Odra – jak nie pomylić jej z innymi chorobami?
Krzysztof Słomiak

Odra – jak nie pomylić jej z innymi chorobami?

Odra to jedna z najgroźniejszych wirusowych chorób zakaźnych. A czym tak właściwie są choroby zakaźne? Choroby te wywoływane są przez baterie, wirusy i grzyby. Odra uznawana jest za tzw. chorobę wieku dziecięcego, ale nie oznacza to, że osoby dorosłe nie są w grupie ryzyka. Obecnie zaczyna powracać problem z nową falą zachorowań, wynikającą z modnego ostatnimi czasy i mało racjonalnego trendu unikania szczepień ochronnych.

Na terenie Polski w okresie od 1 stycznia do 15 listopada 2018 roku odnotowano 193 przypadki zachorowań na odrę. W analogicznym okresie roku 2017 zgłoszono ich 60. Wskazuje to, że choroba ewoluuje i przybiera na sile. Aby się ochronić, ważna jest odpowiednia diagnostyka i profilaktyka, w tym profilaktyka szczepienna.

Objawy odry

Odrę wywołuje wirus odry (z rodziny paramyksowirusów). Odra, podobnie jak różyczka, świnka, ospa wietrzna oraz szkarlatyna, przenoszona jest drogą kropelkową, a więc już przebywanie w tym samym pomieszczeniu z osobą chorą, która kaszle lub kicha może skutkować zakażeniem. Objawy tych chorób również są bardzo podobne, przypominają początki zwykłego przeziębienia, natomiast wysypka pojawia się dopiero po kilku dniach.

Co ważne, od chwili zakażenia do wystąpienia objawów może minąć nawet 10 dni. Jest to tak zwany okres wylęgania i może przebiegać bezobjawowo. Następnymi objawami są wysoka gorączka, nieżyt nosa i spojówek, kaszel, światłowstręt – trwają one około 2-3 dni. Następnie pojawia się wysypka na całym ciele. W okresie zdrowienia wysypka zaczyna blednąć i zanikać w takiej kolejności, w jakiej się pojawiła, pozostawiając brązowe przebarwienia i delikatne łuszczenie się skóry.

Nie ma leczenia swoistego; leczenie odry jest objawowe.

Ospa – zły brat bliźniak odry

Objawami ospy wietrznej są gorączka utrzymująca się nawet przez tydzień i czerwone krostki na całym ciele, które wraz z upływem czasu wypełniają się płynem surowiczym, a osuszeniu ulegają po tygodniu. Wokół krostek pojawia się czerwona obwódka.

Wysypka w ospie wietrznej początkowo przyjmuje formę plamek, a następnie swędzących zaczerwienionych grudek, które po kilku godzinach przyjmują wypełniają się płynem surowiczym. W ciągu 2-3 dni pęcherzyki ulegają przemianie w krosty, a po 3-4 dniach przysychają w strupki. Po zejściu wykwitów pozostają przemijające małe blizny i przebarwienia, trwałe blizny pozostają w przypadku bakteryjnego nadkażenia wykwitów.

Obecnie leczenie polega na stosowaniu preparatów przeciwgorączkowych oraz przeciwświądowych.  Niestety ani szczepionka, ani nawet przebycie choroby nie zagwarantują, że nie zachorujemy ponownie. Osoby dorosłe narażone są na półpasiec wywoływany przez tego samego wirusa.

Polecane dla Ciebie

Różyczka – inna odmiana choroby wirusowej

Różyczka to choroba, która jest szczególnie niebezpieczna dla kobiet w ciąży, ponieważ może prowadzić do wad rozwojowych płodu, a nawet poronienia. Typowe pierwsze oznaki choroby to powiększone węzły chłonne przy uszach oraz z tyłu głowy. Następnie pojawia się różowa wysypka na twarzy, a później na całym ciele.

Na skórze pojawiają się małe czerwone plamki, które z czasem zlewają się w jedną, dając wrażenie czerwonej skóry – stąd też nazwa samej choroby. Trwa ona zwykle 3 dni. Dodatkowo może pojawić się ból gardła, sporadycznie gorączka. Przebycie choroby powoduje trwałą odporność.

Wysypka na twarzy i tułowiu podobna jest bardzo do odrowej, jednak same objawy są mniejsze i stan chorego jest lepszy. W ciągu 2-3 dni wysypka znika i nie pozostawia żadnych śladów.

Świnka – nagminne zapalenie przyusznic

Świnka to choroba charakteryzująca się obrzękiem ślinianek oraz ich bólem. Objawami towarzyszącymi są również ból głowy i gorączka, mogą pojawić się wymioty.

Osoba chora powinna pozostać w domu aż do ustąpienia obrzęku, ponieważ bardzo groźne są powikłania świnki, np. zapalenie ucha środkowego, stawów, a u mężczyzn nawet zapalenie jąder, które nieleczone może skutkować bezpłodnością.

Szkarlatyna – wysypka, ale nie na całym ciele

Szkarlatyna – inaczej zwana płonicą – jest bakteryjną chorobą zakaźną, której okres wylęgania trwa krótko (od doby do 5 dni).  Zaczyna się nagłą gorączką, bólem brzucha oraz gardła, natomiast wysypka występuje dopiero w drugiej dobie choroby. Jest drobnoplamista i obejmuje przede wszystkim okolice pachowe, pachwinowe, pośladki, twarz z pominięciem fałd nosowych i brodowych. Ustępuje nawet po kilku godzinach lub kilku dniach. Później skóra ulega złuszczeniu – najpierw z twarzy, później z tułowia i na samym końcu z dłoni i stóp. Gardło w płonicy jest zaczerwienione, natomiast na języku pojawia się biały nalot z czerwonymi brodawkami.

Płonicę leczymy antybiotykami, ważne jest także odpowiednie nawodnienie. Leczenie odbywa się zwykle w domu, jedynie w ciężkich przypadkach wymagane jest leczenie szpitalne. Najczęstszymi powikłaniami są zapalenie ucha środkowego, nerek, stawów.

Na szkarlatynę można zachorować nawet 3 razy ze względu na występowanie trzech typów toksyn bakteryjnych. Na tę chorobę nie ma dostępnych szczepionek.

Charakterystyczne elementy przebiegu odry

Odrę łatwo pomylić z ospą i różyczką. Da się jednak te choroby odróżnić.

Odrze towarzyszą krostki na całym ciele. W odróżnieniu od innych wymienionych chorób, odra rozwija się bardzo powoli, ponieważ okres wylęgania, kiedy nie ma widocznych objawów, może trwać nawet do 3 tygodni. Okres zakażalności występuje natomiast do wystąpienia wysypki.

Chorobę można podzielić na kilka faz. Pierwszą z nich, po bezobjawowej fazie wylęgania, jest faza nieżytowa. Charakteryzuje się ona wysoką gorączką – ok. 39oC – a także nieżytem nosa, gardła, suchym kaszlem i zapaleniem spojówek. Po 3 dniach w jamie ustnej pojawiają się białe plamki z czerwoną obwódką, tzw. plamki Koplika. Ten objaw jest swoisty dla odry. Po tej fazie następuje faza wysypkowa. Początkowo wysypka pojawia się na górnych partiach ciała, a następnie zajmuje całe ciało. Barwa krostek jest zróżnicowana – od różowej, aż po brązowe grudki w końcowym etapie. Co ważne, wysypka znika w takiej samej kolejności w jakiej się pojawiała i zwykle trwa to 4 dni.

„Leczenie” odry

Leczenie polega na łagodzeniu objawów, a więc stosuje się leki przeciwgorączkowe, przeciwzapalne i przeciwkaszlowe. W przypadku występowania zapalenia krtani należy stosować kortykosteroidy wziewne, natomiast przy zakażeniu bakteryjnym w ruch idzie antybiotyk.

Najczęstszymi powikłaniami odry są zapalenie płuc, oskrzeli, a także zapalenie ucha środkowego. Nie od dziś wiadomo, że osoby starsze oraz dzieci przechodzą chorobę znacznie ciężej niż dorośli.

Należy podkreślić bardzo wysoką efektywność szczepień przeciw odrze. Po podaniu pierwszej dawki szczepionki odporność uzyskuje ok. 95-98% osób zaszczepionych. Natomiast podanie drugiej dawki szczepionki pozwala osiągnąć odporność u niemalże 100% osób zaszczepionych. Warto z tego powodu skorzystać z tej ochrony.

Różnicowanie chorób wysypkowych jest częstym problemem zarówno dla farmaceutów, jak i lekarzy. Aby diagnoza była jak najbardziej trafna, nie można opierać się jedynie na zmianach skórnych, lecz trzeba przeanalizować szereg czynników towarzyszących chorobie oraz sytuację epidemiologiczną. W ocenie, co dolega nam lub naszemu dziecku, na pewno będzie mógł nam pomóc lekarz.

  1. Dr hab. n. med. Jarosław Pinkas, Komunikat Głównego Inspektora Sanitarnego w sprawie przypadków odry na świecie i w kraju, „Głowny Inspektorat Sanitarny” [online], https://gis.gov.pl/zdrowie/komunikat-glownego-inspektora-sanitarnego-w-sprawie-przypadkow-odry-na-swiecie-i-w-kraju/, [dostęp]: 19.12.2018.
  2. Dr med. Ewa Duszczyk, Szkarlatyna (płonica), „Medycyna Praktyczna” [online], https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/chorobyzakazne/74624,szkarlatyna-plonica, [dostęp]: 19.11.2018.
  3. Dr med. Ewa Duszczyk, Odra, „Medycyna Praktyczna” [online], https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/chorobyzakazne/74620,odra, [dostęp]: 19.12.2018.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Witamina B2 (ryboflawina) – funkcja w organizmie, suplementacja, niedobór, nadmiar

    Pękające kąciki ust, chroniczne zmęczenie, pogorszony wzrok – to tylko kilka przykładów objawów, które niesie za sobą niedobór witaminy B2. Ryboflawina bierze udział w wielu procesach metabolicznych organizmu i jest rozpuszczalna w wodzie. Zażywana wraz z innymi witaminami aktywuje ich działanie w organizmie. Jakie produkty zawierają w sobie ryboflawinę? Kiedy i jak zażywać witaminę B2 w formie suplementów diety? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Czym jest i jak działa żeń-szeń? Zastosowanie i przeciwwskazania do stosowania Panax ginseng

    Żeń-szeń, nazywany również ginsengiem lub wszechlekiem, jest jednym z najlepiej opisanych adaptogenów. Według medycyny chińskiej powinno się go stosować jedynie w miesiącach zimowych. Żeń-szeń wpływa na poprawę funkcji kognitywnych (poznawczych), poprawia samopoczucie i pamięć, łagodzi stres oraz działa korzystnie na skórę i potencję seksualną. Na rynku można kupić wiele preparatów z żeń-szeniem, zarówno w formie tabletek czy kapsułek, jak i płynnych ekstraktów. Który preparat z żeń-szeniem wybrać, jaka jest dzienna zalecana dawka tego adaptogenu oraz w jakiej porze dnia należy zażywać ten suplement? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Gotu kola (wąkrotka azjatycka) – czym jest i jak działa? Właściwości, zastosowanie i przeciwwskazania

    Sproszkowane ziele wąkrotki azjatyckiej, czyli adaptogenu nazywanego także gotu kola lub brahmi, zaleca się stosować u osób mających problemy z koncentracją i pamięcią. Wąkrotkę można przyjmować zarówno w formie kapsułek, czyli dojelitowo, jak i bezpośrednio na skórę w przypadku wystąpienia problemów dermatologicznych. Gotu kola działa także przeciwlękowo, łagodzi napięcie i niepokój. Jak dawkować gotu kola, ile kosztuje ten adaptogen i czy kobiety w ciąży mogą przyjmować wąkrotkę azjatycką? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Bacopa monnieri – działanie ekstraktu roślinnego eliksiru życia. Czy suplementowanie pomaga szybciej się uczyć?

    Bacopa monnieri, czyli bakopa drobnolistna, jest suplementem diety polecanym przed istotnymi egzaminami, jak matura czy sesja, ponieważ wspomaga pamięć i koncentrację. Korzystnie wpływa na kondycję skóry i włosów. Suplementowanie Bacopa zalecane jest także w trakcie terapii chorób neurodegradacyjnych, takich jak Alzhaimer lub Parkinson. Przez niektórych roślina nazywana jest „eliksirem życia”, ponieważ poprawia samopoczucie, łagodzi stres i napięcie. Dodatkowo ma także działanie przeciwbakteryjne i przeciwzapalne. Jak suplementować Bacopa monnieri? Czy kobiety w ciąży mogą zażywać ten preparat? Na jaki procent standaryzacji suplementu zwrócić uwagę, kupując brahmi? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Tetracykliny na trądzik pospolity – jak zwiększyć skuteczność antybiotyków?

    Tetracykliny stosowane są zazwyczaj w leczeniu trądziku pospolitego (łac. acne vulgaris) o średnim i dużym nasileniu, ze zmianami zapalnymi w postaci grudek, krost, guzków, cyst, nacieków, a także trądziku różowatego (łac. acne rosacea). Podawane są w formie tabletek doustnych lub maści zewnętrznej. Zazwyczaj terapię przeciwtrądzikową z wykorzystaniem tetracyklin ordynuje dermatolog. Dzieje się tak wówczas, kiedy dotychczas zażywane produkty do stosowania zewnętrznego były nieskuteczne.

  • Zastrzyki antykoncepcyjne – czy są skuteczne? Na jak długo wystarcza i jakie są skutki uboczne?

    Według badań skuteczność zastrzyków antykoncepcyjnych wynosi około 99% w przypadku stosowania ich zgodnie z zaleceniami. Jednakże skuteczność ta może być niższa w przypadku nieregularnego stosowania lub gdy nastąpi opóźnienie w podaniu kolejnej dawki. Ważne jest, aby pamiętać, że zastrzyki antykoncepcyjne nie chronią przed chorobami przenoszonymi drogą płciową, więc w przypadku ryzyka infekcji należy stosować dodatkową ochronę, taką jak na przykład prezerwatywy.

  • Jakie właściwości ma olejek z drzewa herbacianego? Jak go stosować na skórę?

    Olejek z drzewa herbacianego pozyskuje się na drodze destylacji z parą wodną surowca z rośliny łac. Melaleuca alternifolia. Kolonizatorzy australijscy odkryli tę roślinę w 1770 r. i, naśladując zamieszkujących tamte tereny Aborygenów, zaczęli wykorzystywać jej liście do zaparzania esencjonalnego napoju na wzór herbaty. Stąd też wzięła się nazwa rośliny. Kiedy, jak i na co stosować olejek z drzewa herbacianego? Czy olejek z drzewa herbacianego powinna stosować osoba, która ma trądzik?

  • Na co stosować szafran? Właściwości lecznicze, dawkowanie

    Już w starożytności wykorzystywano szafran do poprawiania smaku jedzenia, do barwienia tkanin, a także w lecznictwie. Szafran stanowi najdroższą przyprawę świata. Posiada charakterystyczny smak oraz barwę. Jego walory smakowe doceniane są w kuchni, a ostatnimi czasy zainteresowanie wzbudzają jego właściwości lecznicze. Warto jednak podkreślić, że szafran można przyjmować doustnie jedynie w niewielkich ilościach, ponieważ jego nadmiar może być szkodliwy dla zdrowia.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij