Ospa wietrzna u dorosłych i dzieci – objawy, leczenie, powikłania. Jak zapobiec ospie wietrznej?
Katarzyna Gmachowska

Ospa wietrzna u dorosłych i dzieci – objawy, leczenie, powikłania. Jak zapobiec ospie wietrznej?

Ospa wietrzna, nazywana potocznie wiatrówką, jest wysoce zakaźną chorobą o etiologii wirusowej. Wywoływana jest przez wirusaVaricella-zoster virus (VZV), który jest identyczny z wirusem półpaśca. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową. Jak rozpoznać ospę wietrzną i jak ją leczyć? Ile trwa? Jak zapobiec ospie wietrznej u dzieci?

Ospa wietrzna jest jedną z najczęstszych chorób zakaźnych wieku dziecięcego. Charakterystycznymi objawami wiatrówki są gorączka, osłabienie oraz polimorficzna wysypka skórna z pęcherzykami wypełnionymi płynem. Choroba jest zakaźna w okresie od dwóch dni przed wystąpieniem zmian skórnych, aż do przyschnięcia ostatniego wykwitu. W leczeniu stosuje się leczenie objawowe oraz preparaty wysuszające i antyseptyczne na skórę.  

Ospa wietrzna – co to za choroba?  

Ospa wietrzna jest chorobą zakaźną wywoływaną przez wirusa VZV (Varicella-zoster virus, wirus ospy wietrznej i półpaśca). Ospa jest wysoce zakaźna; wirus przenosi się drogą kropelkową (kropelki płynu zawierające wirusa ospy z dróg oddechowych chorego mogą być przenoszone z ruchem powietrzna na odległość kilku metrów – stąd nazwa wiatrówka).  

Chory na ospę wietrzną zakaża osoby z otoczenia w okresie dwóch dni przed wystąpieniem wysypki, aż do momentu przyschnięcia ostatniego wykwitu. Zakaźna jest także zawartość pęcherzyków na skórze chorego.  

Okres wylęgania choroby wynosi od 10 do 21 dni od kontaktu z chorym na ospę wietrzną. Wiatrówka występuje najczęściej w wieku dziecięcym i zazwyczaj ma łagodny przebieg.  

Ospa wietrzna u dzieci 

Ospa wietrzna (wiatrówka) jest jedną z najczęstszych chorób zakaźnych wieku dziecięcego. Ospa wietrzna u dzieci ma zazwyczaj łagodny przebieg, w przeciwieństwie do dorosłych. Najczęściej występuje u dzieci w wieku przedszkolnym i trwa około 2 tygodnie. Dzieci zarażają się ospą wietrzną drogą kropelkową od osoby chorej na wiatrówkę lub półpasiec.   

Ospa wietrzna u dorosłych  

Ospa wietrzna u dorosłych zazwyczaj ma cięższy przebieg niż u dzieci, pomimo że daje podobne objawy. U osób dorosłych obserwuje się częstsze występowanie powikłań po ospie wietrznej, takich jak zapalenie opon mózgowych, stawów, nerek, wątroby lub mięśnia sercowego. Wiatrówka u dorosłych występuje stosunkowo rzadko, gdyż większość z nich przechorowała ją i nabyła trwałą odporność w dzieciństwie.  

Ospa wietrzna a ciąża  

Ospa wietrzna u kobiet w ciąży jest niebezpieczna zarówno dla kobiety, jak i dla dziecka. Większość dorosłych kobiet przechorowała ospę w wieku dziecięcym i nabyła trwałą odporność. Jeśli kobieta nie chorowała na ospę przed ciążą, zaleca się szczepienie ochronne.

Zachorowanie na ospę wietrzną w trakcie ciąży wiąże się ze zwiększonym ryzykiem poronienia lub rozwojem ospy wrodzonej u dziecka. Ospa wrodzona objawia się małą masą urodzeniową dziecka, zmianami skórnymi, neurologicznymi, wadami kończyn, oka oraz upośledzeniem umysłowym. W przypadku zachorowania na ospę wietrzną kobiety w okresie okołoporodowym może dojść do wystąpienia objawów choroby u noworodka.

Ospa wietrzna u noworodka ma zazwyczaj ciężki przebieg i może prowadzić nawet do śmierci dziecka. Kobiecie w ciąży, która miała kontakt z osobą chorą na ospę wietrzną, a także noworodkowi matki chorej na wiatrówkę, podaje się immunoglobuliny przeciwko wirusowi ospy wietrznej i półpaśca (VZIG) najlepiej do 96 godzin od momentu ekspozycji.  

Objawy ospy wietrznej – jak przebiega ospa?  

Do objawów ospy wietrznej zalicza się

  • gorączkę, ból głowy, osłabienie,
  • wysypkę skórną – pojawia się zazwyczaj w drugiej dobie choroby. Charakterystyczny jest przebieg choroby w kilku rzutach, początkowo powstają plamki, które przekształcają się w grudki i pęcherzyki. Zmiany skórne występują na całym ciele, także na skórze owłosionej głowy i na błonach śluzowych. Wysypce towarzyszy świąd skóry. Zdarza się, że w wyniku braku odpowiedniej higieny skóry oraz rozdrapywaniu pęcherzyków może dojść do nadkażenia bakteryjnego zmian i pozostawania blizn.  
Należy pamiętać, że istnieje ryzyko zarażenia się ospą wietrzną od osoby chorej na półpasiec.   

Polecane dla Ciebie

Leczenie ospy wietrznej  

Po wystąpieniu objawów ospy wietrznej należy zgłosić się do lekarza, pamiętając, aby wizytę umówić wcześniej telefonicznie, by uniknąć kontaktu z innymi pacjentami ze względu na wysoką zakaźność choroby. Lekarz stawia rozpoznanie ospy wietrznej na podstawie występowania charakterystycznych zmian skórnych oraz kontaktu z osobą chorą w wywiadzie.  

Ospa u dzieci zazwyczaj ma łagodny przebieg i nie wymaga leczenia w warunkach szpitalnych. Zaleca się leczenie objawowe, czyli mające na celu obniżenie gorączki u dziecka i ograniczenie świądu skóry. Na skórę zaleca się preparaty o właściwościach wysuszających i przeciwświądowych. Dziecko z ospą powinno być kąpane codziennie, unikając mycia skóry gąbkami czy wycierania szorstkimi ręcznikami, aby nie powodować rozdrapywania pęcherzyków.  

U osób z cięższym przebiegiem choroby lub z obniżoną odpornością podaje się acyklowir, który ogranicza rozmnażanie się wirusa ospy wietrznej i półpaśca.  

Po przechorowaniu ospy wietrznej wirus pozostaje w organizmie w postaci utajonej. Ulega on reaktywacji w warunkach obniżonej odporności i wywołuje objawy półpaśca.  

Ospa wietrzna – powikłania  

Do powikłań ospy wietrznej zalicza się: 

  • nadkażenie bakteryjne wykwitów skórnych – jest to najczęstsze powikłanie ospy wietrznej i może prowadzić do pozostawania blizn skórnych,
  • zapalenie płuc, 
  • zapalenie ucha środkowego, 
  • zapalenie mięśnia sercowego, 
  • zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, 
  • zapalenie mózgu,
  • zakażenie płodu – w przypadku kobiety w ciąży ospa wietrzna może prowadzić do poronienia oraz rozwoju wad wrodzonych u dziecka. 

Przechorowanie ospy wietrznej pozostawia trwałą odporność. Wirus ospy wietrznej pozostaje w warunkach utajenia i może się uaktywnić, wywołując półpasiec. Półpasiec występuje głównie u osób starszych lub z obniżoną odpornością i objawia się wykwitami skórnymi wzdłuż obszarów unerwienia danego nerwu, które cechują się dużą bolesnością. Najczęściej występują one na skórze klatki piersiowej lub twarzy i zazwyczaj są jednostronne.  

Ospa wietrzna – profilaktyka, szczepionka

Ospa wietrzna ze względu na bardzo dużą zakaźność szybko rozprzestrzenia się, zwłaszcza w zbiorowiskach ludzkich takich jak żłobki, szkoły czy przedszkola. Zaleca się ścisłą izolację chorego na wiatrówkę do momentu przyschnięcia wszystkich wykwitów skórnych.  

Do metod profilaktyki ospy wietrznej zalicza się szczepionkę przeciwko ospie wietrznej. Szczepionka ta jest szczepionką żywą i cechuje się dużą skutecznością. Szczepienie przeciw ospie wietrznej zaleca się dzieciom w wieku powyżej 9. miesiąca życia, kobietom planującym ciążę oraz osobom po kontakcie z chorym na wiatrówkę.

Immunoglobulinę przeciwko wirusowi ospy wietrznej i półpaśca podaje się kobietom w ciąży, które nie chorowały na wiatrówkę i miały kontakt z osobą chorą, noworodkom, których matki mają objawy ospy wietrznej, pacjentom z chorobami układu odpornościowego i chorobami nowotworowymi krwi.  

  1. J. Cianciara, J. Juszczyk, Choroby zakaźne i pasożytnicze, Wydawnictwo Czelej, Lublin 2007, 
  2. M. Myers, J. Seward, P. LaRussa,  Varicella-Zoster Virus, [w:] Nelson Textbook of Pediatrics, pod red. E. Kliegman RM, R. E. Behrman, H. B. Jenson, B. F Stanton, Saunders Elsevier, Philadelphia 2007. 
  3. W. Kawalec, R. Grenda, H. Ziółkowska, Pediatria, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2013. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Co to jest cholekalcyferol – czyli jak powstaje witamina D w kapsułkach?

    Cholekalcyferol jest formą witaminy D3, która jest niezbędna do utrzymania zdrowego układu kostnego i zdrowia skóry. Może być syntetyzowana przez skórę pod wpływem promieni UVB lub przyjmowana w formie suplementów diety. Ułatwia wchłanianie wapnia i fosforu, umożliwiając m.in. prawidłowy rozwój kości i zębów.

  • Czy warto brać antyoksydanty w tabletkach, kroplach lub kapsułkach?

    Antyoksydanty w postaci tabletek to suplementy diety zawierające związki, które mogą pomóc w ochronie komórek organizmu przed uszkodzeniami powodowanymi przez wolne rodniki. Niektóre przykłady przeciwutleniaczy, które można znaleźć w postaci tabletek, to witaminy C i E, beta-karoten i selen. Przyjmowanie suplementów antyoksydacyjnych nie jest jednak zasadne w każdej sytuacji. Zawsze zaleca się rozmowę z lekarzem przed przyjęciem jakichkolwiek suplementów diety.

  • Opatrunek podciśnieniowy – jak wygląda leczenie ran?

    Opatrunek podciśnieniowy to doskonały i nowoczesny środek do skutecznego leczenia niektórych przewlekłych trudno gojących się ran. W porównaniu do metod tradycyjnych wyraźnie skraca czas terapii i pozwala uzyskać lepsze efekty czynnościowe. Znacznie poprawia zatem zadowolenie pacjenta. Opatrunek wymaga zastosowania ujemnego ciśnienia, które uzyskuje się dzięki specjalnej pompie. W przypadku ran trudno gojących się warto rozważyć jego użycie. W jakich przypadkach korzystne będzie zastosowanie opatrunku podciśnieniowego?

  • Leki biologiczne – czym są? Czy są skuteczne w leczeniu AZS i łuszczycy?

    Leki biologiczne to skomplikowane leki produkowane na bazie substancji pochodzenia biologicznego, takich jak białka, hormony czy przeciwciała. Są one stosowane w leczeniu różnych chorób, w tym chorób autoimmunologicznych, nowotworowych czy zapalnych, ale ich produkcja jest bardziej skomplikowana i kosztowna niż w przypadku typowych leków syntetycznych. W Polsce leki biologiczne są pod pewnymi warunkami refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia, niemniej ich cena może być zbyt wysoka dla pacjentów nieobjętych systemem refundacji. Czym są leki biologiczne? W leczeniu których chorób można je stosować?

  • Skuteczność działania probiotyków – forma płynna doskonałą alternatywą dla kapsułek

    Pacjenci mają zróżnicowane upodobania co do formy przyjmowanych leków czy suplementów diety. Jedni wolą tabletki, a inni preferują formę płynną. Często nie zdają sobie jednak sprawy z tego, że forma produktu to nie tylko kwestia wygody stosowania. Dla naszego zdrowia powinno się brać pod uwagę przede wszystkim określone właściwości funkcjonalne, jak np. większa przyswajalność czy skuteczność. Przecież najistotniejszym aspektem stosowania danego produktu – oprócz jego formy, walorów smakowych i zapachowych – powinna być głównie skuteczność jego działania.

  • Semaglutyd – czy pomaga schudnąć? Zagrożenia, skutki uboczne stosowania bez wskazania

    Semaglutyd to lek stosowany w leczeniu cukrzycy typu 2. Jest agonistą receptora glukagonopodobnego peptydu-1 (GLP-1), który pomaga regulować poziom cukru we krwi poprzez zwiększanie wydzielania insuliny i zmniejszanie wydzielania glukagonu. Zwykle podaje się go raz w tygodniu w postaci zastrzyku. Od pewnego czasu Internet zalewa fala zapytań dotyczących leku na odchudzanie bez recepty, którego głównym składnikiem jest właśnie semaglutyd. Czy jego stosowanie jest bezpieczne, jeśli jedynym celem jest redukcja wagi, a nie kontrola cukrzycy?

  • Jakie właściwości ma chlorofil do picia? Działanie, przeciwwskazania

    Zielona barwa liści wynika z obecności w nich chlorofilu – głównego barwnika fotosyntetycznego. Doniesienia o tradycyjnych leczniczych zastosowaniach chlorofilu w alternatywnych formach medycyny znane są już od wieków. Co więcej, chlorofil cieszy się dużym zainteresowaniem również we współczesnej medycynie. Jakie właściwości i działanie ma chlorofil? Kto może, a kto nie powinien po niego sięgać?

  • Fosfolipidy niezbędne – czym są i czemu są tak ważne dla wątroby?

    Zapoczątkowany w ubiegłym stuleciu rozwój cywilizacyjny i jego negatywne konsekwencje, jak np. zanieczyszczenie środowiska, nadmierne spożycie produktów przetworzonych czy dodatki do żywności mogą mieć negatywny wpływ na nasz organizm. W tym na wątrobę, główny narząd, w którym dokonują się najważniejsze i podstawowe przemiany metaboliczne.1

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij