zapalenie ślinianek
Olaf Bąk

Zapalenie ślinianek – objawy, przyczyny, leczenie

Zapalenie ślinianek to bolesna przypadłość, która dotyka osoby w każdym wieku. Jednakże najbardziej znaną chorobą ślinianek jest zapalenie wieku dziecięcego, czyli świnka. Zapalenie ślinianek ma najczęściej podłoże wirusowe lub bakteryjne, a w grupie podwyższonego ryzyka znajdziemy osoby z obniżoną odpornością, cukrzycą czy niewystarczającą higieną jamy ustnej. Jakie objawy daje zapalenie ślinianek? Jak je leczyć?

Ślinianki (łac. glandulae salivales) to gruczoły wydzielania zewnętrznego, wytwarzające ślinę. Dobowe wydzielanie śliny to od 1 do 2 litrów (w stanie pełnego zdrowia), co stanowi około 10% wszystkich soków trawiennych organizmu. W 90% jest ona wydzielana przez pary dużych ślinianek – przyusznych (w postaci rzadszej śliny surowiczej, skąd przewodem Stenona wydostaje się ona na wysokość zębów trzonowych do jamy ustnej), podżuchwowych (w postaci śliny śluzowo-surowiczej, która wydzielana jest poprzez przewody Whartona w dnie jamy ustnej), podjęzykowych (również w formie śluzowo-surowiczej poprzez przewody Bartholina uchodzące pod językiem) oraz w 10% przez około 400 mikrogruczołów rozmieszczonych na błonie śluzowej całej jamy ustnej i języka.

Zapalenie ślinianek – przyczyny

Zapalenie ślinianek należy do najczęstszych schorzeń tych narządów. Jeśli zapalenie ogranicza się tylko do jednego gruczołu, to najczęściej za jego powstanie będzie odpowiadać infekcja bakteryjna (m.in. Streptococcus viridans, Staphylococcus aureus, Peptostreptococcus anaerobius, Fusobacterium nucleatum), a jeśli obejmuje wszystkie duże gruczoły ślinowe, to wtedy stoi za nim infekcja wirusowa (np. wirus świnki, paramyksowirus, cytomegalowirus, HPV-6, HHV-8 czy HIV i HCV). Oprócz tego do przyczyn wywołujących zapalenie ślinianek możemy zaliczyć – choroby IgG4-zależne, kamienie ślinowe oraz zapalenia na tle ziarniniakowym oraz limfocyto-nabłonkowym.

Nie zawsze jednak to, co na pierwszy rzut oka wygląda na typowe zapalenie ślinianek, faktycznie nim jest. Dlatego też w diagnostyce różnicowej tego stanu należy brać pod uwagę:

  • choroby węzłów chłonnych ślinianki przyusznej (np. gruźlica czy choroba kociego pazura),
  • naczyniaki wieku dziecięcego,
  • guzy (chłoniaki i mięsaki),
  • powiększenie na tle innych chorób (np. cukrzycy czy anoreksji),
  • malformacje limfatyczne,
  • zespół Sjögrena.

Rodzaje zapalenia ślinianek

Zapalenie ślinianek możemy dzielić zależnie od przyczyny, długości trwania czy obrazu klinicznego. Najczęściej wyróżnia się:

  • nagminne zapalenie przyusznic (świnka) – rozwija się na skutek zakażenia drogą kropelkową paramyksowirusem (najczęściej wirusem świnki), który rozwija się w nabłonku jamy ustnej i zakaża ślinianki,
  • ostre ropne zapalenie ślinianek – jest spowodowane zakażeniem wstępującym, które wędruje z jamy ustnej, dlatego też predysponuje do niego odwodnienie, niewłaściwa higiena jamy ustnej czy kamienie ślinowe,
  • przewlekłe zapalenie ślinianek – to najczęściej obustronne i niebolesne powiększenie ślinianek, wywołane przez wirusa HIV lub pełnoobjawowe AIDS,
  • nawracające zapalenie ślinianek – nie ma jednej przyczyny, a wśród możliwych czynników wymienia się nieprawidłową budowę przewodów wyprowadzających ślinę czy tło autoimmunologiczne.

Powiązane produkty

Objawy zapalenia ślinianek

Szczegółowe objawy będą zależały od rodzaju oraz przyczyny zapalenia ślinianek.

Jednak do najczęstszych objawów, które są doświadczane przez pacjentów, możemy zaliczyć:

  • złe samopoczucie,
  • utratę apetytu,
  • gorączkę,
  • obrzęk w okolicy ślinianek,
  • ból przy jedzeniu lub dotknięciu chorej okolicy,
  • nieprzyjemny posmak w ustach,
  • uczucie suchości w jamie ustnej.

Leczenie zapalenia ślinianek

Najważniejszym sposobem leczenia zapalenia ślinianek jest leczenie objawowe, do którego zaliczymy:

Jeśli zapalenie ma tło bakteryjne, wtedy dodatkowo stosuje się antybiotykoterapię – najczęściej amoksycylinę z kwasem klawulanowym, rzadziej cefadroksyl czy kloksacylinę. W przypadku zapalenia ślinianek u niemowląt i noworodków spowodowanego gronkowcem złocistym konieczne może być zastosowanie wankomycyny.

Domowe sposoby na zapalenie ślinianek

Objawy zapalenia ślinianek wymagają bezwzględnej konsultacji lekarskiej celem ustalenia, czy nie jest to zapalenie bakteryjne lub inna poważna przyczyna. Dlatego leczenie tylko domowymi sposobami może być ryzykowne. W przypadku postawienia diagnozy zapalenia ślinianek możemy wspomóc nasz organizm, stosując zróżnicowaną dietę, intensywne nawadnianie oraz żucie gumy i ssanie pastylek bez cukru, co sprzyja wytwarzaniu śliny.

  1. S. H. Ralston, M. W. J. Strachan, I. Penman, R. Hobson, red. wyd. pol. J. Różański, Choroby wewnętrzne Davidson, Edra Urban & Partner, Wrocław 2020, wyd. 23.
  2. A. Szczeklik, P. Gajewski, Interna Szczeklika 2019/20, Medycyna Praktyczna, Kraków 2020, wyd. 11.
  3. F. F. Ferri, red. wyd. pol. A. Steciwko, Kompendium chorób wewnętrznych, Edra Urban & Partner, Wrocław 2007, wyd. 1.
  4. E. Hassman-Poznańska, Choroby gruczołów ślinowych, podyplomie.pl [online] https://podyplomie.pl/wiedza/pediatria/1421,choroby-gruczolow-slinowych [dostęp:] 6.02.2023.
  5. A. Lucarelli, S. Perandini, A. Borsato, E. Strazimiri, S. Montemezzi, Iodinated contrast-induced sialadenitis: a review of the literature and sonographic findings in a clinical case, „Journal of Ultrasound” 2018, 18, 359–364.
  6. A. Królak, N. Lewkowicz, Przewlekłe zapalenie drobnych gruczołów ślinowych u pacjentki z liszajem twardzinowym — opis przypadku, „Dental Forum” 2018, 2, XLV.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Ból nerek – objawy, leczenie i przyczyny. Jak złagodzić ból nerek?

    Ból nerek jest dolegliwością, która może być spowodowana różnymi czynnikami – od infekcji po choroby przewlekłe. Jeśli wystąpi, warto skonsultować się z lekarzem, aby zdiagnozować przyczynę i podjąć odpowiednie leczenie. Jakie badania wykonać, gdy bolą nerki? Co przyniesie ulgę w bólu?

  • Odleżyny – rodzaje i stopnie odleżyn oraz ich klasyfikacja

    Odleżyny to jedno z najpoważniejszych powikłań długotrwałego unieruchomienia, stanowiące istotne wyzwanie w opiece medycznej. Ich powstawanie związane jest z długotrwałym uciskiem na tkanki, które prowadzi do niedokrwienia i martwicy. Czym są odleżyny i jak powstają? Jakie plastry należy stosować w leczeniu odleżyn?

  • Uczulenie na komary. Jakie są objawy i przyczyny alergii na komary?

    Komary mają zdolność do przenoszenia niebezpiecznych chorób, takich jak malaria, wirus Zachodniego Nilu, wirus chikungunya czy wirus dengi. Stanowią więc zagrożenie zarówno dla ludzi, jak i zwierząt, jednak złą sławę zyskały głównie z powodu nieprzyjemnych ukąszeń. Kąsają wyłącznie samice komarów, wabione do skóry człowieka przez ciepło ciała, pot, zapachy oraz dwutlenek węgla. Podczas ukłucia samica wprowadza ślinę do krwiobiegu, aby zapobiec krzepnięciu krwi i umożliwić pobranie pokarmu. Kontakt trwający minimum sześć sekund może wywołać reakcję miejscową — zaczerwienienie, świąd i obrzęk.

  • Rumień alergiczny – przyczyny, objawy i leczenie

    Rumień alergiczny stanowi jedną z najczęstszych manifestacji skórnych reakcji alergicznych organizmu. Charakteryzuje się pojawieniem się miejscowego zaczerwienienia skóry w odpowiedzi na kontakt z alergenem. Mechanizm powstawania rumienia jest złożony i obejmuje kaskadę reakcji immunologicznych prowadzących do uwalniania mediatorów zapalnych – głównie histaminy, która powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych i zwiększenie ich przepuszczalności. Rumień może wystąpić u osób w każdym wieku, także u dzieci, a jego umiejscowienie może obejmować różne partie ciała, m.in. twarz, tułów czy kończyny. W zależności od czynnika wywołującego oraz indywidualnych predyspozycji pacjenta rumień może przybierać różne formy – od łagodnych i krótkotrwałych zmian po przewlekłe dolegliwości istotnie obniżające jakość życia.

  • Uczulenie na truskawki u dzieci i dorosłych – objawy i leczenie

    Alergia na truskawki może wystąpić zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Najczęstszą reakcją alergiczną na ten owoc są zmiany skórne i dolegliwości w jamie ustnej, ale mogą także pojawić się objawy ze strony układu pokarmowego i inne symptomy. Jak wygląda rozpoznanie i leczenie uczulenia na truskawki?

  • Zespół odstawienny (abstynencyjny) – objawy, czas trwania, leczenie

    Zespół odstawienny to reakcja organizmu na odstawienie substancji psychoaktywnych, takich jak alkohol, narkotyki oraz leki. Objawia się różnorodnymi dolegliwościami fizycznymi i psychicznymi, które mogą być intensywne i trudne do zniesienia. Jakie są najczęstsze symptomy? Jak długo trwa ten stan? Jakie metody leczenia pomagają złagodzić jego przebieg?

  • Komar tygrysi – czy jest groźny? Jak rozpoznać komara tygrysiego i jego ugryzienie?

    Komar tygrysi to jeden z najbardziej inwazyjnych gatunków komarów na świecie, którego obecność stwierdzono już na niemal wszystkich kontynentach – także w Europie. Jego ukłucia nie tylko wywołują silne reakcje skórne, ale mogą również prowadzić do przeniesienia niebezpiecznych wirusów tropikalnych. Wraz z postępującym ociepleniem klimatu oraz rozwojem globalizacji rośnie ryzyko, że komar tygrysi zadomowi się również w Polsce.

  • Neuropatia cukrzycowa – jedno z najczęstszych powikłań cukrzycy

    Neuropatia cukrzycowa stanowi najbardziej rozpowszechnione powikłanie diabetologiczne, dotykające znaczny odsetek osób zmagających się z cukrzycą. Patologia ta charakteryzuje się postępującym uszkodzeniem nerwów obwodowych, wywołanym długotrwale utrzymującym się podwyższonym stężeniem glukozy we krwi. Konsekwencje ignorowania wczesnych symptomów oraz niewłaściwej kontroli glikemii mogą okazać się dramatyczne – od przewlekłego bólu znacząco obniżającego jakość życia, przez owrzodzenia kończyn dolnych, aż po konieczność amputacji stopy czy zwiększone ryzyko powikłań sercowo-naczyniowych. W poniższym artykule przedstawiamy kompleksową analizę tego powikłania, jego mechanizmów rozwoju, objawów klinicznych oraz współczesnych możliwości terapeutycznych.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl