Szczepienie WZW B – charakterystyka, cena, skutki uboczne szczepienia przeciw WZW typu B

Szczepienie WZW B jest w Polsce szczepieniem obowiązkowym. Zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych wykonuje się je u noworodka w pierwszej dobie życia, a pełny cykl szczepienia przeciwko WZW typu B obejmuje trzy dawki. U zdrowych osób nie wymaga się podawania dawek przypominających. Szczepionkę podaje się domięśniowo.

Szczepienie WZW B – charakterystyka 

Zakażenie WZW typu B może powodować przewlekłe zapalenie wątroby prowadzące do jej marskości, a nawet choroby nowotworowej – wirus zapalenia wątroby typu B zaliczany jest do czynników biologicznych o działaniu rakotwórczym. Najskuteczniejszą metodą zapobiegania zakażeniu jest szczepienie przeciw WZW B, które od 1994 roku jest w Polsce obowiązkowe i zostało ujęte w programie szczepień ochronnych. 

W Polsce szczepionki na WZW B występują jako:

• monowalentne (pojedyncze),
• skojarzone szczepionki przeciw WZW A i WZW B,
• wysokoskojarzone 6 w 1.

Szczepienie przeciw WZW B wykonane zgodnie z harmonogramem zapewnia długotrwałą (ponad 20–letnią) oraz wysoce skuteczną ochronę przed ostrym i przewlekłym zapaleniem wątroby typu B. 

Czym jest WZW typu B?

Do zakażenia może dojść trzema drogami: pozajelitową – kontakt z krwią lub wydzielinami zakażonej osoby, płciową – kontakt seksualny z osobą zakażoną (sperma, śluz) lub okołoporodową – do zakażenia dziecka może dojść w trakcie ciąży, podczas porodu lub w okresie niemowlęcym. 

Do czynników ryzyka zakażenia WZW B zaliczamy:

• inwazyjne badania diagnostyczne, 
• kontakty ze skażonymi, niejałowymi narzędziami chirurgicznymi lub igłami, 
• transfuzje krwi i transplantacje narządów,
• wykonywanie tatuaży oraz inne zabiegi kosmetyczne naruszające ciągłość tkanek, 
• kontakt seksualny z wieloma osobami,
• uzależnienie od narkotyków dożylnych,
• wykonywanie zawodu narażonego na kontakt z krwią i płynami ustrojowymi. 

Wirus HBV po wniknięciu do organizmu człowieka „wbudowuje” swój materiał genetyczny w komórki wątroby (hepatocyty) i ulega namnożeniu, co skutkuje uszkodzeniem wątroby. Wirus w takiej postaci wykazuję wysoką odporność na działanie leków przeciwwirusowych, przez co często dochodzi do nawrotów choroby pomimo leczenia. 

Wśród sporej części zakażonych osób, żółtaczka wszczepienna przebiega bezobjawowo, a jedyne, co może wskazywać na chorobę, to podwyższona aktywność enzymów wątrobowych (wyniki uzyskuje się poprzez wykonanie badania biochemicznego krwi – są tzw. próby wątrobowe). Pacjenci z ostrym WZW B zgłaszają objawy, takie jak:

• uczucie zmęczenia, obniżony nastrój,
• brak apetytu oraz zaburzenia ze strony układu pokarmowego,
• stała bądź okresowa nasilona żółtaczka – widoczne zażółcenie na skórze i białkach oczu, ciemne zabarwienie moczu. 

Szczepienie WZW B – kiedy szczepić?

Podanie szczepionki zalecane jest każdej osobie, która dotychczas była niezaszczepiona. Zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych, szczepienie przeciwko WZW typu B jest obecnie obowiązkowe dla:

• noworodków i niemowląt, 
• młodzieży w wieku 14 lat,
• uczniów i studentów szkół medycznych,
• pracowników wykonujący zawody medyczne o wysokim ryzyku zakażenia,
• osób z bliskiego otoczenia chorych na WZW typu B i nosicieli HBV (domownicy oraz osoby przebywające w zakładach opiekuńczych, wychowawczych i zakładach zamkniętych). 

Szczepienie WZW B zalecane jest:

• pacjentom przewlekle chorym o wysokim ryzyku zakażenia, 
• przygotowywanym do zabiegów operacyjnych, 
• chorym na nowotwory układu krwiotwórczego, 
• dzieciom i młodzieży nie objętym dotychczas szczepieniem obowiązkowym,
• osobom narażonym na zakażenie ze względu na prowadzony tryb życia lub wykonywany zawód. 

Noworodkom dawkę początkową podaję się w szpitalu, w przeciągu 24h od urodzenia. Dzieci z niską masa urodzeniową (poniżej 2000 g) należy szczepić zgodnie ze schematem 4–dawkowym 0–1–2–12 miesięcy.

Podanie szczepionki przeciw WZW B powinno być poprzedzone badaniem kwalifikacyjnym, przeprowadzonym przez lekarza. 

Szczepienie WZW B – cena

Szczepienia obowiązkowe realizowane w ramach Programu Szczepień Ochronnych są bezpłatne. Szczepionka przeciw WZW B podawana noworodkom w szpitalu zakupiona jest z budżetu państwa i dystrybuowana przez Inspekcję Sanitarną. Kolejne dawki szczepienia powinny być realizowane w przychodni POZ, która sprawuje opiekę nad pacjentem. Przychodnia POZ, tak jak w przypadku szpitali, odbiera szczepionki zakupione z budżetu państwa na podstawie zapotrzebowania, z Powiatowej Stacji Sanitarno–Epidemiologicznej. 

Szczepionka wysokoskojarzona 6w1 nie jest finansowana z budżetu państwa, pomimo że zawiera wszystkie szczepienia objęte programem szczepień obowiązkowych. Na podstawie recepty wykupuje się preparat w aptece i udaje do przychodzi POZ, gdzie odbywa się szczepienie (za wykonanie szczepienia nie ponosi się kosztów). Jedna dawka szczepionki 6w1 to koszt ok. 180–200 złotych. Dla osób z zaleceniem zaszczepienia przeciw WZB B, szczepionka również nie jest finansowana. 

Szczepienie WZW B – powikłania

Szczepionka przeciw żółtaczce uznawana jest za bezpieczną. Objawy niepożądane, jakie mogą wystąpić po podaniu szczepionki przeciw WZW B to:

• zaczerwienienie lub stwardnienie w miejscu ukłucia, 
• przejściowy ból,
• nieznaczne podwyższenie temperatury ciała. 

Szczepienie WZW B – przeciwwskazania 

Szczepienie WZW B nie jest zalecane osobom, u których występuje nadwrażliwość na którykolwiek ze składników szczepionki oraz w sytuacji wystąpienia objawów niepożądanych po podaniu poprzedniej dawki szczepionki. W okresie występowania infekcji z towarzyszącą wysoką gorączką, szczepienie przeciwko żółtaczce należy odłożyć w czasie.