ręka dziecka z wysypką wywołaną wirusem coxsackie
Joanna Naczyńska

Wirus Coxsackie – objawy i leczenie zarażenia koksakiwirusem

Wirusy Coxsackie (koksakiwirusy) to patogeny, które odpowiedzialne są za różne infekcje zarówno u dorosłych, jak i u dzieci. Do zakażenia tym typem wirusów najczęściej dochodzi latem i jesienią. Jak się przed nimi chronić? Podpowiadamy.

Coxsackie – charakterystyka ogólna

Wirusy Coxsackie są enterowirusami należącymi do rodziny Picornaviridae. Rodzina ta obejmuje wirusy polio, echowirusy i wirusy Coxsackie. Enterowirusy zawierają genom złożony z pojedynczej nici RNA, namnażają się w przewodzie pokarmowym, są odporne na kwas żołądkowy, nie posiadają otoczki lipidowej. Pomimo bytowania w przewodzie pokarmowym najczęściej nie powodują infekcji przewodu pokarmowego i biegunek.

Nazwa wirusa Coxsackie pochodzi od miasta o tej nazwie w Stanach Zjednoczonych, gdzie po raz pierwszy wyizolowano wirusa.

Wirus Coxsackie – rodzaje i chorobotwórczość

Wyróżnia się wirusy Coxsackie: typ A (CVA) oraz typ B (CVB).

Wirusy Coxsackie A powodują najczęściej opryszczkowe zapalenie gardła i infekcje układu oddechowego oraz krwotoczne zapalenie spojówek. Wirusy Coxsackie A16 i A6 powodują częstą wśród dzieci poniżej 5. roku życia chorobę bostońską, inaczej określaną jako „bostonka” lub choroba dłoni, stóp i ust (ang. Hand, Foot, and Mouth Syndrome – HFMS).

Typ B wirusów Coxsackie najczęściej powoduje zapalenie mięśnia sercowego i infekcje układu nerwowego. Wirusy Coxsackie B1, B2, B3, B5 są wirusami kardiotropowymi, mogą wywołać wirusowe zapalenie mięśnia sercowego u dzieci. Wirus Coxsackie B3 powoduje również zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i zapalenie mózgu. Istnieją doniesienia sugerujące związek infekcji wirusem Coxsackie B4 z uszkodzeniem wysp trzustki i wystąpieniem cukrzycy typu I.

Przechorowanie zakażenia wirusem Coxsackie może nie pozostawić żadnych negatywnych skutków dla organizmu, czasami jednak może wystąpić zaburzenie funkcjonowania niektórych narządów i powikłania infekcji wirusem Coxsackie. W ciężkich przypadkach może dojść do sepsy i stanu zagrożenia życia.

Powiązane produkty

Objawy zakażenia Coxsackie u dzieci i dorosłych

Objawy zakażenia wirusem Coxsackie mogą być różne, wśród najczęstszych symptomów wyróżnia się: gorączkę, ogólne osłabienie, wysypkę skórną, a nawet zaburzenia neurologiczne.

Zakażenie wirusem Coxsacki typu A16 i A6, najczęściej powoduje chorobę dłoni, stóp i ust (zwaną „bostonką”). Najczęściej chorują na nią dzieci w wieku przedszkolnym, ale zarazić mogą się również dorośli. Pierwsze objawy choroby dłoni, stóp i ust pojawiają się po okresie 3–6 dni od zarażenia wirusem Coxsackie. Choroba bostońska objawia się głównie jako bolesna wysypka na skórze dłoni, stóp, w okolicy ust, rzadziej na kolanach, łokciach, pośladkach i w okolicy narządów płciowych. W chorobie bostońskiej mogą pojawiać się bolesne pęcherze na dłoniach, podeszwach stóp i w okolicy ust. Bolesne pęcherze i owrzodzenia (herpangina) mogą występować również w jamie ustnej, zwłaszcza w tylnej części jamy ustnej, na podniebieniu miękkim i migdałkach, powodować ból gardła i zapalenie migdałków (tonsillitis). Ból w jamie ustnej może znacznie utrudniać jedzenie i picie, a u małych dzieci powoduje nadmierne ślinienie. W przebiegu choroby bostońskiej często występuje gorączka i ogólne złe samopoczucie zarówno u dzieci, jak i u dorosłych. Infekcja zazwyczaj ma przebieg łagodny, objawy ustępują po 7–10 dniach. Choroba dłoni, stóp i ust łatwo przenosi się na dzieci i dorosłych, dlatego osoba chora powinna pozostać w domu, nawet jeśli objawy są łagodne.

Zakażenie wirusami Coxsackie może powodować również znacznie poważniejsze choroby, które wymagają leczenia specjalistycznego w warunkach szpitalnych. Wirusy Coxsackie mogą wywołać krwotoczne zapalenie spojówek, które objawia się bólem oka, zaczerwienieniem i przekrwieniem, wrażliwością na światło, łzawieniem oka i niewyraźnym widzeniem. Wirusy Coxsackie powodują również zapalenie wątroby, zapalenie opon mózgowych i mózgu, zapalenie mięśnia sercowego (myocarditis), które może prowadzić do powikłań takich jak niewydolność serca i sepsa.

Zapalenie mięśnia sercowego wywołane przez wirusy Coxsackie B może być bardzo groźną chorobą dla noworodków. Takie objawy jak gorączka, senność, drażliwość, wymagają pilnej konsultacji lekarskiej. Noworodki do trzeciego miesiąca życia są najbardziej narażone na ciężki przebieg infekcji wirusem Coxsackie. Istnieje również ryzyko przeniesienia zakażenia wirusem z matki na dziecko podczas porodu lub tuż po nim.

Jak dochodzi do zarażenia Coxsackie?

Zakażenia wirusami Coxsackie są bardzo powszechne, występują sezonowo, najwięcej jest ich w okresie letnim i jesiennym. Częstość zakażeń jest również zależna od poziomu higieny.

Źródłem zakażenia mogą być osoby chore lub nosiciele wirusa. Wirusy Coxsackie najłatwiej przenoszą się wśród małych dzieci i to one najczęściej chorują. Niemniej jednak zachorować mogą również dorośli, zarażając się od dzieci, z którymi mieszkają lub opiekują się nimi w przedszkolu lub żłobku. Wirus Coxsackie bytuje w przewodzie pokarmowym, wydalany jest z kałem, dlatego do zarażenia dochodzi najczęściej drogą fekalno-oralną, czyli przez przeniesienie wirusa z zanieczyszczonych powierzchni brudnymi rękami do ust. Zanieczyszczone powierzchnie to głównie klamki, krany, toalety, przyciski spłuczek w toaletach, powierzchnie zanieczyszczone kałem. Źródłem zakażenia wirusem Coxackie może być też zanieczyszczona żywność lub woda. Droga kropelkowa jest również możliwa drogą zakażenia wirusem. Do zarażenia może dojść także drogą kropelkową, wirus Coxsackie obecny jest również w wydzielinach układu oddechowego i rozprzestrzenia się bardzo łatwo poprzez kichanie lub kaszel.

Zakażenie wirusem Coxsackie może dotyczyć kobiet w ciąży. Niektóre dane w literaturze wskazują na większe ryzyko poronienia, jeśli infekcja wirusem ma miejsce w początkowym okresie ciąży.

Wirus Coxsackie – diagnostyka, leczenie

Diagnostyka serologiczna pozwala na zbadanie we krwi poziomu przeciwciał przeciwko wirusowi Coxsackie. Badaniu można poddać również wymaz pobrany z gardła albo wykonać posiew kału. Diagnostyka w kierunku wirusa Coxsackie może polegać również na zbadaniu materiału pochodzącego z pęcherzyków na skórze.

Leczenie zakażenia spowodowanego wirusem Coxsackie polega na łagodzeniu gorączki i bólu, zapewnieniu właściwego nawodnienia organizmu, zwłaszcza gdy bolesne pęcherze w jamie ustnej utrudniają jedzenie i picie.

Jak zapobiegać zarażeniu Coxsackie?

Zapobieganie zarażeniu wirusem Coxsackie polega przede wszystkim na przestrzeganiu zasad higieny.

Wirusy Coxsackie są odporne na popularne środki chemiczne i dezynfekujące, jednak częste mycie rąk i utrzymywanie w czystości powierzchni, pozwala znacznie zredukować ryzyko zarażenia.

Należy nauczyć dzieci prawidłowego mycia rąk i upewnić się, że robią to często i dobrze. Wspólne zabawki w przedszkolach i żłobkach powinny być regularnie poddawane myciu i dezynfekcji. Bardzo istotne znaczenia ma unikanie dotykania oczu, nosa i ust rękami, a także zachowanie zasad higieny podczas korzystania z toalety lub podczas opieki nad dziećmi i przy zmianie pieluch. Konieczne jest utrzymywanie w czystości toalet i miejsc użytkowanych przez wiele osób, używanie jednorazowych chusteczek higienicznych do higieny nosa. Osoby z chorobą bostońską powinny utrzymywać w czystości i unikać dotykania oraz drapania wysypki, strupków i pęcherzy na skórze. Płyn zawarty w pęcherzach może zawierać wirusa i doprowadzić do zarażenia kolejnych osób. Nie ma szczepionki przeciw wirusom Coxsackie.

  1. K. W. West, S. T. Shulman, S. B. Cadichon, Problemy kliniczne w neonatologii, „Pediatria po Dyplomie”, nr 1 2011.
  2. L. Majkowska, A. Niemiec, Czy wzrost częstości zachorowań na cukrzycę typu 1 ma związek z nadmiarem higieny?, „Diabetologia Kliniczna”, nr 1 2015.
  3.  A Guide to Clinical Management and Public Health Response for Hand, Foot and Mouth Disease (HFMD), World Health Organisation, 2011.
  4. B. Kalicki i in., Ból gardła – kiedy leczenie objawowe jest wystarczające?, „Pediatria i Medycyna Rodzinna”, nr 8 (2) 2012, p. 107-110.
  5. V. Sharma, Coxsackievirus B3 Infection Early in Pregnancy Induces Congenital Heart Defects Through Suppression of Fetal Cardiomyocyte Proliferation, „Journal of the American Heart Association”, nr 10 (2) 2021.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – przyczyny, objawy, leczenie, żywienie przy WZJG

    Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG, colitis ulcerosa) jest rozlanym nieswoistym zapaleniem błony śluzowej odbytnicy lub odbytnicy i okrężnicy, prowadzącym w niektórych przypadkach do powstania owrzodzeń. Należy do grupy nieswoistych zapaleń jelit o niewyjaśnionej etiologii. Jak rozpoznać wrzodziejące zapalenie jelita grubego?

  • Łuszczyca paznokci – przyczyny, objawy, leczenie

    Łuszczyca jest przewlekłą zapalną chorobą skóry, przebiegającą z okresami remisji i zaostrzeń, na którą w Polsce choruje prawie milion osób. Choroba najczęściej występuje u rasy białej i w umiarkowanej strefie klimatycznej. Pierwsze objawy łuszczycy mogą wystąpić w dowolnym wieku, jednak zwykle pojawiają się we wczesnym okresie dorosłego życia lub później, około 50–60 roku życia. Łuszczyca charakteryzuje się występowaniem zmian chorobowych zarówno na skórze gładkiej, jak i na owłosionej skórze głowy, a także zmianami w obrębie płytek paznokciowych dłoni i stóp. W cięższych postaciach łuszczyca może również zająć stawy. Zmianom paznokciowym z reguły towarzyszą zmiany w obrębie skóry, chociaż zdarza się, że zmiany chorobowe obejmujące aparat paznokciowy wyprzedzają pojawienie się zmian skórnych nawet o dziesiątki lat.

  • Cytomegalia (CMV) – co to za choroba? Jakie są objawy?

    Cytomegalia jest chorobą wirusową, która wywoływana jest przez wirusa o nazwie Cytomegalovirus hominis, w skrócie CMV. Zakażenie wirusem cytomegalii jest bardzo szeroko rozpowszechnione, natomiast zdecydowana większość infekcji (ponad 99%) przebiega bezobjawowo i pacjent przez przypadek dowiaduje się, że w przeszłości przebył takie zakażenie. Jednak u płodów i noworodków ze względu na niedojrzałość układu odpornościowego, jak również u osób z wrodzonymi lub nabytymi zaburzeniami odpowiedzi immunologicznej, cytomegalia może przebiegać w sposób ostry, a obraz choroby może być bardzo różny.

  • Zakrzepica – przyczyny, objawy, profilaktyka zakrzepowego zapalenia żył powierzchniowych i głębokich

    Zakrzepica (zakrzepowe zapalenie żył) polega na powstaniu w naczyniu żylnym zakrzepu w wyniku zaburzonego przepływu krwi. Nieleczona prowadzi do groźnych powikłań, m.in. do zatorowości płucnej. Wyróżnia się zapalenie żył głębokich i powierzchniowych. Jakie objawy daje zakrzepica i w jaki sposób się ją leczy? Czy istnieją sposoby na to, by jej zapobiec?

  • Nadżerka szyjki macicy (ektopia) – przyczyny, objawy, metody leczenia

    Termin „nadżerka szyjki macicy” oznacza ubytek błony śluzowej. Często jest on nieprawidłowo stosowany na określenie ektopii, która jest zupełnie innym schorzeniem. Rzekoma nadżerka szyjki macicy (tak brzmi inna nazwa ektopii) to zastępowanie nabłonka płaskiego, który fizjologicznie pokrywa tarczę szyjki macicy, nabłonkiem gruczołowym. Zazwyczaj nie daje ona żadnych objawów, a kobieta dowiaduje się o jej istnieniu podczas rutynowego badania ginekologicznego. Kiedy ektopia wymaga szerszej diagnostyki i leczenia? Jakie metody usunięcia „nadżerki” szyjki macicy stosuje się najczęściej?

  • Gastrolog – czym się zajmuje? Jakie choroby leczy?

    Lekarz gastroenterolog jest specjalistą w zakresie chorób układu pokarmowego. Gastrolog diagnozuje i leczy pacjentów z problemami gastrycznymi. Jakimi konkretnie dolegliwościami się zajmuje? Kiedy warto się do niego udać? Czy do gastrologa jest potrzebne skierowanie? Odpowiadamy.

  • Atak paniki – jak wygląda? Co robić, gdy się pojawia?

    Ataki paniki są jednymi z najczęściej występujących zaburzeń lękowych, tuż po zespole lęku uogólnionego oraz fobii społecznej. Objawiają się nagłymi napadami silnego lęku, którym towarzyszą symptomy, takie jak: kołatanie serca, zawroty głowy, duszności, nadmierne pocenie się czy strach przed śmiercią. Dowiedz się, w jaki sposób można sobie poradzić, gdy pojawia się atak paniki.

  • Czego nie można robić przy nadżerce szyjki macicy ? Jak postępować po jej usunięciu?

    Nadżerka szyjki macicy jest rozpoznaniem, które może usłyszeć wiele kobiet w gabinecie ginekologicznym. Warto podkreślić jednak, że określenie „nadżerka” używane jest najczęściej w nieprawidłowy i potoczny sposób. Czym jest nadżerka oraz jak postępować po zabiegu jej usunięcia?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij