Zaburzenia chodu – rodzaje, przyczyny, leczenie, rehabilitacja
Mateusz Burak

Zaburzenia chodu – rodzaje, przyczyny, leczenie, rehabilitacja

Zaburzenia chodu mogą mieć wiele przyczyn. Najczęściej są objawem chorób neurologicznych, chorób układu ruchu oraz schorzeń o podłożu psychogennym. Zaburzenia lokomocji mogą być także związane z podeszłym wiekiem (jest to tzw. chód starczy) – u seniorów pojawiają się m.in.: skrócenie długości kroku, szuranie, pochylenie sylwetki do przodu.

Czym są zaburzenia chodu? Jakie mogą być przyczyny?

Opisując zaburzenia chodu, warto najpierw zastanowić czym on tak naprawdę jest. W celu lepszego zrozumienia zaburzeń lokomocji właściwe wydaje się być przytoczenie definicji. Zgodnie z jedną z najczęściej wykorzystywanych, chód jest to rytmiczne gubienie i odzyskiwanie równowagi w zmieniających się na przemian i występujących kolejno po sobie fazach podporu i wykroku. Posiada on pewne parametry oraz cechy charakterystyczne na podstawie których jesteśmy w stanie odróżnić fizjologię od patologii. 

Zaburzenia chodu w chorobach neurologicznych

Obszarem, który najczęściej kojarzy się z zaburzeniami chodu są schorzenia o podłożu neurologicznym. Problemy z chodzeniem obserwowane są u osób po udarach mózgu, urazach czaszkowo–mózgowych, uszkodzeniach nerwów obwodowych czy też u pacjentów z mózgowym porażeniem dziecięcym. Zaburzenia chodu u dzieci w bardzo dużej części wynikają z uszkodzenia centralnego układu nerwowego. Stąd też tak ważne znaczenie ma wczesna diagnostyka. 

Przykładem zaburzeń chodu o podłożu neurologicznym mogą być: chód parkinsonowski, chód móżdżkowy, chód koguci, chód ataktyczny, chód koszący, chód kaczkowaty, chód sztywny, chód z osłabienia, chód tylnosznurowy, chód nożycowy, chód pląsawiczy, chód paraparetyczny, chód ostrożny, chód skręcający oraz chód brodzący.

Zaburzenia chodu a schorzenia układu ruchu i urazy

Zaburzenia chodu mogą towarzyszyć również urazom i schorzeniom narządu ruchu. Bardzo często w wyniku złamań kości kończyn dolnych, uszkodzenia aparatu więzadłowego, zmian zwyrodnieniowo–wytwórczych dochodzi do występowania nieprawidłowych parametrów chodu. Pojawiające się wówczas dysfunkcje linowości, mechanizmów dźwigniowych utrudniają fizjologiczną pracę poszczególnych mięśni. Efekt ten może być krótkotrwały lub w niektórych sytuacjach utrwalony. Dzieje się tak w przypadku bardzo poważnych i rozległych złamań, uszkodzeń tkanek miękkich oraz w zaawansowanych stadiach chorób zwyrodnieniowych. 

Psychogenne zaburzenia chodu

Wśród psychogennych zaburzeń ruchowych znajduje się tzw. chód dziwaczny. Swoimi parametrami odróżnia się od wszystkich innych i nie można go przypisać do żadnego z wymienionych do tej pory. Niekiedy takie zaburzenia mogą współistnieć z problemami o podłożu organicznym. Podaje się, że jest tak nawet w około 10 % przypadków. Sposobem terapii przy wykluczeniu podłoża innego niż psychogenne jest zazwyczaj psychoterapia, stosowanie placebo oraz próby wyraźnych sugestii, odwrócenia uwagi chorego.

Zaburzenia chodu – inne przyczyny

Zaburzenia chodu i równowagi mogą mieć także inne podłoże. Mogą być one m.in. następstwem zmian o podłożu organicznym, takich jak nowotwory zlokalizowane w obrębie kości czy układu nerwowego. Patologie chodu powodowane są również przez zapalenie ucha, choroby błędnika, schorzenia naczyń krwionośnych, choroby prionowe oraz deformacje kończyn dolnych.    

Zaburzenia chodu u seniorów – czym jest chód starczy?

Chód starczy to zmiana parametrów chodu opisywanego jako prawidłowy. Wśród osób w wieku podeszłym dominuje skrócenie długości kroku, zmniejszenie jego prędkości, szuranie, pochylenie sylwetki do przodu, poszerzenie podstawy oraz zwiększenie czasu fazy podwójnego podparcia. Dzieje się tak na skutek naturalnych zmian eksploatacyjnych w organizmie człowieka. 

Następują także: osłabienie elastyczności więzadeł i mięśni, pogorszenie propriocepcji, ubytek masy kostnej oraz pogorszenie wzroku i słuchu. 

Polecane dla Ciebie

Zaburzenia chodu – klasyfikacja

Dzięki zastosowaniu specjalistycznych technik umożliwiających badanie zaburzeń chodu, możemy lepiej zrozumieć mechanizmy fizjologiczne oraz postawić właściwą diagnozę. Biorąc pod uwagę badanie fizykalne, historię medyczną oraz obserwację pacjenta, jesteśmy w stanie w sposób niezwykle precyzyjny ustalić przyczynę dysfunkcji, a przez to także odpowiednio zaplanować leczenie. 

Zaburzenia chodu – poziom niski (LLGD)

Zaburzenia chodu LLGD (lower level gait disorders) wynikają z uszkodzenia obwodowych narządów ruchu lub układów czucia (w przypadku tego typu zaburzeń chodu dotknięty jest tylko jeden układ). Tego rodzaju zaburzenia chodu pojawiają się np. w chorobach stawów, wzroki lub zaburzeniach układu przedsionkowo-błędnikowego. Tego typu dysfunkcje są najczęściej kompensowane.

Zaburzenia chodu – poziom środkowy (MLGD)

Tego typu zaburzenia (MLGD – middle level gait disorders) są spowodowane uszkodzeniem struktur głębokich mózgu. Obejmują mielopatię, chód spastyczny z niedowładem połowiczym, chód dystoniczny, ataktyczny, hemibalistyczny i móżdżkowy. 

Zaburzenia chodu – poziom najwyższy (HLGD)

Zaburzenia chodu na najwyższym poziomie (HLGD – higher level gait disorders) obejmują psychogenne zaburzenia chodu, chód ostrożny, izolowane zaburzenia rozpoczęcia chodu, chód czołowy. W miarę rozwoju choroby klasyfikacja zaburzeń chodu może ulegać zmianie.

Zaburzenia chodu – diagnostyka 

W diagnostyce zaburzeń chodu wykorzystuje się przede wszystkim obserwację pacjenta. Warto najpierw wykonać film, na którym pacjent pokonuje dystans 6–8 m. W tym czasie kamera powinna być umieszczona nieruchomo na statywie, a kadr musi obejmować całą sylwetkę chorego. Najpierw nagrywamy chód, widząc pacjenta z przodu i z tyłu, następnie bokiem. Ważne, aby takie nagranie było możliwe do ponownego odtworzenia z analizą poklatkową. 

Poza tym istnieje szereg testów i skal mogących pomóc ocenić, czy chód jest prawidłowy (lub na ile jest zaburzony). Przykładowo w mózgowym porażeniu dziecięcym wykorzystuje się skalę Rancho Los Amigos (RLAS).

Najbardziej precyzyjnym i profesjonalnym pomiarem służącym do analizy będzie jednak umieszczenie elektrod EMG na poszczególnych mięśniach i odczyt zapisu podczas chodu. Pozwoli to na niezwykle dokładną ekspertyzę pracy mięśni. Istnieją laboratoria, które specjalizują się w tego typu badaniach. 

Zaburzenia chodu – leczenie

Leczenie jest uzależnione od przyczyny zaburzenia. W niektórych przypadkach niestabilność chodu może ulec 100% poprawie, w innych możemy jedynie zmniejszać skalę nieprawidłowości. W sytuacji, gdy mamy do czynienia ze stanem o charakterze przewlekłym, np. w przypadku pacjentów po udarze mózgu, możemy pracować nad udoskonaleniem parametrów chodu. Może się jednak okazać, że ostatecznie uda nam się uzyskać jedynie zbliżenie do fizjologicznego wzorca lokomocji. W niektórych przypadkach typu zaburzenia chodu w depresji czy na tle nerwowym kluczem jest właściwe leczenie, często opieka psychologa i psychiatry.

Zaburzenia chodu – rehabilitacja

Zarówno zaburzenia chodu i równowagi o podłożu urazowym, jak i zaburzenia chodu o podłożu neurologicznym, np. w chorobie Parkinsona, wymagają postępowania usprawniającego. Rehabilitacja jest tutaj bardzo ważna i skupia się na próbach reedukacji chodu w celu wyeliminowania niechcianych wzorców, nawyków i powrotu fizjologii (lub przynajmniej zbliżenia się do niej).

W tym celu stosuje się metody i koncepcje usprawniania neurofizjologicznego, jak: PNF, Bobath, trening na bieżni, trening na schodach ruchomych, bieżni wodnej, reedukację z wykorzystywaniem urządzeń typu Innowalk, Prodrobot, NF Walker, Lokomat, G–EO system, egzoszkielet.

  1. Gawron–Koziorowska E., Koszewicz M., Budrewicz S., Podemski R., Psychogenne zaburzenia chodu – opis trzech przypadków, „Polski Przegląd Neurologiczny” 2014, nr 10, s. 169–173.
  2. Bywalec R., Zaburzenia chodu – jeden problem, różne punkty widzenia, „Geriatria” 2018, nr 12, s. 29–34.
  3. Rubino F. A., Gait disorders, „Neurologist” 2002, nr 8, s. 254–262.
  4. Guzik A., Drużbicki M., Nieroda–Wolan A., Assessment of two gait training models: conventional physical therapy and treadmill exercise, in terms of their effectiveness after stroke, „Hippokratia” 2018, nr 22, s. 51–59.
  5. Kim N. H., Cha Y. J., Effect of gait training with constrained–induced movement therapy (CIMT) on the balance of stroke patients, „J Phys Ther Sci.” 2015, nr 27, s. 611–613.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Jak powstaje nowotwór?

    Nowotwory są główną przyczyną zgonów na świecie. Szacuje się, że w Polsce choruje na nie ponad milion osób, a ok. 100 tys. umiera. Niestety, statystyki te z roku na rok są coraz mniej optymistyczne. Jak powstaje nowotwór? Czy da się zapobiec jego rozwojowi?

  • Krwawienie z odbytu – przyczyny, leczenie, powikłania

    Krwawienie z odbytu jest najczęściej objawem schorzeń, takich jak hemoroidy, szczeliny odbytu, nieswoiste zapalenie jelit, wrzody i rak jelita grubego. Zwykle krwawienie z odbytu można zauważyć na papierze toaletowym, w wodzie w muszli klozetowej lub w stolcu. Ważne jest, aby w momencie zauważenia problemu skontaktować się z lekarzem, ponieważ może to być oznaką poważnej choroby, która rozwija się w organizmie.

  • Czy można od urodzenia nie czuć bólu? Co to jest analgezja?

    Ból jest wpisany w ludzkie istnienie. Wbrew pozorom to zjawisko pozytywne, ponieważ informuje nas o zagrożeniach zdrowia, a nawet życia. Jednakże są ludzie, którzy nie są zdolni do odczuwania bólu, cierpią bowiem na analgezję wrodzoną.

  • Gorączka plamista Gór Skalistych – przyczyny, objawy, leczenie

    Dla przeciętnego Polaka gorączka plamista Gór Skalistych brzmi niezwykle egzotycznie. Nie da się ukryć, że choroba w Polsce jest bardzo rzadko spotykana. Zagrożenie jest jednak realne, zwłaszcza dla osób, które podróżują do Stanów Zjednoczonych.

  • Zatrucie nikotynowe – objawy, leczenie przedawkowania

    Objawy zatrucia nikotyną zależne są głównie od liczby wypalonych papierosów. Uznaje się, że aby doszło do wystąpienia zatrucia nikotynowego, konieczne jest przyjęcie w krótkim czasie ok. 4-8 mg nikotyny. Podstawą oczyszczania organizmu z nikotyny jest oczywiście rzucenie palenia papierosów. Większość nikotyny dostarczanej wraz z wypalanym papierosem wydalana jest niemal natychmiastowo przez nerki.

  • WZW C – przyczyny, objawy, czynniki ryzyka wirusowego zapalenia wątroby typu C

    Wirusowe zapalenie wątroby typu C (HCV) to choroba wywołana przez wirusa zapalenia wątroby typu C. Choroba ta jest często nazywana „cichym zabójcą”, ponieważ wczesne stadium infekcji często nie daje objawów, a osoba zakażona może przez wiele lat nie wiedzieć, że jest chora. Wirusowe zapalenie wątroby typu C może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak marskość wątroby, rak wątrobowokomórkowy i niewydolność wątroby, jeśli nie zostanie zdiagnozowane i leczone na czas. Objawy wirusowego zapalenia wątroby typu C mogą obejmować zmęczenie, utratę apetytu, nudności i wymioty, bóle brzucha, ciemny mocz, żółtaczkę, świąd skóry czy bóle stawów.

  • Perforacja jelita – przyczyny, objawy, leczenie

    Perforacja jelita to bardzo poważne schorzenie, które wymaga natychmiastowej interwencji lekarskiej. Nieleczone może doprowadzić się śmierci. Jak rozpoznać przedziurawione jelito i co jest tego przyczyną? Jak wygląda leczenie i czy może się objeść bez interwencji chirurga?

  • Chłoniak – objawy, leczenie, rokowania i rodzaje nowotworu układu chłonnego

    Chłoniakiem określa się nieprawidłowy rozrost tkanki limfatycznej. Jednoznaczne wyjaśnienie pochodzenia chłoniaków i przyczyn ich występowania nadal pozostaje wyzwaniem dla współczesnej medycyny. Podstawą leczenia wszystkich rodzajów chłoniaków jeast chemioterapia.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij