia, przedwczesnego porodu lub niskiej masy urodzeniowej dziecka.  

Odra – leczenie 

Leczenie odry polega na stosowaniu leków łagodzących objawy, w tym preparatów przeciwgorączkowych, przeciwbólowych oraz nawadniających. Pomocne bywa przebywanie w zaciemnionych pomieszczeniach, co łagodzi objawy światłowstrętu. Terapię odry prowadzi się w warunkach szpitalnych. W przypadku nadkażeń bakteryjnych stosuje się antybiotykoterapię. 

Każdy przypadek zachorowania na odrę jest zgłaszany przez lekarza do Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej.  

Odra – powikłania 

Do powikłań odry zalicza się: 

  • zapalenie oskrzeli i płuc,
  • zapalenie krtani, 
  • zapalenie ucha środkowego, 
  • zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu, 
  • podostre stwardniające zapalenie mózgu, 
  • zapalenie mięśnia sercowego. 
Powikłania odry są zazwyczaj ciężkie i mogą prowadzić do śmierci, dlatego tak ważna jest profilaktyka przed zachorowaniem. Do najpopularniejszych metod ochrony przed zachorowaniem na odrę należą szczepienia ochronne lub immunoglobuliny przeciwko wirusowi odry.   

Odra – profilaktyka. Szczepienie przeciw odrze  

Szczepienie przeciwko odrze w Polsce jest obowiązkowe i bezpłatne dla dzieci (szczepionka MMR). Pełen schemat szczepienia polega na podaży dwóch dawek szczepionki, pierwsza w 13.–15. miesiącu życia, druga w 6. roku życia. Szczepionka przeciwko odrze zawiera żywe, choć osłabione wirusy, dlatego nie można jej podawać dzieciom z ciężkimi niedoborami odporności lub będących w trakcie leczenia immunosupresyjnego. Szczepienie przeciwko odrze cechuje się dużą skutecznością. Odczyny poszczepienne występują stosunkowo rzadko i są łagodne (najczęściej ból i zaczerwienienie w miejscu podania, powiększenie węzłów chłonnych, wysypka lub podwyższona temperatura poszczepienna).  

  1. J. Popielska, M. Marczyńska, Wysypki plamisto-grudkowe w infekcjach wirusowych, "Pediatria po Dyplomie”, nr 01 2016. 
  2. M. Szczepańska-Putz, Wysypki w przebiegu chorób zakaźnych, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2013. 
  3. W. H. Manson, Measles, Nelson Textbook of Pediatrics, Wydawnictwo Saunders Elsevier, Philadelphia 2011.  

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Ospa wietrzna u dorosłych i dzieci – objawy ospy wietrznej, przebieg choroby, powikłania, szczepionka

    Ospa wietrzna, nazywana potocznie wiatrówką, jest wysoce zakaźną chorobą o etiologii wirusowej. Wywoływana jest przez wirusa Varicella-zoster virus (VZV), który jest identyczny z wirusem półpaśca. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową. Jak rozpoznać chorobę, ile trwa, jak ją leczyć i jakie mogą być powikłania ospy?

  • Rwa kulszowa (ischialgia). Przyczyny, objawy i leczenie.

    Rwa kulszowa jest schorzeniem zaliczanym do tzw. „zespołów korzeniowych”, jej przyczyną jest podrażnienie lub uszkodzenie korzeni nerwów rdzeniowych lub nerwu korzeniowego. Głównym objawem ischialgii jest ból dolnej części pleców promieniujący od okolicy lędźwiowo–krzyżowej do pośladka, a także dalej wzdłuż kończyny dolnej, sięgając nawet do stopy. Leczenie  obejmuje łagodzenie objawów bólowych przy pomocy metod farmakologicznych oraz zabiegów fizjoterapeutycznych. 

  • Marihuana medyczna – na czym polega leczenie konopiami?

    U schyłku okresu PRL, w 1985 roku, wprowadzono przepisy karne, które zakazały używania w Polsce marihuany. Kontrowersje wywoływał pogląd, że wykorzystanie tej substancji do celów medycznych stało się również niedostępne, a wręcz karalne. Dopiero po 32 latach (w 2017 roku) stworzono przepisy, które formalnie zezwoliły na legalne wprowadzanie marihuany do obrotu jako surowca farmaceutycznego, a także na zastosowanie jej w leczeniu i łagodzeniu objawów towarzyszących określonym chorobom. Co warto wiedzieć o marihuanie medycznej?

  • Owsiki – przyczyny, objawy i leczenie owsicy u dorosłych i dzieci

    Owsica to choroba pasożytnicza, która może dotyczyć osób w każdym wieku. Dotyka głównie dzieci w wieku przedszkolnym, żlobkowym i szkolnym, natomiast wśród dorosłych największe ryzyko zachorowania występuje u osób przebywających i pracujących w domach opieki lub zakładach karnych oraz opiekujących się dziećmi. Leczenie polega na przyjmowaniu leków przeciwpasożytniczych oraz przestrzeganiu zasad higieny osobistej. 

  • Silikony w kosmetykach – czy są bezpieczne?

    Silikony to składniki zaliczające się do tych niesłusznie uznawanych za niebezpieczne. Przybliżamy fakty i obalamy mity z nimi związane. Podpowiadamy: jakie właściwości mają silikony? W których kosmetykach znajdziemy silikony? Czy są bezpieczne? Dla kogo kosmetyki z silikonami są wskazane, a kto powinien od nich stronić?

  • Kolagen w proszku – czym jest i jak stosować?

    Kolagen w proszku jest jedną z postaci suplementów diety zawierających hydrolizowany kolagen. Peptydy kolagenowe naturalnie występują w organizmie człowieka – w skórze, kościach, ścięgnach i tkankach łącznych. Kolagen pozyskiwany jest najczęściej ze źródeł zwierzęcych: skóry, kości, tkanek krów, świń, ryb. W procesie hydrolizy kolagen jest rozkładany do mniejszych peptydów, które są łatwiej wchłaniane i przyswajane przez organizm. Kolagen w proszku stanowi suplement diety rekomendowany zazwyczaj w celu poprawy stanu skóry, włosów, paznokci, stawów i kości.

  • Nadmiar antyoksydantów wywołuje raka?

    Nowe badanie wykazało, że przeciwutleniacze, takie jak witaminy C i E, aktywują mechanizm stymulujący wzrost nowych naczyń krwionośnych w guzach nowotworowych, pomagając im rosnąć i dawać przerzuty. Naukowcy twierdzą, że ich odkrycia podkreślają potencjalne ryzyko przyjmowania suplementów przeciwutleniających wtedy, gdy nie są one potrzebne.

  • Jeden zastrzyk zamiast chemioterapii – nowa metoda leczenia raka

    Pierwszymi pacjentami na świecie, którzy skorzystają z terapii onkologicznej w formie zastrzyku, będą Anglicy. Jest to alternatywa dla klasycznego wlewu wykorzystywanego w leczeniu nowotworów. Na czym polega ten rodzaj leczenia? Czy pacjenci w Polsce także będą mogli uczestniczyć w takiej terapii?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij