Bostonka – przyczyny, objawy, leczenie choroby bostońskiej
Katarzyna Makos

Bostonka – przyczyny, objawy, leczenie choroby bostońskiej

Bostonka to choroba zakaźna wywoływana przez enterowirusy, najczęściej wirusa Coxsackie A16. Dotyka głównie dzieci do 5. roku życia, choć mogą na nią zachorować także dorośli. Nazywana jest chorobą dłoni, stóp i jamy ustnej (HFMD), ponieważ jej najbardziej charakterystycznym objawami są wykwity skórne (bolesne, nieswędzące pęcherzyki) występujące na podeszwach stóp, dłoniach oraz na błonie śluzowej jamy ustnej. Sprawdź, jak można się zarazić oraz jak leczy się chorobę bostońską.

Czym jest bostonka? Kogo najczęściej dotyka?

Bostonka to potoczna nazwa dla choroby dłoni, stóp i jamy ustnej (Hand, Foot and Mouth Disease), która wywoływana jest przez enterowirusy, w tym należące do nich wirusy Coxsackie. Charakteryzuje się występowaniem wykwitów pęcherzykowych i plamisto-grudkowych właśnie w tych rejonach. Zazwyczaj dotyczy małych dzieci, przebywających w skupiskach (żłobki, przedszkola). Szczyt zachorowań występuje w sezonie letnim.

Bostonka u dzieci

HFMD występuje u najczęściej u dzieci do 10. roku życia (głównie poniżej 5. roku życia). Zazwyczaj przebieg bostonki jest łagodny, samoograniczający się. Cięższy przebieg obserwowano w zakażeniach o etiologii Coxsackie typu A17 oraz enterowirusa 71 wśród dzieci z krajów azjatyckich. Okres wylęgania wynosi ok. 3-6 dni. 

Bostonka u dorosłych

HMFD rzadko dotyka osób dorosłych, zazwyczaj po kontakcie z chorym dzieckiem. Dorośli szczególnie podatni na zachorowanie to osoby z zaburzeniami odporności. U osób immunokompetentnych przebieg bostonki jest łagodny.  

Bostonka – jak można się zarazić?

Bostonka nazywana jest chorobą brudnych rąk ze względu na drogę transmisji wirusa. Po wniknięciu do organizmu człowieka namnaża się on w ciągu pierwszych 24 godzin, początkowo w komórkach układu chłonnego (obecnych m.in. również jelitach), aby w następnym etapie zająć inne tkanki (skórę i błony śluzowe).

Wirus wywołujący bostonkę obecny jest w kale, ślinie chorego, wydzielinie z pęcherzyków. Człowiek jest jedynym rezerwuarem wirusa i zaraża się drogą fekalno-oralną, kropelkową, poprzez bezpośredni i pośredni kontakt z wydalinami chorego (ręczniki, zabawki i inne przedmioty osobiste, skażona woda, jedzenie itd.). 

Polecane dla Ciebie

Bostonka – objawy. Bostonka a ospa wietrzna

Pierwsze wykwity pojawiające się w przebiegu bostonki dotyczą zazwyczaj błon śluzowych jamy ustnej, występują ok. 2-3 dnia od momentu zakażenia i kolejno przybierają postać zmian rumieniowych, pęcherzyków i bolesnych nadżerek. Często współtowarzyszy im umiarkowana gorączka i złe samopoczucie.

W dalszym etapie wirus zajmuje skórę – w okolicy stóp i rąk widoczne są zmiany rumieniowo-grudkowe oraz pęcherzyki wypełnione przezroczystym płynem. U niektórych mogą zajmować większe obszary (w tym tułów, okolicę narządów płciowych) lub przyjmować postać plamicy i wybroczyn (częściej u starszych dzieci). Objawy te ustępują w przeciągu 7-10 dni. 

U chorych na bostonkę obserwuje się także charakterystyczne zmiany w obrębie paznokci – linie Beau (poprzeczne bruzdowanie paznokcia) i złuszczanie się płytki paznokciowej, występujące średnio 40 dni po przebytej infekcji. U dzieci z AZS choroba dłoni, stóp i jamy ustnej może przypominać zakażenie wirusem opryszczki, jako tzw. „eczema coxsackium”. Ciężki przebieg (zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie mózgu, porażenie ogniskowe) zazwyczaj związany jest z zakażeniem enterowirusem 71 oraz niedoborami odporności. 

HFMD należy w pierwszej kolejności różnicować z ospą wietrzną – w przebiegu zakażenia wirusem VZV zmiany są polimorficzne (w różnym stadium zaawansowania), rozsiane, mogą zajmować skórę owłosioną głowy, towarzyszy im świąd. Inne choroby przypominające bostonkę to opryszczka, wykwity alergiczne, wyprysk potnicowy, świerzb, a zmiany ograniczone do jamy ustnej wymagają różnicowania z aftami, herpanginą, anginą i pleśniawkami. 

Bostonka – leczenie

Leczenie choroby dłoni, stóp i jamy ustnej jest objawowe – podstawą jest leczenie przeciwbólowe, przeciwgorączkowe oraz pielęgnacja skóry. Z powodu występowania bolesnych zmian w jamie ustnej dziecko często odmawia jedzenia i picia, więc w przypadku odwodnienia może wymagać nawadniania dożylnego. Należy unikać ostrych i kwaśnych potraw, gorących posiłków. Preparatów znieczulających (np. benzokaina, lidokaina w żelu) nie powinno się podawać niemowlętom ze względu na ryzyko połknięcia dużej ilości leku, co sprzyja zaburzeniom połykania i zakrztuszeniom. Krótki okres działania tego typ leku sprzyja także częstszej podaży (wbrew zaleceniom ulotki) i przedawkowaniu.

W przypadku nadżerek konieczne może być zastosowanie wodnego roztworu pioktaniny mającej działanie przeciwbakteryjne. Miejsca po pękniętych pęcherzykach na skórze można odkażać roztworem oktenidyny, nie wolno jednak stosować żadnych pudrów, kremów, maści cynkowych itp., ponieważ mogą sprzyjać nadkażeniom bakteryjnym. 

Bostonka – powikłania

Najczęstszym powikłaniem HFMD są nadkażenia bakteryjne wykwitów. Sprzyja temu łatwe pękanie pęcherzyków oraz drapanie się. W przypadku ciężkiego przebiegu może wystąpić zajęcie układu OUN, co może grozić wystąpieniem trwałych ubytków neurologicznych – na szczęście występują one bardzo rzadko.

Bostonka – profilaktyka

Podstawą profilaktyki bostonki jest izolacja chorego do czasu zniknięcia zmian skórnych oraz odpowiednia higiena – częste mycie rąk, unikanie korzystania z przedmiotów osobistych osób zakażonych, dezynfekcja skażonych powierzchni i przedmiotów. Wirus może być wydalany w kale jeszcze przez kilka tygodni po przechorowaniu. Jak dotąd, nie ma dostępnych na rynku szczepionek zapewniających odporność swoistą. 

  1. M. Marczyńska, J. Popielska, Wysypki pęcherzykowe w infekcjach wirusowych, „Pediatria po Dyplomie” 2017, nr 2.
  2. C. Nassef, C. Ziemer, D. S. Morrell, Hand-foot-and-mouth disease: a new look at a classic viral rash, “Current Opinion in Pediatrics” 2015, nr 27(4), s. 486–491.
  3. C. Omaña‑Cepeda, A. Martinez-Valverde, M. del Mar Sabater–Recolons i in., A literature review and case report of hand, foot and mouth disease in an immunocompetent adult, ”BMC Res Notes” 2016, nr 9, s.165, DOI 10.1186/s13104-016-1973-y.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Żółtaczka u noworodka – przyczyny, objawy, leczenie i hospitalizacja. Czy jest to groźna choroba?

    Żółtaczka u noworodka to stosunkowo często występujące zjawisko, gdyż dotyczy około 60% maluchów. Najbardziej charakterystycznym objawem żółtaczki noworodkowej jest zmiana koloru skóry i białek oczu na żółty lub pomarańczowy. Czy żółtaczka noworodkowa jest groźna dla zdrowia dziecka? Jak wygląda leczenie tego schorzenia w warunkach szpitalnych?

  • Pierwsze Święta z dzieckiem

    Boże Narodzenie to cudowny okres w roku. W przypadku świeżo upieczonych rodziców chwile te będą jeszcze bardziej magiczne - pierwsze święta z dzieckiem to niezapomniane przeżycie. Należy jednak pamiętać o tym, że w okresie świątecznym na naszego malca może czekać w domu wiele niebezpieczeństw. Dlatego musimy zadbać o jego bezpieczeństwo i sprawić, aby całe Święta upłynęły w spokoju i aby nie zakłócił ich żaden wypadek.

  • Pierwsza miesiączka – jak się przygotować?

    Pierwsza miesiączka to bardzo ważne wydarzenie dla dojrzewającej dziewczynki. Aby lepiej przygotować dziecko na czekające je zmiany, warto już od wczesnego dzieciństwa rozmawiać na tematy związane z cielesnością.

  • Jak rozpoznać krótkowzroczność u dziecka?

    Krótkowzroczności nie można cofnąć, natomiast jeśli już wystąpiła, można spowolnić jej rozwój, a nawet czasami jej zapobiec. Ta wada wzroku może mieć różne podłoże, np. genetyczne. Najczęściej postępuje wraz z wiekiem aż do momentu ustabilizowania się, co ma miejsce po zakończeniu wzrostu gałki ocznej. Jak rozpoznać wadę wzroku u dziecka? Na jakie objawy zwrócić uwagę?

  • USG ciąży – jak wygląda badanie? Ile razy należy je robić? Cena, wskazania

    Ultrasonografia (badanie ultrasonograficzne, USG) to badanie obrazowe, które jest całkowicie bezpieczne dla każdego pacjenta, a w przypadku kobiet ciężarnych również dla płodu. Pozwala monitorować prawidłowy przebieg ciąży i rozwój płodu na każdym etapie. Istnieje kilka rodzajów USG. Każde z nich wykonuje się na innym etapie ciąży. Czym różni się USG wczesnej ciąży od tego w późniejszych miesiącach, a także którą chorobę można diagnozować dzięki ultrasonografii?

  • Biały szum – czym jest i dlaczego uspokaja dzieci?

    Biały szum może być stosowany do maskowania innych dźwięków, takich jak hałas uliczny, co może pomóc chociażby w polepszeniu jakości snu. Może również pomóc w uspokojeniu niemowląt i dzieci, które mają trudności z zasypianiem, a także poprawić ich koncentrację. Jednak długotrwałe narażenie na głośny biały szum może prowadzić do uszkodzenia słuchu i pogorszenia zdolności postrzegania dźwięków. Ponadto nadmierna ekspozycja na biały szum może powodować zmęczenie, drażliwość i inne problemy zdrowotne związane z przemęczeniem, takie jak bóle głowy i bezsenność. Jak stosować biały szum, żeby przyniósł zmęczonym rodzicom chwilę wytchnienia i uspokoił dziecko, a jednocześnie nie pogorszył jakości słuchu domowników?

  • Dziecko ma gorączkę – jak podawać leki i obniżyć temperaturę?

    Gorączka u dziecka to powszechny objaw chorobowy, który zazwyczaj jest wynikiem infekcji wirusowej lub bakteryjnej. Może towarzyszyć wielu schorzeniom, takim jak grypa, zapalenie gardła, zapalenie ucha, zapalenie płuc, angina czy infekcje dróg moczowych. Gorączka u dziecka może wystąpić również w wyniku szczepienia lub innych czynników, także tych wynikających z autoimmunologii. Czy gorączkę trzeba zbijać od razu po tym, kiedy się pojawi? Jak obniżyć ją domowymi sposobami i czy nacieranie skóry dziecka alkoholem może okazać się pomocne?

  • Skala Brazeltona (NBAS) – co to jest? Do czego służy?

    Zrozumienie języka, w jakim komunikują się niemowlęta, jest dużą zagadką nie tylko dla rodziców, ale także dla pediatrów i badaczy. Skala Brazeltona (NBAS) powstała w 1973 roku i do dzisiaj stanowi przydatne narzędzie w ocenie indywidualnego charakteru niemowląt i dzieci aż do ukończenia 2 miesiąca życia.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij