zapalenie ślinianek
Olaf Bąk

Zapalenie ślinianek – objawy, przyczyny, leczenie

Zapalenie ślinianek to bolesna przypadłość, która dotyka osoby w każdym wieku. Jednakże najbardziej znaną chorobą ślinianek jest zapalenie wieku dziecięcego, czyli świnka. Zapalenie ślinianek ma najczęściej podłoże wirusowe lub bakteryjne, a w grupie podwyższonego ryzyka znajdziemy osoby z obniżoną odpornością, cukrzycą czy niewystarczającą higieną jamy ustnej. Jakie objawy daje zapalenie ślinianek? Jak je leczyć?

Ślinianki (łac. glandulae salivales) to gruczoły wydzielania zewnętrznego, wytwarzające ślinę. Dobowe wydzielanie śliny to od 1 do 2 litrów (w stanie pełnego zdrowia), co stanowi około 10% wszystkich soków trawiennych organizmu. W 90% jest ona wydzielana przez pary dużych ślinianek – przyusznych (w postaci rzadszej śliny surowiczej, skąd przewodem Stenona wydostaje się ona na wysokość zębów trzonowych do jamy ustnej), podżuchwowych (w postaci śliny śluzowo-surowiczej, która wydzielana jest poprzez przewody Whartona w dnie jamy ustnej), podjęzykowych (również w formie śluzowo-surowiczej poprzez przewody Bartholina uchodzące pod językiem) oraz w 10% przez około 400 mikrogruczołów rozmieszczonych na błonie śluzowej całej jamy ustnej i języka.

Zapalenie ślinianek – przyczyny

Zapalenie ślinianek należy do najczęstszych schorzeń tych narządów. Jeśli zapalenie ogranicza się tylko do jednego gruczołu, to najczęściej za jego powstanie będzie odpowiadać infekcja bakteryjna (m.in. Streptococcus viridans, Staphylococcus aureus, Peptostreptococcus anaerobius, Fusobacterium nucleatum), a jeśli obejmuje wszystkie duże gruczoły ślinowe, to wtedy stoi za nim infekcja wirusowa (np. wirus świnki, paramyksowirus, cytomegalowirus, HPV-6, HHV-8 czy HIV i HCV). Oprócz tego do przyczyn wywołujących zapalenie ślinianek możemy zaliczyć – choroby IgG4-zależne, kamienie ślinowe oraz zapalenia na tle ziarniniakowym oraz limfocyto-nabłonkowym.

Nie zawsze jednak to, co na pierwszy rzut oka wygląda na typowe zapalenie ślinianek, faktycznie nim jest. Dlatego też w diagnostyce różnicowej tego stanu należy brać pod uwagę:

  • choroby węzłów chłonnych ślinianki przyusznej (np. gruźlica czy choroba kociego pazura),
  • naczyniaki wieku dziecięcego,
  • guzy (chłoniaki i mięsaki),
  • powiększenie na tle innych chorób (np. cukrzycy czy anoreksji),
  • malformacje limfatyczne,
  • zespół Sjögrena.

Rodzaje zapalenia ślinianek

Zapalenie ślinianek możemy dzielić zależnie od przyczyny, długości trwania czy obrazu klinicznego. Najczęściej wyróżnia się:

  • nagminne zapalenie przyusznic (świnka) – rozwija się na skutek zakażenia drogą kropelkową paramyksowirusem (najczęściej wirusem świnki), który rozwija się w nabłonku jamy ustnej i zakaża ślinianki,
  • ostre ropne zapalenie ślinianek – jest spowodowane zakażeniem wstępującym, które wędruje z jamy ustnej, dlatego też predysponuje do niego odwodnienie, niewłaściwa higiena jamy ustnej czy kamienie ślinowe,
  • przewlekłe zapalenie ślinianek – to najczęściej obustronne i niebolesne powiększenie ślinianek, wywołane przez wirusa HIV lub pełnoobjawowe AIDS,
  • nawracające zapalenie ślinianek – nie ma jednej przyczyny, a wśród możliwych czynników wymienia się nieprawidłową budowę przewodów wyprowadzających ślinę czy tło autoimmunologiczne.

Powiązane produkty

Objawy zapalenia ślinianek

Szczegółowe objawy będą zależały od rodzaju oraz przyczyny zapalenia ślinianek.

Jednak do najczęstszych objawów, które są doświadczane przez pacjentów, możemy zaliczyć:

  • złe samopoczucie,
  • utratę apetytu,
  • gorączkę,
  • obrzęk w okolicy ślinianek,
  • ból przy jedzeniu lub dotknięciu chorej okolicy,
  • nieprzyjemny posmak w ustach,
  • uczucie suchości w jamie ustnej.

Leczenie zapalenia ślinianek

Najważniejszym sposobem leczenia zapalenia ślinianek jest leczenie objawowe, do którego zaliczymy:

Jeśli zapalenie ma tło bakteryjne, wtedy dodatkowo stosuje się antybiotykoterapię – najczęściej amoksycylinę z kwasem klawulanowym, rzadziej cefadroksyl czy kloksacylinę. W przypadku zapalenia ślinianek u niemowląt i noworodków spowodowanego gronkowcem złocistym konieczne może być zastosowanie wankomycyny.

Domowe sposoby na zapalenie ślinianek

Objawy zapalenia ślinianek wymagają bezwzględnej konsultacji lekarskiej celem ustalenia, czy nie jest to zapalenie bakteryjne lub inna poważna przyczyna. Dlatego leczenie tylko domowymi sposobami może być ryzykowne. W przypadku postawienia diagnozy zapalenia ślinianek możemy wspomóc nasz organizm, stosując zróżnicowaną dietę, intensywne nawadnianie oraz żucie gumy i ssanie pastylek bez cukru, co sprzyja wytwarzaniu śliny.

  1. S. H. Ralston, M. W. J. Strachan, I. Penman, R. Hobson, red. wyd. pol. J. Różański, Choroby wewnętrzne Davidson, Edra Urban & Partner, Wrocław 2020, wyd. 23.
  2. A. Szczeklik, P. Gajewski, Interna Szczeklika 2019/20, Medycyna Praktyczna, Kraków 2020, wyd. 11.
  3. F. F. Ferri, red. wyd. pol. A. Steciwko, Kompendium chorób wewnętrznych, Edra Urban & Partner, Wrocław 2007, wyd. 1.
  4. E. Hassman-Poznańska, Choroby gruczołów ślinowych, podyplomie.pl [online] https://podyplomie.pl/wiedza/pediatria/1421,choroby-gruczolow-slinowych [dostęp:] 6.02.2023.
  5. A. Lucarelli, S. Perandini, A. Borsato, E. Strazimiri, S. Montemezzi, Iodinated contrast-induced sialadenitis: a review of the literature and sonographic findings in a clinical case, „Journal of Ultrasound” 2018, 18, 359–364.
  6. A. Królak, N. Lewkowicz, Przewlekłe zapalenie drobnych gruczołów ślinowych u pacjentki z liszajem twardzinowym — opis przypadku, „Dental Forum” 2018, 2, XLV.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Bąblowica – objawy i leczenie zarażenia tasiemcem bąblowcowym

    Bąblowica jest chorobą odzwierzęcą, w której dochodzi do zakażenia człowieka tasiemcem bąblowcowym. Jedną z najczęstszych dróg zakażenia jest spożycie niemytych owoców leśnych. Głównymi nosicielami tasiemców są psy, koty i lisy. Objawy choroby są nieswoiste, a ze względu na rzadkość występowania mogą być często mylnie zinterpretowane lub przeoczone. Leczenie różni się w zależności od stadia zaawansowania choroby i narządów zajętych przez larwy tasiemca.

  • Opuchnięte oczy – przyczyny i sposoby leczenia opuchlizny powiek

    Powieki, jako niezwykle delikatna i cienka część skóry wokół oczu, są szczególnie podatne na różnego rodzaju obrzęki. Przyczyny tego stanu mogą być bardzo zróżnicowane, a ich rozpoznanie często wymaga dokładnej obserwacji i analizy towarzyszących objawów.

  • Hirsutyzm – nadmierne owłosienie u kobiet. Jakie badania wykonać i jak przebiega leczenie?

    Choć hirsutyzm to problem, który dotyka wiele kobiet, to rzadko się o nim mówi. Dla wielu pań jest on wstydliwym tematem i często bywa źródłem kompleksów, a nawet obniżonej samooceny. Hirsutyzm objawia się nadmiernym owłosieniem w miejscach typowych dla mężczyzn – na twarzy (wąsik, broda, policzki), brzuchu czy plecach. Najczęściej jest spowodowany łagodnymi przyczynami, ale niekiedy może być również sygnałem poważniejszych zaburzeń hormonalnych.

  • Czym jest pokrzywka stresowa? Objawy i metody leczenia wysypki na tle nerwowym

    Pokrzywka stresowa to specyficzna odmiana reakcji skórnej, która pojawia się w odpowiedzi na czynniki psychiczne, w szczególności silny stres, lęk czy napięcie emocjonalne. W odróżnieniu od klasycznych postaci pokrzywki, które mają podłoże alergiczne lub fizykalne, pokrzywka na tle nerwowym może być związana z funkcjonowaniem układu nerwowego i reakcjami organizmu na bodźce psychiczne. W literaturze medycznej określana jest pokrzywką idiopatyczną z komponentą psychogenną lub pokrzywką psychogenną. Pokrzywka stresowa stanowi wyraźny przykład tego, jak silne emocje mogą wpływać na funkcjonowanie różnych układów organizmu i prowadzić do powstawania charakterystycznych objawów dermatologicznych.

  • Szczepionka przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu. Dla kogo jest przeznaczona i kiedy najlepiej się szczepić?

    Kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) to poważna choroba wirusowa, której głównym wektorem są kleszcze. W ostatnich latach obserwuje się wzrost liczby zachorowań, co wynika zarówno ze zmian klimatycznych, jak i zwiększonej aktywności ludzi na terenach zielonych. W związku z tym coraz więcej osób poszukuje skutecznych metod ochrony przed tą groźną infekcją. Jedną z najskuteczniejszych form profilaktyki jest szczepienie, które pozwala zminimalizować ryzyko zachorowania, a tym samym uniknąć poważnych powikłań neurologicznych.

  • Rośnie zagrożenie chorobami wenerycznymi w Polsce. Wykryto ponad 30% więcej przypadków rzeżączki

    Jedna na dziesięć osób w Polsce może być nosicielem choroby przenoszonej drogą płciową, nie zdając sobie z tego sprawy. Tylko w pierwszej połowie tego roku odnotowano 30-procentowy wzrost przypadków rzeżączki w porównaniu z 2024 rokiem. Niepokojący jest również ubiegłoroczny wzrost zakażeń HIV o 20%. Rosnąca liczba zachorowań na rzeżączkę, HIV czy chlamydiozę wymaga jak najszybszej reakcji, ponieważ niewykryte i nieleczone infekcje prowadzą do powikłań zdrowotnych oraz zwiększają ryzyko transmisji patogenów, co utrudnia kontrolę epidemiologiczną.

  • Grzybica penisa – objawy, przyczyny i leczenie grzybicy prącia

    Grzybica penisa to powszechna – choć często niedostatecznie rozpoznawana – infekcja grzybicza, która dotyka męskie narządy płciowe i jest wywoływana głównie przez drożdżaki z rodzaju Candida. Schorzenie to objawia się charakterystycznymi zmianami skórnymi, zaczerwienieniem, świądem czy bólem, które mogą znacznie obniżyć komfort życia i prowadzić do powikłań, jeśli infekcja nie zostanie odpowiednio zdiagnozowana i leczona. W artykule szczegółowo omówimy mechanizmy powstawania grzybicy penisa, czynniki ryzyka, typowe symptomy, metody diagnostyczne oraz skuteczne sposoby terapii, a także podpowiemy, jak zapobiegać nawrotom tej uciążliwej choroby.

  • Alergia skórna: objawy, przyczyny i metody leczenia uczulenia na skórze

    Alergia skórna to jedno z najczęstszych schorzeń dermatologicznych dotykających znaczny odsetek populacji w każdym wieku. Charakteryzuje się szerokim spektrum objawów manifestujących się na powierzchni skóry w odpowiedzi immunologicznej organizmu na kontakt z różnorodnymi alergenami. Reakcja alergiczna skóry może przybierać rozmaite formy.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl