Zespół Touretta – objawy, przyczyny, leczenie

Pierwsze objawy zespołu Tourette'a zaczynają się już w dzieciństwie, zwykle pomiędzy drugim a piętnastym rokiem życia dziecka. Początkowo objawy są słabo nasilone. Zwykle na początku choroby obecne są wyłącznie pojedyncze, proste tiki motoryczne.

Jakie są przyczyny zespołu Tourette'a ?

Jak do tej pory przyczyny powstawania zespołu Tourette'a nie zostały do końca poznane. Według coraz większej ilości badań wszystko wskazuje na to, że u podłoża rozwoju choroby leży nieprawidłowy metabolizm neuroprzekaźników w mózgu, przede wszystkim dopaminy i serotoniny, być może także jeszcze innych.

Zespól Tourette'a może występować rodzinnie, co świadczy o tym, że jest to choroba o podłożu genetycznym, prawdopodobnie wykazuje ona autosomalny dominujący typ dziedziczenia.

Jakie są objawy zespołu Tourette'a?

Zespół Tourette'a charakteryzuje się występowaniem u pacjenta tików, zarówno tików motorycznych, jak i wokalnych. A czym w ogóle są tiki? Tik to nic innego jak krótkotrwały, stereotypowy, mimowolny ruch określonej części ciała (np. mruganie oczami czy ciągłe uśmiechanie się). Pierwsze objawy zespołu Tourette'a zaczynają się już w dzieciństwie, zwykle pomiędzy drugim a piętnastym rokiem życia dziecka.

Pierwsze tiki zaliczają się do tików prostych, łagodnych, które nie upośledzają codziennego funkcjonowania pacjenta. Jednak z biegiem czasu zaczynają się nasilać. Pojawiają się niezależne od woli pacjenta ruchy. Przede wszystkim są to kiwnięcia głową, drgnienia kolan, „szarpanie" całym tułowiem, „wyrzucanie" ramion do góry. Zaczyna też nasilać się niekontrolowany kaszel, wykrzywianie ust, pochrząkiwanie.

Zdarza się, że pacjenci nie są w stanie zapanować nad „wyrzucaniem" z siebie niecenzuralnych słów, przekleństw. Objaw ten nie jest jednak typowy dla zespołu Tourette'a i występuje stosunkowo rzadko, bowiem jedynie u około 15% pacjentów. Jeśli jednak u pacjenta z zespołem Tourette'a obecne będą objawy koprolalii (czyli patologicznej potrzeby wypowiadania nieprzyzwoitych zdań lub słów, nad która nie da się zapanować), znacznie utrudnia to kontakt pacjenta z otoczeniem, zwykle bowiem obelgi te w niekontrolowany sposób pacjent wypowiada w kierunku otaczających go ludzi.

Czasami obecne są u chorych zachowania przymusowe lub rytualne, pacjenci np. po kilkanaście razy sprawdzają czy zakręcili wodę, czy zamknęli drzwi. Poza tym, chorzy z zespołem Tourette'a mogą mieć też problem z nadpobudliwością, koncentracją uwagi, skupieniem myśli i nauką – są to objawy najbardziej charakterystyczne dla dzieci cierpiących na tę chorobę. 

Jak zdiagnozować zespół Tourette'a?

Rozpoznanie zespołu Tourette'a stawia się na podstawie objawów klinicznych i przebiegu ich powstawania. Pacjent powinien zostać skierowany przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej do neurologa, który stawia ostateczne rozpoznanie i kieruje dalszym, właściwym postępowaniem leczniczym. 

Jak leczy się zespół Tourette'a?

Zespół Tourette'a jest niestety nieuleczalny. Stosując właściwe leki (należące do grupy neuroleptyków), jak również terapię behawioralną, można jednak minimalizować jego objawy i sprawić, że pacjent będzie mógł normalnie funkcjonować w życiu codziennym oraz nawiązywać nowe kontakty z otoczeniem.

Bardzo ważne jest, aby zespół Tourette'a zacząć leczyć od razu, kiedy zostaną zaobserwowane pierwsze, niepokojące objawy – jeszcze w okresie dzieciństwa. Wtedy bowiem jest szansa, że dziecko nie zostanie „wyparte" ze swojej grupy rówieśniczej, będzie mogło normalnie chodzić do szkoły, bawić się z dziećmi, a w późniejszym, dorosłym życiu normalnie funkcjonować.

Zespół Tourette'a nie skraca życia pacjenta ani też nie upośledza jego inteligencji, dlatego zarówno dzieci, jak i młodzież i dorośli mogą chodzić do szkoły, uczyć się i pracować.