Zapalenie najądrza – przyczyny, objawy, leczenie i powikłania
Grzegorz Kasiarz

Zapalenie najądrza – przyczyny, objawy, leczenie i powikłania

Ból i obrzęk moszny mogą świadczyć o zapaleniu najądrza. Przypadłość ta może mieć różne przyczyny i to od nich zależy, jak będzie leczona. Jakie są objawy zapalenia najądrza? Jak wygląda diagnostyka tego schorzenia? 

Najądrze jest narządem płciowym występującym w worku mosznowym. Umiejscowione jest nad jądrem w pozycji górno-tylno-bocznej. Składa się z trzonu, głowy i ogona. Jego funkcją jest magazynowanie nasienia wyprodukowanego przez jądro. Ponadto najądrze produkuje kwaśną wydzielinę, która wpływa na dojrzewanie plemników.  

Zdarza się, że drobnoustroje, wnikające do najądrza, mogą doprowadzić do stanu zapalnego. Zapalenie może szerzyć się dalej, powodując współwystępujące zapalenie jądra. 

Zapalenie najądrza – przyczyny 

Przyczyną zapalenia najądrza jest zazwyczaj zakażenie bakteryjne. U młodych mężczyzn aktywnych seksualnie zapalenie jest wywołane zwykle przez bakterie przenoszone drogą płciową – Chlamydia trachomatis i Neisseria gonorrhoeae (dwoinka rzeżączki). Wymienione drobnoustroje powodują również zapalenie cewki moczowej. Escherichia coli, powszechna bakteria wywołująca zakażenie układu moczowego, jest z kolei najczęściej odpowiedzialna za zapalenie najądrza u starszych mężczyzn. Stanowi zapalnemu sprzyjają zabiegi urologiczne oraz rozrost prostaty. 

Wirusowa etiologia zapalenia najądrza dominuje u dzieci. Popularna świnka może przebiegać pod postacią zapalenia jądra i/lub najądrza.  

Do rzadszych przyczyn należą infekcje wywołane prątkami gruźlicy, grzybami, bakteriami Klebsiella, Pseudomonas, Streptococcus czy Staphylococcus aureus. Obserwowano również zapalenia najądrzy spowodowane stosowaniem amiodaronu (lek kardiologiczny). 

Zapalenie najądrza – objawy 

Zapalenie najądrza ma charakter ostry, rozwija się w ciągu kilku dni. Dominuje jednostronny ból i obrzęk moszny. Stan zapalny z czasem rozprzestrzenia się także dalej – jądro jest uniesione i powiększone. Charakterystycznym objawem, odróżniającym zapalenie najądrza od skrętu jądra, jest zmniejszenie dolegliwości bólowych po uniesieniu gonady w pozycji stojącej (tzw. objaw Prehna). Czasami rozwija się gorączka

Dodatkowe symptomy zależą od przyczyny zapalenia. Drobnoustroje przenoszone drogą płciową powodują zapalenie cewki moczowej, które objawia się pieczeniem i wyciekiem wydzieliny. Zapalenie najądrza może przebiegać również z zakażeniem układu moczowego. Typowe są wtedy częste parcie na mocz i ból podczas jego oddawania. Czasami współwystępuje również zapalenie gruczołu krokowego. 

Zapalenie najądrza wywołane wirusem świnki poprzedzone jest objawami nagminnego zapalenia przyusznic (objawy grypopodobne, gorączka i obrzęk ślinianek).  

Polecane dla Ciebie

Zapalenie najądrza – badania i leczenie 

Podobnie jak w przypadku wielu chorób staranny wywiad i podstawowe badanie fizykalne zazwyczaj nasuwają rozpoznanie. Lekarz ogląda i bada palpacyjnie strukturę moszny, aby zlokalizować miejsce bólu, sprawdzić ucieplenie i zaczerwienie skóry oraz wykluczyć obecność wodniaka lub guza jądra. Ponadto zazwyczaj przeprowadzane jest badanie brzucha, kanału pachwinowego oraz kontrola węzłów chłonnych. W razie podejrzenia zapalenia prostaty lekarz może wykonać również badanie palpacyjne przez odbyt (tzw. badanie per rectum).  

Zawsze najistotniejsze jest różnicowanie zapalenia najądrza czy jądra ze skrętem jądra. W przypadku opóźnionego wykrycia tego drugiego stanu może dojść do nieodwracalnej martwicy gonady. W tym celu pomocne jest badanie USG z funkcją oceny przepływu krwi przez jądra (tzw. funkcja kolorowego dopplera). Obraz ultrasonograficzny w zapaleniu najądrza ukazuje powiększenie najądrza, zmianę jego struktury i pogrubienie ściany moszny. Ultrasonografia pozwala wykryć też inne przyczyny bólu jądra, takie jak nowotwór czy wodniak jądra. 

Badanie ogólne moczu umożliwia rozpoznanie współwystępującego zakażenia układu moczowego. W przypadku podejrzenia zakażenia bakterią przenoszoną drogą płciową wykonywany jest wymaz wydzieliny z cewki moczowej. 

Podstawą leczenia zapalenia najądrza spowodowanego zakażeniem bakteryjnym jest antybiotykoterapia. W zależności od etiologii stosuje się fluorochinolony (ciprofloksacyna, lewofloksacyna), doksycyklinę i ceftriakson. Początkowo wyboru dokonuje się na bazie wywiadu, objawów i szacowanej przyczyny zapalenia (tzw. leczenie empiryczne). Następnie można zmodyfikować antybiotyk w zależności od wyników posiewu. W przypadku zakażenia wywołanego przez C. trachomatis i N. gonorrhoeae konieczne jest również podanie antybiotyków partnerom seksualnym pacjenta. 

Leczenie uzupełniające obejmuje odpoczynek, okłady z octanowinianem glinu (altacetem) oraz leki przeciwbólowe i przeciwzapalne. 

W przypadku zapalenia najądrza wywołanego przez wirus świnki pozostaje leczenie objawowe. Istnieje również profilaktyka przed zachorowaniem w postaci szczepionki na odrę/świnkę/różyczkę. 

Większość zapaleń najądrza leczy się ambulatoryjnie (tj. w przychodni), jednakże stan z nasilonymi objawami ogólnymi czasem wymaga hospitalizacji. Niekiedy konieczne jest leczenie zabiegowe, np. drenaż powstałego ropnia.  

Zapalenie najądrza – powikłania 

Prawidłowo zastosowane leczenie prowadzi zazwyczaj do wyleczenia w ciągu dwóch tygodni. Powikłania zapalenia najądrza zdarzają się rzadko, natomiast ryzyko ich wystąpienia rośnie w przypadku opóźnionego rozpoczęcia terapii.  

U 3-8 proc. chorych stan zapalny może przejść w wytworzenie się ropnia okolicy najądrza. Zdarzają się przypadki niedotlenienia, martwicy i zaniku gonady w wyniku ucisku na naczynia krwionośne przez wysięk zapalny. Niektórzy pacjenci mają również problem z przewlekłym bólem jądra lub niepłodnością.

  1. Urologia. Ilustrowany podręcznik dla studentów i stażystów, pod red. T. Drewy, K. Juszczaka, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2018. 
  2. Urologia. Podręcznik dla studentów medycyny, pod red. A. Borkowskiego, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2008. 
  3. R. Aleksandrowicz, B. Ciszek, Anatomia człowieka. Repetytorium, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2014. 
  4. P. Porzycki, S. Szczygieł, J. Tereszkiewicz, K. Bar, Ostre zapalenie najądrza, “Przegląd Urologiczny”, nr 4 2008.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Czym są modulatory homocysteiny? Jak wpływa na zmęczenie i poziom hormonów?

    Homocysteina jest aminokwasem. Nieregulowany poziom tej cząsteczki sprzyja rozwojowi chorób układu krwionośnego u ludzi. Suplementy z modulatorami homocysteiny zawierają zazwyczaj witaminę B6, B12, kwas foliowy i betainę (trimetyloglicynę, TMG). Wyniki licznych badań naukowych wskazują, że regularne przyjmowanie przez minimum kilka tygodni modulatorów homocysteiny może przyczynić się do obniżenia nadmiernego poziomu homocysteiny we krwi.

  • Co to jest cholekalcyferol – czyli jak powstaje witamina D w kapsułkach?

    Cholekalcyferol jest formą witaminy D3, która jest niezbędna do utrzymania zdrowego układu kostnego i zdrowia skóry. Może być syntetyzowana przez skórę pod wpływem promieni UVB lub przyjmowana w formie suplementów diety. Ułatwia wchłanianie wapnia i fosforu, umożliwiając m.in. prawidłowy rozwój kości i zębów.

  • Czy warto brać antyoksydanty w tabletkach, kroplach lub kapsułkach?

    Antyoksydanty w postaci tabletek to suplementy diety zawierające związki, które mogą pomóc w ochronie komórek organizmu przed uszkodzeniami powodowanymi przez wolne rodniki. Niektóre przykłady przeciwutleniaczy, które można znaleźć w postaci tabletek, to witaminy C i E, beta-karoten i selen. Przyjmowanie suplementów antyoksydacyjnych nie jest jednak zasadne w każdej sytuacji. Zawsze zaleca się rozmowę z lekarzem przed przyjęciem jakichkolwiek suplementów diety.

  • Opatrunek podciśnieniowy – jak wygląda leczenie ran?

    Opatrunek podciśnieniowy to doskonały i nowoczesny środek do skutecznego leczenia niektórych przewlekłych trudno gojących się ran. W porównaniu do metod tradycyjnych wyraźnie skraca czas terapii i pozwala uzyskać lepsze efekty czynnościowe. Znacznie poprawia zatem zadowolenie pacjenta. Opatrunek wymaga zastosowania ujemnego ciśnienia, które uzyskuje się dzięki specjalnej pompie. W przypadku ran trudno gojących się warto rozważyć jego użycie. W jakich przypadkach korzystne będzie zastosowanie opatrunku podciśnieniowego?

  • Leki biologiczne – czym są? Czy są skuteczne w leczeniu AZS i łuszczycy?

    Leki biologiczne to skomplikowane leki produkowane na bazie substancji pochodzenia biologicznego, takich jak białka, hormony czy przeciwciała. Są one stosowane w leczeniu różnych chorób, w tym chorób autoimmunologicznych, nowotworowych czy zapalnych, ale ich produkcja jest bardziej skomplikowana i kosztowna niż w przypadku typowych leków syntetycznych. W Polsce leki biologiczne są pod pewnymi warunkami refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia, niemniej ich cena może być zbyt wysoka dla pacjentów nieobjętych systemem refundacji. Czym są leki biologiczne? W leczeniu których chorób można je stosować?

  • Skuteczność działania probiotyków – forma płynna doskonałą alternatywą dla kapsułek

    Pacjenci mają zróżnicowane upodobania co do formy przyjmowanych leków czy suplementów diety. Jedni wolą tabletki, a inni preferują formę płynną. Często nie zdają sobie jednak sprawy z tego, że forma produktu to nie tylko kwestia wygody stosowania. Dla naszego zdrowia powinno się brać pod uwagę przede wszystkim określone właściwości funkcjonalne, jak np. większa przyswajalność czy skuteczność. Przecież najistotniejszym aspektem stosowania danego produktu – oprócz jego formy, walorów smakowych i zapachowych – powinna być głównie skuteczność jego działania.

  • Semaglutyd – czy pomaga schudnąć? Zagrożenia, skutki uboczne stosowania bez wskazania

    Semaglutyd to lek stosowany w leczeniu cukrzycy typu 2. Jest agonistą receptora glukagonopodobnego peptydu-1 (GLP-1), który pomaga regulować poziom cukru we krwi poprzez zwiększanie wydzielania insuliny i zmniejszanie wydzielania glukagonu. Zwykle podaje się go raz w tygodniu w postaci zastrzyku. Od pewnego czasu Internet zalewa fala zapytań dotyczących leku na odchudzanie bez recepty, którego głównym składnikiem jest właśnie semaglutyd. Czy jego stosowanie jest bezpieczne, jeśli jedynym celem jest redukcja wagi, a nie kontrola cukrzycy?

  • Jakie właściwości ma chlorofil do picia? Działanie, przeciwwskazania

    Zielona barwa liści wynika z obecności w nich chlorofilu – głównego barwnika fotosyntetycznego. Doniesienia o tradycyjnych leczniczych zastosowaniach chlorofilu w alternatywnych formach medycyny znane są już od wieków. Co więcej, chlorofil cieszy się dużym zainteresowaniem również we współczesnej medycynie. Jakie właściwości i działanie ma chlorofil? Kto może, a kto nie powinien po niego sięgać?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij