Kępki żółte – jak powstają żółtaki na powiekach? Rodzaje, leczenie

Wiele chorób organów wewnętrznych może objawiać się poprzez zmiany w obrębie skóry. Jednym z przykładów są kępki żółte, lokalizujące się na skórze powiek czy w obrębie ścięgien. Bywają znakiem ostrzegawczym, wskazującym na istotne zaburzenia metaboliczne organizmu. W tym artykule wyjaśniono, co oznaczają żółte plamy na powiekach, czy kępki żółte mogą same zniknąć oraz jak im zapobiegać i leczyć?

Co to są żółtaki?

Żółtaki, czyli inaczej kępki żółte, to zmiany przybierające formę grudek, które zwykle lokalizują się na powiekach, w okolicy kąta wewnętrznego oka. Kępki żółte powiek występują często symetrycznie i mogą się rozwijać zarówno na powiekach górnych, jak i dolnych, chociaż częściej obserwuje się je pod okiem. Żółtaki powiek są różnokształtne, zazwyczaj jednak płaskie lub nieco wypukłe, mogą mieć różną wielkość, a w dotyku są miękkie lub półtwarde. Charakteryzują się skłonnością do powolnego wzrostu i zlewania się ze sobą. Obecność mnogich kępek określa się jako żółtakowatość (ksantomatozę). Żółtaki pod oczami pojawiają się stosunkowo rzadko. Zazwyczaj stwierdza się je częściej u kobiet niż u mężczyzn, a szczyt ich występowania przypada na 4. i 5. dekadę życia.

Jakie są rodzaje żółtaków?

Kępki żółte mogą przybierać różne kształty i rozmiary oraz mimo że zazwyczaj rozwijają się na powiekach, to mogą się lokalizować w obrębie skóry całego ciała, np. w formie żółtaków ścięgien.

Kliniczne rodzaje żółtaków:

• żółtaki płaskie – występują zazwyczaj jako żółtaki na powiekach i przybierają postać płasko-wyniosłych, dość miękkich guzków o żółtawym zabarwieniu;
• żółtaki guzowate – są to kopulaste grudki, osiągające nieraz duże rozmiary i mają barwę żółtoróżową; pojawiają się symetrycznie nad dużymi stawami (np. na kolanach, łokciach), na rękach i stopach, niekiedy na pośladkach; cechuje je powolny wzrost;
• żółtaki wysiewne – drobne, żółtawe guzki, które rozwijają się głównie na pośladkach i wyprostnych powierzchniach kończyn;
• żółtak linijny dłoni;
• kępka żółta ścięgien – najczęściej w obrębie ścięgna achillesa i na wyprostnych powierzchniach palców rąk;
• kępki żółte zlewne – bardzo drobne grudki, gromadzące się w fałdach skóry.

Żółtaki – przyczyny i czynniki zwiększające ryzyko powstawania

Ich powstawanie wiąże się z pochłanianiem przez makrofagi (komórki żerne, fagocyty, układu odpornościowego) nadmiaru cholesterolu i powstawaniem komórek piankowatych, które lokalizują się w skórze. Główną przyczyną powstawania żółtaków cholesterolowych jest nadmiar lipidów (cholesterolu) w organizmie i zaburzenia w przebiegu ich metabolizmu, charakteryzujące się dyslipidemią i hipercholesterolemią. Stany te związane są ze zwiększoną ilością we krwi „złego cholesterolu”, czyli LDL oraz ze zmniejszeniem ilości „dobrego cholesterolu” – HDL, a także z wysoką zawartością kwasów tłuszczowych (triglicerydów) we krwi – hipertriglicerydemią. Tak więc te niekorzystne zmiany w gospodarce lipidowej są określane jako najważniejszy czynnik ryzyka powstawania złogów cholesterolowych pod oczami.

Żółtaki – jak zapobiegać?

Jak już wcześniej wspomniano, żółtaki pod oczami są związane z zaburzeniami metabolizmu cholesterolu w organizmie. Dlatego podstawowym sposobem zapobiegania ich występowaniu jest dbanie o właściwy stan gospodarki lipidowej. Aby to uczynić, należy dbać o przestrzeganie zdrowej, zbilansowanej diety. Powinno się unikać tłuszczów zwierzęcych oraz pokarmów wysoce przetworzonych. Zamiast tego zaleca się spożywanie dużej ilości zbóż, owoców i warzyw oraz zdrowych olejów roślinnych i tłustych ryb. Doskonale sprawdzi się także wdrożenie suplementów z kwasami omega, sokiem z bergamoty, czy ekstraktem z czerwonego ryżu. Kolejnym sposobem zapobiegania występowaniu cholesterolu na powiekach, jest zwiększenie aktywności fizycznej. Jeżeli zmiana sposobu odżywiania się i ruch nie spowodują unormowania poziomu cholesterolu, lekarz może zastosować odpowiednie leki, głównie statyny. Niestety, niekiedy kępki żółte na powiekach są wynikiem genetycznie uwarunkowanych chorób – hipercholesterolemii rodzinnych. Wówczas bardzo trudno zapobiec ich powstawaniu i konieczne jest wczesne rozpoczęcie przyjmowania leków.

Żółtaki – leczenie

Kępki żółte są łagodnymi zmianami, które nie mają ryzyka zezłośliwienia. Ich obecność nie zakłóca także funkcji powiek. Są przede wszystkim problemami estetycznymi. Jeżeli dana osoba akceptuje ich obecność, to wówczas nie musi z nimi niczego robić. W sytuacji, gdy jednak nam przeszkadzają, może powstać pytanie: jak usunąć kępki żółte w najwłaściwszy sposób? Usuwanie kępek żółtych polega zazwyczaj na wykonaniu wycięcia chirurgicznego i ukryciu blizn w fałdach skóry powiek. Można także wykorzystać zabiegi laserowe, przy użyciu lasera CO₂. Są one o tyle korzystniejsze, że w przebiegu tej metody nie występuje krwawienie oraz nie trzeba zakładać szwów po operacji. Należy mieć świadomość, że wyciskanie kępek żółtych jest nieskuteczne. Po leczeniu operacyjnym problem może nawracać, zwłaszcza jeżeli nie doszło do unormowania gospodarki lipidowej. Jeżeli ktoś nie chce poddawać się leczeniu zabiegowemu, to inną opcją, która zwiększa szanse na zmniejszenie się żółtaków, jest obniżenie poziomu cholesterolu we krwi, poprzez wdrożenie odpowiedniej diety, ruchu i ewentualnie zażywanie właściwych leków. Ponadto, w poszukiwaniu sposobów na usuwanie kępek żółtych forum dyskusyjne nie jest najlepszym źródłem wiedzy. Lepiej zasięgnąć profesjonalnej opinii lekarskiej. Jeżeli ktoś ma wątpliwości, czy zmiany, które obserwuje na swoich powiekach, są kępkami żółtymi, a widział np. zdjęcia żółtaków cholesterolowych i podejrzewa, że są to te zmiany, również powinien udać się do lekarza, który pomoże wdrożyć odpowiednie leczenie obniżające poziomu cholesterolu we krwi. Same żółtaki nie są groźne, to zaburzenia cholesterolowe będące ich przyczyną, mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia. Hipercholesterolemia zwiększa ryzyko wielu chorób układu krążenia, w tym zawału serca czy udaru mózgu.