ręka dziecka z wysypką wywołaną wirusem coxsackie
Joanna Naczyńska

Wirus Coxsackie – objawy i leczenie zarażenia koksakiwirusem

Wirusy Coxsackie (koksakiwirusy) to patogeny, które odpowiedzialne są za różne infekcje zarówno u dorosłych, jak i u dzieci. Do zakażenia tym typem wirusów najczęściej dochodzi latem i jesienią. Jak się przed nimi chronić? Podpowiadamy.

Coxsackie – charakterystyka ogólna

Wirusy Coxsackie są enterowirusami należącymi do rodziny Picornaviridae. Rodzina ta obejmuje wirusy polio, echowirusy i wirusy Coxsackie. Enterowirusy zawierają genom złożony z pojedynczej nici RNA, namnażają się w przewodzie pokarmowym, są odporne na kwas żołądkowy, nie posiadają otoczki lipidowej. Pomimo bytowania w przewodzie pokarmowym najczęściej nie powodują infekcji przewodu pokarmowego i biegunek.

Nazwa wirusa Coxsackie pochodzi od miasta o tej nazwie w Stanach Zjednoczonych, gdzie po raz pierwszy wyizolowano wirusa.

Wirus Coxsackie – rodzaje i chorobotwórczość

Wyróżnia się wirusy Coxsackie: typ A (CVA) oraz typ B (CVB).

Wirusy Coxsackie A powodują najczęściej opryszczkowe zapalenie gardła i infekcje układu oddechowego oraz krwotoczne zapalenie spojówek. Wirusy Coxsackie A16 i A6 powodują częstą wśród dzieci poniżej 5. roku życia chorobę bostońską, inaczej określaną jako „bostonka” lub choroba dłoni, stóp i ust (ang. Hand, Foot, and Mouth Syndrome – HFMS).

Typ B wirusów Coxsackie najczęściej powoduje zapalenie mięśnia sercowego i infekcje układu nerwowego. Wirusy Coxsackie B1, B2, B3, B5 są wirusami kardiotropowymi, mogą wywołać wirusowe zapalenie mięśnia sercowego u dzieci. Wirus Coxsackie B3 powoduje również zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i zapalenie mózgu. Istnieją doniesienia sugerujące związek infekcji wirusem Coxsackie B4 z uszkodzeniem wysp trzustki i wystąpieniem cukrzycy typu I.

Przechorowanie zakażenia wirusem Coxsackie może nie pozostawić żadnych negatywnych skutków dla organizmu, czasami jednak może wystąpić zaburzenie funkcjonowania niektórych narządów i powikłania infekcji wirusem Coxsackie. W ciężkich przypadkach może dojść do sepsy i stanu zagrożenia życia.

Powiązane produkty

Objawy zakażenia Coxsackie u dzieci i dorosłych

Objawy zakażenia wirusem Coxsackie mogą być różne, wśród najczęstszych symptomów wyróżnia się: gorączkę, ogólne osłabienie, wysypkę skórną, a nawet zaburzenia neurologiczne.

Zakażenie wirusem Coxsacki typu A16 i A6, najczęściej powoduje chorobę dłoni, stóp i ust (zwaną „bostonką”). Najczęściej chorują na nią dzieci w wieku przedszkolnym, ale zarazić mogą się również dorośli. Pierwsze objawy choroby dłoni, stóp i ust pojawiają się po okresie 3–6 dni od zarażenia wirusem Coxsackie. Choroba bostońska objawia się głównie jako bolesna wysypka na skórze dłoni, stóp, w okolicy ust, rzadziej na kolanach, łokciach, pośladkach i w okolicy narządów płciowych. W chorobie bostońskiej mogą pojawiać się bolesne pęcherze na dłoniach, podeszwach stóp i w okolicy ust. Bolesne pęcherze i owrzodzenia (herpangina) mogą występować również w jamie ustnej, zwłaszcza w tylnej części jamy ustnej, na podniebieniu miękkim i migdałkach, powodować ból gardła i zapalenie migdałków (tonsillitis). Ból w jamie ustnej może znacznie utrudniać jedzenie i picie, a u małych dzieci powoduje nadmierne ślinienie. W przebiegu choroby bostońskiej często występuje gorączka i ogólne złe samopoczucie zarówno u dzieci, jak i u dorosłych. Infekcja zazwyczaj ma przebieg łagodny, objawy ustępują po 7–10 dniach. Choroba dłoni, stóp i ust łatwo przenosi się na dzieci i dorosłych, dlatego osoba chora powinna pozostać w domu, nawet jeśli objawy są łagodne.

Zakażenie wirusami Coxsackie może powodować również znacznie poważniejsze choroby, które wymagają leczenia specjalistycznego w warunkach szpitalnych. Wirusy Coxsackie mogą wywołać krwotoczne zapalenie spojówek, które objawia się bólem oka, zaczerwienieniem i przekrwieniem, wrażliwością na światło, łzawieniem oka i niewyraźnym widzeniem. Wirusy Coxsackie powodują również zapalenie wątroby, zapalenie opon mózgowych i mózgu, zapalenie mięśnia sercowego (myocarditis), które może prowadzić do powikłań takich jak niewydolność serca i sepsa.

Zapalenie mięśnia sercowego wywołane przez wirusy Coxsackie B może być bardzo groźną chorobą dla noworodków. Takie objawy jak gorączka, senność, drażliwość, wymagają pilnej konsultacji lekarskiej. Noworodki do trzeciego miesiąca życia są najbardziej narażone na ciężki przebieg infekcji wirusem Coxsackie. Istnieje również ryzyko przeniesienia zakażenia wirusem z matki na dziecko podczas porodu lub tuż po nim.

Jak dochodzi do zarażenia Coxsackie?

Zakażenia wirusami Coxsackie są bardzo powszechne, występują sezonowo, najwięcej jest ich w okresie letnim i jesiennym. Częstość zakażeń jest również zależna od poziomu higieny.

Źródłem zakażenia mogą być osoby chore lub nosiciele wirusa. Wirusy Coxsackie najłatwiej przenoszą się wśród małych dzieci i to one najczęściej chorują. Niemniej jednak zachorować mogą również dorośli, zarażając się od dzieci, z którymi mieszkają lub opiekują się nimi w przedszkolu lub żłobku. Wirus Coxsackie bytuje w przewodzie pokarmowym, wydalany jest z kałem, dlatego do zarażenia dochodzi najczęściej drogą fekalno-oralną, czyli przez przeniesienie wirusa z zanieczyszczonych powierzchni brudnymi rękami do ust. Zanieczyszczone powierzchnie to głównie klamki, krany, toalety, przyciski spłuczek w toaletach, powierzchnie zanieczyszczone kałem. Źródłem zakażenia wirusem Coxackie może być też zanieczyszczona żywność lub woda. Droga kropelkowa jest również możliwa drogą zakażenia wirusem. Do zarażenia może dojść także drogą kropelkową, wirus Coxsackie obecny jest również w wydzielinach układu oddechowego i rozprzestrzenia się bardzo łatwo poprzez kichanie lub kaszel.

Zakażenie wirusem Coxsackie może dotyczyć kobiet w ciąży. Niektóre dane w literaturze wskazują na większe ryzyko poronienia, jeśli infekcja wirusem ma miejsce w początkowym okresie ciąży.

Wirus Coxsackie – diagnostyka, leczenie

Diagnostyka serologiczna pozwala na zbadanie we krwi poziomu przeciwciał przeciwko wirusowi Coxsackie. Badaniu można poddać również wymaz pobrany z gardła albo wykonać posiew kału. Diagnostyka w kierunku wirusa Coxsackie może polegać również na zbadaniu materiału pochodzącego z pęcherzyków na skórze.

Leczenie zakażenia spowodowanego wirusem Coxsackie polega na łagodzeniu gorączki i bólu, zapewnieniu właściwego nawodnienia organizmu, zwłaszcza gdy bolesne pęcherze w jamie ustnej utrudniają jedzenie i picie.

Jak zapobiegać zarażeniu Coxsackie?

Zapobieganie zarażeniu wirusem Coxsackie polega przede wszystkim na przestrzeganiu zasad higieny.

Wirusy Coxsackie są odporne na popularne środki chemiczne i dezynfekujące, jednak częste mycie rąk i utrzymywanie w czystości powierzchni, pozwala znacznie zredukować ryzyko zarażenia.

Należy nauczyć dzieci prawidłowego mycia rąk i upewnić się, że robią to często i dobrze. Wspólne zabawki w przedszkolach i żłobkach powinny być regularnie poddawane myciu i dezynfekcji. Bardzo istotne znaczenia ma unikanie dotykania oczu, nosa i ust rękami, a także zachowanie zasad higieny podczas korzystania z toalety lub podczas opieki nad dziećmi i przy zmianie pieluch. Konieczne jest utrzymywanie w czystości toalet i miejsc użytkowanych przez wiele osób, używanie jednorazowych chusteczek higienicznych do higieny nosa. Osoby z chorobą bostońską powinny utrzymywać w czystości i unikać dotykania oraz drapania wysypki, strupków i pęcherzy na skórze. Płyn zawarty w pęcherzach może zawierać wirusa i doprowadzić do zarażenia kolejnych osób. Nie ma szczepionki przeciw wirusom Coxsackie.

  1. K. W. West, S. T. Shulman, S. B. Cadichon, Problemy kliniczne w neonatologii, „Pediatria po Dyplomie”, nr 1 2011.
  2. L. Majkowska, A. Niemiec, Czy wzrost częstości zachorowań na cukrzycę typu 1 ma związek z nadmiarem higieny?, „Diabetologia Kliniczna”, nr 1 2015.
  3.  A Guide to Clinical Management and Public Health Response for Hand, Foot and Mouth Disease (HFMD), World Health Organisation, 2011.
  4. B. Kalicki i in., Ból gardła – kiedy leczenie objawowe jest wystarczające?, „Pediatria i Medycyna Rodzinna”, nr 8 (2) 2012, p. 107-110.
  5. V. Sharma, Coxsackievirus B3 Infection Early in Pregnancy Induces Congenital Heart Defects Through Suppression of Fetal Cardiomyocyte Proliferation, „Journal of the American Heart Association”, nr 10 (2) 2021.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Zatrucie pokarmowe – jak sobie pomóc? Co jeść i pić?

    Zatrucie pokarmowe i wynikające z niego objawy potrafią być bardzo uciążliwe i mogą przysporzyć wielu niedogodności. Z tego względu warto wiedzieć, jak sobie z nimi radzić. Ile trwa zatrucie pokarmowe oraz jak mu zapobiegać?

  • Kaszel palacza – objawy, co na niego stosować?

    Kaszel palacza powstaje w wyniku podrażnienia górnych dróg oddechowych przez substancje zawarte w dymie tytoniowym. Nikotynizm prowadzi do szeregu zmian zachodzących w drzewie oskrzelowym, które są reakcją na przewlekłą ekspozycję układu oddechowego na substancje toksyczne. Samo palenie jest również czynnikiem ryzyka rozwoju innych chorób takich jak nowotwory układu oddechowego czy przewlekła obturacyjna choroba płuc.

  • Wszawica łonowa – jak z nią walczyć?

    Wszawicą (łac. Pediculosis) nazywamy zmiany skórne wywołane przez stawonogi – wszy ludzkie. Wyróżniamy wszawicę głowową, odzieżową i łonową. O ile głowowa dotyczy przede wszystkim dzieci (zarażenie ma miejsce w szkole i innych placówkach edukacyjnych), o tyle odmiana łonowa spotykana jest wśród dorosłych i występuje w okolicach intymnych. Charakteryzuje ją uporczywy świąd skóry, który występuje między innymi w okolicach wzgórka łonowego.

  • Choroby tropikalne – objawy, diagnostyka, szczepienia

    Choroby tropikalne pochodzą z rejonów charakteryzujących się klimatem sprzyjającym rozwojowi drobnych organizmów, czyli ciepłym i wilgotnym. W takich warunkach łatwo namnażają się zarówno chorobotwórcze bakterie, jak i wirusy. Szerzenie się chorób tropikalnych jest szczególnie łatwe w krajach o niskim poziomie higieny i słabych warunkach socjoekonomicznych. Przed wyjazdem warto sprawdzić, jakie choroby występują w rejonie świata, do którego się wybieramy.

  • Narkolepsja – czym jest? Objawy, przyczyny

    Narkolepsja dotyka głównie ludzi młodych w wieku 15-20 oraz 30-35 lat, a napady snu w ciągu dnia z reguły występują pod wpływem silnych emocji: radości, lęku czy stresu. Leczeniem zajmują się psychiatrzy lub neurolodzy i polega ono głównie na łagodzeniu objawów. Wielu specjalistów twierdzi, że narkolepsja często jest błędnie diagnozowana przez fakt, że w obecnych czasach duża część zdrowego społeczeństwa skarży się na nadmierną senność w ciągu dnia – stąd wielkie znaczenie ma dogłębna diagnostyka i uświadamianie społeczeństwa na temat tego, czym jest narkolepsja.

  • Depresja poporodowa – skąd się bierze? Jak sobie z nią radzić?

    Powitanie na świecie nowego członka rodziny wiąże się nie tylko z radością, ale i nowymi, dotąd nieznanymi obowiązkami, które mogą wywołać stres, przeciążenie oraz wiele innych negatywnych emocji. Szacuje się, że depresja poporodowa dotyka od 5 do 25 proc. kobiet na całym świecie. Co to jest depresja poporodowa? Jakie są jej przyczyny i jak ją leczyć?

  • Zespoły mielodysplastyczne (MDS) – objawy, przyczyny, leczenie

    DNA organizmów żywych – choć wspaniale zaprojektowane – jest bardzo podatne na działanie mutagennych czynników zewnętrznych. Narażenie na różnorodne substancje chemiczne (np. benzen), metale ciężkie, nawozy sztuczne, dym tytoniowy, promieniowanie jonizujące i fale X używane w radioterapii znacząco zwiększa ryzyko uszkodzenia materiału genetycznego i zachorowania na nowotwór. W obecnych czasach unikanie czynników mutagennych jest praktycznie niemożliwe, toteż odsetek chorych na zespoły mielodysplastyczne i inne choroby nowotworowe będzie niestety coraz większy.

  • Pacjenci z migreną przewlekłą skorzystają z nowoczesnej terapii

    Dzięki staraniom, które poczyniło Polskie Towarzystwo Bólów Głowy, pacjenci uzyskali dostęp do nowoczesnej terapii migreny przewlekłej z wykorzystaniem m.in. botoxu (toksyny botulinowej) i dwóch przeciwciał monoklonalnych (erenumab i fremanezumab). Leczenie tymi preparatami będzie refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ). Co trzeba zrobić i jakie warunki spełnić, aby wziąć udział w programie?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij