Udar krwotoczny mózgu – na czym polega? Jakie są objawy wylewu krwi do mózgu, jak wygląda diagnostyka i leczenie? Udar mózgu – pierwsza pomoc
Marcin Setlak

Udar krwotoczny mózgu – na czym polega? Jakie są objawy wylewu krwi do mózgu, jak wygląda diagnostyka i leczenie? Udar mózgu – pierwsza pomoc

Udary mózgu dzieli się na udary krwotoczne – spowodowane wynaczynieniem się krwi poza światło naczynia krwionośnego i udary niedokrwienne – które występują na skutek zamknięcia tętnicy przez blaszkę miażdżycową lub materiał zatorowy. Udary są jedną z głównych przyczyn śmierci i niepełnosprawności dorosłych w populacjach rozwiniętych. Udary krwotoczne występują rzadziej niż udary niedokrwienne, wiążą się  jednak z większym ryzykiem poważnych powikłań, w tym zgonu.  

Udar krwotoczny mózgu – na czym polega? 

Udar mózgu to zbiór objawów neurologicznych, utrzymujących się powyżej 24 godzin, wynikających z zaburzeń przepływu krwi przez mózg. Zarówno udar krwotoczny, jak i udar niedokrwienny spowodowane są niedotlenieniem komórek nerwowych, co prowadzi do ich śmierci. Mechanizm, w jakim dochodzi do tego niedotlenienia jest jednak inny. 

Udar krwotoczny a niedokrwienny 

W przypadku udarów niedokrwiennych przyczyną niedotlenienia komórek nerwowych jest zablokowanie przepływu krwi przez naczynie, natomiast w przebiegu udaru krwotocznego dochodzi do pęknięcia ściany naczynia. Układ naczyń krwionośnych, zaopatrujących w tlen i składniki odżywcze tkankę nerwową, jest niezwykłą i skomplikowaną konstrukcją. Jej celem jest dostarczanie niezbędnych substancji do każdej części mózgu.

Przerwanie ściany naczynia prowadzi do wylania się krwi bezpośrednio do tkanki nerwowej lub przestrzeni podpajęczynówkowej, co sprawia, że tlen oraz substancje odżywcze nie są dostarczane do odpowiednich rejonów mózgu. Ponadto wynaczyniona krew niszczy tkankę nerwową otaczającą uszkodzone naczynie i zwiększa ciśnienie panujące w czaszce, powodując rozległe uszkodzenia, które nie są ograniczone jedynie do miejsca wylewu. 

Udar krwotoczny może być spowodowany: 

  • pęknięciem naczynia zaopatrującego w krew jego wewnętrzne części – jest to tak zwany krwotok śródmózgowy, 
  • pęknięciem naczynia biegnącego na powierzchni mózgu – mówimy wówczas o krwawieniu podpajęczynówkowym (wynaczyniona krew zbiera się w przestrzeni pomiędzy oponą pajęczą a oponą miękką mózgu). 

Udary stanowią trzecią przyczynę śmierci i pierwszą przyczynę niepełnosprawności wśród ludzi dorosłych w Polsce. Szacuje się, że krwotoczny udar mózgu dotyka około 20 na 100 000 osób. Krwotok śródmózgowy stanowi około 15% wszystkich udarów, a krwawienie podpajęczynówkowe 5% wszystkich udarów niedokrwiennych. 

Powiązane produkty

Udar krwotoczny mózgu – przyczyny 

Do udaru krwotocznego dochodzi na skutek osłabienia i w rezultacie pęknięcia ściany naczynia krwionośnego. Przyczyny mogące powodować wylew krwi do mózgu i do przestrzeni podpajęczynówkowej są różne. 

Przyczyny krwotoku śródmózgowego: 

  • nieleczone przez wiele lat nadciśnienie tętnicze – podwyższone ciśnienie tętnicze krwi powoduje uszkadzanie ściany naczyń krwionośnych i tworzenie się mikrotętniaków, 
  • odkładanie się w ścianach naczyń substancji powodujących ich kruchość, 
  • wrodzone wady naczyń krwionośnych – malformacje naczyniowe, 
  • palenie tytoniu, 
  • nadużywanie alkoholu, 
  • przyjmowanie narkotyków – stymulanty, takie jak kokaina i amfetamina w dużym stopniu zwiększają ryzyko udaru krwotocznego, 
  • wrodzone i nabyte skazy krwotoczne, 
  • przyjmowanie leków przeciwkrzepliwych – w wielu sytuacjach ich przyjmowanie jest konieczne, a korzyści z ich przyjmowania znacznie przewyższają ryzyko, 
  • nowotwory złośliwe pierwotne i przerzutowe w obrębie ośrodkowego układu nerwowego – naciekanie naczyń bardzo często prowadzi do ich zniszczenia, 
  • urazy. 

Przyczyny krwotoku podpajęczynówkowego: 

  • poważne urazy głowy, 
  • tętniaki, 
  • malformacje tętniczo–żylne, 
  • nadciśnienie tętnicze, 
  • miażdżyca. 

Udar krwotoczny mózgu – objawy 

Krwotoczny udar mózgu charakteryzować będą objawy neurologiczne, zależne od miejsca, w którym doszło do niedotlenienia komórek nerwowych oraz od stopnia kompresji struktur ośrodkowego układu nerwowego wywołanej zwiększonym ciśnieniem śródczaszkowym. 

Krwotok mózgowy – objawy wynikające ze zwiększonego ciśnienia śródczaszkowego: 

  • silny ból głowy, 
  • nudności i wymioty, 
  • zaburzenia akcji serca, 
  • zaburzenia oddechu, 
  • wahania ciśnienia tętniczego krwi, 
  • utrata przytomności. 

Objawy związane z zaburzeniami funkcji organizmu niezbędnych do życia, wynikają z ucisku obrzękniętej tkanki nerwowej i wynaczynionej krwi na ważne struktury znajdujące się w pniu mózgu. Wystąpienie takiej sytuacji jest szczególnie prawdopodobne w przypadku, gdy wystąpił rozległy wylew krwi lub krwotok do móżdżku. 

Wylew krwi do mózgu – objawy związane ze zniszczeniem konkretnych części mózgu: 

  • niedowład kończyn – udar mózgu prawostronny będzie powodował niedowład kończyn po stronie lewej, natomiast udar mózgu lewostronny niedowład kończyn po stronie prawej – w początkowej fazie może manifestować się także drętwieniem ręki, 
  • osłabienie mięśni twarzy – charakterystyczne jest opadanie kącika ust, 
  • problemy z mową – trudności może sprawiać zarówno wypowiadanie słów, jak i ich rozumienie, 
  • zaburzenia widzenia – najczęściej dotyczące jednego oka, 
  • problemy z przełykaniem, 
  • zaburzenia równowagi. 

Wylew krwi do mózgu – pierwsze objawy 

Objawy udaru krwotocznego występują najczęściej nagle i szybko nasilają się. Dominującym objawem jest silny ból głowy, który opisywany jest przez pacjentów jako najgorszy w życiu. W przypadku podejrzewania u siebie udaru krwotocznego, należy jak najszybciej wezwać fachową pomoc. 

Udar mózgu – pierwsza pomoc 

Pierwsza pomoc przy udarze krwotocznym powinna polegać na jak najszybszym wezwaniu specjalistycznej pomocy. Należy pamiętać, że z każdą sekundą giną kolejne neurony, dlatego im szybciej pacjent znajdzie się w ośrodku mogącym zapewnić mu fachową pomoc, tym większe są jego szanse na przeżycie.

W przypadku wystąpienia charakterystycznych dla udaru objawów nie powinno się przyjmować leków, tracić czasu na konsultacje z lekarzem pierwszego kontaktu czy liczyć na to, że objawy same przeminą. Powinno się zadzwonić pod numer 112 i zaczekać na karetkę, która przewiezie chorego do najbliższego szpitala z oddziałem udarowym. 

Udar krwotoczny – rozpoznanie 

Objawy wylewu krwi do mózgu są dość charakterystyczne, jednak bardzo ciężko tylko na ich podstawie rozróżnić udar krwotoczny od udaru niedokrwiennego. W tym celu wykonuje się tomografię komputerową bez kontrastu. W większości przypadków pozwala ona na dokładne stwierdzenie, w jakim miejscu wystąpiło krwawienie do mózgu. Dokładne określenie typu udaru oraz miejsca uszkodzenia naczynia jest ważne, gdyż wpływa na późniejsze decyzje terapeutyczne. 

Udar krwotoczny – leczenie 

Leczenie udaru krwotocznego w pierwszej fazie polega na zabezpieczeniu podstawowych czynności życiowych pacjenta. Bardzo ważne jest zapobieganie niezwykle niebezpiecznym skutkom zwiększonego ciśnienia śródczaszkowego.  

Wylew krwi do mózgu – operacja 

Jeśli przyczyną krwawienia jest pęknięty tętniak wewnątrzczaszkowy lub malformacja naczyniowa, stosuje się operacyjne zaklipsowanie pękniętego naczynia lub metody radiologii interwencyjnej mające na celu powstrzymać wypływ krwi z naczynia od wewnątrz. Wybór odpowiedniej metody leczenia uzależniony jest od stanu pacjenta, jego wieku, a także parametrów morfologicznych krwawiącego naczynia. 

Udar krwotoczny – skutki 

Udar krwotoczny mózgu – rokowania 

Krwotok do mózgu zwykle niesie ze sobą poważne konsekwencje, przeważnie gorsze niż w przypadku udarów niedokrwiennych. U osób, które przeszły rozległy udar mózgu rokowania są bardzo złe i często wiążą się ze śmiercią.  

Udar krwotoczny – śmiertelność 

Szacuje się, że około połowa chorych, która doświadczyła udaru krwotocznego mózgu umiera na skutek w wyniku samego udaru lub związanych z nim powikłań. 

Udar krwotoczny – powikłania 

Udary są główną przyczyną niepełnosprawności w starszym wieku. Wiążą się z dużym pogorszeniem funkcjonowania, wpływając tym samym negatywnie na jakość życia. Do częstych powikłań udarów zalicza się: niedowłady, pogorszenie sprawności intelektualnej i afazję.  

Udar mózgu – afazja 

Afazja jest stosunkowo częstym powikłaniem udaru, polegającym na ośrodkowym upośledzeniu zdolności do wypowiadania słów (afazja ruchowa) lub ich rozumienia (afazja czuciowa). 

Krwotok śródmózgowy – rehabilitacja 

Rehabilitacja po udarze jest niezwykle ważna. W wyniku udaru dochodzi do nieodwracalnej śmierci neuronów, pomimo tego, dzięki niezwykłej plastyczności ośrodkowego układu nerwowego, utracone funkcje w pewnym zakresie mogą zostać przejęte przez aktywne komórki nerwowe.  

Rehabilitacja poudarowa powinna zostać rozpoczęta jak najwcześniej, już podczas pobytu w szpitalu. W przebiegu procesu rehabilitacji ważna jest współpraca fizjoterapeuty, logopedy oraz neurologa, która ma na celu zmniejszenie powikłań po udarze i umożliwienie pacjentowi jak najlepszego funkcjonowania. 

Udar krwotoczny mózgu – profilaktyka 

Profilaktyka udaru nie różni się od szeroko pojętego zdrowego stylu życia. Bardzo ważne jest utrzymywanie odpowiedniego ciśnienia krwi, masy ciała oraz dbanie o adekwatną do wieku i możliwości aktywność fizyczną. Należy pamiętać o kontroli poziomu cukru i tłuszczy we krwi. Ogromnie ważne jest również wystrzeganie się szkodliwych nałogów, w tym: nikotyny, alkoholu i narkotyków.  

Przestrzeganie zasad zdrowego stylu życia pozwala wielokrotnie zredukować ryzyko wystąpienia udaru krwotocznego.

  1. W. Kozubski, Neurologia – kompendium, PZWL, Warszawa 2014. 
  2. O. Narkiewicz, J. Moryś, Neuroanatomia czynnościowa i kliniczna, PZWL, Warszawa 2013. 
  3. L. P. Rowland, Neurologia Merritta, Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2004. 
  4. R. Podemski, Kompendium Neurologii, Via Medica, Gdańsk 2011. 
  5. K. W. Lindsay, G. Fuller, Neurologia i Neurochirurgia, Elsevier, Warszawa 2013. 
  6. Mark S. Greenberg, Handbook of Neurosurgery, Thieme, 2016. 
  7. Ch. Turner, A. Bahra, K. Cikurel, Crash Course – neurologia, Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2008.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Tabletki antykoncepcyjne jedno- i dwuskładnikowe – które wybrać? Jaka jest różnica?

