Szczepienia w ciąży (COVID-19, grypa, krztusiec) – jakie szczepionki można podać ciężarnej?
Kamila Gniady

Szczepienia w ciąży (COVID-19, grypa, krztusiec) – jakie szczepionki można podać ciężarnej?

Szczepienia w ciąży są tematem wciąż aktualnym i nierzadko budzącym wiele obaw ze strony przyszłych mam. Czy uzasadnione jest podjęcie decyzji o odstąpieniu od przyjęcia szczepienia w obawie o zdrowie dziecka? Okazuje się, że obecnie dysponujemy licznymi badaniami, które potwierdzają bezpieczeństwo szczepień i pozwalają skutecznie zabezpieczyć przed niebezpiecznymi konsekwencjami zachorowania zarówno przyszłą mamę jak i dziecko. 

Szczepienia w ciąży – aktualne wytyczne

Dotychczasowe osiągnięcia w dziedzinie medycyny pozwalają nam na bezpieczne i skuteczne zapobieganie wielu chorobom zakaźnym, również w tak wyjątkowym czasie, jakim dla kobiet jest ciąża i okres karmienia piersią. Aktualne wytyczne wielu międzynarodowych towarzystw, specjalizujących się w tematyce szczepień i immunologii, reprezentują stanowisko, iż należy dążyć do przeprowadzenia szczepienia w ciąży, o ile tylko występuje taka możliwość. 

Badania jednoznacznie wskazują, iż szczepienia u ciężarnych nie tylko skutecznie zmniejszają ryzyko zachorowania u kobiety, ale również stanowią ochronę dla samego dziecka poprzez przekazywanie przeciwciał drogą krwi pępowinowej.

Udowodniono, że w zależności od tygodnia ciąży, w którym nastąpiło szczepienie oraz początkowego stężenia przeciwciał u matki, przeciwciała matczyne mogą utrzymywać się w krwioobiegu niemowlęcia nawet do 6 miesięcy po porodzie. 

Jakie szczepionki można bezpiecznie podawać w ciąży?

Wyróżnia się trzy grupy szczepionek:

  • żywe: zawierają drobnoustroje osłabione, a zatem pozbawione zjadliwości, czyli zdolności do namnożenia i zainfekowania organizmu, np. łączona szczepionka przeciwko odrze, śwince i różyczce,
  • inaktywowane (tzw. martwe): zawierają patogeny zabite chemicznie lub fizycznie, np. poprzez działanie temperatury, zalicza się do nich szczepionkę przeciwko grypie,
  • najnowszej generacji (mRNA lub wektorowe).
Szczepienia z grupy szczepionek inaktywowanych (zabitych) charakteryzują się dużym profilem bezpieczeństwa i bez obaw mogą być podawane w ciąży. Z kolei nie rekomenduje się podawania szczepionek żywych w okresie ciąży, gdyż istnieje potencjalne ryzyko przeniesienia osłabionego drobnoustroju na płód i wywołania zakażenia.

W przypadku konieczności wykonania szczepienia w okresie planowania ciąży szczepionką żywą, zaleca się odroczenie decyzji o ciąży i stosowanie skutecznej antykoncepcji przez minimum 1 miesiąc. 

Powiązane produkty

Szczepienie na COVID-19 a ciąża

Zgodnie z najnowszym stanowiskiem Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników opublikowanym w kwietniu 2021 r. aktualne rekomendacje przychylają się do podawania szczepionki przeciwko COVID-19 kobietom ciężarnym oraz karmiącym piersią.

Obecnie nie istnieją żadne dane, co do szkodliwości wspomnianego szczepienia na płód, jednak należy pamiętać, iż każdorazowa chęć zaszczepienia powinna być skonsultowana z lekarzem położnikiem prowadzącym ciążę lub lekarzem pierwszego kontaktu, którzy wykluczą ewentualne przeciwskazania. 

Szczepienie na COVID-19 w trakcie trwania ciąży jest szczególnie zalecane kobietom pracującym w ochronie zdrowia oraz mamom wcześniaków. Pamiętajmy również, że nie należy zatajać faktu karmienia piersią w momencie kwalifikacji do szczepienia. 
Warto mieć także na uwadze fakt, że nie istnieją żadne przesłanki sugerujące zastosowanie przerwy w karmieniu piersią przed lub po podaniu którejkolwiek z dawek szczepionki. 

Zachorowanie na COVID-19 w ciąży może być szczególnie niebezpieczne. Kobiety ciężarne znajdują się w grupie wysokiego ryzyka ciężkiego przebiegu zakażenia oraz jego długotrwałych powikłań. Dlatego tak ważne jest wdrożenie profilaktyki, jeśli tylko brak jest innych przeciwskazań. 

Szczepienie na grypę w ciąży

Grypa sezonowa jest ostrą, wirusową chorobą zakaźną układu oddechowego, którą możemy zarazić się drogą kropelkową lub poprzez kontakt bezpośredni, np. skórę rąk lub po dotknięciu zanieczyszczonej klamki i przeniesieniu drobnoustrojów w okolicę nosa czy ust.

Podobnie jak w przypadku COVID-19, kobiety ciężarne znajdują się w grupie wysokiego ryzyka ciężkiego i powikłanego przebiegu choroby, nawet jeśli pacjentka nie ma chorób współistniejących. Jest to związane przede wszystkim z fizjologicznymi zmianami w obrębie układu immunologicznego, jakie zachodzą w ciąży, uniemożliwiając tym samym prawidłową odpowiedź odpornościową na pojawiający się drobnoustrój. Wśród możliwych powikłań zakażenia COVID-19 w ciąży należy wymienić: ciężkie zapalenie płuc, ostrą niewydolność oddechową, niską masę urodzeniową płodu czy ryzyko porodu przedwczesnego lub poronienia. Rosnąca gorączka może również wywoływać zbyt szybką czynność serca u płodu. 

Aktualne wytyczne polskich i amerykańskich towarzystw, a także WHO dotyczące szczepienia na grypę w ciąży przemawiają za wyszczepianiem wszystkich kobiet bez względu na trymetr ciąży, w którym się obecnie znajdują. Zalecenia dotyczą także kobiet dopiero planujących ciążę oraz karmiących piersią. Jeśli nie udało się zaszczepić kobiety jeszcze w okresie ciąży, należy takie szczepienie zaplanować na okres po porodzie.

Szczepionka na grypę jest szczepionką inaktywowaną, a zatem, jak wspomniano wcześniej, ciąża nie jest przeciwskazaniem do jej podania. Rzadko pojawiają się działania niepożądane lub są jedynie miejscowe i obejmują ból, zaczerwienienie i nieznaczny obrzęk w miejscu podania. 

Należy również wspomnieć, iż podanie szczepionki na grypę w ciąży nie niesie za sobą ryzyka zmniejszonej masy u płodu, poronienia, wad wrodzonych czy opóźnienia rozwoju psychomotorycznego dziecka. 

Szczepienie na krztusiec w ciąży

Pomimo wdrożenia obowiązkowych szczepień na krztusiec w dzieciństwie, odporność na tę chorobę stopniowo spada wraz z wiekiem i u kobiet w wieku rozrodczym okazuje się być już niewystarczająca. Obecnie krztusiec nadal jest przyczyną ciężkich zachorowań i umieralności wśród noworodków, a brak doszczepienia ciężarnej kobiety przyczynia się do minimalnego przekazania przeciwciał dziecku i ryzyka ciężkiego przebiegu oraz powikłań choroby do momentu podania pierwszej dawki szczepionki dziecku w drugim miesiącu życia.

Liczne międzynarodowe badania na przestrzeni ostatnich lat udowodniły bezpieczeństwo szczepienia na krztusiec w ciąży i brak negatywnego wpływu na płód oraz dalszy rozwój dziecka. Optymalny czas podania szczepionki na krztusiec ciąży przypada na okres pomiędzy 27. a 36. tygodniem.

Jakie szczepienia warto wykonać przed planowaną ciążą?

U kobiet planujących ciążę rekomendowane jest rozważenie wykonania kilku szczepień w zależności od tego, czy kobieta była już w przeszłości szczepiona i kiedy podano ostatnią dawkę szczepionki. Do chorób, które mogą stanowić potencjalne zagrożenie zarówno dla matki, jak i dziecka zaliczają się:

  • grypa: dotyczy to przede wszystkim okresu, kiedy ciąża lub poród przypadają na okres sezonowych zachorowań, a zatem od jesieni do wczesnej wiosny,
  • ospa wietrzna: obowiązują dwie dawki szczepionki podane w odstępie nie krótszym niż 6 tygodni,
  • odra, świnka, różyczka (szczepienie łączone): obowiązują dwie dawki szczepionki w odstępie nie krótszym niż 4 tygodnie,
  • WZW B: uzupełnienie w zależności od aktualnego miana przeciwciał lub podanie 3 dawek w schemacie 0-1-6 miesięcy,
  • inne szczepienia, w zależności od ekspozycji, czyli np. na wypadek planowanej podróży.
  1. E. Duszczyk, E. Augustynowicz, Jakie szczepienia zaleca się w czasie ciąży?, „szczepienia info [online]”, https://szczepienia.pzh.gov.pl/wszystko-o-szczepieniach/jakie-szczepeinia-zaleca-sie-kobietom-w-ciazy/?strona=3#jakie-szczepienia-zaleca-sie-w-czasie-ciazy, [dostęp:] 28.09.2021.
  2. Polskie Towarzystwo Ginekologów Położników, Stanowisko PTGiP dotyczące szczepień kobiet ciężarnych przeciwko COVID19, „ptgin.pl" [online], https://www.ptgin.pl/stanowisko-ptgip-dotyczace-szczepien-kobiet-ciezarnych-przeciwko-covid19, [dostęp:] 28.09.2021.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Kiedy zrobić test ciążowy? Jakie są rodzaje? Co oznaczają kreski?

    Wykonanie testu ciążowego to zarazem ekscytujący, jak i nieco stresujący moment. Aby wynik był jak najbardziej wiarygodny, warto wiedzieć, czym jest beta-hCG, jakie są dostępne rodzaje testów i kiedy najlepiej wykonać badanie. W tym artykule znajdziesz odpowiedzi na wszystkie nurtujące Cię pytania.

  • Badanie KTG płodu - na czym polega i kiedy się je wykonuje?

    Badanie KTG, znane również jako kardiotokografia, to nieinwazyjne badanie, które pozwala na monitorowanie czynności serca płodu oraz skurczów mięśnia macicy. Jest to podstawowe badanie wykonywane najczęściej w okresie okołoporodowym, które dostarcza cennych informacji na temat stanu zdrowia dziecka i przebiegu porodu. Na czym polega KTG? Jak je interpretować?

  • Jakie są objawy niedoczynności tarczycy w ciąży? Czy można ją leczyć? Normy badań

    Niedoczynność tarczycy w ciąży może zwiększyć ryzyko związane z poronieniem, odklejeniem łożyska, niedokrwistością, nadciśnieniem ciążowym czy krwawieniem poporodowym. Wyjątkowo newralgiczny moment to ten, kiedy niedoczynność wystąpi w pierwszym trymestrze ciąży. Jak diagnozować i leczyć niedoczynność tarczycy u kobiety w ciąży, tak aby terapia była skuteczna i nie zaszkodziła dziecku?

  • Czy kobieta w ciąży może przyjmować symetykon? Jak działają leki na nadmierne gazy?

    Wzdęcia to powszechny i uciążliwy problem dotykający wiele kobiet w ciąży. Często zupełnie niepotrzebnie uznawany za wstydliwy i pomijany w rozmowie z lekarzem, co utrudnia znalezienie skutecznych rozwiązań i zmniejszenie dyskomfortu u przyszłej mamy. Tymczasem istnieją dobre i bezpieczne sposoby, by złagodzić nieprzyjemne dolegliwości. Co może zastosować kobieta oczekująca dziecka i dlaczego w ciąży pojawiają się wzdęcia?

  • Blizny po cesarskim cięciu. Pielęgnacja i sposoby na blizny po cesarce

    W ciągu ostatnich 10 lat odnotowano ponad dwukrotny wzrost odsetka porodów zakończonych cesarskim cięciem. W naszym kraju wynosi on aż 42,2%. Jest to jeden z najwyższych wyników w Europie. Jest to też najczęściej wykonywana operacja położnicza, a dane przedstawiają ciągłą tendencję wzrostową. Przez wzgląd na powszechność tego rodzaju porodu warto rozpowszechniać wiedzę na temat konsekwencji, jakie za sobą niesie. Jedną z nich jest oczywiście rana pooperacyjna i ryzyko powstania zrostów. Prawidłowa pielęgnacja blizny po cesarce może zmniejszyć jej widoczność w późniejszym czasie.

  • Stymulacja hormonalna jajników. Zasady, protokół przed in vitro

    Stymulacja hormonalna jajników to ważny element w procesie zapłodnienia in vitro. Jest procedurą, która może pomóc wielu kobietom zmagającym się z problemami z owulacją w zrealizowaniu marzenia o macierzyństwie. Ale co to dokładnie oznacza i jak przebiega ten proces? 

  • Suplementy diety i witaminy wspomagające płodność  mężczyzn i kobiet

    Sposób odżywiania w znaczącym stopniu warunkuje płodność kobiet i mężczyzn w okresie reprodukcyjnym. Niekiedy jednak nawet właściwa dieta nie jest w stanie dostarczyć wszystkich niezbędnych składników. Wówczas pomocna okazuje się suplementacja. W przypadku kobiet zwykle rekomendowanymi podstawowymi składnikami, które warto włączyć do przyjmowania przed zajściem w ciąże są: kwas foliowy i witaminy z grupy B, witamina D3, kwas EPA, antyoksydanty, a w przypadku stwierdzonych niedoborów również żelazo. Mężczyznom zaleca się przyjmowanie antyoksydantów, witaminy D3, kwasu EPA omega-3, a także w przypadku zdiagnozowania obniżonego poziomu: magnezu, cynku i selenu.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.