Wizyta u lekarza
Natalia Bień

Hipogonadyzm – co to jest? Rodzaje i objawy

Hipogonadyzm to stan obniżonego wydzielania hormonów płciowych przez gonady. W zależności od przyczyny wyróżniamy dwa rodzaje hipogonadyzmu: hipogonadotropowy i hipergonadotropowy. Objawy różnią się w zależności od płci oraz przyczyny hipogonadyzmu. W leczeniu zazwyczaj stosujemy suplementację brakujących hormonów płciowych.

Hipogonadyzm – czym jest?

Hipogonadyzm jest stanem obniżonego wydzielania hormonów płciowych przez gonady, czyli narządy płciowe. W wyniku niedoczynności gonad dochodzi do niedoboru hormonów płciowych. Choroba ta zaburza prawidłowy mechanizm dojrzewania płciowego u mężczyzn i kobiet, a co za tym idzie – może prowadzić do zahamowania rozwoju charakterystycznych dla danej płci cech płciowych, utraty płodności czy do zaburzeń życia seksualnego.

Hipogonadyzm – przyczyny

Do prawidłowego wydzielania hormonów płciowych niezbędne są dwie rzeczy: prawidłowa praca gonad produkujących hormony płciowe oraz właściwe funkcjonowanie podwzgórza i przysadki, które produkują hormony pobudzające wydzielanie hormonów płciowych. Podwzgórze wydziela gonadoliberynę, która pobudza przysadkę do produkcji gonadotropin, te zaś stymulują wydzielanie hormonów płciowych – androgenów oraz estrogenów. Wysokie stężenie hormonów płciowych we krwi hamuje zwrotnie wydzielanie hormonów przez podwzgórze i przysadkę. Jest to tak zwana oś hormonalna podwzgórze-przysadka-gonady, której prawidłowe funkcjonowanie warunkuje homeostazę hormonalną.

Do rozwoju hipogonadzymu prowadzi powstanie dysfunkcji w jednym z elementów przedstawionej osi hormonalnej. W zależności od tego, który narząd jest uszkodzony, wyróżniamy dwie postacie hipogonadyzmu:

  • Hipogonadyzm hipergonadotropowy (pierwotny) wynikający z pierwotnego uszkodzenia gonad – jajników lub jąder. Niedobór hormonów płciowych powoduje zwiększone wydzielanie gonadoliberyny przez podwzgórze oraz gonadotropin – luteiny (LH) i folikulotropiny (FSH) – przez przysadkę mózgową w celu pobudzenia produkcji androgenów i estrogenów.
  • Hipogonadyzm hipogonadotropowy (wtórny) wynikający z zaburzeń hormonalnych w wyniku upośledzenia funkcji przysadki i podwzgórza. W tym przypadku zmniejszone wydzielanie hormonów podwzgórza bądź przysadki prowadzi do obniżenia stężenia hormonów płciowych we krwi.

Przyczyn powstania tego schorzenia jest bardzo wiele i różnią się one w zależności od płci oraz rodzaju hipergonadyzmu. Jeżeli chodzi o hipogonadyzm hipogonadotropowy, przyczyny możemy podzielić na:

  • podwzgórzowe – np. zespół Pradera-Williego, zespół Kallmanna czy guzy podwzgórza,
  • przysadkowe – np. gruczolaki przysadki, pooperacyjna niedoczynność przysadki czy hiperprolaktynemia.

W przypadku hipogonadyzmu hipergonadotropowego wyróżniamy przyczyny:

  • pierwotne – np. zespół Turnera, wrodzone wady rozwojowe jajników/jąder, zespół całkowitej niewrażliwości na androgeny,
  • nabyte – np. przedwczesna niewydolność jajników, menopauza.

Powiązane produkty

Hipogonadyzm – objawy

Objawy zależą od płci, wieku diagnozowanego pacjenta oraz stopnia upośledzenia produkcji hormonów. U chłopców choroba prowadzi do opóźnienia dojrzewania płciowego, zmniejszenia wielkości narządów płciowych zewnętrznych, wnętrostwa oraz do zaburzeń kształcenia się trzeciorzędowych cech płciowych, takich jak męska budowa ciała, niska barwa głosu, owłosienie typu męskiego (broda, klatka piersiowa czy plecy).

U dorosłych mężczyzn powoduje obniżenie jakości nasienia włącznie z azoospermią (brakiem plemników w ejakulacie), zaburzenia potencji, spadek libido oraz problemy z płodnością. Jeśli chodzi o dziewczynki, to występuje pierwotny brak miesiączki oraz nieprawidłowy rozwój wewnętrznych i zewnętrznych narządów płciowych, a także trzeciorzędowych cech płciowych. U dorosłych kobiet występuje wtórny brak miesiączki, spadek libido oraz niepłodność.

Hipogonadyzm – diagnostyka

W diagnostyce choroby podstawowej znaczenie mają badania laboratoryjne oraz oznaczenie stężenia hormonów płciowych we krwi, u mężczyzn testosteronu, a u kobiet – estradiolu. Dodatkowo sprawdza się stężenia gonadotropin – luteiny (LH) i folikulotropiny (FSH) – w celu wykluczenia etiologii przysadkowej. Jeżeli lekarz podejrzewa chorobę genetyczną, skieruje pacjenta na badanie kariotypu w kierunku wrodzonych zespołów genetycznych. W przypadku podejrzenia organicznej przyczyny choroby pacjent zostaje skierowany na rezonans magnetyczny (MR) okolicy podwzgórzowo-przysadkowej. U kobiet w celu oceny położenia i morfologii gonad oraz obecności wad rozwojowych macicy wykonuje się USG narządów miednicy mniejszej.

Sprawdź kompleksy witamin na DOZ.pl

Leczenie hipogonadyzmu

W leczeniu hipogonadyzmu ważne jest ustalenie przyczyny, która wywołuje objawy. Dopiero po przeprowadzeniu diagnostyki różnicowej i ustaleniu przyczyny zaburzeń możemy włączyć celowane leczenie. W przypadku hipogonadyzmu pierwotnego, wywołanego przez wrodzoną dysfunkcję jąder lub jajników, podaje się analogi hormonów płciowych. Takie leczenie umożliwia prawidłowy rozwój narządów płciowych oraz ukształtowanie się drugo- i trzeciorzędowych cech płciowych. U mężczyzn podaje się testosteron, a u dziewczynek z pierwotnym brakiem miesiączki około 11-12 roku życia indukuje się dojrzewanie za pomocą 17-beta-estradiolu we wzrastających dawkach. Z kolei u kobiet z wtórnym brakiem miesiączki można zastosować hormonalną terapię zastępczą estrogenowo-progesteronową.

Estrogeny odgrywają kluczową rolę w regulacji masy kostnej u kobiet, dlatego u wszystkich kobiet z hipogonadyzmem wtórnym należy wdrożyć profilaktykę osteoporozy w postaci HTZ wraz z suplementacją wapnia oraz witaminy D3. W przypadku hipogonadyzmu hipergonadotropowego również stosuje się suplementację brakujących hormonów płciowych. W przypadku wystąpienia guza okolicy podwzgórzowo-przysadkowej należy go usunąć chirurgicznie. Osoby z hipogonadyzmem zazwyczaj są niepłodne, dlatego w celu leczenia niepłodności stosuje się metody wspomaganego rozrodu w postaci procedury in vitro z donacją oocytów lub zarodków.

  1. Hipogonadyzm hipogonadotropowy jako przyczyna opóźnionego pokwitania dziewcząt, [online] https://endokrynologiapediatryczna.pl/?doi=10.18544/EP-01.13.04.1502 [dostęp: 18.05.2023].

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • PMS (zespół napięcia przedmiesiączkowego) – jak sobie z nim radzić?

    Co miesiąc powtarza się niemal ten sam scenariusz – dopada Cię huśtawka nastrojów, nie możesz się skoncentrować, przybierasz na wadze nawet do 3 kg, czujesz się opuchnięta, piersi sprawiają Ci ból, nie możesz spać, masz migrenę, nudności, zaparcia lub biegunkę, a twarz i dekolt pokrywają się wypryskami? To tylko część z ponad 100 objawów, które  świadczą o zespole napięcia przedmiesiączkowego, czyli PMS. Jak złagodzić jego objawy?

  • Terapia celowana – nowa metoda leczenia nowotworów

    W dzisiejszych czasach do walki z nowotworami wykorzystywane są różne metody leczenia: zabiegi operacyjne, chemioterapia, radioterapia czy też hormonoterapia. Obecnie coraz większe nadzieje wiąże się z tzw. terapią celowaną.

  • Polio – przyczyny, objawy, leczenie choroby Heinego-Medina

    Polio jest wirusową chorobą zakaźną, która może prowadzić do śmierci lub ciężkiego kalectwa na skutek wiotkiego porażenia mięśni. Do zakażenia poliowirusem dochodzi drogą pokarmową lub w wyniku bezpośredniego kontaktu z chorym. Jak rozpoznać polio i w jaki sposób się przed nim uchronić? Jakie są objawy choroby Heinego-Medina?

  • Ból pęcherza – przyczyny, leczenie, domowe sposoby

    Ból pęcherza jest jedną z częstszych infekcji dróg moczowych, szczególnie u kobiet. Jeśli jej przebieg jest ostry, może mu towarzyszyć bardzo częste oddawanie niewielkich ilości moczu, gorączka oraz pieczenie w okolicach cewki moczowej. To jaka terapia będzie najlepsza na ból pęcherza, zależy od przyczyny tych dolegliwości. Czy ból pęcherza i zapalenie pęcherza to ta sama przypadłość i jak radzić sobie z infekcją w czasie ciąży?

  • Monakolina K – co to jest? Właściwości, zastosowanie, przeciwwskazania

    Choroby układu sercowo-naczyniowego stanowią główną przyczynę zachorowalności i śmiertelności nie tylko w Polsce, lecz również na całym świecie. U podłoża większości z nich leży miażdżyca naczyń krwionośnych, która jest bezpośrednio związana z zaburzeniami lipidowymi. Jednym z proponowanych sposobów radzenia sobie z tym problemem jest stosowanie suplementacji w oparciu o monakolinę K.

  • Co zrobić, kiedy dziecko kaszle, a osłuchowo jest czyste?

    Kaszel dziecka bez innych objawów może być związany z przebytym niedawno zakażeniem układu oddechowego albo sygnalizować rozwijającą się w organizmie infekcję dróg oddechowych. Istnieją jednak inne przyczyny kaszlu u dzieci, które wymagają bardziej zaawansowanych badań. Jakie to przyczyny i jak je zdiagnozować?

  • Sensor do pomiaru cukru (CGM) – czym jest? Ile kosztuje? Refundacja

    Koncepcja wszczepialnych czujników glukozy jest propagowana od ponad 40 lat. Obecnie przyjmuje się, że ciągły monitoring glikemii (CGM) zwiększa jakość życia, ponieważ umożliwia podejmowanie świadomych decyzji dotyczących leczenia cukrzycy w wyniku bardziej zoptymalizowanej kontroli glikemii. Cukrzyca jest jedną z najczęstszych chorób cywilizacyjnych, na którą w Polsce choruje ponad 3 mln osób, z czego około 25% nie jest tego świadomych.

  • Subkliniczna niedoczynność tarczycy – objawy, leczenie

    Tarczyca jako jeden z kluczowych gruczołów układu hormonalnego, pełni istotną rolę w regulacji metabolizmu, funkcji sercowo-naczyniowych, a także procesów rozwojowych organizmu. Niedoczynność tarczycy, czyli hipotyreoza, to schorzenie wynikające z niewystarczającej produkcji hormonów tarczycy. Jedną z mniej oczywistych form tej choroby jest subkliniczna niedoczynność tarczycy – stan, który często rozwija się w sposób utajony, przez co trudniej go zdiagnozować i leczyć. Czym dokładnie jest subkliniczna niedoczynność tarczycy? Jakie są jej objawy, przyczyny, sposoby diagnostyki oraz metody terapii?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.