Wkładka domaciczna (hormonalna i niehormonalna) – działanie, rodzaje, skuteczność
Kamila Gniady

Wkładka domaciczna (hormonalna i niehormonalna) – działanie, rodzaje, skuteczność

Wkładka domaciczna jest jedną z częściej wybieranych metod antykoncepcji na świecie. Jest to łatwo odwracalna, długoterminowa forma antykoncepcji z wysokim wskaźnikiem skuteczności, która nie wymaga regularnych czynności związanych z zachowaniem jej działania. Dostępność w dwóch wariantach umożliwia jej stosowanie także u kobiet, które nie mogą przyjmować środków hormonalnych na stałe ze względu na swoiste przeciwskazania. 

Jak działa wkładka domaciczna?

Wkładka wewnątrzmaciczna, powszechnie nazywana również spiralą domaciczną, to jedna z najbardziej skutecznych form antykoncepcji. Jest niewielka i elastyczna. Jest wykonana z tworzywa sztucznego o kształcie litery T, który ginekolog wprowadza do macicy pod warunkiem wykonania niezbędnych badań oraz po wykluczeniu przeciwskazań. Jej użytkowanie nie wymaga od kobiety regularnych czynności związanych z zachowaniem ciągłości działania antykoncepcyjnego, jak w przypadku tabletek antykoncepcyjnych czy krążków dopochwowych. 

Wyróżniamy dwa rodzaje wkładek wewnątrzmacicznych: miedzianą oraz hormonalną – uwalniającą progestagen. W przypadku wkładki miedzianej skuteczność antykoncepcyjna przekracza 99%. Jej działanie polega na uwalnianiu jonów miedzi, które wywołują miejscowy odczyn zapalny – powodują obrzęk i przekrwienie śluzówki jamy macicy. Ponadto uniemożliwiają prawidłowy ruch plemników i ich przemieszczanie do jajowodów, a uwalniana miedź wydaje się mieć także wpływ na same komórki jajowe, zmniejszając ich zdolność do zapłodnienia. W trakcie stosowania wkładki miedzianej dochodzi również do zagęszczenia śluzu szyjki macicy, co spowalnia ruch plemników. 

Wkładka hormonalna wiąże ze sobą właściwości antykoncepcyjne wkładki miedzianej i działania hormonów. Powoduje ona zanikanie nabłonka gruczołowego wewnątrz jamy macicy oraz zahamowanie tworzenia się naczyń, co prowadzi do utrzymywania się cienkiej śluzówki wyściełającej macicę. Dochodzi również do zagęszczenia śluzu szyjki macicy, jak w przypadku wkładki miedzianej. 

Jakie są rodzaje wkładek wewnątrzmacicznych?

Wyróżnia się dwa rodzaje spirali antykoncepcyjnych: wkładkę niehormonalną (miedzianą) oraz wkładkę uwalniającą hormony. 

Wkładka domaciczna niehormonalna

Wkładkę miedzianą można stosować, w zależności od producenta, przez nawet 5-10 lat, bez konieczności jej wymiany. Nie zawiera ona hormonów, a ryzyko zajścia w ciążę w pierwszym roku jej stosowania nie przekracza 0.8%. Pomimo wielu mitów krążących na ten temat, spirala może być zakładana zarówno u kobiet, które już rodziły, jak i u nieródek. Przez czas jej stosowania u kobiety występują krwawienia, tak samo jak wcześniej, ale może wiązać się to z bardziej bolesnymi, obfitymi i przedłużonymi miesiączkami w porównaniu z okresem sprzed jej założenia. Pamiętajmy, że o ile nie występują nowe przeciwskazania, to nie ma konieczności zachowania przerwy pomiędzy wymianą starej wkładki na nową, a ewentualny powrót płodności występuje natychmiast po jej usunięciu. 

Wkładka domaciczna hormonalna 

Wkładka hormonalna (uwalniająca progestagen) posiada skuteczność ok. 99.8% i może być stosowana, w zależności od producenta, przez 3 lub 5 lat. Podobnie jak w przypadku wkładki miedzianej, ta również może być zakładana zarówno u nieródek, jak i kobiet, które już rodziły. Tutaj z kolei działanie hormonów powoduje rzadsze, bardziej skąpe miesiączkowanie i może prowadzić do niemal całkowitego zahamowanie występowania miesiączek. Płodność po wyjęciu wkładki wraca już w kolejnym cyklu miesiączkowym. 

Polecane dla Ciebie

Wkładka domaciczna – przeciwskazania

Najważniejszym oraz koniecznym do wykluczenia w pierwszej kolejności przeciwskazaniem do założenia wkładki wewnątrzmacicznej jest podejrzenie ciąży (i oczywiście ciąża). Pamiętajmy, że wkładka zawierająca miedź stanowi jedną z form antykoncepcji awaryjnej, uniemożliwiając zapłodnienie i zagnieżdżenie komórki jajowej. W tym celu może zostać założona do 5 dni po stosunku, a dalej również utrzymana w celach antykoncepcyjnych. 

Ponadto ważne przeciwskazania do założenia spirali antykoncepcyjnej obejmują:

  • choroby nowotworowe w obrębie narządu rodnego, a także wątroby i piersi, 
  • zaburzenia zakrzepowo-zatorowe (głównie w przypadku wkładki hormonalnej),
  • rozpoznana lub podejrzewana alergia na miedź,
  • ostra porfiria,
  • nieustabilizowane nadciśnienie tętnicze, 
  • ostre i przewlekłe choroby wątroby,
  • wady wrodzone w budowie macicy, nietypowa budowa macicy, a także dużych rozmiarów mięśniaki zniekształcające macicę, 
  • stany zapalne w obrębie narządów miednicy mniejszej,
  • choroby przenoszone drogą płciową,
  • nieprawidłowy wynik cytologii
  • niewyjaśnione krwawienia z dróg rodnych,
  • odstęp od ciąży mniejszy niż 6 tygodni.

Wkładka domaciczna – jak przebiega jej założenie? Czy jest bolesne?

Zarówno wkładkę domaciczną zawierającą miedź, jak i hormonalną można założyć w dowolnym momencie cyklu miesiączkowego.

Działanie wkładki miedzianej rozpoczyna się zaraz po jej założeniu, jednak w przypadku spirali hormonalnej, natychmiastowej skuteczności możemy oczekiwać jedynie w przypadku założenia jej w ciągu pierwszych 7 dni cyklu. Jeśli wkładka zostanie umieszczona w jamie macicy poza tym okresem, przez pierwsze 7 dni należy stosować dodatkowe zabezpieczenie, np. w postaci prezerwatyw. 

Każdorazowo przed założeniem wkładki wewnątrzmacicznej należy bezwzględnie wykluczyć przeciwskazania do jej stosowania. Jest to również wskazane podczas kontrolnych wizyt ginekologicznych. Ponadto postępowanie przez założeniem wkładki obejmuje wykonanie następujących badań:

  • przeprowadzenie wywiadu personalnego i rodzinnego przez lekarza, także w kwestii skłonności do występowania żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej (zakrzepicy) i innych przeciwskazań, 
  • badania ginekologicznego
  • cytologii, 
  • USG dopochwowego, 
  • badania piersi, 
  • pomiaru ciśnienia tętniczego.

Założenie wkładki wewnątrzmacicznej zwykle przebieg bez potrzeby znieczulenia i wywołuje jedynie chwilowy dyskomfort. Lekarz ginekolog za pomocą specjalnego aplikatora – prowadnicy umieszcza wkładkę we właściwym miejscu wewnątrz jamy macicy. Po upewnieniu się, że znajduje się ona w prawidłowym położeniu, uwalnia wkładkę z aplikatora, odczekuje 5-10 sekund i usuwa prowadnicę z dróg rodnych. Konieczne jest jeszcze przycięcie nitki przymocowanej do wkładki, która pozostaje wyczuwalna w pochwie i pozwala kontrolować jej położenie. 

Wkładka domaciczna – skutki uboczne i cena

Po założeniu wkładki wewnątrzmacicznej mogą się pojawić niewielkie krwawienia lub plamienia. Zalecana jest wizyta kontrolna u ginekologa w odstępie około miesiąca celem oceny stanu pacjentki i kontroli położenia wkładki, dalsze wizyty obejmują coroczne kontrole ginekologiczne. Spirala może też zwiększać ryzyko wystąpienia zapalenia narządów miednicy mniejszej. 

Koszt wkładki to od kilkudziesięciu do nawet 1500 zł (tańsze są wkładki miedziane).

  1. Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące wskazań i bezpieczeństwa stosowania antykoncepcji hormonalnej oraz wewnątrzmacicznej, „PTGiP – rekomendacje” [online], [dostęp:] 22.10.2021.
  2. G. H. Bręborowicz, Położnictwo i ginekologia, t. 2, PZWL, Warszawa 2014, s. 951-961.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Otarcia i podrażnienia po stosunku

    Dyskomfort w czasie stosunku jest zaburzeniem, którego nie powinno się bagatelizować, zwłaszcza jeśli towarzyszy mu ból i niechęć do zbliżeń. Dyspareunia, czyli bolesność w czasie współżycia, częściej dotyka kobiet. Poza nią jednak w relacjach intymnych często dochodzi do mniejszych, aczkolwiek równie dokuczliwych problemów, takich jak otarcia czy podrażnienia.

  • Preejakulat – stosunek przerywany a ryzyko ciąży

    Preejakulat, czyli bezbarwna wydzielina, produkowany jest przez męski układ rozrodczy podczas wzbudzenia seksualnego. Spełnia on szereg ważnych funkcji ułatwiających akt seksualny i samo zapłodnienie. Jaka jest szansa na zajście w ciążę przez preejakulat?

  • Seks oralny – zagrożenia, choroby, jak się przygotować?

    Seks oralny, a inaczej mówiąc miłość francuska, to bardzo popularna forma współżycia seksualnego. Według danych statystycznych cenią ją przede wszystkim mężczyźni (ponad połowa respondentów) oraz co czwarta kobieta. Należy jednak pamiętać, że seks oralny to nie tylko przyjemność, ale także szereg zagrożeń. W związku z tym należy się do niego odpowiednio przygotować.

  • Antykoncepcja po porodzie – jaka będzie najlepsza?

    Po porodzie kobiecy organizm stopniowo powraca do swojego stanu sprzed ciąży. Między innymi dochodzi do powrotu płodności, o czym świadczy pojawienie się pierwszej miesiączki po porodzie. Może to nastąpić po zaledwie kilku tygodniach od urodzenia dziecka albo nawet po roku. Co wpływa na płodność po ciąży? Kiedy można zacząć uprawiać seks po ciąży? Jaka metoda antykoncepcji po porodzie będzie najlepsza?

  • Seks analny – zagrożenia, choroby, jak się przygotować

    Seks analny od kilku dekad wzbudza mnóstwo kontrowersji, a w wielu kręgach jest tematem tabu. Wiele osób zadaje sobie pytanie o to, czy jest bezpieczny dla zdrowia. Czym tak naprawdę jest seks analny i jak się do niego przygotować?

  • Seks bez zabezpieczenia – czym można się zarazić?

    Seks to jedna z najprzyjemniejszych sytuacji, która może wydarzyć się między dwojgiem zakochanych ludzi. Chwila zapomnienia może jednak skończyć się mało romantycznie – jedną z wielu chorób, w tym rzeżączką, kiłą, a w skrajnych przypadkach nawet AIDS. Czym można zarazić się poprzez stosunek płciowy bez zabezpieczenia?

  • Punkt G – gdzie się znajduje?

    Enigmatyczny punkt G rozbudza wyobraźnię kochanków na całym świecie. Zdaniem wielu seksuologów jest to najwrażliwsza strefa erogenna w ludzkim ciele. Dla sceptyków jest jak mityczna Atlantyda, której istnienia nikt nigdy nie dowiódł. Czy istnieje naprawdę? Gdzie się znajduje i jak wygląda?

  • Sapioseksualizm – na czym polega?

    Sapioseksualizm to nazwa, z którą być może część z nas już kiedyś się spotkała. Termin ten w ostatnich latach zyskuje coraz większą popularność. Sapioseksualizm jest bowiem pewnym rodzajem preferencji seksualnej, w której kluczową rolę odgrywa iloraz inteligencji. Jakie są jego przyczyny?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij