Wizyta u lekarza
Natalia Bień

Hipogonadyzm – co to jest? Rodzaje i objawy

Hipogonadyzm to stan obniżonego wydzielania hormonów płciowych przez gonady. W zależności od przyczyny wyróżniamy dwa rodzaje hipogonadyzmu: hipogonadotropowy i hipergonadotropowy. Objawy różnią się w zależności od płci oraz przyczyny hipogonadyzmu. W leczeniu zazwyczaj stosujemy suplementację brakujących hormonów płciowych.

Hipogonadyzm – czym jest?

Hipogonadyzm jest stanem obniżonego wydzielania hormonów płciowych przez gonady, czyli narządy płciowe. W wyniku niedoczynności gonad dochodzi do niedoboru hormonów płciowych. Choroba ta zaburza prawidłowy mechanizm dojrzewania płciowego u mężczyzn i kobiet, a co za tym idzie – może prowadzić do zahamowania rozwoju charakterystycznych dla danej płci cech płciowych, utraty płodności czy do zaburzeń życia seksualnego.

Hipogonadyzm – przyczyny

Do prawidłowego wydzielania hormonów płciowych niezbędne są dwie rzeczy: prawidłowa praca gonad produkujących hormony płciowe oraz właściwe funkcjonowanie podwzgórza i przysadki, które produkują hormony pobudzające wydzielanie hormonów płciowych. Podwzgórze wydziela gonadoliberynę, która pobudza przysadkę do produkcji gonadotropin, te zaś stymulują wydzielanie hormonów płciowych – androgenów oraz estrogenów. Wysokie stężenie hormonów płciowych we krwi hamuje zwrotnie wydzielanie hormonów przez podwzgórze i przysadkę. Jest to tak zwana oś hormonalna podwzgórze-przysadka-gonady, której prawidłowe funkcjonowanie warunkuje homeostazę hormonalną.

Do rozwoju hipogonadzymu prowadzi powstanie dysfunkcji w jednym z elementów przedstawionej osi hormonalnej. W zależności od tego, który narząd jest uszkodzony, wyróżniamy dwie postacie hipogonadyzmu:

  • Hipogonadyzm hipergonadotropowy (pierwotny) wynikający z pierwotnego uszkodzenia gonad – jajników lub jąder. Niedobór hormonów płciowych powoduje zwiększone wydzielanie gonadoliberyny przez podwzgórze oraz gonadotropin – luteiny (LH) i folikulotropiny (FSH) – przez przysadkę mózgową w celu pobudzenia produkcji androgenów i estrogenów.
  • Hipogonadyzm hipogonadotropowy (wtórny) wynikający z zaburzeń hormonalnych w wyniku upośledzenia funkcji przysadki i podwzgórza. W tym przypadku zmniejszone wydzielanie hormonów podwzgórza bądź przysadki prowadzi do obniżenia stężenia hormonów płciowych we krwi.

Przyczyn powstania tego schorzenia jest bardzo wiele i różnią się one w zależności od płci oraz rodzaju hipergonadyzmu. Jeżeli chodzi o hipogonadyzm hipogonadotropowy, przyczyny możemy podzielić na:

  • podwzgórzowe – np. zespół Pradera-Williego, zespół Kallmanna czy guzy podwzgórza,
  • przysadkowe – np. gruczolaki przysadki, pooperacyjna niedoczynność przysadki czy hiperprolaktynemia.

W przypadku hipogonadyzmu hipergonadotropowego wyróżniamy przyczyny:

  • pierwotne – np. zespół Turnera, wrodzone wady rozwojowe jajników/jąder, zespół całkowitej niewrażliwości na androgeny,
  • nabyte – np. przedwczesna niewydolność jajników, menopauza.

Powiązane produkty

Hipogonadyzm – objawy

Objawy zależą od płci, wieku diagnozowanego pacjenta oraz stopnia upośledzenia produkcji hormonów. U chłopców choroba prowadzi do opóźnienia dojrzewania płciowego, zmniejszenia wielkości narządów płciowych zewnętrznych, wnętrostwa oraz do zaburzeń kształcenia się trzeciorzędowych cech płciowych, takich jak męska budowa ciała, niska barwa głosu, owłosienie typu męskiego (broda, klatka piersiowa czy plecy).

U dorosłych mężczyzn powoduje obniżenie jakości nasienia włącznie z azoospermią (brakiem plemników w ejakulacie), zaburzenia potencji, spadek libido oraz problemy z płodnością. Jeśli chodzi o dziewczynki, to występuje pierwotny brak miesiączki oraz nieprawidłowy rozwój wewnętrznych i zewnętrznych narządów płciowych, a także trzeciorzędowych cech płciowych. U dorosłych kobiet występuje wtórny brak miesiączki, spadek libido oraz niepłodność.

Hipogonadyzm – diagnostyka

W diagnostyce choroby podstawowej znaczenie mają badania laboratoryjne oraz oznaczenie stężenia hormonów płciowych we krwi, u mężczyzn testosteronu, a u kobiet – estradiolu. Dodatkowo sprawdza się stężenia gonadotropin – luteiny (LH) i folikulotropiny (FSH) – w celu wykluczenia etiologii przysadkowej. Jeżeli lekarz podejrzewa chorobę genetyczną, skieruje pacjenta na badanie kariotypu w kierunku wrodzonych zespołów genetycznych. W przypadku podejrzenia organicznej przyczyny choroby pacjent zostaje skierowany na rezonans magnetyczny (MR) okolicy podwzgórzowo-przysadkowej. U kobiet w celu oceny położenia i morfologii gonad oraz obecności wad rozwojowych macicy wykonuje się USG narządów miednicy mniejszej.

Sprawdź kompleksy witamin na DOZ.pl

Leczenie hipogonadyzmu

W leczeniu hipogonadyzmu ważne jest ustalenie przyczyny, która wywołuje objawy. Dopiero po przeprowadzeniu diagnostyki różnicowej i ustaleniu przyczyny zaburzeń możemy włączyć celowane leczenie. W przypadku hipogonadyzmu pierwotnego, wywołanego przez wrodzoną dysfunkcję jąder lub jajników, podaje się analogi hormonów płciowych. Takie leczenie umożliwia prawidłowy rozwój narządów płciowych oraz ukształtowanie się drugo- i trzeciorzędowych cech płciowych. U mężczyzn podaje się testosteron, a u dziewczynek z pierwotnym brakiem miesiączki około 11-12 roku życia indukuje się dojrzewanie za pomocą 17-beta-estradiolu we wzrastających dawkach. Z kolei u kobiet z wtórnym brakiem miesiączki można zastosować hormonalną terapię zastępczą estrogenowo-progesteronową.

Estrogeny odgrywają kluczową rolę w regulacji masy kostnej u kobiet, dlatego u wszystkich kobiet z hipogonadyzmem wtórnym należy wdrożyć profilaktykę osteoporozy w postaci HTZ wraz z suplementacją wapnia oraz witaminy D3. W przypadku hipogonadyzmu hipergonadotropowego również stosuje się suplementację brakujących hormonów płciowych. W przypadku wystąpienia guza okolicy podwzgórzowo-przysadkowej należy go usunąć chirurgicznie. Osoby z hipogonadyzmem zazwyczaj są niepłodne, dlatego w celu leczenia niepłodności stosuje się metody wspomaganego rozrodu w postaci procedury in vitro z donacją oocytów lub zarodków.

  1. Hipogonadyzm hipogonadotropowy jako przyczyna opóźnionego pokwitania dziewcząt, [online] https://endokrynologiapediatryczna.pl/?doi=10.18544/EP-01.13.04.1502 [dostęp: 18.05.2023].

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Zatrucie pokarmowe – jak sobie pomóc? Co jeść i pić?

    Zatrucie pokarmowe i wynikające z niego objawy potrafią być bardzo uciążliwe i mogą przysporzyć wielu niedogodności. Z tego względu warto wiedzieć, jak sobie z nimi radzić. Ile trwa zatrucie pokarmowe oraz jak mu zapobiegać?

  • Kaszel palacza – objawy, co na niego stosować?

    Kaszel palacza powstaje w wyniku podrażnienia górnych dróg oddechowych przez substancje zawarte w dymie tytoniowym. Nikotynizm prowadzi do szeregu zmian zachodzących w drzewie oskrzelowym, które są reakcją na przewlekłą ekspozycję układu oddechowego na substancje toksyczne. Samo palenie jest również czynnikiem ryzyka rozwoju innych chorób takich jak nowotwory układu oddechowego czy przewlekła obturacyjna choroba płuc.

  • Wszawica łonowa – jak z nią walczyć?

    Wszawicą (łac. Pediculosis) nazywamy zmiany skórne wywołane przez stawonogi – wszy ludzkie. Wyróżniamy wszawicę głowową, odzieżową i łonową. O ile głowowa dotyczy przede wszystkim dzieci (zarażenie ma miejsce w szkole i innych placówkach edukacyjnych), o tyle odmiana łonowa spotykana jest wśród dorosłych i występuje w okolicach intymnych. Charakteryzuje ją uporczywy świąd skóry, który występuje między innymi w okolicach wzgórka łonowego.

  • Choroby tropikalne – objawy, diagnostyka, szczepienia

    Choroby tropikalne pochodzą z rejonów charakteryzujących się klimatem sprzyjającym rozwojowi drobnych organizmów, czyli ciepłym i wilgotnym. W takich warunkach łatwo namnażają się zarówno chorobotwórcze bakterie, jak i wirusy. Szerzenie się chorób tropikalnych jest szczególnie łatwe w krajach o niskim poziomie higieny i słabych warunkach socjoekonomicznych. Przed wyjazdem warto sprawdzić, jakie choroby występują w rejonie świata, do którego się wybieramy.

  • Narkolepsja – czym jest? Objawy, przyczyny

    Narkolepsja dotyka głównie ludzi młodych w wieku 15-20 oraz 30-35 lat, a napady snu w ciągu dnia z reguły występują pod wpływem silnych emocji: radości, lęku czy stresu. Leczeniem zajmują się psychiatrzy lub neurolodzy i polega ono głównie na łagodzeniu objawów. Wielu specjalistów twierdzi, że narkolepsja często jest błędnie diagnozowana przez fakt, że w obecnych czasach duża część zdrowego społeczeństwa skarży się na nadmierną senność w ciągu dnia – stąd wielkie znaczenie ma dogłębna diagnostyka i uświadamianie społeczeństwa na temat tego, czym jest narkolepsja.

  • Częste oddawanie moczu (częstomocz) – przyczyny, leczenie

    Częstomocz jest przykrym schorzeniem dotykającym zarówno mężczyzn, jak i kobiety najczęściej w podeszłym wieku, ale zdarzają się także przypadki dzieci i młodych dorosłych borykających się z tą dolegliwością. Częstomocz może się pojawić m.in. przy chorobach ginekologicznych, urologicznych, nefrologicznych, psychicznych czy nawet onkologicznych. Przez to, że wiąże się z przymusem patologicznie częstego oddawania moczu, może stać się udręką dla pacjentów i mieć negatywny wpływ na codzienne funkcjonowanie chorego w społeczeństwie. Mimo że nie zawsze jest oznaką poważnej choroby, to warto zwrócić się o pomoc do specjalisty, który pomoże rozwiązać ten problem.

  • Zespoły mielodysplastyczne (MDS) – objawy, przyczyny, leczenie

    DNA organizmów żywych – choć wspaniale zaprojektowane – jest bardzo podatne na działanie mutagennych czynników zewnętrznych. Narażenie na różnorodne substancje chemiczne (np. benzen), metale ciężkie, nawozy sztuczne, dym tytoniowy, promieniowanie jonizujące i fale X używane w radioterapii znacząco zwiększa ryzyko uszkodzenia materiału genetycznego i zachorowania na nowotwór. W obecnych czasach unikanie czynników mutagennych jest praktycznie niemożliwe, toteż odsetek chorych na zespoły mielodysplastyczne i inne choroby nowotworowe będzie niestety coraz większy.

  • Pacjenci z migreną przewlekłą skorzystają z nowoczesnej terapii

    Dzięki staraniom, które poczyniło Polskie Towarzystwo Bólów Głowy, pacjenci uzyskali dostęp do nowoczesnej terapii migreny przewlekłej z wykorzystaniem m.in. botoxu (toksyny botulinowej) i dwóch przeciwciał monoklonalnych (erenumab i fremanezumab). Leczenie tymi preparatami będzie refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ). Co trzeba zrobić i jakie warunki spełnić, aby wziąć udział w programie?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij