Ból jądra – przyczyny bolącego jądra

Jądra, podobnie jak jajniki u kobiet, są narządami rozrodczymi (gonadami). Znajdują się w worku mosznowym, a ich głównym zadaniem jest produkcja plemników (tzw. spermatogeneza). Pełnią one również funkcję hormonalną – wydzielają testosteron, który uczestniczy m.in. w kształtowaniu męskiej sylwetki.

Ból jądra jest najpowszechniejszym objawem zwiastującym różne stany chorobowe w obrębie moszny. Czasami towarzyszą mu obrzęk, zaczerwienienie worka mosznowego, a także symptomy ogólne. Co może oznaczać?

Ból jądra (jąder) – najczęstsze przyczyny 

Ból jądra może mieć charakter ostry lub przewlekły. Zespół objawów, na który składa się nagły ból jądra, obrzęk oraz zaczerwienienie skóry moszny, określa się mianem „zespołu ostrej moszny”. Stan ten wymaga pilnej interwencji lekarza. Do przyczyn ostrego bólu jądra należą: skręt jądra, zapalenie jądra lub najądrza, uraz jądra oraz zapalenie naczyń w przebiegu choroby Schönleina-Henocha. Przewlekły ból mogą natomiast powodować nowotwory jąder, przepuklina pachwinowa, niepełny skręt jądra, wodniak jądra, torbiel najądrza, żylaki powrózka nasiennego, a nawet kamica moczowodowa. 

Przyczyny bólu jądra: nowotwór jądra 

Guzy jąder są zazwyczaj nowotworami złośliwymi. Mogą występować w każdym wieku, ale najczęściej pojawiają się u młodych mężczyzn w wieku 25-35 lat. Największą grupę guzów stanowią nowotwory wywodzące się z nabłonka rozrodczego, tzw. nowotwory zarodkowe. 

W diagnostyce główną rolę odgrywa USG jąder. Zleca się również badanie krwi oceniające stężenie odpowiednich markerów nowotworowych. Leczenie rozpoczyna się od wycięcia chorego jądra i dokonuje się ostatecznego rozpoznania w badaniu mikroskopowym. W zależności od typu oraz stopnia zaawansowania guza pacjent może być dodatkowo poddany radio- lub chemioterapii. 

Przyczyny ból jądra: skręt jądra 

Zanim zajmiemy się skrętem jądra, musimy zrozumieć, czym jest powrózek nasienny. To wiązka naczyń, nerwów i nasieniowodu, na którym zawieszone jest jądro. Gdy męska gonada jest zbyt luźno umiejscowiona w mosznie, może dojść do jej obrotu wokół własnej osi. Pociąga to za sobą skręt powrózka nasiennego, a w rezultacie ucisk naczyń krwionośnych i niedokrwienie jądra. Niedokrwienie prowadzi do niedotlenienia i martwicy gonady. 

Skręt jądra najczęściej dotyczy nastolatków i młodych dorosłych. Objawia się nagłym i silnym bólem oraz obrzękiem moszny. Czasem współwystępują nudności i wymioty. Podstawowym badaniem w rozpoznaniu tego schorzenia jest ultrasonografia z kolorowym dopplerem. Pozwala ona na ocenę przepływu krwi przez tętnicę jądrową. 

Przyczyny bólu jądra: zapalenie jądra i najądrza 

Stan zapalny jądra i najądrza u młodych mężczyzn zazwyczaj jest spowodowany przez infekcję bakteryjną np. jako powikłania zakażenia układu moczowego lub w wyniku zarażenia chorobą przenoszoną płciowo (m.in. chlamydią, rzeżączką). Z kolei u dzieci głównym winowajcą jest wirus świnki. Dominującymi symptomami są ból jądra i obrzęk. W diagnostyce najważniejsze jest różnicowanie ze skrętem jądra. Do rozpoznania zapalenia skłania m.in. występowanie gorączki, umiarkowany rozwój objawów, bakterie i leukocyty w moczu oraz podwyższone wykładniki zapalne. Kuracja opiera się przede wszystkim na antybiotykoterapii lub na leczeniu objawowym w przypadku świnkowego zapalenia jądra. 

Przyczyny ból jądra: choroba Schönleina-Henocha 

Zapalenie naczyń związane z IgA, dawniej nazywane plamicą Schönleina-Henocha, jest chorobą przebiegającą z zapaleniem małych naczyń. Schorzenie dotyka różnych narządów, w tym skóry, nerek, stawów i przewodu pokarmowego. Choroba może się manifestować również obrzękiem, bólem i zaczerwienieniem moszny u chłopców. Terapia oparta jest na podawaniu glikokortykosteroidów i leków immunosupresyjnych. 

Inne przyczyny bolącego jądra 

Częstą przyczyną ostrego bólu jądra u dzieci jest skręt przyczepka jądra lub najądrza. Przyczepki są pozostałościami z życia płodowego, które nie pełnią żadnej istotnej funkcji. Charakterystyczny jest tzw. objaw błękitnej kropki na jądrze widoczny przez skórę moszny. 

Przewlekłe bóle jądra, czyli takie, które trwają co najmniej 3 miesiące, nieraz sprawiają trudności diagnostyczne. Zdarza się, że przyczyna jego bólu tkwi w innym obszarze ciała. Doskonałymi przykładami są kamica moczowodowa i zaburzenia oddawania moczu, które mogą powodować omawiane objawy. 

Ból jądra – kiedy udać się do lekarza? 

Każdy ból jądra powinien być skonsultowany z lekarzem. Po wstępnym zbadaniu i zebraniu wywiadu możemy zostać skierowani na pogłębioną diagnostykę. Gdy wystąpi nagły i szybko narastający ból moszny, należy niezwłocznie uzyskać pomoc. Najlepiej udać się na Szpitalny Oddział Ratunkowy (SOR).

Ból jądra – rokowania 

Szansa na wyleczenie bólu jądra zależy od wielu czynników, a przede wszystkim od przyczyny, która je wywołuje. Rokowania są na ogół dobre, jeśli leczenie zostanie szybko rozpoczęte. Dlatego ważne jest, aby nie lekceważyć niepokojących objawów i natychmiast zasięgnąć fachowej pomocy.