Blizny po ospie – jak im zapobiec? Co na nie stosować?

Na początku XVIII wieku epidemia ospy prawdziwej zaatakowała wszystkie kontynenty i kraje na świecie, ale już w pierwszej połowie XX wieku choroba ta została wyeliminowana w większości krajów, dzięki skutecznemu programowi prewencji i szczepień. Ostatni przypadek ospy prawdziwej zanotowano w 1978, a w 1980 roku choroba została uznana za wyeliminowaną. Większość osób, które przeżyły ospę prawdziwą, ma głębokie blizny na twarzy i ciele. Powierzchnia skóry przypomina strukturą kostkę brukową. Podobnie, lecz o wiele łagodniej sprawa wygląda z ospą wietrzną, na którą co roku choruje ok. 60 mln osób na całym świecie. Większość pacjentów z bliznami po ospie pragnie gładkiej i zdrowej skóry. Można to osiągnąć za pomocą kremów, żeli, dermabrazji lub peelingu chemicznego. Warto jednak zacząć od metod prewencyjnych, które pozwalają zapobiegać powstawaniu ran i blizn na skórze. Wraz z postępem w technologii laserowej laserowe odnawianie powierzchni skóry stało się skuteczniejsze i bezpieczniejsze niż metody konwencjonalne. Zabiegi laserowe są bardzo przydatne, gdy blizny nie poddają się konwencjonalnemu leczeniu. 

Blizny po ospie u dzieci i dorosłych – dlaczego powstają i jak wyglądają? Jakie inne objawy im towarzyszą? Jak długo się utrzymują? 

Leczenie blizn po ospie okazało się dużym wyzwaniem medycyny estetycznej, zarówno u dorosłych, jak i u dzieci. Wysypka grudkowo-pęcherzykowa, która towarzyszy ospie, jest bardzo nieprzyjemna oraz wywołuje odruch u chorego, zmuszający do bardzo częstego dotykania i drapania skóry.  

Wysypka pojawia się na całym ciele, lecz najbardziej widoczna i nieprzyjemna jest ona na skórze twarzy, której nie zasłaniamy na co dzień. Jest ona wystawiona na działanie zarówno czynników fizycznych, jak i chemicznych. Blizny na skórze po ospie powstają, gdy zmienione zapalnie miejsca skóry są nadkażane bakteryjne w czasie drapania, pocierania i podrażniania skóry rękoma. Powstają wtedy ogniska zapalne, które wypełniają się płynem surowiczym. W miejscu zranienia skóry tworzą się głębokie rany aż do krwi, a następnie strupy. Powstające w ten sposób zranione miejsca, następnie bliznowacieją, pozostawiając trwały ślad na naszej skórze. Jeśli nic nie będziemy z nimi robić, płytkie i małe blizny mogą ulec rozjaśnieniu, a głębokie i rozległe blizny pozostaną widoczne na skórze przez całe życie. 

Blizny po ospie – jak ich uniknąć?  

W przypadku ospy najważniejsza jest prewencja, jeśli chcemy uniknąć lub ograniczyć powstawanie trwałych i widocznych śladów na skórze po ospie. Ważna jest codzienna higiena, nawilżanie lekkimi kremami i maściami zmienionych chorobowo miejsc, unikanie dotykania i drapania skóry twarz i ciała oraz odpowiednia higiena rąk. W trakcie choroby najlepiej przebywać w domu do czasu jej zakończenia i unikanie czynników zewnętrznych w szczególności światła słonecznego, wiatru, mrozu, które mogą dodatkowo podrażniać naszą skórę. Ważne jest, aby unikać bardzo silnych czynników złuszczających i mocnych detergentów. Najlepiej stosować łagodne środki myjące o naturalnym składzie. 

Niestety, te rady nie pozwalają zawsze uniknąć wszystkich powikłań skórnych po ospie, gdyż część z nich uwarunkowana jest budową naszej skóry i predyspozycjami genetycznymi. Ślady, plamy, przebarwienia i dziury ospie mogą powstać, jeśli przestrzegamy wszystkich wymienionych powyżej zasad. Prawdą jest jednak, że możemy zmniejszyć skalę problemu, przestrzegając podstawowych zasad higieny i postępowania. 

Co stosować na blizny po ospie? 

Gdy blizny po ospie już powstaną, najczęściej nie da się ich już całkowicie usunąć, ale często można je rozjaśnić, spłycić i przez to zmniejszyć ich widoczność. Lekarz rodzinny może skierować nas na leczenie do dermatologa, a nawet chirurga plastycznego. Niektóre zabiegi, takie jak terapia laserowa czy zastrzyki steroidowe, najczęściej nie są zabiegami refundowanymi, więc będzie trzeba za nie zapłacić prywatnie.  

Specjalne żele, arkusze silikonowe na blizny można stosować na gojącą się skórę (ale nie na otwarte rany), aby pomóc zmiękczyć i spłaszczyć bliznę. Mogą one również złagodzić swędzenie i dyskomfort. Aby były skuteczne, należy je stosować przez dłuższy czas.. 

Zastrzyki z kortykosteroidów mogą być stosowane w leczeniu niektórych blizn. Poprawiają one wygląd blizn. W zależności od rodzaju blizny zastrzyki mogą wymagać powtórzenia. Zastrzyki wykonuje się zwykle 3 razy w odstępie 4–6 tygodni, aby ocenić reakcję organizmu. Leczenie może trwać kilka miesięcy. Lekarz może zalecić również stosowanie sterydów miejscowo w postaci maści lub kremu. 

Doraźnie mogą pomóc również preparaty zawierające kwas hialuronowy, antyoksydanty czy alantoina. Poprawiają one kondycję skóry, chronią przed czynnikami zewnętrznymi, łagodzą stany zapalne oraz odżywiają skórę, dzięki czemu będzie ona lepiej reagowała na stosowane terapie oraz regenerowała się szybciej. Na blizny powinno nakładać się również kremy z filtrem UV, który będzie chronił tą wrażliwą część skóry przed szkodliwym działaniem słońca. 

Usuwanie blizn po ospie – metody 

Do metod usuwania blizn zaliczane są dermabrazja, peelingi chemiczne i przeszczepy skórne, lecz często przynoszą one niesatysfakcjonujące wyniki. Badania naukowe opisują zastosowanie konwencjonalnego ablacyjnego lasera do leczenia blizn po ospie. Laserowe odnawianie powierzchni częściej przynosi zamierzone skutki i jest to użyteczna, lecz kosztowna metodą leczenia blizn po ospie. 

Terapia laserowa lub terapia światłem (impulsy światła) mogą zmniejszyć zaczerwienienie blizny. W przypadku niektórych blizn wżerowych stosuje się chirurgię laserową, aby spróbować spłaszczyć bliznę. Polega to na użyciu lasera do usuwania górnych warstw skóry, co stymuluje produkcję kolagenu w głębszych warstwach, a blizna staje się mniej widoczna. 

Ostatnim sposobem usuwania blizn jest zabieg chirurgiczny. Operacja redukcji blizn to zabieg inwazyjny, który może nie być odpowiedni dla każdego. Przed podjęciem decyzji o operacji przeszczepu skóry należy dokładnie rozważyć z lekarzem zalety i wady.