    Tabletki antykoncepcyjne to jedna z najpopularniejszych metod zapobiegania ciąży. Występują głównie w dwóch rodzajach: tabletki jednoskładnikowe, które zawierają wyłącznie progestagen, oraz tabletki dwuskładnikowe – mają w składzie estrogen i progesteron. Które są skuteczniejsze? Jakie mają zalety i wady?

  • Witamina B6 (pirydoksyna) – funkcja w organizmie, suplementacja, niedobór, nadmiar

    Witamina B6 jest związkiem, który wzmaga przyswajalność magnezu w organizmie. Bierze udział w wielu procesach metabolicznych, reguluje pracę układu nerwowego, a jej optymalny poziom wpływa na pozytywny nastrój. Pirydoksyna przyczynia się także do powstawania przeciwciał chroniących organizm przed infekcjami. Witamina B6 jest składnikiem zarówno produktów zwierzęcych, jak i roślinnych. Który suplement z wit. B6 wybrać, jaka jest jej optymalna dawka dobowa i jakie są skutki zaburzeń jej ilości w organizmie? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Omega-3 – właściwości, źródła, zapotrzebowanie na kwasy tłuszczowe omega-3

    Kwasy tłuszczowe omega-3 zaliczane są do niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT). Nie są wytwarzane w organizmie, dlatego muszą być dostarczane wraz z dietą. Do najważniejszych kwasów omega-3 zalicza się: EPA, DHA i ALA. Kwasy omega-3 zwykle są stosowane w celu prewencji chorób sercowo-naczyniowych.

  • Przeciwdziałanie samobójstwom – gdzie szukać pomocy?

    Samobójstwa stanowią poważny problem zdrowia publicznego na całym świecie, w tym także w Polsce. Zgodnie z danymi Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), co roku życie odbiera sobie około 700 tysięcy osób, co oznacza, że co 40 sekund ktoś umiera w wyniku samobójstwa.

  • Jaka jest rola żywienia medycznego w chorobie nowotworowej?

    Optymalnie zbilansowana dieta u osób z chorobą nowotworową zmniejsza ryzyko rozwoju niedożywienia, co z kolei może ograniczać dolegliwości związane z chemio- i radioterapią czy występowanie powikłań pooperacyjnych. Wsparciem dla organizmu może być specjalne żywienie medyczne. Czym jest ten rodzaj żywności? Jakie ma zalety? Kiedy zacząć je stosować?

  • Nowe wytyczne w sprawie przyjmowania witaminy B6. Jak teraz ją dawkować?

    Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności wydał opinię naukową dotyczącą nowego schematu dawkowania witaminy B6. Badania EFSA wpłynęły na decyzję Zespołu ds. Suplementów Diety, o czym poinformował Główny Inspektorat Sanitarny. Jaka jest obecnie dopuszczalna maksymalna dawka witaminy B6, która może znaleźć się w suplementach diety?

  • Probiotyki i prebiotyki – kiedy je stosować? Czy trzeba to robić cały czas?

    Zgodnie z definicją Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa oraz Światowej Organizacji Zdrowia probiotyki są żywymi mikroorganizmami, które przyjmowane w zalecanej i właściwej dawce przynoszą pozytywne rezultaty dla zdrowia gospodarza. Stosowanie probiotyków jest uznawane za bezpieczne i dobrze tolerowane.

  • Łupież w ciąży – przyczyny. Jak sobie radzić? Czym myć głowę?

    W okresie ciąży następuje szereg zmian w organizmie kobiety, np. zmiany hormonalne czy stres, które mogą prowadzić do pojawienia się łupieżu. Wówczas można rozpocząć samodzielną terapię poprzez stosowanie delikatnych dermokosmetyków o działaniu przeciwłupieżowym lub naturalnych metod, które mogą okazać się skuteczne i wystarczające. Jednak niekiedy pomimo stosowanych preparatów i kuracji przeciwłupieżowych problem nie znika. Należy wtedy skonsultować się z dermatologiem, znaleźć przyczynę choroby i dobrać właściwe leczenie.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.