pryszczyca, zoonoza
Ewelina Sochacka

Zagrożenie pryszczycą wraca. Czy jest się czego obawiać?

Pierwszy raz od 1988 roku pryszczyca znowu stała się zagrożeniem. Wykryto pierwsze przypadki tej wirusowej choroby wśród bydła w Brandenburgii w Niemczech. Czy choroba jest groźna także dla ludzi? Jakie są objawy zakażenia?

  1. Pryszczyca w Niemczech
  2. Jakie działania zostały dotychczas wprowadzone?
  3. Pryszczyca – co to za choroba?
  4. Co wywołuje zakażenie pryszczycą?
  5. Pryszczyca to choroba bydła, ale czy jest groźna dla ludzi?
  6. Objawy pryszczycy u ludzi
  7. Leczenie pryszczycy u ludzi
  8. Jak uniknąć zakażenia pryszczycą?

Pryszczyca w Niemczech

W piątek 10 stycznia na terenie Niemiec potwierdzono pierwsze od 37 lat przypadki pryszczycy, czyli choroby wirusowej bydła. Miejscowość, w której hobbystycznie hodowano zwierzęta, znajduje się około 70 km od granicy z Polską (gmina Hoppegarten, Brandenburgia). Niemcy przestały być krajem wolnym od pryszczycy, a sprawa nabrała międzynarodowego rozgłosu.

Pryszczyca jest bardzo zaraźliwa i wywołuje ogromne straty gospodarcze oraz hodowlane na całym świecie, paraliżując produkcję pochodzenia zwierzęcego. Ogniska tej choroby pojawiały się w wolnych od niej krajach, przede wszystkim na Tajwanie (1997 r.) i w Wielkiej Brytanii (2001 r.). Wybuch epidemii pryszczycy na Tajwanie, gdzie nie występowała wówczas od 68 lat, doprowadził do wybicia ponad 4 milionów świń, a straty wyniosły 6 miliardów dolarów. W wyniku pryszczycy w Wielkiej Brytanii w 2001 roku, gdzie choroba nie była notowana od 20 lat, poddano ubojowi 4 miliony zwierząt, głównie owiec, a straty gospodarcze wyniosły około 13,8 miliarda dolarów. Ostatni potwierdzony przypadek w Polsce odnotowano w 1971 roku.

Jakie działania zostały dotychczas wprowadzone?

Jak informuje Dolnośląski Urząd Wojewódzki, szczególną uwagę poświęcono polsko-niemieckim przejściom granicznym, gdzie wszelkie procedury będą weryfikowane przez specjalne grupy kontrolne, w skład których wchodzi policja, straż graniczna, Inspekcja Transportu Drogowego oraz Krajowa Administracja Sądowa. Jeśli wystąpią jakiekolwiek wątpliwości, wówczas zaangażowany w procedurę zostanie także powiatowy lekarz weterynarii. Na przejściu granicznym z Niemcami w Świecku zamontowano bramki dezynfekcyjne dla TIR-ów.

Komunikat wydał także Główny Lekarz Weterynarii:

„W związku z pojawiającymi się w przestrzeni medialnej nieprawdziwymi informacjami dotyczącymi występowania ognisk pryszczycy, Główny Lekarz Weterynarii informuje, że strona niemiecka w dniu 17.01.2025 r. zdementowała oficjalnie informację na temat drugiego ogniska w Niemczech oraz poinformowała, że na chwilę obecną nie ma nowych podejrzeń wystąpienia choroby w kolejnych gospodarstwach”.

Powiązane produkty

Pryszczyca – co to za choroba?

Pryszczyca (inaczej zaraza pyska i racic, FMD – ang. foot and mouth disease). To bardzo zakaźna choroba wirusowa występująca głównie u zwierząt parzystokopytnych, takich jak bydło, świnie, owce, kozy, dziki, renifery, wielbłądy i dzikie zwierzęta parzystokopytne.

Co wywołuje zakażenie pryszczycą?

Pryszczyca jest wywoływana przez wirus pryszczycy z rodziny Picornaviridae, który łatwo się przenosi i infekuje zwierzęta. Jest odporny na działanie wielu czynników środowiskowych (jak np. niska temperatura) i może przetrwać w skażonym materiale przez długi czas.

Przebycie choroby wywołanej jednym typem wirusa lub uodpornienie się na jeden typ wirusa nie zabezpiecza przed możliwością zakażenia się innymi serotypami, których zidentyfikowano dotychczas 60.

Drogi zakażenia wirusem pryszczycy:

  1. Kontakt bezpośredni

Bezpośredni kontakt zdrowych zwierząt z zakażonymi (kontakt ze śliną, wydzielinami z nosa, kałem, moczem, mlekiem czy nasieniem).

  1. Kontakt pośredni

Skażony sprzęt, odzież, obuwie, pojazdy transportowe, pasza czy woda.

  1. Droga powietrzna

Wirus może rozprzestrzeniać się drogą powietrzną na znaczne odległości (60 km na lądzie i nawet 300 km nad morzem).

  1. Przenoszenie przez ludzi lub inne zwierzęta

  • Ludzie, choć rzadko chorują, mogą przenosić wirusa na skórze, odzieży czy narzędziach i samochodach.

  • Zwierzęta nieparzystokopytne, np. psy czy koty, mogą pełnić rolę mechanicznych nosicieli wirusa.

Czynniki sprzyjające rozprzestrzenianiu się wirusa:

  • duża liczba zwierząt w bliskim sąsiedztwie (np. na fermach),

  • niewłaściwa higiena i brak bioasekuracji,

Pryszczyca to choroba bydła, ale czy jest groźna dla ludzi?

Pryszczyca jest pewnym zagrożeniem dla człowieka, niemniej należy podkreślić, że wśród ludzi występuje sporadycznie i przebiega wówczas łagodnie, dlatego sklasyfikowano ją jako rzadką zoonozę. Jej objawy ustępują po 7–14 dniach, ale w przypadku ich wystąpienia należy zgłosić się do lekarza. W Polsce istnieje obowiązek zgłaszania przypadków pryszczycy wśród ludzi, zgodnie z ustawą z dnia 5 grudnia 2008 roku i rozporządzeniem z dnia 10 grudnia 2019 roku.

Ludzie mogą zakazić się pryszczycą poprzez:

  1. kontakt bezpośredni z zakażonymi zwierzętami, szczególnie przez kontakt z ich śliną, mlekiem, moczem lub innymi wydzielinami;

  1. spożycie skażonego wirusem mięsa;

  1. spożycie surowego, niepasteryzowango mleka lub produktów mlecznych pochodzących od zakażonych zwierząt.

Ze względu na występujący w żołądku kwas solny i niskie pH, w którym wirus pryszczycy ulega inaktywacji, droga pokarmowa zakażenia wydaje się mało prawdopodobna.

Objawy pryszczycy u ludzi

Okres inkubacji FMD to około 3–4 dni. Jeśli dojdzie do zakażenia, objawy mogą obejmować:

  • dreszcze,

  • powstawanie pęcherzy na skórze, zwłaszcza na dłoniach, stopach (głównie między palcami) i w jamie ustnej (język i podniebienie, czego skutkiem może być intensywne ślinienie się),

  • ogólne osłabienie.

Pryszczyca u ludzi przypomina objawami tzw. bostonkę, czyli zakaźną wirusową chorobę dłoni, stóp i ust. Różnicą jest droga zakażenia – bostonką zarażamy się poprzez kontakt z innym chorym człowiekiem, co nie ma miejsca w przypadku pryszczycy.

Dowiedz się, jakie są objawy choroby bostońskiej i jak się ją leczy.

Leczenie pryszczycy u ludzi

Leczenie pryszczycy u ludzi jest zazwyczaj objawowe i polega na wspieraniu organizmu w zwalczaniu infekcji. Nie istnieje specyficzne leczenie przeciwwirusowe skierowane przeciwko wirusowi pryszczycy.

Łagodzenie bólu i objawów skórnych

  • Leczenie miejscowe pęcherzy za pomocą maści ochronnych lub środków antyseptycznych, aby zapobiec wtórnym zakażeniom bakteryjnym.

Nawodnienie i dieta

W przypadku bolesnych zmian w jamie ustnej należy zadbać o odpowiednie nawodnienie i spożywanie łagodnych, łatwostrawnych pokarmów.

Higiena i ochrona

  • Mycie rąk i unikanie dotykania pęcherzy, aby zapobiec ich zakażeniu bakteryjnemu.

  • W przypadku pracy ze zwierzętami należy czasowo ograniczyć kontakt, aby uniknąć dalszego rozprzestrzeniania wirusa.

Jak uniknąć zakażenia pryszczycą?

W celu uniknięcia zakażenia wirusem pryszczycy należy przestrzegać kilku prostych zasad ochrony, gdyż zapobieganie opiera się głównie na ograniczaniu kontaktu z wirusem. Oto jak można się chronić:

  1. Unikanie kontaktu z zakażonymi zwierzętami

  • Nie dotykaj zwierząt, które mogą być chore, szczególnie w przypadku wybuchu pryszczycy w danym regionie.

  • Zawsze stosuj rękawice ochronne, jeśli musisz mieć kontakt z bydłem, świniami, owcami lub innymi parzystokopytnymi.

Ze względów epidemiologicznych istotna jest możliwość przeniesienia w jamie nosowej człowieka wirusa pryszczycy od zakażonych świń na wrażliwe bydło. Wirus może pozostawać aktywny w śluzówce nosa przez ponad 24 godziny, lecz nie wywołuje objawów klinicznych pryszczycy ani swoistej odpowiedzi immunologicznej.
  1. Unikanie skażonych produktów

  • Spożywaj tylko pasteryzowane mleko i produkty mleczne.

  • Unikaj jedzenia mięsa pochodzącego z obszarów, gdzie występuje pryszczyca.

Ważne: Wszystkie zwierzęta, z których pozyskuje się mięso, przechodzą indywidualne badanie przed i po uboju w celu potwierdzenia bezpieczeństwa wytworzonych produktów.
  1. Higiena osobista

  • Myj ręce wodą z mydłem po kontakcie ze zwierzętami, ich wydzielinami lub produktami pochodzenia zwierzęcego.

  • Zadbaj o dezynfekcję ubrań i obuwia po pobycie w gospodarstwach rolnych.

  1. Ograniczenie wizyt w miejscach ryzyka

  • Unikaj wizyt na targach zwierząt, w gospodarstwach lub w regionach, gdzie stwierdzono przypadki pryszczycy.
  1. Środki ochrony podczas pracy ze zwierzętami

  • Jeśli pracujesz ze zwierzętami, noś odpowiednią odzież ochronną (rękawice, fartuchy, buty) i przestrzegaj zasad bioasekuracji.
  1. Edukacja i zgłaszanie ryzyka

  • Bądź świadomy ryzyka pryszczycy i zgłaszaj wszelkie podejrzenia choroby zwierząt odpowiednim służbom.
Dzięki tym środkom ryzyko zakażenia wirusem pryszczycy u ludzi jest praktycznie zerowe. Zachowanie higieny i unikanie kontaktu z potencjalnymi źródłami wirusa są kluczowe.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Tularemia – co to jest? Przyczyny, objawy, leczenie

    Termin „dżuma gryzoni” niewiele mówi przeciętnemu człowiekowi. A tularemia, bo taka jest jej medyczna nazwa, to bardzo poważna zakaźna jednostka, której objawy mogą doprowadzić nawet do zgonu człowieka. Jak można się nią zarazić? Czy da się ją wyleczyć?

  • Jak dawkować paracetamol osobom dorosłym, dzieciom i kobietom w ciąży?

    Paracetamol to jeden z popularniejszych leków sprzedawanych bez recepty (OTC). Jest stosowany między innymi w ostrych, umiarkowanych i przewlekłych bólach głowy, gardła i zębów, a także w bólach miesiączkowych i migrenach. Cechuje go względne bezpieczeństwo stosowania. W przypadku silnego bólu można go łączyć z innymi substancjami, np. z morfiną. Jak wygląda właściwy sposób dawkowania paracetamolu, jaka jest maksymalna i bezpieczna dawka dzienna oraz czy kobiety w ciąży mogą zażywać ten lek? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Co zrobić, kiedy ugryzie kleszcz?

    Choć chyba nikt ich nie lubi, to kleszcze stanowią nieodłączny element polskiego lata i ciepłych dni. Musimy zatem wiedzieć, jak z nimi postępować – tym bardziej, że konsekwencje ugryzienia przez kleszcze potrafią stanowić dla ludzi wielkie niebezpieczeństwo.

  • Czy wirus, który masowo zabija ptaki w Warszawie, jest groźny dla ludzi?

    Główny Inspektor Sanitarny i Główny Lekarz Weterynarii wydali oświadczenie, w którym poinformowali o tym, że to wirus gorączki Zachodniego Nilu jest odpowiedzialny za masowy pomór ptaków w Warszawie. Czy można się nim zarazić? Jakie są objawy?

  • Nowy, skuteczniejszy test wykrywający boreliozę

    Borelioza to choroba przenoszona przez kleszcze, której przyczyną jest bakteria – Borellia burgdorferi. Zakażenie dotyka wielu układów i jest trudne do rozpoznania. Naukowcy ze Stanów Zjednoczonych opracowali nowy, szybszy test wykrywający boreliozę. Dzięki niemu możliwe będzie zdiagnozowanie boreliozy na wcześniejszym etapie niż ma to miejsce obecnie.

  • Pierwszy przypadek nowego wariantu MPox poza Afryką

    W Szwecji wykryto bardziej zaraźliwą odmianę wirusa wywołującego MPox (tzw. małpią ospę). Jest to pierwszy przypadek zakażenia poza Afryką. Jakie są objawy infekcji? W jaki sposób można się zarazić?

  • Naukowcy ostrzegają przed chorobą X – czy czeka nas kolejna pandemia?

    Choroba X to termin wprowadzony przez Światową Organizację Zdrowia (WHO), który nie odnosi się do konkretnego schorzenia, ale jest używany w epidemiologii i medycynie do opisania potencjalnej przyszłej pandemii wywołanej przez nieznany patogen. Może ona szybko się rozprzestrzeniać i stanowić znaczne zagrożenie dla zdrowia publicznego.

  • Wirus małpiej grypy może ulegać transmisji także z człowieka na zwierzęta domowe?

    Zarażony człowiek przenosi wirusa na innych ludzi poprzez bliski kontakt osobisty, w tym pocałunki, długotrwały kontakt twarzą w twarz i kontakt seksualny. Dodatkowo dotykanie tkanin, na których spała lub które nosiła osoba z małpią ospą, może skutkować przeniesieniem patogenu na inną osobę. Czy w podobny sposób można przenieść wirusa małpiej ospy z człowieka na zwierzę domowe, np. psa? Okazuje się, że tak, co potwierdzili właśnie lekarze z paryskiego szpitala.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.