Zapalenie najądrza – przyczyny, objawy, leczenie i powikłania
Grzegorz Kasiarz

Zapalenie najądrza – przyczyny, objawy, leczenie i powikłania

Ból i obrzęk moszny mogą świadczyć o zapaleniu najądrza. Przypadłość ta może mieć różne przyczyny i to od nich zależy, jak będzie leczona. Jakie są objawy zapalenia najądrza? Jak wygląda diagnostyka tego schorzenia? 

Najądrze jest narządem płciowym występującym w worku mosznowym. Umiejscowione jest nad jądrem w pozycji górno-tylno-bocznej. Składa się z trzonu, głowy i ogona. Jego funkcją jest magazynowanie nasienia wyprodukowanego przez jądro. Ponadto najądrze produkuje kwaśną wydzielinę, która wpływa na dojrzewanie plemników.  

Zdarza się, że drobnoustroje, wnikające do najądrza, mogą doprowadzić do stanu zapalnego. Zapalenie może szerzyć się dalej, powodując współwystępujące zapalenie jądra. 

Zapalenie najądrza – przyczyny 

Przyczyną zapalenia najądrza jest zazwyczaj zakażenie bakteryjne. U młodych mężczyzn aktywnych seksualnie zapalenie jest wywołane zwykle przez bakterie przenoszone drogą płciową – Chlamydia trachomatis i Neisseria gonorrhoeae (dwoinka rzeżączki). Wymienione drobnoustroje powodują również zapalenie cewki moczowej. Escherichia coli, powszechna bakteria wywołująca zakażenie układu moczowego, jest z kolei najczęściej odpowiedzialna za zapalenie najądrza u starszych mężczyzn. Stanowi zapalnemu sprzyjają zabiegi urologiczne oraz rozrost prostaty. 

Wirusowa etiologia zapalenia najądrza dominuje u dzieci. Popularna świnka może przebiegać pod postacią zapalenia jądra i/lub najądrza.  

Do rzadszych przyczyn należą infekcje wywołane prątkami gruźlicy, grzybami, bakteriami Klebsiella, Pseudomonas, Streptococcus czy Staphylococcus aureus. Obserwowano również zapalenia najądrzy spowodowane stosowaniem amiodaronu (lek kardiologiczny). 

Zapalenie najądrza – objawy 

Zapalenie najądrza ma charakter ostry, rozwija się w ciągu kilku dni. Dominuje jednostronny ból i obrzęk moszny. Stan zapalny z czasem rozprzestrzenia się także dalej – jądro jest uniesione i powiększone. Charakterystycznym objawem, odróżniającym zapalenie najądrza od skrętu jądra, jest zmniejszenie dolegliwości bólowych po uniesieniu gonady w pozycji stojącej (tzw. objaw Prehna). Czasami rozwija się gorączka

Dodatkowe symptomy zależą od przyczyny zapalenia. Drobnoustroje przenoszone drogą płciową powodują zapalenie cewki moczowej, które objawia się pieczeniem i wyciekiem wydzieliny. Zapalenie najądrza może przebiegać również z zakażeniem układu moczowego. Typowe są wtedy częste parcie na mocz i ból podczas jego oddawania. Czasami współwystępuje również zapalenie gruczołu krokowego. 

Zapalenie najądrza wywołane wirusem świnki poprzedzone jest objawami nagminnego zapalenia przyusznic (objawy grypopodobne, gorączka i obrzęk ślinianek).  

Powiązane produkty

Zapalenie najądrza – badania i leczenie 

Podobnie jak w przypadku wielu chorób staranny wywiad i podstawowe badanie fizykalne zazwyczaj nasuwają rozpoznanie. Lekarz ogląda i bada palpacyjnie strukturę moszny, aby zlokalizować miejsce bólu, sprawdzić ucieplenie i zaczerwienie skóry oraz wykluczyć obecność wodniaka lub guza jądra. Ponadto zazwyczaj przeprowadzane jest badanie brzucha, kanału pachwinowego oraz kontrola węzłów chłonnych. W razie podejrzenia zapalenia prostaty lekarz może wykonać również badanie palpacyjne przez odbyt (tzw. badanie per rectum).  

Zawsze najistotniejsze jest różnicowanie zapalenia najądrza czy jądra ze skrętem jądra. W przypadku opóźnionego wykrycia tego drugiego stanu może dojść do nieodwracalnej martwicy gonady. W tym celu pomocne jest badanie USG z funkcją oceny przepływu krwi przez jądra (tzw. funkcja kolorowego dopplera). Obraz ultrasonograficzny w zapaleniu najądrza ukazuje powiększenie najądrza, zmianę jego struktury i pogrubienie ściany moszny. Ultrasonografia pozwala wykryć też inne przyczyny bólu jądra, takie jak nowotwór czy wodniak jądra. 

Badanie ogólne moczu umożliwia rozpoznanie współwystępującego zakażenia układu moczowego. W przypadku podejrzenia zakażenia bakterią przenoszoną drogą płciową wykonywany jest wymaz wydzieliny z cewki moczowej. 

Podstawą leczenia zapalenia najądrza spowodowanego zakażeniem bakteryjnym jest antybiotykoterapia. W zależności od etiologii stosuje się fluorochinolony (ciprofloksacyna, lewofloksacyna), doksycyklinę i ceftriakson. Początkowo wyboru dokonuje się na bazie wywiadu, objawów i szacowanej przyczyny zapalenia (tzw. leczenie empiryczne). Następnie można zmodyfikować antybiotyk w zależności od wyników posiewu. W przypadku zakażenia wywołanego przez C. trachomatis i N. gonorrhoeae konieczne jest również podanie antybiotyków partnerom seksualnym pacjenta. 

Leczenie uzupełniające obejmuje odpoczynek, okłady z octanowinianem glinu (altacetem) oraz leki przeciwbólowe i przeciwzapalne. 

W przypadku zapalenia najądrza wywołanego przez wirus świnki pozostaje leczenie objawowe. Istnieje również profilaktyka przed zachorowaniem w postaci szczepionki na odrę/świnkę/różyczkę. 

Większość zapaleń najądrza leczy się ambulatoryjnie (tj. w przychodni), jednakże stan z nasilonymi objawami ogólnymi czasem wymaga hospitalizacji. Niekiedy konieczne jest leczenie zabiegowe, np. drenaż powstałego ropnia.  

Zapalenie najądrza – powikłania 

Prawidłowo zastosowane leczenie prowadzi zazwyczaj do wyleczenia w ciągu dwóch tygodni. Powikłania zapalenia najądrza zdarzają się rzadko, natomiast ryzyko ich wystąpienia rośnie w przypadku opóźnionego rozpoczęcia terapii.  

U 3-8 proc. chorych stan zapalny może przejść w wytworzenie się ropnia okolicy najądrza. Zdarzają się przypadki niedotlenienia, martwicy i zaniku gonady w wyniku ucisku na naczynia krwionośne przez wysięk zapalny. Niektórzy pacjenci mają również problem z przewlekłym bólem jądra lub niepłodnością.

  1. Urologia. Ilustrowany podręcznik dla studentów i stażystów, pod red. T. Drewy, K. Juszczaka, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2018. 
  2. Urologia. Podręcznik dla studentów medycyny, pod red. A. Borkowskiego, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2008. 
  3. R. Aleksandrowicz, B. Ciszek, Anatomia człowieka. Repetytorium, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2014. 
  4. P. Porzycki, S. Szczygieł, J. Tereszkiewicz, K. Bar, Ostre zapalenie najądrza, “Przegląd Urologiczny”, nr 4 2008.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Jak poprawnie suplementować witaminę D?

    Witamina D3 odgrywa kluczową rolę w funkcjonowaniu organizmu, a jej prawidłowy poziom jest niezbędny dla zachowania zdrowia. Witamina D3 jest przede wszystkim znana z regulowania poziomu wapnia i fosforu, co warunkuje zachowanie zdrowych kości oraz zapobiega osteoporozie i krzywicy. Jest kluczowa dla prawidłowego funkcjonowania układu immunologicznego, krążenia i zachowania zdrowia psychicznego. Może być również pomocna w terapiach chorób skórnych. Pomimo że witamina D może być wytwarzana naturalnie w organizmie ludzkim poprzez syntezę skórną, często okazuje się to niewystarczające – wówczas należy rozpocząć jej suplementację.

  • Arginina – działanie, właściwości i efekty stosowania

    Arginina to aminokwas endogenny, którego najważniejszą rolą jest udział w syntezie tlenku azotu. Ma właściwości rozszerzające naczynia krwionośne i usprawniające przepływ krwi. Z tego względu korzystnie wpływa na funkcjonowanie serca i układu krążenia. Chętnie sięgają po nią również sportowcy oraz pacjenci z zaburzeniami erekcji. W jakich pokarmach znajduje się arginina? Kto powinien rozważyć jej suplementację i z jakimi potencjalnymi skutkami ubocznymi wiąże się przyjmowanie argininy?

  • Synbiotyki – kiedy je stosować? Czym się różnią od probiotyków i prebiotyków?

    Wielu ekspertów wskazuje, że stosowanie probiotyku i prebiotyku w postaci jednego produktu, czyli synbiotyku, przynosi większe korzyści niż stosowanie samego probiotyku. Synbiotyki regenerują florę jelitową oraz wzmacniają odporność, a także przynoszą dodatkowe korzyści dla organizmu, ponieważ wspomagają leczenie licznych chorób. Kiedy należy stosować synbiotyki? Jak dobrać odpowiednią dawkę?

  • Uprawnienia farmaceuty – recepty na szczepienia, dostęp do Internetowego Konta Pacjenta

    Od 14 lutego 2025 roku farmaceuci w Polsce mogą wystawiać recepty na refundowane szczepionki. Szczepienie musi odbyć się w aptece, w której została wystawiona recepta. Pacjent może również udostępnić farmaceucie lub aptece swoje IKP. Wprowadzone zmiany zapewnią szybszy i lepszy dostęp do refundowanych szczepień.

  • Do 250 zł miesięcznie na leki. Kto może otrzymać pomoc?

    Gminy i miasta w Polsce prowadzą tzw. programy osłonowe, dzięki którym można otrzymać do 250 zł miesięcznie na zakup leków. Mogą z nich korzystać wybrane grupy pacjentów. Kto może przystąpić do pomocy lekowej w 2025 roku?

  • Dlaczego magnez jest tak ważny dla prawidłowego rozwoju i funkcjonowania Twojego dziecka?

    Jak doskonale wszyscy wiemy, prawidłowy rozwój i funkcjonowanie organizmu dziecka zależy od wielu czynników. Kluczowe jest tutaj dostarczanie wraz z dietą, odpowiednich składników odżywczych, witamin i składników mineralnych. Na szczególną uwagę zasługuje magnez, którego rola i znaczenie dla organizmu dziecka jest zasadnicze i kluczowe. Dlaczego?  

  • Jak magnez może wspierać aktywne dzieci?

    Okres dzieciństwa i szkoły to czas wielu wyzwań dla aktywnego dziecka. Dziecku potrzeba wówczas energii, spokoju, skupienia oraz wsparcia, aby chętnie i aktywnie podejmowało różne wyzwania i dawało radę im sprostać. Aby pomóc dziecku w tym wszystkim, warto dostarczać mu odpowiednie składniki odżywcze, witaminy i minerały. I jednym z takich składników jest magnez, kluczowy pierwiastek dla rozwoju i funkcjonowania organizmu dziecka. A w czym dokładnie magnez pomaga i jak wspiera aktywne dzieci? 

  • Zaszczep się w aptece. Lista chorób zakaźnych, przeciw którym zaszczepi farmaceuta

    Od 2025 roku farmaceuci w aptekach mogą wykonywać szczepienia ochronne dla osób dorosłych (powyżej 18. roku życia) przeciwko wybranym chorobom. Program szczepień w aptekach obejmuje zarówno szczepienia bezpłatne dla określonych grup, jak i odpłatne w całości lub częściowo dla pozostałych pacjentów.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl