Wizyta u lekarza
Natalia Bień

Hipogonadyzm – co to jest? Rodzaje i objawy

Hipogonadyzm to stan obniżonego wydzielania hormonów płciowych przez gonady. W zależności od przyczyny wyróżniamy dwa rodzaje hipogonadyzmu: hipogonadotropowy i hipergonadotropowy. Objawy różnią się w zależności od płci oraz przyczyny hipogonadyzmu. W leczeniu zazwyczaj stosujemy suplementację brakujących hormonów płciowych.

Hipogonadyzm – czym jest?

Hipogonadyzm jest stanem obniżonego wydzielania hormonów płciowych przez gonady, czyli narządy płciowe. W wyniku niedoczynności gonad dochodzi do niedoboru hormonów płciowych. Choroba ta zaburza prawidłowy mechanizm dojrzewania płciowego u mężczyzn i kobiet, a co za tym idzie – może prowadzić do zahamowania rozwoju charakterystycznych dla danej płci cech płciowych, utraty płodności czy do zaburzeń życia seksualnego.

Hipogonadyzm – przyczyny

Do prawidłowego wydzielania hormonów płciowych niezbędne są dwie rzeczy: prawidłowa praca gonad produkujących hormony płciowe oraz właściwe funkcjonowanie podwzgórza i przysadki, które produkują hormony pobudzające wydzielanie hormonów płciowych. Podwzgórze wydziela gonadoliberynę, która pobudza przysadkę do produkcji gonadotropin, te zaś stymulują wydzielanie hormonów płciowych – androgenów oraz estrogenów. Wysokie stężenie hormonów płciowych we krwi hamuje zwrotnie wydzielanie hormonów przez podwzgórze i przysadkę. Jest to tak zwana oś hormonalna podwzgórze-przysadka-gonady, której prawidłowe funkcjonowanie warunkuje homeostazę hormonalną.

Do rozwoju hipogonadzymu prowadzi powstanie dysfunkcji w jednym z elementów przedstawionej osi hormonalnej. W zależności od tego, który narząd jest uszkodzony, wyróżniamy dwie postacie hipogonadyzmu:

  • Hipogonadyzm hipergonadotropowy (pierwotny) wynikający z pierwotnego uszkodzenia gonad – jajników lub jąder. Niedobór hormonów płciowych powoduje zwiększone wydzielanie gonadoliberyny przez podwzgórze oraz gonadotropin – luteiny (LH) i folikulotropiny (FSH) – przez przysadkę mózgową w celu pobudzenia produkcji androgenów i estrogenów.
  • Hipogonadyzm hipogonadotropowy (wtórny) wynikający z zaburzeń hormonalnych w wyniku upośledzenia funkcji przysadki i podwzgórza. W tym przypadku zmniejszone wydzielanie hormonów podwzgórza bądź przysadki prowadzi do obniżenia stężenia hormonów płciowych we krwi.

Przyczyn powstania tego schorzenia jest bardzo wiele i różnią się one w zależności od płci oraz rodzaju hipergonadyzmu. Jeżeli chodzi o hipogonadyzm hipogonadotropowy, przyczyny możemy podzielić na:

  • podwzgórzowe – np. zespół Pradera-Williego, zespół Kallmanna czy guzy podwzgórza,
  • przysadkowe – np. gruczolaki przysadki, pooperacyjna niedoczynność przysadki czy hiperprolaktynemia.

W przypadku hipogonadyzmu hipergonadotropowego wyróżniamy przyczyny:

  • pierwotne – np. zespół Turnera, wrodzone wady rozwojowe jajników/jąder, zespół całkowitej niewrażliwości na androgeny,
  • nabyte – np. przedwczesna niewydolność jajników, menopauza.

Powiązane produkty

Hipogonadyzm – objawy

Objawy zależą od płci, wieku diagnozowanego pacjenta oraz stopnia upośledzenia produkcji hormonów. U chłopców choroba prowadzi do opóźnienia dojrzewania płciowego, zmniejszenia wielkości narządów płciowych zewnętrznych, wnętrostwa oraz do zaburzeń kształcenia się trzeciorzędowych cech płciowych, takich jak męska budowa ciała, niska barwa głosu, owłosienie typu męskiego (broda, klatka piersiowa czy plecy).

U dorosłych mężczyzn powoduje obniżenie jakości nasienia włącznie z azoospermią (brakiem plemników w ejakulacie), zaburzenia potencji, spadek libido oraz problemy z płodnością. Jeśli chodzi o dziewczynki, to występuje pierwotny brak miesiączki oraz nieprawidłowy rozwój wewnętrznych i zewnętrznych narządów płciowych, a także trzeciorzędowych cech płciowych. U dorosłych kobiet występuje wtórny brak miesiączki, spadek libido oraz niepłodność.

Hipogonadyzm – diagnostyka

W diagnostyce choroby podstawowej znaczenie mają badania laboratoryjne oraz oznaczenie stężenia hormonów płciowych we krwi, u mężczyzn testosteronu, a u kobiet – estradiolu. Dodatkowo sprawdza się stężenia gonadotropin – luteiny (LH) i folikulotropiny (FSH) – w celu wykluczenia etiologii przysadkowej. Jeżeli lekarz podejrzewa chorobę genetyczną, skieruje pacjenta na badanie kariotypu w kierunku wrodzonych zespołów genetycznych. W przypadku podejrzenia organicznej przyczyny choroby pacjent zostaje skierowany na rezonans magnetyczny (MR) okolicy podwzgórzowo-przysadkowej. U kobiet w celu oceny położenia i morfologii gonad oraz obecności wad rozwojowych macicy wykonuje się USG narządów miednicy mniejszej.

Sprawdź kompleksy witamin na DOZ.pl

Leczenie hipogonadyzmu

W leczeniu hipogonadyzmu ważne jest ustalenie przyczyny, która wywołuje objawy. Dopiero po przeprowadzeniu diagnostyki różnicowej i ustaleniu przyczyny zaburzeń możemy włączyć celowane leczenie. W przypadku hipogonadyzmu pierwotnego, wywołanego przez wrodzoną dysfunkcję jąder lub jajników, podaje się analogi hormonów płciowych. Takie leczenie umożliwia prawidłowy rozwój narządów płciowych oraz ukształtowanie się drugo- i trzeciorzędowych cech płciowych. U mężczyzn podaje się testosteron, a u dziewczynek z pierwotnym brakiem miesiączki około 11-12 roku życia indukuje się dojrzewanie za pomocą 17-beta-estradiolu we wzrastających dawkach. Z kolei u kobiet z wtórnym brakiem miesiączki można zastosować hormonalną terapię zastępczą estrogenowo-progesteronową.

Estrogeny odgrywają kluczową rolę w regulacji masy kostnej u kobiet, dlatego u wszystkich kobiet z hipogonadyzmem wtórnym należy wdrożyć profilaktykę osteoporozy w postaci HTZ wraz z suplementacją wapnia oraz witaminy D3. W przypadku hipogonadyzmu hipergonadotropowego również stosuje się suplementację brakujących hormonów płciowych. W przypadku wystąpienia guza okolicy podwzgórzowo-przysadkowej należy go usunąć chirurgicznie. Osoby z hipogonadyzmem zazwyczaj są niepłodne, dlatego w celu leczenia niepłodności stosuje się metody wspomaganego rozrodu w postaci procedury in vitro z donacją oocytów lub zarodków.

  1. Hipogonadyzm hipogonadotropowy jako przyczyna opóźnionego pokwitania dziewcząt, [online] https://endokrynologiapediatryczna.pl/?doi=10.18544/EP-01.13.04.1502 [dostęp: 18.05.2023].

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Zespół odstawienny (abstynencyjny) – objawy, czas trwania, leczenie

    Zespół odstawienny to reakcja organizmu na odstawienie substancji psychoaktywnych, takich jak alkohol, narkotyki oraz leki. Objawia się różnorodnymi dolegliwościami fizycznymi i psychicznymi, które mogą być intensywne i trudne do zniesienia. Jakie są najczęstsze symptomy? Jak długo trwa ten stan? Jakie metody leczenia pomagają złagodzić jego przebieg?

  • Komar tygrysi – czy jest groźny? Jak rozpoznać komara tygrysiego i jego ugryzienie?

    Komar tygrysi to jeden z najbardziej inwazyjnych gatunków komarów na świecie, którego obecność stwierdzono już na niemal wszystkich kontynentach – także w Europie. Jego ukłucia nie tylko wywołują silne reakcje skórne, ale mogą również prowadzić do przeniesienia niebezpiecznych wirusów tropikalnych. Wraz z postępującym ociepleniem klimatu oraz rozwojem globalizacji rośnie ryzyko, że komar tygrysi zadomowi się również w Polsce.

  • Neuropatia cukrzycowa – jedno z najczęstszych powikłań cukrzycy

    Neuropatia cukrzycowa jest najczęstszym powikłaniem diabetologicznym, z którym zmaga się znaczny odsetek osób chorych na cukrzycę. Patologia ta charakteryzuje się postępującym uszkodzeniem nerwów obwodowych, wywołanym długotrwale utrzymującym się podwyższonym stężeniem glukozy we krwi. Konsekwencje ignorowania wczesnych symptomów oraz niewłaściwej kontroli glikemii mogą okazać się dramatyczne – od przewlekłego bólu znacząco obniżającego jakość życia, przez owrzodzenia kończyn dolnych, aż po konieczność amputacji stopy czy zwiększone ryzyko powikłań sercowo-naczyniowych. W poniższym artykule przedstawiamy kompleksową analizę tego powikłania, jego mechanizmów rozwoju, objawów klinicznych oraz współczesnych możliwości terapeutycznych.

  • Bąblowica – objawy i leczenie zarażenia tasiemcem bąblowcowym

    Bąblowica jest chorobą odzwierzęcą, w której dochodzi do zakażenia człowieka tasiemcem bąblowcowym. Jedną z najczęstszych dróg zakażenia jest spożycie niemytych owoców leśnych. Głównymi nosicielami tasiemców są psy, koty i lisy. Objawy choroby są nieswoiste, a ze względu na rzadkość występowania mogą być często mylnie zinterpretowane lub przeoczone. Leczenie różni się w zależności od stadia zaawansowania choroby i narządów zajętych przez larwy tasiemca.

  • Opuchnięte oczy – przyczyny i sposoby leczenia opuchlizny powiek

    Powieki, jako niezwykle delikatna i cienka część skóry wokół oczu, są szczególnie podatne na różnego rodzaju obrzęki. Przyczyny tego stanu mogą być bardzo zróżnicowane, a ich rozpoznanie często wymaga dokładnej obserwacji i analizy towarzyszących objawów.

  • Hirsutyzm – nadmierne owłosienie u kobiet. Jakie badania wykonać i jak przebiega leczenie?

    Choć hirsutyzm to problem, który dotyka wiele kobiet, to rzadko się o nim mówi. Dla wielu pań jest on wstydliwym tematem i często bywa źródłem kompleksów, a nawet obniżonej samooceny. Hirsutyzm objawia się nadmiernym owłosieniem w miejscach typowych dla mężczyzn – na twarzy (wąsik, broda, policzki), brzuchu czy plecach. Najczęściej jest spowodowany łagodnymi przyczynami, ale niekiedy może być również sygnałem poważniejszych zaburzeń hormonalnych.

  • Czym jest pokrzywka stresowa? Objawy i metody leczenia wysypki na tle nerwowym

    Pokrzywka stresowa to specyficzna odmiana reakcji skórnej, która pojawia się w odpowiedzi na czynniki psychiczne, w szczególności silny stres, lęk czy napięcie emocjonalne. W odróżnieniu od klasycznych postaci pokrzywki, które mają podłoże alergiczne lub fizykalne, pokrzywka na tle nerwowym może być związana z funkcjonowaniem układu nerwowego i reakcjami organizmu na bodźce psychiczne. W literaturze medycznej określana jest pokrzywką idiopatyczną z komponentą psychogenną lub pokrzywką psychogenną. Pokrzywka stresowa stanowi wyraźny przykład tego, jak silne emocje mogą wpływać na funkcjonowanie różnych układów organizmu i prowadzić do powstawania charakterystycznych objawów dermatologicznych.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl