Jaskra – objawy, rodzaje i metody leczenia

Jaskra bywa określana mianem „cichego złodzieja wzroku” – jej początkowe objawy są niemal niezauważalne. Choroba ta może doprowadzić do całkowitej utraty wzroku, dlatego tak istotne jest jej wczesne rozpoznanie i skuteczne leczenie. Jakie są objawy jaskry? Na czym polega leczenie?

1. Czym jest jaskra? Jakie są jej objawy?
2. Przyczyny jaskry – kto jest najbardziej narażony?
3. Rodzaje jaskry i ich charakterystyka
4. Objawy jaskry – jak widzi chory?
5. Rozpoznanie jaskry – jakie badania trzeba wykonać?
6. Metody leczenia jaskry – czy można ją całkowicie wyleczyć?
7. Jaskra a inne choroby oczu – różnice między jaskrą a zaćmą
8. Profilaktyka jaskry – jak dbać o wzrok i zmniejszyć ryzyko choroby?
9. Jaskra – najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Czym jest jaskra? Jakie są jej objawy?

Jaskra to przewlekła, postępująca choroba oczu, która prowadzi do stopniowego uszkodzenia nerwu wzrokowego. W większości przypadków schorzenie to związane jest z podwyższonym ciśnieniem wewnątrzgałkowym, choć nie zawsze jest to regułą. Początkowo objawy mogą być niemal niezauważalne. Z czasem dochodzi do zawężenia pola widzenia, a w zaawansowanych stadiach – do nieodwracalnej utraty wzroku. Wczesne rozpoznanie choroby i wdrożenie leczenia są kluczowe dla zachowania funkcji widzenia na długie lata.

Przyczyny jaskry – kto jest najbardziej narażony?

Etiologia jaskry jest złożona i obejmuje zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe. Najczęstszą przyczyną jest zaburzenie odpływu cieczy wodnistej z oka, co prowadzi do wzrostu ciśnienia wewnątrzgałkowego. Ryzyko zachorowania na jaskrę jest podwyższone u osób po 40. roku życia, pacjentów z rodzinną historią jaskry, u osób cierpiących na nadciśnienie tętnicze czy cukrzycę, a także u osób po urazach oka lub długotrwale stosujących leki steroidowe. Warto pamiętać, że predyspozycje genetyczne odgrywają istotną rolę w rozwoju tej choroby.

Rodzaje jaskry i ich charakterystyka

Jaskrę można podzielić na kilka typów. Klasyfikacja uwzględnia typ pierwotny lub wtórny, a także warianty z kątem otwartym lub zamkniętym.

Jaskra pierwotna otwartego kąta

Najczęściej występująca postać jaskry, rozwijająca się powoli i podstępnie. W tym typie jaskry odpływ cieczy wodnistej staje się stopniowo utrudniony, co skutkuje przewlekłym wzrostem ciśnienia w oku i postępującym uszkodzeniem nerwu wzrokowego.

Jaskra zamykającego się kąta

Charakteryzuje się gwałtownym zamknięciem kąta przesączania, co prowadzi do nagłego wzrostu ciśnienia wewnątrzgałkowego. Objawia się silnym bólem oka, zaczerwienieniem, pogorszeniem widzenia, a nawet nudnościami. Wymaga natychmiastowej pomocy medycznej.

Jaskra z prawidłowym ciśnieniem

W tej postaci choroby dochodzi do uszkodzenia nerwu wzrokowego mimo prawidłowych wartości ciśnienia wewnątrzgałkowego. Sugeruje to istnienie innych mechanizmów patogenetycznych takich jak zaburzenia ukrwienia nerwu wzrokowego.

Jaskra wtórna

Rozwija się w wyniku innych schorzeń lub urazów oka – np. zapalenia, krwotoku czy stosowania leków podnoszących ciśnienie w oku. Leczenie polega na usunięciu przyczyny wtórnej oraz kontroli ciśnienia.

Jaskra wrodzona i dziecięca

To rzadsze formy, które pojawiają się już we wczesnym dzieciństwie. Wymagają szybkiej diagnozy i specjalistycznej opieki, ponieważ mogą prowadzić do trwałej ślepoty.

Objawy jaskry – jak widzi chory?

Początkowe stadium jaskry przebiega często bezobjawowo. Z czasem dochodzi do stopniowego zawężenia pola widzenia, które pacjent może zauważyć podczas codziennych czynności takich jak czytanie czy prowadzenie samochodu. W ostrych przypadkach, zwłaszcza przy jaskrze zamykającego się kąta, mogą wystąpić silne bóle oka, zamglenie widzenia, tęczowe obwódki wokół źródeł światła oraz nudności.

Rozpoznanie jaskry – jakie badania trzeba wykonać?

Rozpoznanie jaskry opiera się na kompleksowej ocenie okulistycznej. Najważniejsze badania diagnostyczne to pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego, ocena pola widzenia (perymetria) czy badanie tarczy nerwu wzrokowego przy użyciu oftalmoskopii oraz nowoczesnych technik obrazowania takich jak tomografia koherentna (OCT). Wczesne wykrycie zmian pozwala na skuteczniejsze leczenie i ochronę wzroku.

Metody leczenia jaskry – czy można ją całkowicie wyleczyć?

Podstawowym celem leczenia jaskry jest obniżenie ciśnienia wewnątrzgałkowego oraz zahamowanie postępu choroby. W leczeniu stosuje się krople do oczu, które zmniejszają produkcję cieczy wodnistej lub poprawiają jej odpływ, a także zabiegi laserowe i operacyjne. Całkowite wyleczenie jaskry jest rzadko możliwe, jednak właściwie dobrane leczenie pozwala skutecznie kontrolować chorobę i zapobiegać dalszej utracie wzroku.

Jaskra a inne choroby oczu – różnice między jaskrą a zaćmą

Jaskra bywa często mylona z zaćmą, jednak są to dwa zupełnie odmienne schorzenia. Zaćma polega na zmętnieniu soczewki oka, co prowadzi do pogorszenia ostrości widzenia, natomiast jaskra dotyczy uszkodzenia nerwu wzrokowego i ograniczenia pola widzenia. Właściwa diagnoza jest kluczowa dla wdrożenia odpowiedniego leczenia.

Profilaktyka jaskry – jak dbać o wzrok i zmniejszyć ryzyko choroby?

Najważniejszym elementem profilaktyki są regularne wizyty u okulisty, szczególnie w przypadku osób z grup ryzyka.

Jaskra – najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Czy jaskra jest uleczalna?

Całkowite wyleczenie jaskry jest bardzo trudne, jednak dzięki nowoczesnym metodom leczenia możliwe jest skuteczne zahamowanie jej rozwoju i zachowanie wzroku przez długie lata.

Czy jaskra jest dziedziczna?

Predyspozycje do rozwoju jaskry mogą być dziedziczone. Osoby, u których w rodzinie występowała ta choroba, powinny szczególnie dbać o regularne badania okulistyczne.

Czego nie wolno robić, mając jaskrę?

Chorzy na jaskrę powinni unikać nadmiernego wysiłku fizycznego, gwałtownych zmian pozycji ciała oraz stosowania leków, które mogą podnosić ciśnienie wewnątrzgałkowe. Wskazane jest także regularne monitorowanie stanu zdrowia i ścisła współpraca z lekarzem okulistą.