Zaburzenia chodu – rodzaje, przyczyny, leczenie, rehabilitacja
Mateusz Burak

Zaburzenia chodu – rodzaje, przyczyny, leczenie, rehabilitacja

Zaburzenia chodu mogą mieć wiele przyczyn. Najczęściej są objawem chorób neurologicznych, chorób układu ruchu oraz schorzeń o podłożu psychogennym. Zaburzenia lokomocji mogą być także związane z podeszłym wiekiem (jest to tzw. chód starczy) – u seniorów pojawiają się m.in.: skrócenie długości kroku, szuranie, pochylenie sylwetki do przodu.

Czym są zaburzenia chodu? Jakie mogą być przyczyny?

Opisując zaburzenia chodu, warto najpierw zastanowić czym on tak naprawdę jest. W celu lepszego zrozumienia zaburzeń lokomocji właściwe wydaje się być przytoczenie definicji. Zgodnie z jedną z najczęściej wykorzystywanych, chód jest to rytmiczne gubienie i odzyskiwanie równowagi w zmieniających się na przemian i występujących kolejno po sobie fazach podporu i wykroku. Posiada on pewne parametry oraz cechy charakterystyczne na podstawie których jesteśmy w stanie odróżnić fizjologię od patologii. 

Zaburzenia chodu w chorobach neurologicznych

Obszarem, który najczęściej kojarzy się z zaburzeniami chodu są schorzenia o podłożu neurologicznym. Problemy z chodzeniem obserwowane są u osób po udarach mózgu, urazach czaszkowo–mózgowych, uszkodzeniach nerwów obwodowych czy też u pacjentów z mózgowym porażeniem dziecięcym. Zaburzenia chodu u dzieci w bardzo dużej części wynikają z uszkodzenia centralnego układu nerwowego. Stąd też tak ważne znaczenie ma wczesna diagnostyka. 

Przykładem zaburzeń chodu o podłożu neurologicznym mogą być: chód parkinsonowski, chód móżdżkowy, chód koguci, chód ataktyczny, chód koszący, chód kaczkowaty, chód sztywny, chód z osłabienia, chód tylnosznurowy, chód nożycowy, chód pląsawiczy, chód paraparetyczny, chód ostrożny, chód skręcający oraz chód brodzący.

Zaburzenia chodu a schorzenia układu ruchu i urazy

Zaburzenia chodu mogą towarzyszyć również urazom i schorzeniom narządu ruchu. Bardzo często w wyniku złamań kości kończyn dolnych, uszkodzenia aparatu więzadłowego, zmian zwyrodnieniowo–wytwórczych dochodzi do występowania nieprawidłowych parametrów chodu. Pojawiające się wówczas dysfunkcje linowości, mechanizmów dźwigniowych utrudniają fizjologiczną pracę poszczególnych mięśni. Efekt ten może być krótkotrwały lub w niektórych sytuacjach utrwalony. Dzieje się tak w przypadku bardzo poważnych i rozległych złamań, uszkodzeń tkanek miękkich oraz w zaawansowanych stadiach chorób zwyrodnieniowych. 

Psychogenne zaburzenia chodu

Wśród psychogennych zaburzeń ruchowych znajduje się tzw. chód dziwaczny. Swoimi parametrami odróżnia się od wszystkich innych i nie można go przypisać do żadnego z wymienionych do tej pory. Niekiedy takie zaburzenia mogą współistnieć z problemami o podłożu organicznym. Podaje się, że jest tak nawet w około 10 % przypadków. Sposobem terapii przy wykluczeniu podłoża innego niż psychogenne jest zazwyczaj psychoterapia, stosowanie placebo oraz próby wyraźnych sugestii, odwrócenia uwagi chorego.

Zaburzenia chodu – inne przyczyny

Zaburzenia chodu i równowagi mogą mieć także inne podłoże. Mogą być one m.in. następstwem zmian o podłożu organicznym, takich jak nowotwory zlokalizowane w obrębie kości czy układu nerwowego. Patologie chodu powodowane są również przez zapalenie ucha, choroby błędnika, schorzenia naczyń krwionośnych, choroby prionowe oraz deformacje kończyn dolnych.    

Zaburzenia chodu u seniorów – czym jest chód starczy?

Chód starczy to zmiana parametrów chodu opisywanego jako prawidłowy. Wśród osób w wieku podeszłym dominuje skrócenie długości kroku, zmniejszenie jego prędkości, szuranie, pochylenie sylwetki do przodu, poszerzenie podstawy oraz zwiększenie czasu fazy podwójnego podparcia. Dzieje się tak na skutek naturalnych zmian eksploatacyjnych w organizmie człowieka. 

Następują także: osłabienie elastyczności więzadeł i mięśni, pogorszenie propriocepcji, ubytek masy kostnej oraz pogorszenie wzroku i słuchu. 

Powiązane produkty

Zaburzenia chodu – klasyfikacja

Dzięki zastosowaniu specjalistycznych technik umożliwiających badanie zaburzeń chodu, możemy lepiej zrozumieć mechanizmy fizjologiczne oraz postawić właściwą diagnozę. Biorąc pod uwagę badanie fizykalne, historię medyczną oraz obserwację pacjenta, jesteśmy w stanie w sposób niezwykle precyzyjny ustalić przyczynę dysfunkcji, a przez to także odpowiednio zaplanować leczenie. 

Zaburzenia chodu – poziom niski (LLGD)

Zaburzenia chodu LLGD (lower level gait disorders) wynikają z uszkodzenia obwodowych narządów ruchu lub układów czucia (w przypadku tego typu zaburzeń chodu dotknięty jest tylko jeden układ). Tego rodzaju zaburzenia chodu pojawiają się np. w chorobach stawów, wzroki lub zaburzeniach układu przedsionkowo-błędnikowego. Tego typu dysfunkcje są najczęściej kompensowane.

Zaburzenia chodu – poziom środkowy (MLGD)

Tego typu zaburzenia (MLGD – middle level gait disorders) są spowodowane uszkodzeniem struktur głębokich mózgu. Obejmują mielopatię, chód spastyczny z niedowładem połowiczym, chód dystoniczny, ataktyczny, hemibalistyczny i móżdżkowy. 

Zaburzenia chodu – poziom najwyższy (HLGD)

Zaburzenia chodu na najwyższym poziomie (HLGD – higher level gait disorders) obejmują psychogenne zaburzenia chodu, chód ostrożny, izolowane zaburzenia rozpoczęcia chodu, chód czołowy. W miarę rozwoju choroby klasyfikacja zaburzeń chodu może ulegać zmianie.

Zaburzenia chodu – diagnostyka 

W diagnostyce zaburzeń chodu wykorzystuje się przede wszystkim obserwację pacjenta. Warto najpierw wykonać film, na którym pacjent pokonuje dystans 6–8 m. W tym czasie kamera powinna być umieszczona nieruchomo na statywie, a kadr musi obejmować całą sylwetkę chorego. Najpierw nagrywamy chód, widząc pacjenta z przodu i z tyłu, następnie bokiem. Ważne, aby takie nagranie było możliwe do ponownego odtworzenia z analizą poklatkową. 

Poza tym istnieje szereg testów i skal mogących pomóc ocenić, czy chód jest prawidłowy (lub na ile jest zaburzony). Przykładowo w mózgowym porażeniu dziecięcym wykorzystuje się skalę Rancho Los Amigos (RLAS).

Najbardziej precyzyjnym i profesjonalnym pomiarem służącym do analizy będzie jednak umieszczenie elektrod EMG na poszczególnych mięśniach i odczyt zapisu podczas chodu. Pozwoli to na niezwykle dokładną ekspertyzę pracy mięśni. Istnieją laboratoria, które specjalizują się w tego typu badaniach. 

Zaburzenia chodu – leczenie

Leczenie jest uzależnione od przyczyny zaburzenia. W niektórych przypadkach niestabilność chodu może ulec 100% poprawie, w innych możemy jedynie zmniejszać skalę nieprawidłowości. W sytuacji, gdy mamy do czynienia ze stanem o charakterze przewlekłym, np. w przypadku pacjentów po udarze mózgu, możemy pracować nad udoskonaleniem parametrów chodu. Może się jednak okazać, że ostatecznie uda nam się uzyskać jedynie zbliżenie do fizjologicznego wzorca lokomocji. W niektórych przypadkach typu zaburzenia chodu w depresji czy na tle nerwowym kluczem jest właściwe leczenie, często opieka psychologa i psychiatry.

Zaburzenia chodu – rehabilitacja

Zarówno zaburzenia chodu i równowagi o podłożu urazowym, jak i zaburzenia chodu o podłożu neurologicznym, np. w chorobie Parkinsona, wymagają postępowania usprawniającego. Rehabilitacja jest tutaj bardzo ważna i skupia się na próbach reedukacji chodu w celu wyeliminowania niechcianych wzorców, nawyków i powrotu fizjologii (lub przynajmniej zbliżenia się do niej).

W tym celu stosuje się metody i koncepcje usprawniania neurofizjologicznego, jak: PNF, Bobath, trening na bieżni, trening na schodach ruchomych, bieżni wodnej, reedukację z wykorzystywaniem urządzeń typu Innowalk, Prodrobot, NF Walker, Lokomat, G–EO system, egzoszkielet.

  1. Gawron–Koziorowska E., Koszewicz M., Budrewicz S., Podemski R., Psychogenne zaburzenia chodu – opis trzech przypadków, „Polski Przegląd Neurologiczny” 2014, nr 10, s. 169–173.
  2. Bywalec R., Zaburzenia chodu – jeden problem, różne punkty widzenia, „Geriatria” 2018, nr 12, s. 29–34.
  3. Rubino F. A., Gait disorders, „Neurologist” 2002, nr 8, s. 254–262.
  4. Guzik A., Drużbicki M., Nieroda–Wolan A., Assessment of two gait training models: conventional physical therapy and treadmill exercise, in terms of their effectiveness after stroke, „Hippokratia” 2018, nr 22, s. 51–59.
  5. Kim N. H., Cha Y. J., Effect of gait training with constrained–induced movement therapy (CIMT) on the balance of stroke patients, „J Phys Ther Sci.” 2015, nr 27, s. 611–613.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Wirus hMPV – jakie są objawy zakażenia? Kto jest szczególnie narażony? Jak leczyć?

    Zimowe miesiące to okres wzmożonego ryzyka chorób układu oddechowego, który często nazywany jest sezonem wysokim. Ostatnio coraz częściej mówi się o wirusie hMPV, szczególnie w Chinach. Od kilkunastu godzin temat ten zyskuje na znaczeniu również w Europie – pierwsze przypadki infekcji wirusem wykryto w Portugalii.

  • Mykoplazma u dzieci i dorosłych – przyczyny, objawy, leczenie

    Mykoplazma to popularne określenie zakażenia wywołanego przez bakterię Mycoplasma pneumoniae, które dotyka głównie dzieci i młodzieży. Jego objawy dotyczą najczęściej górnych dróg oddechowych, ale infekcja może też mieć postać zapalenia płuc (mykoplazmatyczne zapalenie płuc).

  • Gradówka – co to jest i jak wygląda? Przyczyny, objawy, leczenie

    Gradówka jest jednym z najczęściej występujących schorzeń okulistycznych i dotyka osoby w różnym wieku. Jakie są przyczyny i objawy gradówki? Jakie mogą być konsekwencje dla zdrowia, jeśli nie jest odpowiednio leczona?

  • Grypa typu B – objawy, leczenie, możliwe powikłania

    Grypa typu B to sezonowa infekcja wirusowa, która często atakuje w miesiącach jesienno-zimowych. Charakteryzuje się nagłym początkiem, wysoką gorączką, bólem mięśni i osłabieniem, które mogą znacząco wpływać na codzienne funkcjonowanie. Chociaż większość przypadków przebiega łagodnie, nieleczona grypa typu B może prowadzić do groźnych powikłań, takich jak zapalenie płuc czy zaostrzenie chorób przewlekłych. Dowiedz się, jak rozpoznać objawy, skutecznie leczyć infekcję i minimalizować ryzyko komplikacji.

  • Ptasia grypa – przyczyny, objawy u ludzi, leczenie

    Ptasia grypa to zakaźna choroba wirusowa wywoływana przez różne szczepy wirusa grypy typu A, które naturalnie występują w populacjach ptaków. Wirusy te mogą przenosić się między ptakami, a w określonych przypadkach mogą zakażać także inne gatunki, w tym ludzi.

  • Grypa w ciąży – zagrożenia, objawy, leczenie i profilaktyka

    Grypa oraz inne infekcje wirusowe często wywołują niepokój u kobiet będących w ciąży. Zakażenie wirusem grypy u osób dorosłych przebiega zwykle dosyć łagodnie, jednakże w przypadku kobiet ciężarnych choroba może mieć cięższy przebieg oraz negatywnie wpływać na dziecko. Z tego względu w rekomendacjach lekarzy ginekologów kładzie się nacisk przede wszystkim na profilaktykę i ochronę przyszłych mam przed zakażeniem grypą, aby uniknąć poważnych powikłań.

  • Pluskwa domowa – jak wyleczyć jej ugryzienie? Jak zwalczać?

    Pluskwa domowa to niewielki owad pasożytniczy, który żywi się krwią ssaków, w tym przede wszystkim ludzi. Ze względu na swój tryb życia i sposób odżywiania owady te zyskały miano jednych z najbardziej uciążliwych pasożytów w środowisku domowym. Pozbycie się pluskiew jest niezwykle trudne, ponieważ owady te potrafią przetrwać w trudnych warunkach i mają zdolność do ukrywania się w najmniejszych szczelinach. Często problem pluskiew zostaje wykryty dopiero po pojawieniu się ugryzień, które mogą być źródłem silnego świądu oraz innych reakcji skórnych.

  • Grypa typu A – objawy, przebieg, leczenie, powikłania

    Grypa typu A to jedna z najczęściej występujących odmian wirusa grypy, która charakteryzuje się dużą zdolnością do mutacji i rozprzestrzeniania się w populacji. Jest to choroba sezonowa, która co roku dotyka miliony ludzi na całym świecie, niejednokrotnie wywołując epidemie lub pandemie. Objawy grypy typu A często pojawiają się nagle i mogą mieć poważne konsekwencje dla zdrowia, zwłaszcza u osób starszych, dzieci oraz osób z obniżoną odpornością. W artykule przedstawiamy charakterystyczne objawy grypy typu A, jej przebieg, metody leczenia oraz możliwe powikłania, które mogą wystąpić w wyniku niewłaściwego lub opóźnionego leczenia. Dowiesz się także, jak zapobiegać tej chorobie i dlaczego szczepienia odgrywają kluczową rolę w ochronie przed wirusem.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.