Jaskra – co to takiego? Przyczyny, objawy, rodzaje i leczenie jaskry
Dorota Kowalewska

Jaskra – co to takiego? Przyczyny, objawy, rodzaje i leczenie jaskry

Jaskra jest podstępną chorobą, która rozwija się powoli i przed długi czas nie daje symptomów. Gdy pojawiają się pierwsze oznaki jaskry, jak pogorszenie widzenia, wiadomo już o zaawansowanym stopniu schorzenia. Co powoduje jaskrę i kto jest na nią narażony? W jaki sposób się ją leczy?  Czym można jej zapobiec? 

Najpowszechniejszą postać jaskry rozpoznaje się u 1 na 200 osób po 40. roku życia. Choroba jest podstępna i może rozwijać się latami bezobjawowo. Kiedy się ją wykrywa? Czy jaskrę da się wyleczyć? Oto najważniejsze informacje dotyczące jaskry. 

Jaskra a uszkodzenie nerwu wzrokowego 

Jaskra jest grupą chorób, których wspólną cechą jest uszkodzenie nerwu wzrokowego poprzez zbyt wysokie ciśnienie cieczy wodnistej we wnętrzu gałki ocznej. Fizjologicznie ciecz wodnista jest stale produkowana i odprowadzana, co zapewnia jej stałe ciśnienie w oku. Zachwianie tej równowagi, na którymkolwiek etapie – czy to zbyt duża produkcja, czy zahamowanie odpływu – prowadzi do podwyższenia ciśnienia wewnątrzgałkowego, a w efekcie do jaskry. 

Przyczyny jaskry 

Jaskra jest schorzeniem, którego przyczyny są wieloczynnikowe. Różnią się one w zależności od typu jaskry. Niestety, w większości są to czynniki, na które nie mamy wpływu, jak pochodzenie etniczne, płeć czy wiek (ryzyko zachorowania wzrasta z wiekiem). Są jednak takie, które powinny nas zaalarmować i skłonić do wykonania badań diagnostycznych. Należą do nich: podwyższone ciśnienie w oku w przypadkowym badaniu, krótkowzroczność większa niż -3D, niskie ciśnienie tętnicze czy migreny oraz występowanie jaskry w rodzinie. 

Polecane dla Ciebie

Rodzaje jaskry 

Ze względu na przyczyny powstania i przebieg choroby dzielimy jaskrę na wiele typów. Najczęściej występujące to: 

  • Jaskra pierwotna otwartego kąta 

Jaskra pierwotna otwartego kąta (JPOK) to najczęściej występująca w naszej populacji odmiana jaskry, w której kąt miedzy nasadą tęczówki a rogówką jest szeroki, czyli otwarty. Rozpoznaje się ją u 1/200 osób po 40. roku życia. Ryzyko zachorowania zwiększa się z wiekiem. Ta postać jaskry częściej rozwija się u mężczyzn. Może być dziedziczona. Jej przebieg jest raczej powolny i w pierwszym etapie leczenia stosuje się krople obniżające ciśnienie śródgałkowe. 

  • Jaskra zamykającego się kąta 

Ta odmiana jaskry wynika z mechanicznego zamknięcia drogi odpływu cieczy wodnistej przez anatomicznie wypukłą tęczówkę lub pęczniejącą soczewkę (pacjenci z zaćmą są w grupie ryzyka), która popycha ją od tyłu w stronę rogówki, również powodując zamknięcie kąta. Na ten typ jaskry częściej chorują osoby z nadwzrocznością. W niesprzyjających okolicznościach, jak np. rozszerzenie źrenicy przy słabym oświetleniu lub w dużym stresie, może dojść do nagłego zamknięcia kąta przesączania i gwałtownego wzrostu ciśnienia w oku. Jest to tzw. ostry atak jaskry. Objawy narastają dynamicznie: „halo” wokół źródeł światła, ból głowy i oka, zaczerwienienie. Z czasem mogą nawet wywołać nudności i wymioty. Złemu samopoczuciu ogólnemu towarzyszy nagłe pogorszenie widzenia. 

Jest to ostry stan okulistyczny, który może doprowadzić do istotnego uszkodzenia włókien nerwowych w bardzo krótkim czasie. W tej postaci choroby do okulisty należy się zgłosić jak najszybciej.  
  • Jaskra z prawidłowym ciśnieniem wewnątrzgałkowym 

Jest to schorzenie, w którym mimo prawidłowego ciśnienia w oku paradoksalnie obserwujemy neuropatię jaskrową. Dzieje się tak, ponieważ umownie ustalona norma dla prawidłowego ciśnienia (< 21 mm Hg) jest pewnym uogólnieniem. W rzeczywistości podatność włókien nerwowych na uszkodzenie jest cechą indywidualną i może się okazać, że u danego pacjenta postępuje już przy pozornie prawidłowych wartościach ciśnienia. Temu rodzajowi jaskry często towarzyszą migreny.  

  • Jaskra wtórna  

Tak określamy jaskrę, w której znane są bezpośrednie czynniki ją powodujące. Może to być uraz, nowotwór, inna choroba oka, przebyty zabieg okulistyczny, przewlekłe stosowanie leków podwyższających ciśnienie wewnątrzgałkowe (najczęściej sterydy). 

Objawy jaskry 

Jaskra jest chorobą podstępną, przede wszystkim dlatego, że w większości przypadków długo przebiega bezobjawowo. Dotyczy to zwłaszcza najpowszechniejszej – JPOK. Dopiero bardzo duży wzrost ciśnienia powoduje ból gałki ocznej oraz głowy. 

Niestety, pierwsze objawy, które pacjent zauważa jako pogorszenie widzenia, świadczą o dużym zaawansowaniu choroby. U osoby z jaskrą dochodzi do stopniowego ubytku pola widzenia, początkowo w postaci tzw. mroczków. Jest to choroba zazwyczaj obustronna, ale często niesymetryczna, dlatego ubytki w polu widzenia jednego oka są rekompensowane przez drugie i przez to są długo niezauważalne. 

Rozpoznanie jaskry 

Podstawą rozpoznania jaskry jest rutynowe badanie okulistyczne w lampie szczelinowej wraz z pomiarem ciśnienia (uwzględniającym grubość rogówki). Dodatkowo wykonuje się obrazowanie kąta przesączania, które jest kluczowe dla określenia typu jaskry. Tradycyjnie wykonujemy je za pomocą gonioskopu lub bardziej precyzyjnie za pomocą tomografii przedniego odcinka oka.  

Dla rozpoznania jaskry bardzo ważne jest ustalenie uszkodzenia nerwu wzrokowego i jego związku z ciśnieniem. W tym celu wykonuje się wiele specjalistycznych badań dodatkowych jak badanie pola widzenia, OCT i GDX pozwalające określić grubość włókien nerwowych w siatkówce.

Do najnowszych i najbardziej precyzyjnych badań należy GCC. Służy ono do pomiaru grubości kompleksu komórek zwojowych siatkówki. W jaskrze te komórki ulegają uszkodzeniu w pierwszej kolejności, a zatem ich ubytek może świadczyć o wczesnych zmianach jaskrowych, które są niewykrywalne innymi metodami. Cyklicznie wykonywanie wspomnianych badań komputerowych służy również do monitorowania postępu choroby, a więc oceny skuteczności leczenia. 

Czy jaskrę da się wyleczyć? Sposoby leczenia jaskry 

Głównym założeniem leczenia jaskry jest obniżenie ciśnienia wewnątrzgałkowego do takiej wartości, przy której zostanie zahamowana progresja choroby.  

Leczenie farmakologiczne jest zazwyczaj leczeniem pierwszego rzutu. Konieczne jest systematyczne stosowanie kropli do oczu. Mimo iż jest to stosunkowo proste, podanie kropli dla pacjentów w podeszłym wieku może okazać się problematyczne. Poza tym leki te mają często skutki uboczne w postaci przewlekłego zaczerwienienia i pieczenia oczu.

Czasem skuteczne bywa leczenie laserowe jaskry, niestety jedynie w określonych przypadkach (irydotomia, ALT, SLT, MLT). Szansę na długotrwałe unormowanie ciśnienia daje tylko w odpowiednim momencie przeprowadzony zabieg operacyjny, a o tym, kiedy go przeprowadzić, powinien zadecydować doświadczony okulista. W większości przypadków jest to leczenie objawowe, a nie przyczynowe, i nie jest możliwe całkowite wyleczenie. 

Profilaktyka jaskry 

Zapobieganie wystąpieniu jaskry przez unikanie znanych czynników ryzyka wynikających ze sposobu życia (np. palenie papierosów, nadmierne spożywanie alkoholu, przewlekły stres) ma ograniczony wpływ. Występowanie jaskry w większości przypadków wynika z wielu czynników, w tym genetycznych. Niestety, ani dieta, ani leczenie naturalne czy noszenie okularów nie mają istotnego wpływu na przebieg choroby. Najlepszym działaniem profilaktycznym są regularne kontrole u okulisty. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Witamina B2 (ryboflawina) – funkcja w organizmie, suplementacja, niedobór, nadmiar

    Pękające kąciki ust, chroniczne zmęczenie, pogorszony wzrok – to tylko kilka przykładów objawów, które niesie za sobą niedobór witaminy B2. Ryboflawina bierze udział w wielu procesach metabolicznych organizmu i jest rozpuszczalna w wodzie. Zażywana wraz z innymi witaminami aktywuje ich działanie w organizmie. Jakie produkty zawierają w sobie ryboflawinę? Kiedy i jak zażywać witaminę B2 w formie suplementów diety? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Czym jest i jak działa żeń-szeń? Zastosowanie i przeciwwskazania do stosowania Panax ginseng

    Żeń-szeń, nazywany również ginsengiem lub wszechlekiem, jest jednym z najlepiej opisanych adaptogenów. Według medycyny chińskiej powinno się go stosować jedynie w miesiącach zimowych. Żeń-szeń wpływa na poprawę funkcji kognitywnych (poznawczych), poprawia samopoczucie i pamięć, łagodzi stres oraz działa korzystnie na skórę i potencję seksualną. Na rynku można kupić wiele preparatów z żeń-szeniem, zarówno w formie tabletek czy kapsułek, jak i płynnych ekstraktów. Który preparat z żeń-szeniem wybrać, jaka jest dzienna zalecana dawka tego adaptogenu oraz w jakiej porze dnia należy zażywać ten suplement? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Gotu kola (wąkrotka azjatycka) – czym jest i jak działa? Właściwości, zastosowanie i przeciwwskazania

    Sproszkowane ziele wąkrotki azjatyckiej, czyli adaptogenu nazywanego także gotu kola lub brahmi, zaleca się stosować u osób mających problemy z koncentracją i pamięcią. Wąkrotkę można przyjmować zarówno w formie kapsułek, czyli dojelitowo, jak i bezpośrednio na skórę w przypadku wystąpienia problemów dermatologicznych. Gotu kola działa także przeciwlękowo, łagodzi napięcie i niepokój. Jak dawkować gotu kola, ile kosztuje ten adaptogen i czy kobiety w ciąży mogą przyjmować wąkrotkę azjatycką? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Bacopa monnieri – działanie ekstraktu roślinnego eliksiru życia. Czy suplementowanie pomaga szybciej się uczyć?

    Bacopa monnieri, czyli bakopa drobnolistna, jest suplementem diety polecanym przed istotnymi egzaminami, jak matura czy sesja, ponieważ wspomaga pamięć i koncentrację. Korzystnie wpływa na kondycję skóry i włosów. Suplementowanie Bacopa zalecane jest także w trakcie terapii chorób neurodegradacyjnych, takich jak Alzhaimer lub Parkinson. Przez niektórych roślina nazywana jest „eliksirem życia”, ponieważ poprawia samopoczucie, łagodzi stres i napięcie. Dodatkowo ma także działanie przeciwbakteryjne i przeciwzapalne. Jak suplementować Bacopa monnieri? Czy kobiety w ciąży mogą zażywać ten preparat? Na jaki procent standaryzacji suplementu zwrócić uwagę, kupując brahmi? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Tetracykliny na trądzik pospolity – jak zwiększyć skuteczność antybiotyków?

    Tetracykliny stosowane są zazwyczaj w leczeniu trądziku pospolitego (łac. acne vulgaris) o średnim i dużym nasileniu, ze zmianami zapalnymi w postaci grudek, krost, guzków, cyst, nacieków, a także trądziku różowatego (łac. acne rosacea). Podawane są w formie tabletek doustnych lub maści zewnętrznej. Zazwyczaj terapię przeciwtrądzikową z wykorzystaniem tetracyklin ordynuje dermatolog. Dzieje się tak wówczas, kiedy dotychczas zażywane produkty do stosowania zewnętrznego były nieskuteczne.

  • Zastrzyki antykoncepcyjne – czy są skuteczne? Na jak długo wystarcza i jakie są skutki uboczne?

    Według badań skuteczność zastrzyków antykoncepcyjnych wynosi około 99% w przypadku stosowania ich zgodnie z zaleceniami. Jednakże skuteczność ta może być niższa w przypadku nieregularnego stosowania lub gdy nastąpi opóźnienie w podaniu kolejnej dawki. Ważne jest, aby pamiętać, że zastrzyki antykoncepcyjne nie chronią przed chorobami przenoszonymi drogą płciową, więc w przypadku ryzyka infekcji należy stosować dodatkową ochronę, taką jak na przykład prezerwatywy.

  • Jakie właściwości ma olejek z drzewa herbacianego? Jak go stosować na skórę?

    Olejek z drzewa herbacianego pozyskuje się na drodze destylacji z parą wodną surowca z rośliny łac. Melaleuca alternifolia. Kolonizatorzy australijscy odkryli tę roślinę w 1770 r. i, naśladując zamieszkujących tamte tereny Aborygenów, zaczęli wykorzystywać jej liście do zaparzania esencjonalnego napoju na wzór herbaty. Stąd też wzięła się nazwa rośliny. Kiedy, jak i na co stosować olejek z drzewa herbacianego? Czy olejek z drzewa herbacianego powinna stosować osoba, która ma trądzik?

  • Na co stosować szafran? Właściwości lecznicze, dawkowanie

    Już w starożytności wykorzystywano szafran do poprawiania smaku jedzenia, do barwienia tkanin, a także w lecznictwie. Szafran stanowi najdroższą przyprawę świata. Posiada charakterystyczny smak oraz barwę. Jego walory smakowe doceniane są w kuchni, a ostatnimi czasy zainteresowanie wzbudzają jego właściwości lecznicze. Warto jednak podkreślić, że szafran można przyjmować doustnie jedynie w niewielkich ilościach, ponieważ jego nadmiar może być szkodliwy dla zdrowia.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij