Zespół słabości to nie to samo co starzenie się
Julia Lisowska

Zespół słabości (kruchości) to nie zwykłe starzenie. Objawy, diagnoza, leczenie

Proces starzenia jest nieodłącznym elementem życia każdego człowieka i ma znaczący wpływ zarówno na fizyczne, jak i psychiczne funkcjonowanie seniorów. Wśród zachodzących zmian wymienić można między innymi pogorszenie pracy poszczególnych narządów, podatność na choroby, zaburzenia poznawcze czy zespół kruchości. Ten ostatni jest zagadnieniem szczególnie badanym przez geriatrów – szacuje się, że w populacji polskiej dotyka on około 7% seniorów, wśród których ponad 50% to osoby po 80. roku życia.

  1. Co to jest zespół słabości?
  2. Objawy zespołu słabości
  3. Główne przyczyny zespołu słabości
  4. Diagnoza zespołu słabości
  5. Leczenie zespołu słabości

Co to jest zespół słabości?

Zespół słabości (z ang. frailty syndrome) to szerokie pojęcie, którego definicja zmienia się co jakiś czas. Jest to związane z tym, że zespół ten składa się z szeregu cech klinicznych, a nie tylko z konkretnego obrazu klinicznego jak w przypadku klasycznych narządowo swoistych modelach chorób. Obecnie przyjmuje się, że zespół słabości (nazywany także zespołem kruchości, wątłości czy zespołem wyczerpania rezerw) jest stanem zmniejszenia rezerw czynnościowych i obniżenia odporności na czynniki stresogenne, które są wynikiem pogorszenia jakości pracy poszczególnych układów narządowych organizmu.

Sprawdź produkty dla seniora

Uważa się, że głównym powodem występowania tego zjawiska u osób w podeszłym wieku jest rozwój stanu zapalnego w organizmie, który negatywnie wpływa na układ hormonalny, immunologiczny, krwiotwórczy, sercowo-naczyniowy oraz mięśniowo-szkieletowy, przez co doprowadza do ogólnego spadku aktywności, zmniejszenia masy mięśniowej i kostnej, rozwinięcia się chorób przewlekłych czy zaburzeń odżywiania.

Powiązane produkty

Czy zespół słabości to to samo, co starzenie się? 

Choć na pozór obydwa zjawiska mogą się wydawać podobne, to w rzeczywistości jest pewna różnica między zespołem kruchości a starzeniem się. Należy zaznaczyć, że proces starzenia jest procesem nieuniknionym oraz dotyczy wszystkich ludzi, natomiast frailty to zjawisko potencjalnie odwracalne i przy odpowiednich okolicznościach nie u wszystkich seniorów dojdzie do rozwinięcia się tego zespołu. Ponadto frailty jest podtypem starzenia, stanowi jego niepomyślny wykładnik w przeciwieństwie do pomyślnego, który oznacza starzenie o minimalnych deficytach oraz wolne od patologii.

Objawy zespołu słabości

Na obraz kliniczny zespołu słabości składa się wiele nieprawidłowości, które na pierwszy rzut oka mogą się kojarzyć z typowym starzeniem się. Warto jednak zaznaczyć, że w przypadku zespołu kruchości występuje duże nasilenie poniższych objawów, które znacząco wpływają na komfort życia seniora. U pacjentów obserwuje się:

  • sarkopenię (utratę masy mięśniowej),
  • niezamierzoną utratę masy ciała,
  • obniżenie odporności,
  • niedożywienie,
  • zmniejszenie siły i tolerancji wysiłku, wyczerpanie,
  • spowolnienie chodu,
  • pogorszenie funkcji poznawczych (np. pamięci, koncentracji, komunikacji z innymi),
  • zmiany nastroju, poczucie osamotnienia, występowanie lęku.

Sarkopenia a zespół słabości – różnice

Obydwa powyższe terminy są ze sobą połączone, ponieważ stanowią predyktory występowania problemów związanych z podeszłym wiekiem. Dodatkowo sarkopenia stanowi kluczowy element do rozpoznania zespołu słabości. Główną różnicą jest jednak to, że zespół słabości zawsze występuje u seniorów, natomiast sarkopenia może być spowodowana innymi sytuacjami klinicznymi takimi jak długotrwałe unieruchomienie czy ostra lub przewlekła ciężka choroba somatyczna u osób w innych grupach wiekowych.

Objawy zespołu słabości
Objawy zespołu słabości

Główne przyczyny zespołu słabości

W geriatrii nadal trwają badania w celu określenia dokładnych przyczyn występowania zespołu słabości. Jedną z wątpliwości jest to, dlaczego zespół ten rozwija się u części seniorów, a u pozostałych nie. Możliwe czynniki predysponujące do zespołu kruchości to:

  • wzrost parametrów zapalnych (podwyższony poziom monocytów, neutrofili, fibrynogenu, czynnika martwicy nowotworów),
  • wielochorobowość (choroby współistniejące dodatkowo osłabiają zdolności regeneracyjne i obronne organizmu),
  • niepełnosprawność,
  • wahania poziomu hormonów (spadek poziomu testosteronu, estrogenu, czynnika wzrostu).

Diagnoza zespołu słabości

Obecnie nadal nie istnieją oficjalne kryteria rozpoznawania zespołu kruchości, co stanowi dużą trudność w codziennej praktyce lekarzy. Najczęściej geriatrzy sięgają po kryteria zaproponowane przez Frieda w 2001 roku, które uwzględniają:

  • niezamierzone zmniejszenie masy ciała (>5 kg w ciągu 12 miesięcy),
  • ogólne osłabienie mięśni,
  • wyczerpanie,
  • spowolnienie chodu,
  • obniżoną aktywność fizyczną.

Aby ostatecznie rozpoznać zespół frailty pacjent musi spełnić minimum 3 powyższe kryteria. W sytuacji gdy pacjent spełnia 1 lub 2 kryteria, kwalifikowany jest do grupy podwyższonego ryzyka rozwinięcia zespołu kruchości w przyszłości.

Leczenie zespołu słabości

Leczenie i zarządzanie konsekwencjami zespołu kruchości jest przewlekłe, wielopłaszczyznowe i wymaga zaangażowania ze strony pacjenta i lekarza. W wielu przypadkach skuteczne jest przepisywanie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych, aby poprawić komfort i sprawność seniorów. Co więcej, w celu zwiększenia wydolności organizmu czy wzmocnienia mięśni pacjenci powinni być zachęcani do podejmowania aktywności fizycznej (np. nordic walking, stacjonarne rowery) oraz kierowani na zabiegi rehabilitacyjne.

Ważnym aspektem w terapii zespołu frailty jest stosowanie odpowiedniej diety uzupełniającej makro- i mikroelementy, na których niedobór narażona jest populacja osób starszych, czyli białko, wapń, żelazo, witamina D, A, E i C. Dodatkowo duży wpływ na powodzenie leczenia ma stan psychiczny seniora. Z tego względu dużą rolę odgrywa wsparcie psychologiczne w postaci terapii indywidualnych bądź grupowych, które pomagają w radzeniu sobie z chorobą, stresem czy depresją starczą.

  1. T. Gabryś i wsp., Zespół słabości – zasadniczy problem zdrowotny osób starszych, Gerontologia Polska 2015, 1.
  2. A. Kasiukiewicz, Z.B. Wojszel, Zespół kruchości, [online] https://podyplomie.pl/medycyna/37184,zespol-kruchosci [dostęp:] 17.06.2024.
  3. A. Skalska, Frailty – zespół słabości. Coś więcej niż starzenie się, [online] https://www.mp.pl/geriatria/wytyczne/151562,frailty-zespol-slabosci-cos-wiecej-niz-starzenie-sie [dostęp:] 17.06.2024.
  4. J. Życzkowska, T. Grądalski, Zespół słabości (frailty) – co powinien o nim wiedzieć onkolog?, Onkol. Prak. Klin. 2010, t. 6, nr 2.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Suplementy i witaminy na odporność – jak uniknąć infekcji?

    Suplementy na odporność stały się bardzo popularne szczególnie w okresie pandemii COVID-19. Sięgamy po nie równie często w okresie zmieniających się pór roku, licząc, że pomogą nam uniknąć infekcji bakteryjnych, wirusowych i grzybiczych. Preparaty na odporność mają przede wszystkim stymulować układ immunologiczny tak, aby ten szybciej i mocniej odpowiadał na atakujące go patogeny chorobotwórcze. Jak wybrać najlepsze suplementy zwiększające odporność, jak je dawkować i czy można je zażywać będąc w ciąży?

  • Grypa typu B – objawy, leczenie, możliwe powikłania

    Grypa typu B to sezonowa infekcja wirusowa, która często atakuje w miesiącach jesienno-zimowych. Charakteryzuje się nagłym początkiem, wysoką gorączką, bólem mięśni i osłabieniem, które mogą znacząco wpływać na codzienne funkcjonowanie. Chociaż większość przypadków przebiega łagodnie, nieleczona grypa typu B może prowadzić do groźnych powikłań, takich jak zapalenie płuc czy zaostrzenie chorób przewlekłych. Dowiedz się, jak rozpoznać objawy, skutecznie leczyć infekcję i minimalizować ryzyko komplikacji.

  • Ptasia grypa – przyczyny, objawy u ludzi, leczenie

    Ptasia grypa to zakaźna choroba wirusowa wywoływana przez różne szczepy wirusa grypy typu A, które naturalnie występują w populacjach ptaków. Wirusy te mogą przenosić się między ptakami, a w określonych przypadkach mogą zakażać także inne gatunki, w tym ludzi.

  • Grypa w ciąży – zagrożenia, objawy, leczenie i profilaktyka

    Grypa oraz inne infekcje wirusowe często wywołują niepokój u kobiet będących w ciąży. Zakażenie wirusem grypy u osób dorosłych przebiega zwykle dosyć łagodnie, jednakże w przypadku kobiet ciężarnych choroba może mieć cięższy przebieg oraz negatywnie wpływać na dziecko. Z tego względu w rekomendacjach lekarzy ginekologów kładzie się nacisk przede wszystkim na profilaktykę i ochronę przyszłych mam przed zakażeniem grypą, aby uniknąć poważnych powikłań.

  • Pluskwa domowa – jak wyleczyć jej ugryzienie? Jak zwalczać?

    Pluskwa domowa to niewielki owad pasożytniczy, który żywi się krwią ssaków, w tym przede wszystkim ludzi. Ze względu na swój tryb życia i sposób odżywiania owady te zyskały miano jednych z najbardziej uciążliwych pasożytów w środowisku domowym. Pozbycie się pluskiew jest niezwykle trudne, ponieważ owady te potrafią przetrwać w trudnych warunkach i mają zdolność do ukrywania się w najmniejszych szczelinach. Często problem pluskiew zostaje wykryty dopiero po pojawieniu się ugryzień, które mogą być źródłem silnego świądu oraz innych reakcji skórnych.

  • Grypa typu A – objawy, przebieg, leczenie, powikłania

    Grypa typu A to jedna z najczęściej występujących odmian wirusa grypy, która charakteryzuje się dużą zdolnością do mutacji i rozprzestrzeniania się w populacji. Jest to choroba sezonowa, która co roku dotyka miliony ludzi na całym świecie i niejednokrotnie wywołuje epidemie lub pandemie. Objawy grypy typu A często pojawiają się nagle i mogą mieć poważne konsekwencje dla zdrowia, zwłaszcza u osób starszych, dzieci oraz osób z obniżoną odpornością. W artykule przedstawiamy charakterystyczne objawy grypy typu A, jej przebieg, metody leczenia oraz możliwe powikłania, które mogą wystąpić w wyniku niewłaściwego lub opóźnionego leczenia. Dowiesz się także, jak zapobiegać tej chorobie i dlaczego szczepienia odgrywają kluczową rolę w ochronie przed wirusem.

  • Drgawki gorączkowe u dziecka – jak sobie z nimi radzić?

    Wystąpienie drgawek gorączkowych u dziecka jest sytuacją niezwykle trudną i wywołującą silny stres u rodziców. Z tego względu warto wiedzieć, jak sobie z nimi radzić i co zrobić, aby nie dopuścić do ich pojawienia się. Czym są drgawki gorączkowe oraz jakie są ich rodzaje?

  • Pielęgnacja skóry pacjenta onkologicznego. Jakie kosmetyki stosować przy chemioterapii i radioterapii?

    Chemioterapia, radioterapia i tak zwana terapia skojarzona (łącząca różne metody leczenia) to stosowane od lat metody leczenia nowotworów. Niestety, ich działanie nie ogranicza się jedynie do komórek nowotworowych – terapie onkologiczne wpływają również na zdrowe komórki, zwłaszcza te o wysokiej zdolności do podziału, takie jak komórki skóry, włosów i paznokci. Dlatego w trakcie leczenia onkologicznego tak ważna jest odpowiednia pielęgnacja.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.