Kobieta z zapaleniem przydatków leży na łóżku i trzyma się za podbrzusze
Kamila Gniady

Zapalenie przydatków – przyczyny, objawy, leczenie, powikłania

Zapalenie przydatków to schorzenie dotyczące przede wszystkim kobiet współżyjących płciowo, w przebiegu którego dochodzi do zakażenia jajników i jajowodów. Przyczyną zapalenia przydatków są zazwyczaj bakterie, które przedostają się z pochwy do górnych dróg rodnych. Objawy, które się wówczas pojawiają to silny ból podbrzusza narastający podczas stosunku seksualnego oraz badania ginekologicznego, gorączka, dreszcze. 

Zapalenie przydatków – czym są przydatki?

Zapalenia żeńskich narządów płciowych są częstą dolegliwością wśród kobiet, zwłaszcza w wieku rozrodczym. Prawidłowo narządy rozrodcze dzielimy na te należące do piętra dolnego, do którego zaliczamy szyjkę macicy i pochwę, oraz do piętra górnego. Pochwa pozostaje skolonizowana przez liczne dobroczynne bakterie, a wiele z nich, zarówno pałeczki kwasu mlekowego, ale także inne bakterie tlenowe i beztlenowe, zapewniają naturalną ochronę przed ewentualnymi zakażeniami. 

Prawidłowe mechanizmy obronne zapobiegają wstępowaniu potencjalnej infekcji z piętra dolnego powyżej szyjki macicy, która stanowi granicę wyznaczającą początek piętra górnego. To właśnie tam – w kanale szyjki macicy, jajowodach i macicy – panują jałowe warunki, które nie powinny zostać skolonizowane przez jakiekolwiek bakterie.

Czasami zdarza się, że w wyniku zachwiania naturalnych mechanizmów obronnych, ale także po zabiegach ginekologicznych i innych operacjach chirurgicznych w obrębie miednicy, może dojść do zakażenia przydatków – jajowodów i jajników

Zapalenie przydatków – przyczyny

Zapalenie przydatków jest jednostką chorobową dość trudną w rozpoznaniu i diagnostyce. Bez przeprowadzenia wnikliwego wywiadu oraz dostępności bardziej specjalistycznych badań, nierzadko niemożliwe staje się jego rozróżnienie od chociażby zapalenia wyrostka robaczkowego czy ciąży pozamacicznej. Nie pomagają w tym również często niecharakterystyczne objawy i nietypowy przebieg oraz fakt, że nawracające zapalenia w obrębie przydatków predysponują do występowania ciąży pozamacicznej. Niemal zawsze proces zapalny jest rozlany zarówno na jajniki, jak i jajowody. 

W kontekście przyczyn występowania zapalenia przydatków dominującą rolę mają tutaj nie tylko mikroorganizmy przenoszoną drogą płciową, jak np. Neisseria gonorrhoeae odpowiedzialna za rzeżączkę czy Chlamydia trachomatis wywołująca zakażenia układu moczowo-płciowego, ale także bakterie endogenne, jak np. Bacteroides species, Escherichia coli czy Gardnella vaginalis

Polecane dla Ciebie

Zapalenie przydatków – objawy

Zapalenie przydatków powoduje trudności diagnostyczne, zwłaszcza jeśli przebieg jest skąpoobjawowy. Dlatego bardzo ważny jest pogłębiony wywiad. Nierzadko zdarza się, że dolegliwości zgłaszane przez kobietę zbiegają się w czasie np. z wyłyżeczkowaniem jamy macicy czy założeniem wkładki wewnątrzmacicznej w celach antykoncepcyjnych, co może naprowadzić lekarza w kierunku prawidłowego rozpoznania i jego przyczyny. Z kolei rzadko możemy spodziewać się zapalenia przydatków u kobiet, które jeszcze nie współżyły oraz nie miały przeprowadzanych zabiegów w obrębie miednicy i narządów rodnych, choć również w tych przypadkach nie jest to wykluczone. 

Wśród typowych objawów zapalenia przydatków możemy spodziewać się wysokiej gorączki, nawet do 40 stopni i utrzymującego się, silnego bólu w podbrzuszu. W badaniu ginekologicznym lekarz może spotkać się z wyczuwalnym oporem w rzucie przydatków oraz bolesnością macicy przy poruszaniu nią na boki za szyjkę macicy. W badaniu przedmiotowym możemy spodziewać się również przyspieszonej pracy serca, a w badaniach laboratoryjnych podwyższonych parametrów zapalnych – leukocytozy i CRP. 

Nieleczone zapalenie przydatków może prowadzić do zapalenia otrzewnej, groźnego powikłania, któremu towarzyszą objawy otrzewnowe możliwe do zweryfikowania w badaniu przedmiotowym jamy brzusznej. 

Zapalenie przydatków – diagnostyka

Rozpoznanie zapalenia przydatków jest trudne i opiera się o przeprowadzenie pogłębionego wywiadu, badania przedmiotowego (podczas badania ginekologicznego pacjentka odczuwa zazwyczaj ból przy poruszaniu szyjką macicy i przy palpacji jajników) oraz badań dodatkowych. Badanie ultrasonograficzne (USG) zwykle nie pozwala na postawienie pewnego rozpoznania, ale jest pomocne w wykluczeniu innych schorzeń, takich jak zapalenie wyrostka robaczkowego czy ciąża pozamaciczna. Wykonanie USG przezpochwowego charakteryzuje się większą czułością nieznacznie nasilonych stanów zapalnych niż w przypadku badania przez powłoki brzuszne. 

Czasami rozróżnienie miejsca wyjścia stanu zapalnego jest praktycznie niemożliwe, zatem podejmuje się decyzję o operacji i wykonaniu laparotomii w celu bezpośredniej oceny narządów wewnętrznych lub zweryfikowania ewentualnych powikłań zakażenia. 
Pamiętajmy również, że w procesie diagnostyki pomocne mogą okazać się posiew moczu oraz pobranie wymazu z dróg rodnych. Niektóre z drobnoustrojów mogą wywoływać także zakażenie u partnera, dlatego ważne jest potwierdzenie jego etiologii.

Zapalenie przydatków – leczenie

W miarę możliwości należy leczyć zapalenie przydatków w jego fazie ostrej, tak aby zapobiec jego konwersji w dużo trudniejsze do leczenia przewlekłe zapalenie przydatków. Wdrożenie terapii obejmuje intensywną antybiotykoterapię o szerokim spektrum działania.

Leczenie I rzutu polega na podaniu cefalosporyn III generacji lub łączonej terapii ampicyliną z doksycykliną lub – w przypadku ich nieskuteczności – cefotaksymu z doksycykliną i metronidazolem. Leczenie trwa około 14 dni, a jeśli choroba ma przebieg ciężki, wskazana jest wówczas hospitalizacja i antybiotykoterapia dożylna. 

Pacjentki leczone ambulatoryjnie powinny zostać poddane badaniu kontrolnemu u lekarza po upływie 48-72 h, zwłaszcza jeśli ich stan nie ulega poprawie. Kobiety ciężarne z rozpoznaniem zapalenia przydatków powinny zostać niezwłocznie skierowane do szpitala. Istotne jest również, iż czasami punktem wyjścia zapalenia przydatków jest kolonizacja wkładki wewnątrzmacicznej i może się okazać konieczne jej usunięcie oraz zalecenie innego rodzaju antykoncepcji. 

Zapalenie przydatków – powikłania

Zapalenie przydatków prowadzi do znacznie częstszego występowania ciąży pozamacicznej. Poza tym do innych powikłań zaliczamy również zapalenie otrzewnej i wytworzenie się ropnia jajnikowo-jajowodowego, który stanowi jedno z nielicznych wskazań do leczenia operacyjnego i całkowitego usunięcia przydatków u młodych kobiet w wieku rozrodczym. Nieleczone zapalenie przydatków może prowadzić do stanów septycznych, niepłodności czy przewlekłego zespołu bólowego miednicy mniejszej. 

  1. G. H. Bręborowicz, Położnictwo i ginekologia, t. 2, PZWL, Warszawa 2014, s. 623-637
  2. G. Baines, I. Currie, Zapalenie narządów miednicy mniejszej – zasadnicze znaczenie wczesnego leczenia, „mp.pl” [online], https://www.mp.pl/ginekologia/wytyczne/inne/225009,zapalenie-narzadow-miednicy-mniejszej-zasadnicze-znaczenie-wczesnego-leczenia , [dostęp:] 28.11.202.
  3. M. Szemień, PID, „Twój Dyzur.pl” [online], https://twojdyzur.pl/pid/, [dostęp:] 28.11.2021.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Rak żołądka – przyczyny, wczesne objawy, leczenie

    Podobnie jak większość nowotworów, rak żołądka rozwija się wiele lat, początkowo nie dając żadnych specyficznych objawów. Niestety, najczęściej rozpoznawany jest w stadium bardzo trudnym do wyleczenia, co w większości przypadków prowadzi do zgonu chorego. Kluczowa jest zatem szybka diagnostyka i wdrożenie skutecznej terapii. Jakie są wczesne objawy raka żołądka? Na co zwrócić uwagę?

  • Dializy – kiedy się je stosuje, jak długo, koszt, skutki uboczne

    Wprowadzenie terapii nerkozastępczej (potocznie dializ) było przełomowym osiągnięciem pozwalającym wydłużyć życie pacjentom z niewydolnością nerek. Najpowszechniej stosowana jest hemodializa, która wykorzystywana jest zarówno w przypadkach nagłego zachorowania, jak i w czasie leczenia przewlekłego.

  • HPV (wirus brodawczaka ludzkiego) – przyczyny, objawy, rozpoznanie, leczenie zakażenia wirusem HPV

    HPV, czyli wirus brodawczaka ludzkiego, ma ponad 120 typów, z czego część jest wysokoonkogenna. Human papilloma virus jest odpowiedzialny m.in. za raka szyjki macicy, gardła i krtani, prącia. HPV jest także przyczyną powstawania łagodnych zmian, takich jak kurzajki czy brodawki płciowe. Do zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego najczęściej dochodzi w trakcie stosunków seksualnych oraz przez kontakt z naskórkiem osoby zakażonej.

  • Aplazja szpiku kostnego – objawy, przyczyny, leczenie

    Aplazja szpiku kostnego, zwana również niedokrwistością aplastyczną lub anemią aplastyczną, to choroba, którą można podzielić na wrodzoną lub nabytą. Schorzenie może pojawić się nagle lub rozwijać się przez wiele miesięcy, nie dając przy tym żadnych specyficznych objawów.

  • Terapia dźwiękiem – na czym polega? Co leczy?

    Często mówi się o tym, że muzyka łagodzi obyczaje. Jest w tym wiele prawdy. Dźwięk od lat z powodzeniem wykorzystuje się w terapii osób dorosłych i dzieci. W Polsce terapia dźwiękiem zyskuje coraz większą popularność. Jak wpływa na organizm i psychikę? Co zrobić, aby zostać profesjonalnym terapeutą?

  • Felinoterapia, czyli… leczenie kotem

    Są puszyste, ciepłe i przyjemnie mruczą. Każdy, kto jest szczęśliwym posiadaczem kota, wie, że przebywanie w jego towarzystwie jest niczym balsam dla duszy – uspokaja zszargane nerwy, poprawia samopoczucie, a nawet pozytywnie wpływa na zdrowie. Nic w tym dziwnego, ponieważ zwierzęta te od lat wykorzystywane są w terapii wielu przypadłości.

  • Rak przełyku – przyczyny, objawy i leczenie

    Rak przełyku jest złośliwym nowotworem atakującym częściej mężczyzn niż kobiety. Lekarze są zgodni, że zdecydowana większość przypadków choroby wynika z prowadzenia niezdrowego stylu życia, w tym palenia papierosów i spożywania nadmiernej ilości alkoholu. Jakie są objawy raka przełyku i jak się go leczy?

  • Czym jest diastema i jak ją leczyć?

    Diastema, popularnie określana jest jako przerwa między zębami. To nie tylko cecha szczególna, dla niektórych defekt lub dodatkowy atrybut urody, to także możliwa przyczyna zaburzeń funkcjonalnych. Przyczyny tego defektu mogą być różne. Nie zawsze wymaga leczenia. Diastema fizjologiczna obserwowana u dzieci z czasem zanika. Diastemy zamyka się przy pomocy aparatów ortodontycznych lub wykonując odbudowę estetyczną, np. przy użyciu licówek.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij