Ręcę starszego, wychudzonego cżłowieka
Mateusz Burak

Sarkopenia – przyczyny, objawy, leczenie. Jak zapobiegać utracie masy mięśniowej u osób starszych?

Podeszły wiek stawia przed człowiekiem wiele wyzwań natury fizycznej  jednym z często spotykanych jest stan utraty masy mięśni, który określa się mianem sarkopenii. Kluczem do radzenia sobie z tym zaburzeniem jest przede wszystkim aktywność fizyczna.

Sarkopenia to stan, który charakteryzuje się utratą masy mięśni szkieletowych oraz ich funkcji. Mimo że jest to schorzenie dotyczące głównie osób w podeszłym wieku, to jej rozwój może być związany z chorobami, które występują nie tylko u takich pacjentów.

Sarkopenia – czym jest? Charakterystyka, objawy

Opisywana choroba mięśni jest mocno powiązana z niepełnosprawnością fizyczną. Wpływa na obniżenie jakości życia oraz upośledzenie wykonywania czynności codziennych, samoobsługi, czy ograniczenie partycypacji w dotychczasowym życiu społecznym. Do podstawowych objawów sarkopenii zalicza się osłabienie, utratę wytrzymałości, spadek wydolności organizmu, co w konsekwencji prowadzi do zmniejszenia aktywności fizycznej i dalszej utraty masy mięśniowej.

Sarkopenia – przyczyny

Czynnikami predysponującymi do zmniejszania ilości tkanki mięśniowej jest między innymi wiek, płeć oraz poziom aktywności fizycznej. Warto zaznaczyć, że w przypadku występowania chorób nowotworowych, reumatoidalnego zapalenia stawów połączonych z procesem starzenia się następuje pewien niepokojący proces. Mowa tutaj o utracie beztłuszczowej masy ciała i niejako zastąpieniu jej dużą ilością tkanki tłuszczowej. Wówczas pomimo pozornie prawidłowej masy ciała, mamy do czynienia z dużym osłabieniem. Takie zjawisko jest określane mianem otyłości sarkopenicznej. Niedożywienie, wyniszczenie organizmu spowodowane zażywaniem leków oraz innych szkodliwych substancji jest określane jako kacheksja. Taki stan również podaje się jako potencjalnie sprzyjający spadkowi masy mięśniowej. Wśród przyczyn sarkopenii wymienia się także uwarunkowania genetyczne oraz etnograficzne.  

Sarkopenia pierwotna  

Tym terminem określa się utratę masy mięśniowej związaną z wiekiem. Taka diagnoza jest stawiana wówczas, gdy poza starzeniem się organizmu nie odnajduje się żadnej innej przyczyny choroby. 

Sarkopenia wtórna

Jest stwierdzana wówczas, gdy poza wiekiem istnieją jeszcze inne, potencjalnie sprzyjające czynniki. Wśród nich wymienia się spadek aktywności fizycznej, niedożywienie w wieku podeszłym, cukrzycę, niewydolność serca, przewlekłą obturacyjną chorobę płuc oraz wiele innych schorzeń.

Wspólnie z sarkopenią pojawia się często kilka mocno skorelowanych z nią stanów. Mianowicie wyróżnia się także wspomnianą wcześniej kacheksję, zespół słabości, niedożywienie w wieku podeszłym oraz opisywaną otyłość sarkopeniczną. Owo niedożywienie stwierdza się na podstawie badań, dokonując pomiaru stężenia białek krwi – albumin oraz wskaźnika masy ciała. Zespół słabości jest terminem opisującym pogorszenie funkcjonowania narządów wewnętrznych, zmniejszenia odporności na działanie stresu oraz spadkiem możliwości pacjenta w wielu innych sferach  jak chociażby psychologicznej. Bardzo często prowadzi to do zwiększania zapadalności na choroby i przyczynia się do wzrostu liczby zgonów wśród osób starszych.  

Powiązane produkty

Sarkopenia – leczenie

Do podstawowych środków i metod leczenia sarkopenii, przywracania funkcji tkanki mięśniowej zalicza się m.in. ćwiczenia. Mowa tutaj w szczególności o treningu siłowym i oporowym. Poprzez takie działania należy spodziewać się poprawy parametrów, takich jak siła oraz wytrzymałość mięśni. Jedną z zalet takiego rodzaju postępowania jest nie tylko pozytywny wpływ na układ nerwowo-mięśniowy, ale także usprawnienie procesu przekształcania białka w energię, co niewątpliwie jest istotne w usuwaniu przyczyn zaniku mięśni.

Chociaż farmakoterapia nie jest obecnie preferowanym sposobem postępowania w przypadku tego schorzenia, to jednak w zastosowaniu są pewne leki. Są to m.in. suplementy testosteronu, suplementy hormonu wzrostu czy leki stosowane w leczeniu zespołu metabolicznego.  

Zapobieganie sarkopenii

Zapobieganie i profilaktyka przyczyn utraty masy mięśniowej to przede wszystkim prowadzenie zdrowego stylu życia. Mowa tutaj o regularnie prowadzonej aktywności fizycznej i zbilansowanej diecie. Poleca się stosowanie ćwiczeń siłowych, izometrycznych oraz wzbogacenie jadłospisu o białko, aminokwasy niezbędne do budowy tkanki mięśniowej.

Ponadto warto, aby w diecie osób borykających się z sarkopenią lub też pragnących jej uniknąć, znalazły się trzy składniki: białko, witamina D3 oraz kwasy tłuszczowe omega-3.

Sarkopenia – rehabilitacja i ćwiczenia

Zapobieganie, walka z sarkopenią wieku podeszłego to przede wszystkim fizjoterapia, ćwiczenia. Warto w konsultacji z terapeutą poprosić o ustalenie indywidualnego programu aktywności, który będzie dostosowany do możliwości i potrzeb danego pacjenta. Przykładowo może on wyglądać następująco:

  • POZYCJA: Siad na krześle, ręce chwytają za siedzisko. RUCH polega na przyciąganiu kolan do brzucha i utrzymywaniu pozycji 34 sekundy, Następnie powrót do pozycji wyjściowej. Powtórzenia -  10 razy.
  • POZYCJA: stanie w lekkim rozkroku, ręce oparte o krzesło. RUCH polega na wspinaniu na palce, napinając mięśnie nóg. Pozycję utrzymujemy 34 sekundy, po czym następuje powrót do pozycji wyjściowej. Powtórzenia – 10-12 razy.
  • POZYCJA: siad na krześle, kończyny dolne w lekkim rozkroku, ręce zgięte w stawach łokciowych, dłonie opierają się o siebie na wysokości klatki piersiowej. RUCH polega na dociskaniu razem z wydechem dłoni do siebie. Napięcie utrzymujemy 45 sekund po czy następuje wydech i powrót do pozycji wyjściowej. Powtórzenia – 10-12 razy.
  • POZYCJA: leżenie na plecach, kończyny dolne zgięte w stawach biodrowych i kolanowych, między kolanami piłka o średnicy 2025 cm. RUCH polega na ściskaniu piłki kolanami i utrzymaniu napięcia przez 5-6 sekund. Powtórzenia – 1015 razy.  
  • POZYCJA: leżenie przodem, kończyny górne oparte na przedramionach, kończyny dolne wyprostowane oparte na stopach – plank. RUCH polega na uniesieniu ciała nad podłoże, utrzymując liniowość, wzrok skierowany w podłogę. Napięcie należy utrzymać w zależności od kondycji 1040 sekund. W trakcie ćwiczenia cały czas oddychamy. Następnie powracamy do pozycji wyjściowej. Powtarzamy 34 razy.

Aktywność fizyczna jest głównym narzędziem walki z opisywanym schorzeniem. Należy o tym pamiętać, obserwując u siebie jej objawy. Zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia podkreślają znaczenie ruchu szczególnie u osób starszych dla profilaktyki bardzo wielu schorzeń. Obecnie można skorzystać z bardzo wielu programów oraz projektów celem poprawy stanu mięśni i układu kostnego. Nie bez znaczenia pozostają takie codzienne aktywności jak spacery, uprawianie sportu oraz inne formy rekreacji na świeżym powietrzu. 

  1. F. Buckinx, F. Landi, M. Cesari et al., Pitfalls in the measurement of muscle mass: a need for a reference standard. J Cachexia Sarcopenia Muscle" 2018; 9.
  2. KV. Chang, TH. Hsu, WT Wu et al., Association between sarcopenia and cognitive impairment: a systematic review and meta-analysis, J Am Med Dir Assoc" 2016; 17.
  3. TK. Malmstrom, DK. Miller, EM Simonsick et al., SARC-F: a symptom score to predict persons with sarcopenia at risk for poor functional outcomes, J Cachexia Sarcopenia Muscle" 2016; 7.
  4. F. Masanes, ILX. Rojano, A. Salva et al., Cut-off points for muscle mass—not grip strength or gait speed—determine variations in sarcopenia prevalence, J Nutr Health Aging" 2017; 21. 
  5. LA. Schaap, NM van Schoor., P Lips  et al., Associations of sarcopenia definitions, and their components, with the incidence of recurrent falling and fractures: the longitudinal aging study Amsterdam. J Gerontol A Biol Sci Med Sci" 2018; 73.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Mykoplazma u dzieci i dorosłych – przyczyny, objawy, leczenie

    Mykoplazma to popularne określenie zakażenia wywołanego przez bakterię Mycoplasma pneumoniae, które dotyka głównie dzieci i młodzieży. Jego objawy dotyczą najczęściej górnych dróg oddechowych, ale infekcja może też mieć postać zapalenia płuc (mykoplazmatyczne zapalenie płuc).

  • Gradówka – co to jest i jak wygląda? Przyczyny, objawy, leczenie

    Gradówka jest jednym z najczęściej występujących schorzeń okulistycznych i dotyka osoby w różnym wieku. Jakie są przyczyny i objawy gradówki? Jakie mogą być konsekwencje dla zdrowia, jeśli nie jest odpowiednio leczona?

  • Grypa typu B – objawy, leczenie, możliwe powikłania

    Grypa typu B to sezonowa infekcja wirusowa, która często atakuje w miesiącach jesienno-zimowych. Charakteryzuje się nagłym początkiem, wysoką gorączką, bólem mięśni i osłabieniem, które mogą znacząco wpływać na codzienne funkcjonowanie. Chociaż większość przypadków przebiega łagodnie, nieleczona grypa typu B może prowadzić do groźnych powikłań, takich jak zapalenie płuc czy zaostrzenie chorób przewlekłych. Dowiedz się, jak rozpoznać objawy, skutecznie leczyć infekcję i minimalizować ryzyko komplikacji.

  • Ptasia grypa – przyczyny, objawy u ludzi, leczenie

    Ptasia grypa to zakaźna choroba wirusowa wywoływana przez różne szczepy wirusa grypy typu A, które naturalnie występują w populacjach ptaków. Wirusy te mogą przenosić się między ptakami, a w określonych przypadkach mogą zakażać także inne gatunki, w tym ludzi.

  • Grypa w ciąży – zagrożenia, objawy, leczenie i profilaktyka

    Grypa oraz inne infekcje wirusowe często wywołują niepokój u kobiet będących w ciąży. Zakażenie wirusem grypy u osób dorosłych przebiega zwykle dosyć łagodnie, jednakże w przypadku kobiet ciężarnych choroba może mieć cięższy przebieg oraz negatywnie wpływać na dziecko. Z tego względu w rekomendacjach lekarzy ginekologów kładzie się nacisk przede wszystkim na profilaktykę i ochronę przyszłych mam przed zakażeniem grypą, aby uniknąć poważnych powikłań.

  • Pluskwa domowa – jak wyleczyć jej ugryzienie? Jak zwalczać?

    Pluskwa domowa to niewielki owad pasożytniczy, który żywi się krwią ssaków, w tym przede wszystkim ludzi. Ze względu na swój tryb życia i sposób odżywiania owady te zyskały miano jednych z najbardziej uciążliwych pasożytów w środowisku domowym. Pozbycie się pluskiew jest niezwykle trudne, ponieważ owady te potrafią przetrwać w trudnych warunkach i mają zdolność do ukrywania się w najmniejszych szczelinach. Często problem pluskiew zostaje wykryty dopiero po pojawieniu się ugryzień, które mogą być źródłem silnego świądu oraz innych reakcji skórnych.

  • Grypa typu A – objawy, przebieg, leczenie, powikłania

    Grypa typu A to jedna z najczęściej występujących odmian wirusa grypy, która charakteryzuje się dużą zdolnością do mutacji i rozprzestrzeniania się w populacji. Jest to choroba sezonowa, która co roku dotyka miliony ludzi na całym świecie i niejednokrotnie wywołuje epidemie lub pandemie. Objawy grypy typu A często pojawiają się nagle i mogą mieć poważne konsekwencje dla zdrowia, zwłaszcza u osób starszych, dzieci oraz osób z obniżoną odpornością. W artykule przedstawiamy charakterystyczne objawy grypy typu A, jej przebieg, metody leczenia oraz możliwe powikłania, które mogą wystąpić w wyniku niewłaściwego lub opóźnionego leczenia. Dowiesz się także, jak zapobiegać tej chorobie i dlaczego szczepienia odgrywają kluczową rolę w ochronie przed wirusem.

  • Drgawki gorączkowe u dziecka – jak sobie z nimi radzić?

    Wystąpienie drgawek gorączkowych u dziecka jest sytuacją niezwykle trudną i wywołującą silny stres u rodziców. Z tego względu warto wiedzieć jak sobie z nimi radzić i co zrobić, aby nie dopuścić do ich pojawienia się. Czym są drgawki gorączkowe oraz jakie są ich rodzaje? 

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.