Świnka – przyczyny, objawy, leczenie, powikłania nagminnego zapalenia przyusznic
Katarzyna Gmachowska

Świnka – przyczyny, objawy, leczenie, powikłania nagminnego zapalenia przyusznic

Świnka jest chorobą zakaźną, na którą zwykle chorują dzieci, zazwyczaj w wieku szkolnym, niemniej zdarzają się także przypadki świnki u dorosłych. Dzięki skutecznej szczepionce w postaci skojarzonej zachorowalność na świnkę zdarza się rzadko. Jak rozpoznać nagminne zapalenie ślinianek przyusznych i w jaki sposób je leczyć? 

Nagminne zapalenie ślinianek przyusznych, nazywane także świnką, jest choroba zakaźną o podłożu wirusowym. Do objawów świnki należą ból i brzęk ślinianek, zmniejszone wydzielanie śliny, gorączka oraz ogólne osłabienie. Leczenie polega na stosowaniu preparatów łagodzących objawy. Zakażenie wirusem świnki może prowadzić do rozwoju ciężkich powikłań, takich jak zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie jądra i najądrza prowadzące do bezpłodności, zapalenie trzustki, niedosłuchu lub głuchoty.  

Świnka u dzieci i dorosłych – charakterystyka 

Świnka, nazywana także nagminnym zapaleniem ślinianek przyusznych (łac. Parotitis epidemica, ang. mumps), jest wirusową chorobą zakaźną, która przenosi się drogą kropelkową lub przez bezpośredni kontakt ze skażonymi przedmiotami. Charakterystycznymi objawami świnki są obrzęk i bolesność jednej lub obu ślinianek przyusznych, gorączka oraz osłabienie. Ze względu obowiązkowe szczepienia ochronne na odrę, świnkę oraz różyczkę w wieku dziecięcym, nagminne zapalenie ślinianek przyusznych obecnie zdarza się rzadko.  

Choroba najczęściej występuje u dzieci, u których zazwyczaj ma łagodniejszy przebieg niż u dorosłych. Do poważnych powikłań świnki należy zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie jąder mogące prowadzić do bezpłodności, zapalenie trzustki lub nerwu słuchowego i głuchota.  

Świnka – przyczyny. Jak dochodzi do zakażenia wirusem świnki? 

Do zakażenia wirusem świnki dochodzi drogą kropelkową, poprzez kontakt z wydzielinami lub przedmiotami użytkowanymi wcześniej przez chorego. Wirus świnki poprzez nabłonek układu oddechowego przedostaje się do krwi, skąd dociera do innych narządów.

Wirus nagminnego zapalenia ślinianek przyusznych jest wysoce zakaźny, a objawy choroby pojawiają się zazwyczaj po około 18 dniach od zakażenia. Osoba zakażona wirusem świnki zaczyna zarażać osoby z otoczenia już 7 dni przed pojawieniem się obrzęku ślinianek. Okres zakaźności ustaje do 9 dni po wystąpieniu objawów obrzękowych ślinianek przyusznych.  

Polecane dla Ciebie

Świnka (nagminne zapalenie przyusznic) – objawy 

Nagminne zapalenie przyusznic charakteryzuje nagły początek objawów i ostry przebieg. Szacuje się, że nawet w około 20% przypadków zakażenie wirusem świnki ma przebieg bezobjawowy. W przebiegu klinicznym świnki wyróżnia się dwa okresy – okres objawów zwiastunowych oraz okres objawów zapalenia ślinianek.   

Okres objawów zwiastunowych pojawia zazwyczaj kilka dni przed wystąpieniem obrzęku ślinianek i charakteryzuje się objawami grypopodobnymi (gorączka, bóle mięśni, bóle głowy).  

Zapalenie ślinianek najczęściej dotyczy ślinianek przyusznych, rzadziej podżuchwowych. Zazwyczaj (w ok. 70% przypadków) jest to proces obustronny. Do objawów zapalenia ślinianek zalicza się: 

  • ból i obrzęk ślinianek – największy w 2.–3. dniu choroby, skóra nad ślinianką może być napięta i błyszcząca, obrzęk często obejmuje struktury otaczające śliniankę: okolice skroni, wyrostka sutkowatego, łuku jarzmowego lub szyi. Obrzęk ślinianek najczęściej ustępuje w ciągu 7 dni;  
  • zaczerwienienie błony śluzowej okolicy ujścia przewodu ślinianki przyusznej i obrzęk brodawki na wewnętrznej stronie policzka; 
  • zmniejszone wydzielanie śliny, suchość w jamie ustnej
  • trudności w połykaniu, żuciu czy szerokim otwieraniu ust. 
Obrzękowi ślinianek często towarzyszy gorączka, która utrzymuje się przez około 4 dni.  

Świnka – leczenie 

W leczeniu świnki stosuje się preparaty łagodzące objawy, w tym leki przeciwbólowe, przeciwgorączkowe oraz preparaty nawadniające w przypadku odwodnienia w przebiegu wysokiej gorączki. Należy unikać gorących oraz kwaśnych potraw, które pobudzając wydzielanie śliny mogą powodować nasilenie objawów bólowych.  

Świnka – powikłania po nagminnym zapaleniu przyusznic u dzieci i dorosłych   

Powikłania świnki częściej występują u młodzieży i dorosłych niż u dzieci. Do najczęstszych powikłań po zakażeniu wirusem świnki zalicza się zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie jądra i najądrza, mogące prowadzić do niepłodności, zapalenie jajnika, zapalenie trzustki, zapalenie wątroby, nerek, zapalenie nerwu słuchowego, które może prowadzić do niedosłuchu lub głuchoty.  

Przechorowanie świnki u większości ludzi pozostawia trwałą odporność, choć niekiedy zdarzają się powtórne zachorowania.  

Nagminne zapalenie przyusznic – profilaktyka. Szczepienie przeciw śwince 

Dzięki obowiązkowym w Polsce szczepieniom dzieci na odrę, świnkę i różyczkę, liczba przypadków nagminnego zapalenia ślinianek przyusznych znacznie spadła. Szczepionka przeciwko śwince jest dostępna w postaci skojarzonej ze szczepionką chroniącą przed odrą i różyczką (szczepionka MMR). Według aktualnych zaleceń, szczepienie przeciw śwince, odrze i różyczce podaje się dwukrotnie: pierwsza dawka w 13.–15. miesiącu życia, a druga dawka, tzw. uzupełniająca w 6. roku życia.  

Szczepionka przeciw odrze, śwince i różyczce cechuje się wysoką skutecznością. Do możliwych odczynów poszczepiennych zalicza się ból i zaczerwienienie w miejscu podania, podwyższoną temperaturę po szczepieniu, powiększenie węzłów chłonnych oraz wysypkę.  

Szczepionka MMR jest szczepionką żywą, dlatego nie można jej podać osobom z ciężkimi niedoborami odporności, w ciąży, chorym onkologicznie oraz będącym w tracie leczenia immunosupresyjnego. Przechorowanie różyczki, świnki czy odry nie jest przeciwwskazaniem do podania szczepionki MMR.
  1.  J. Popielska, M. Marczyńska, Wysypki plamisto-grudkowe w infekcjach wirusowych, "Pediatria po Dyplomie”, nr 01 2016. 
  2. M. Szczepańska-Putz, Wysypki w przebiegu chorób zakaźnych, "Pediatria”, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2013. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Co to jest cholekalcyferol – czyli jak powstaje witamina D w kapsułkach?

    Cholekalcyferol jest formą witaminy D3, która jest niezbędna do utrzymania zdrowego układu kostnego i zdrowia skóry. Może być syntetyzowana przez skórę pod wpływem promieni UVB lub przyjmowana w formie suplementów diety. Ułatwia wchłanianie wapnia i fosforu, umożliwiając m.in. prawidłowy rozwój kości i zębów.

  • Czy warto brać antyoksydanty w tabletkach, kroplach lub kapsułkach?

    Antyoksydanty w postaci tabletek to suplementy diety zawierające związki, które mogą pomóc w ochronie komórek organizmu przed uszkodzeniami powodowanymi przez wolne rodniki. Niektóre przykłady przeciwutleniaczy, które można znaleźć w postaci tabletek, to witaminy C i E, beta-karoten i selen. Przyjmowanie suplementów antyoksydacyjnych nie jest jednak zasadne w każdej sytuacji. Zawsze zaleca się rozmowę z lekarzem przed przyjęciem jakichkolwiek suplementów diety.

  • Opatrunek podciśnieniowy – jak wygląda leczenie ran?

    Opatrunek podciśnieniowy to doskonały i nowoczesny środek do skutecznego leczenia niektórych przewlekłych trudno gojących się ran. W porównaniu do metod tradycyjnych wyraźnie skraca czas terapii i pozwala uzyskać lepsze efekty czynnościowe. Znacznie poprawia zatem zadowolenie pacjenta. Opatrunek wymaga zastosowania ujemnego ciśnienia, które uzyskuje się dzięki specjalnej pompie. W przypadku ran trudno gojących się warto rozważyć jego użycie. W jakich przypadkach korzystne będzie zastosowanie opatrunku podciśnieniowego?

  • Leki biologiczne – czym są? Czy są skuteczne w leczeniu AZS i łuszczycy?

    Leki biologiczne to skomplikowane leki produkowane na bazie substancji pochodzenia biologicznego, takich jak białka, hormony czy przeciwciała. Są one stosowane w leczeniu różnych chorób, w tym chorób autoimmunologicznych, nowotworowych czy zapalnych, ale ich produkcja jest bardziej skomplikowana i kosztowna niż w przypadku typowych leków syntetycznych. W Polsce leki biologiczne są pod pewnymi warunkami refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia, niemniej ich cena może być zbyt wysoka dla pacjentów nieobjętych systemem refundacji. Czym są leki biologiczne? W leczeniu których chorób można je stosować?

  • Skuteczność działania probiotyków – forma płynna doskonałą alternatywą dla kapsułek

    Pacjenci mają zróżnicowane upodobania co do formy przyjmowanych leków czy suplementów diety. Jedni wolą tabletki, a inni preferują formę płynną. Często nie zdają sobie jednak sprawy z tego, że forma produktu to nie tylko kwestia wygody stosowania. Dla naszego zdrowia powinno się brać pod uwagę przede wszystkim określone właściwości funkcjonalne, jak np. większa przyswajalność czy skuteczność. Przecież najistotniejszym aspektem stosowania danego produktu – oprócz jego formy, walorów smakowych i zapachowych – powinna być głównie skuteczność jego działania.

  • Semaglutyd – czy pomaga schudnąć? Zagrożenia, skutki uboczne stosowania bez wskazania

    Semaglutyd to lek stosowany w leczeniu cukrzycy typu 2. Jest agonistą receptora glukagonopodobnego peptydu-1 (GLP-1), który pomaga regulować poziom cukru we krwi poprzez zwiększanie wydzielania insuliny i zmniejszanie wydzielania glukagonu. Zwykle podaje się go raz w tygodniu w postaci zastrzyku. Od pewnego czasu Internet zalewa fala zapytań dotyczących leku na odchudzanie bez recepty, którego głównym składnikiem jest właśnie semaglutyd. Czy jego stosowanie jest bezpieczne, jeśli jedynym celem jest redukcja wagi, a nie kontrola cukrzycy?

  • Jakie właściwości ma chlorofil do picia? Działanie, przeciwwskazania

    Zielona barwa liści wynika z obecności w nich chlorofilu – głównego barwnika fotosyntetycznego. Doniesienia o tradycyjnych leczniczych zastosowaniach chlorofilu w alternatywnych formach medycyny znane są już od wieków. Co więcej, chlorofil cieszy się dużym zainteresowaniem również we współczesnej medycynie. Jakie właściwości i działanie ma chlorofil? Kto może, a kto nie powinien po niego sięgać?

  • Fosfolipidy niezbędne – czym są i czemu są tak ważne dla wątroby?

    Zapoczątkowany w ubiegłym stuleciu rozwój cywilizacyjny i jego negatywne konsekwencje, jak np. zanieczyszczenie środowiska, nadmierne spożycie produktów przetworzonych czy dodatki do żywności mogą mieć negatywny wpływ na nasz organizm. W tym na wątrobę, główny narząd, w którym dokonują się najważniejsze i podstawowe przemiany metaboliczne.1

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij