Jaskra – co to jest? Przyczyny, objawy, rodzaje i leczenie jaskry
Dorota Kowalewska

Jaskra – co to jest? Przyczyny, objawy, rodzaje i leczenie jaskry

Jaskra jest podstępną chorobą, która rozwija się powoli i przed długi czas nie daje symptomów. Gdy pojawiają się pierwsze oznaki jaskry, jak pogorszenie widzenia, wiadomo już o zaawansowanym stopniu schorzenia. Co powoduje jaskrę i kto jest na nią narażony? W jaki sposób się ją leczy?  Czym można jej zapobiec? 

  1. Co to jest jaskra? Jaskra a uszkodzenie nerwu wzrokowego 
  2. Przyczyny jaskry 
  3. Rodzaje jaskry 
  4. Objawy jaskry 
  5. Rozpoznanie jaskry 
  6. Czy jaskrę da się wyleczyć? Sposoby leczenia jaskry 
  7. Profilaktyka jaskry 

Najpowszechniejszą postać jaskry rozpoznaje się u 1 na 200 osób po 40. roku życia. Choroba jest podstępna i może rozwijać się latami bezobjawowo. Kiedy się ją wykrywa? Czy jaskrę da się wyleczyć? Oto najważniejsze informacje dotyczące jaskry. 

Co to jest jaskra? Jaskra a uszkodzenie nerwu wzrokowego 

Jaskra jest grupą chorób, których wspólną cechą jest uszkodzenie nerwu wzrokowego poprzez zbyt wysokie ciśnienie cieczy wodnistej we wnętrzu gałki ocznej. Fizjologicznie ciecz wodnista jest stale produkowana i odprowadzana, co zapewnia jej stałe ciśnienie w oku. Zachwianie tej równowagi, na którymkolwiek etapie – czy to zbyt duża produkcja, czy zahamowanie odpływu – prowadzi do podwyższenia ciśnienia wewnątrzgałkowego, a w efekcie do jaskry. 

Przyczyny jaskry 

Jaskra jest schorzeniem, którego przyczyny są wieloczynnikowe. Różnią się one w zależności od typu jaskry. Niestety, w większości są to czynniki, na które nie mamy wpływu, jak pochodzenie etniczne, płeć czy wiek (ryzyko zachorowania wzrasta z wiekiem). Są jednak takie, które powinny nas zaalarmować i skłonić do wykonania badań diagnostycznych. Należą do nich: podwyższone ciśnienie w oku w przypadkowym badaniu, krótkowzroczność większa niż -3D, niskie ciśnienie tętnicze czy migreny oraz występowanie jaskry w rodzinie. 

Powiązane produkty

Rodzaje jaskry 

Ze względu na przyczyny powstania i przebieg choroby dzielimy jaskrę na wiele typów. Najczęściej występujące to: 

  • Jaskra pierwotna otwartego kąta 

Jaskra pierwotna otwartego kąta (JPOK) to najczęściej występująca w naszej populacji odmiana jaskry, w której kąt miedzy nasadą tęczówki a rogówką jest szeroki, czyli otwarty. Rozpoznaje się ją u 1/200 osób po 40. roku życia. Ryzyko zachorowania zwiększa się z wiekiem. Ta postać jaskry częściej rozwija się u mężczyzn. Może być dziedziczona. Jej przebieg jest raczej powolny i w pierwszym etapie leczenia stosuje się krople obniżające ciśnienie śródgałkowe. 

  • Jaskra zamykającego się kąta 

Ta odmiana jaskry wynika z mechanicznego zamknięcia drogi odpływu cieczy wodnistej przez anatomicznie wypukłą tęczówkę lub pęczniejącą soczewkę (pacjenci z zaćmą są w grupie ryzyka), która popycha ją od tyłu w stronę rogówki, również powodując zamknięcie kąta. Na ten typ jaskry częściej chorują osoby z nadwzrocznością. W niesprzyjających okolicznościach, jak np. rozszerzenie źrenicy przy słabym oświetleniu lub w dużym stresie, może dojść do nagłego zamknięcia kąta przesączania i gwałtownego wzrostu ciśnienia w oku. Jest to tzw. ostry atak jaskry. Objawy narastają dynamicznie: „halo” wokół źródeł światła, ból głowy i oka, zaczerwienienie. Z czasem mogą nawet wywołać nudności i wymioty. Złemu samopoczuciu ogólnemu towarzyszy nagłe pogorszenie widzenia. 

Jest to ostry stan okulistyczny, który może doprowadzić do istotnego uszkodzenia włókien nerwowych w bardzo krótkim czasie. W tej postaci choroby do okulisty należy się zgłosić jak najszybciej.  
  • Jaskra z prawidłowym ciśnieniem wewnątrzgałkowym 

Jest to schorzenie, w którym mimo prawidłowego ciśnienia w oku paradoksalnie obserwujemy neuropatię jaskrową. Dzieje się tak, ponieważ umownie ustalona norma dla prawidłowego ciśnienia (< 21 mm Hg) jest pewnym uogólnieniem. W rzeczywistości podatność włókien nerwowych na uszkodzenie jest cechą indywidualną i może się okazać, że u danego pacjenta postępuje już przy pozornie prawidłowych wartościach ciśnienia. Temu rodzajowi jaskry często towarzyszą migreny.  

  • Jaskra wtórna  

Tak określamy jaskrę, w której znane są bezpośrednie czynniki ją powodujące. Może to być uraz, nowotwór, inna choroba oka, przebyty zabieg okulistyczny, przewlekłe stosowanie leków podwyższających ciśnienie wewnątrzgałkowe (najczęściej sterydy). 

Objawy jaskry 

Jaskra jest chorobą podstępną, przede wszystkim dlatego, że w większości przypadków długo przebiega bezobjawowo. Dotyczy to zwłaszcza najpowszechniejszej – JPOK. Dopiero bardzo duży wzrost ciśnienia powoduje ból gałki ocznej oraz głowy. 

Niestety, pierwsze objawy, które pacjent zauważa jako pogorszenie widzenia, świadczą o dużym zaawansowaniu choroby. U osoby z jaskrą dochodzi do stopniowego ubytku pola widzenia, początkowo w postaci tzw. mroczków. Jest to choroba zazwyczaj obustronna, ale często niesymetryczna, dlatego ubytki w polu widzenia jednego oka są rekompensowane przez drugie i przez to są długo niezauważalne. 

Rozpoznanie jaskry 

Podstawą rozpoznania jaskry jest rutynowe badanie okulistyczne w lampie szczelinowej wraz z pomiarem ciśnienia (uwzględniającym grubość rogówki). Dodatkowo wykonuje się obrazowanie kąta przesączania, które jest kluczowe dla określenia typu jaskry. Tradycyjnie wykonujemy je za pomocą gonioskopu lub bardziej precyzyjnie za pomocą tomografii przedniego odcinka oka.  

Dla rozpoznania jaskry bardzo ważne jest ustalenie uszkodzenia nerwu wzrokowego i jego związku z ciśnieniem. W tym celu wykonuje się wiele specjalistycznych badań dodatkowych jak badanie pola widzenia, badanie OCT i GDX pozwalające określić grubość włókien nerwowych w siatkówce.

Do najnowszych i najbardziej precyzyjnych badań należy GCC. Służy ono do pomiaru grubości kompleksu komórek zwojowych siatkówki. W jaskrze te komórki ulegają uszkodzeniu w pierwszej kolejności, a zatem ich ubytek może świadczyć o wczesnych zmianach jaskrowych, które są niewykrywalne innymi metodami. Cyklicznie wykonywanie wspomnianych badań komputerowych służy również do monitorowania postępu choroby, a więc oceny skuteczności leczenia. 

Czy jaskrę da się wyleczyć? Sposoby leczenia jaskry 

Głównym założeniem leczenia jaskry jest obniżenie ciśnienia wewnątrzgałkowego do takiej wartości, przy której zostanie zahamowana progresja choroby.  

Leczenie farmakologiczne jest zazwyczaj leczeniem pierwszego rzutu. Konieczne jest systematyczne stosowanie kropli do oczu. Mimo iż jest to stosunkowo proste, podanie kropli dla pacjentów w podeszłym wieku, może okazać się problematyczne. Poza tym leki te mają często skutki uboczne w postaci przewlekłego zaczerwienienia i pieczenia oczu.

Czasem skuteczne bywa leczenie laserowe jaskry, niestety jedynie w określonych przypadkach (irydotomia, ALT, SLT, MLT). Szansę na długotrwałe unormowanie ciśnienia daje tylko w odpowiednim momencie przeprowadzony zabieg operacyjny, a o tym, kiedy go przeprowadzić, powinien zadecydować doświadczony okulista. W większości przypadków jest to leczenie objawowe, a nie przyczynowe, i nie jest możliwe całkowite wyleczenie. 

Profilaktyka jaskry 

Zapobieganie wystąpieniu jaskry przez unikanie znanych czynników ryzyka wynikających ze sposobu życia (np. palenie papierosów, nadmierne spożywanie alkoholu, przewlekły stres) ma ograniczony wpływ. Występowanie jaskry w większości przypadków wynika z wielu czynników, w tym genetycznych. Niestety, ani dieta, ani leczenie naturalne czy noszenie okularów nie mają istotnego wpływu na przebieg choroby. Najlepszym działaniem profilaktycznym są regularne kontrole u okulisty

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Jaskra normalnego ciśnienia – czym jest? Jak się ją leczy?

    Większość pacjentów kojarzy jaskrę wyłącznie z podwyższonym ciśnieniem wewnątrzgałkowym. Tymczasem tak naprawdę mianem jaskry określa się wieloczynnikową grupę chorób, których wspólnym mianownikiem jest postępująca neuropatia (uszkodzenie) nerwu wzrokowego, a w efekcie ubytki w polu widzenia lub nawet nieodwracalna utrata wzroku (dlatego tak ważne są regularne kontrole okulistyczne). Owszem, podstawowym czynnikiem ryzyka powstania tej neuropatii jest zbyt wysokie ciśnienie wewnątrzgałkowe (jego statystyczna norma wynosi od 10 do 21 mm Hg). U części pacjentów nie ma jednak związku między jego wysokością a progresją neuropatii nerwu wzrokowego. Mowa wówczas o tzw. jaskrze normalnego ciśnienia.

  • Choroby wzroku

    O wzrok warto dbać szczególnie, ponieważ jest jednym z naszych najważniejszych zmysłów, umożliwiającym spostrzeganie świata i właściwe reagowanie na to, co dzieje się wokół nas. Jednocześnie chorób oczu jest bardzo wiele i niektóre z nich dają objawy szybko, a inne rozwijają się podstępnie i powoli. Dlatego warto okresowo poddawać się badaniu okulistycznemu, które niejednokrotnie umożliwia wcześniejsze wykrycie schorzenia oczu.

  • Jak wygląda badanie wzroku? Kiedy pójść do okulisty?

    68% osób odczuwa dolegliwości, m.in.: zmęczenie, łzawienie, zaburzenie widzenia, pieczenie oka czy zaczerwienie związane z narządem wzroku. W artykule podpowiadamy jak temu zapobiec, jak wygląda wizyta u specjalisty oraz jak często należy się badać.

  • Jak chronić oczy w pracy przy komputerze?

    Syndrom Widzenia Komputerowego CVS (ang. Computer Vision Syndrome) to termin, który powstał na określenie zespołu dolegliwości, które są rezultatem długotrwałej pracy przy komputerze. Dosięga on ponad 75% osób spędzających przed monitorem ponad dwie godziny dziennie.

  • Czy czytanie przy słabym świetle pogarsza wzrok?

    To ostrzeżenie każdy z nas z pewnością pamięta z czasów dzieciństwa, choć z medycznego punktu widzenia jest równie niewiarygodne jak mityczne „złapanie wilka” od siedzenia na zimnej podłodze. Czytanie przy słabym świetle nie sprzyja naszym oczom, ale też nie wpływa na pogorszenie wzroku.

  • Zaćma – objawy, przyczyny, leczenie i operacja

    Niegdyś uważano, że z mózgu, niczym wodospad, spływa do oka płyn powodujący ślepotę – stąd nazwa „katarakta” (greckie „καταρράκτης” oznacza wodospad). Typowo polskie określenie – zaćma – odzwierciedla już aktualną wiedzę o tym schorzeniu. Zaćma to choroba dotycząca soczewki oka. Polega ona na stopniowym, częściowym lub całkowitym jej zmętnieniu (soczewka, która w prawidłowych warunkach jest przezroczysta, stopniowo traci tą cechę).

  • Zespół suchego oka – przyczyny, objawy, leczenie

    Zespół suchego oka to choroba oczu, która polega na niedostatecznym wydzielaniu łez lub na nadmiernym parowaniu filmu łzowego. Zespół suchego oka bywa bardzo uciążliwy, bowiem w jego przebiegu obecne są charakterystyczne objawy, które utrudniają lub czasem nawet wręcz uniemożliwiają normalne codzienne funkcjonowanie. 

  • Wylew w oku – przyczyny, diagnostyka i sposoby leczenia pękniętego naczynka w oku

    Pojawienie się czerwonych naczynek na białej twardówce oka zdarza się bardzo często. Zwykle nie świadczy o poważnym problemie ze zdrowiem, choć może alarmować o chorobie. Wyróżnia się wylew podspojówkowy, który powstaje na skutek przerwania naczyń krwionośnych w oku oraz wylew do wnętrza gałki ocznej, znacznie poważniejszy stan spowodowany różnymi chorobami, takimi jak: retinopatia cukrzycowa czy odwarstwienie siatkówki. Skąd się biorą wylewy w oku i kiedy należy zgłosić się z tym do lekarza?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.