Piperyna – charakterystyka i zastosowanie. Na co pomaga? Kiedy warto przyjmować piperynę?
Joanna Orzeł

Piperyna – charakterystyka i zastosowanie. Na co pomaga? Kiedy warto przyjmować piperynę?

Pieprz (zwłaszcza pieprz czarny) to najbardziej znana i najczęściej używana przyprawa na świecie – stąd słusznie nazwano go królem przypraw. Stosowany jest od tysięcy lat, a za jego niepowtarzalne właściwości smakowe oraz działanie zdrowotne odpowiada alkaloid piperyna. Co wiemy o piperynie? Jak możemy wykorzystać ją dla zdrowia?  Na co pomoże piperyna i kiedy warto ją stosować?

  1. Piperyna – czym jest?
  2. Właściwości piperyny
  3. Piperyna – na co pomoże?
  4. Piperyna – gdzie kupić?
  5. Piperyna – przeciwwskazania

Kuchnia od tysięcy lat bazuje na przetwarzaniu żywności z dodatkiem ziół i przypraw. Bogactwo smaków, zapachów i barw to jednak nie wszystko, co mogą nam one zaoferować. Już dawne systemy medyczne przypisywały większości z nich działanie terapeutyczne, co obecna nauka raz po raz potwierdza. Magiczne moce zamieniamy więc w twarde dowody, a to pozwala mieć nadzieję na szersze wykorzystanie wielu cennych związków pochodzenia naturalnego już nie tylko w kuchni, ale również we współczesnej medycynie i farmacji.  

Piperyna – czym jest?

Piperyna (ang. piperine) to organiczny związek chemiczny, alkaloid naturalnie występujący w owocach roślin z rodziny pieprzowatych (Piperaceae). Setki gatunków w tej rodzinie należy do rodzaju pieprz (Piper), ale najpopularniejszym przedstawicielem jest oczywiście pieprz czarny (Piper nigrum) pochodzący z południowo-wschodnich Indii. W kulinariach dominują trzy typy przyprawy (pieprz czarny, zielony i biały), wszystkie pozyskiwane z tej właśnie rośliny. O wartości pieprzu stanowi jego smak, aromat i charakterystyczna ostrość, a tę przyprawa zawdzięcza rzeczonej piperynie. Alkaloid gromadzi się głównie w wierzchniej okrywie ziarna, a po raz pierwszy wyekstrahował go stamtąd w 1819 roku duński fizyk i chemik Hans Christian Ørsted. 

Zawartość piperyny jest zmienna w zależności od przedstawiciela rodziny pieprzowatych:

  • w pieprzu czarnym szacuje się ją na 2 do nawet 9% suchej masy owocu;
  • podobny do niego pieprz długi (Piper longum) zawiera jej 4%.

Również czynniki środowiskowe modyfikują zawartość alkaloidu: klimat, warunki wzrostu, miejsce pochodzenia rośliny. 

Zawartość piperyny, stanowiącej 98% sumy wszystkich alkaloidów w pieprzu, uważana jest za miarę całkowitej ostrości tej przyprawy. 

Powiązane produkty

Właściwości piperyny

Piperyna ma postać długich, lśniących, bezbarwnych lub kremowożółtych kryształów o temperaturze topnienia od 128 do 130ºC. Jest rozpuszczalna w większości rozpuszczalników organicznych (w benzynie, chloroformie, etanolu, eterze dietylowym, pirydynie); a słabo rozpuszczalna w wodzie. 

Piperyna – na co pomoże?

Czarny pieprz, dzięki zawartości piperyny, stosowany był już w starożytnej medycynie chińskiej i indyjskiej (ajurwedzie). Leczono nim bóle różnego pochodzenia (w tym reumatyczne i migrenowe), grypę, gorączkę, dreszcze, anginę. Poprawiał trawienie, usprawniał krążenie krwi. 

Współczesne badania potwierdzają działania prozdrowotne piperyny:

  • przeciwutleniające (zwalcza uszkodzenia wywołane przez wolne rodniki i utrzymuje wysokie stężenie glutationu), 
  • hepatoprotekcyjne,
  • przeciwpłytkowe (hamuje agregację płytek krwi),
  • prawdopodobnie przeciwdepresyjne,
  • przeciwnowotworowe,
  • przeciwzapalne.

Piperyna może wywołać spadek hormonów tarczycowych – porównywalnie do leków podawanych przy nadczynności tarczycy. Co ważne dla osób zmagających się z cukrzycą, piperyna w wyższej dawce może zmniejszać stężenie glukozy we krwi

Istotnym działaniem piperyny jest wzmacnianie biodostępności innych leków, np. propranololu, teofiliny, fenytoiny, jednak mechanizm tego procesu nie został jeszcze poznany. Umożliwiałoby to być może zmniejszanie dawek podawanych leków i skracałoby czas leczenia, a tym samym zmniejszyłyby się ewentualne skutki uboczne terapii. 

Piperyna zwiększa również wchłanianie różnych składników odżywczych z jelit:

  • selenu,
  • witaminy B6,
  • witaminy C,
  • witaminy A,
  • beta-karotenu,
  • koenzymu Q10, co może być istotne w leczeniu osób z niedożywieniem. 
Piperyna urasta do rangi ważnego środka do walki z epidemią otyłości oraz stanów chorobowych z otyłością związanych. Badania wykazują, że alkaloid redukuje masę ciała, zmniejsza masę tłuszczową, a dodatkowo poprawia profil lipidowy: spada ilość trójglicerydów, cholesterolu całkowitego, frakcji LDL i VLDL; wzrasta natomiast poziom frakcji HDL (tzw. „dobrego” cholesterolu). Co ciekawe, wszystko to dzieje się bez wpływu na apetyt! 

Piperyna jest też rozważana jako lek na bielactwo nabyte – przewlekłą chorobę skóry, polegającą na stopniowej depigmentacji jej płatów. Piperyna, zastosowana łącznie z naświetlaniem promieniowaniem UVB, stymuluje proliferację melanocytów, wykazując przy tym znacznie mniej skutków ubocznych od tradycyjnie podawanych w tym schorzeniu kortykosteroidów.

NATURALNE SUPLEMENTY

PREPARATY NA ODCHUDZANIE

PREPARATY NA OCZYSZCZANIE ORGANIZMU

Piperyna – gdzie kupić?

W aptekach dostępne są suplementy diety (w kapsułkach i tabletkach) z naturalnymi ekstraktami z owoców pieprzu czarnego, standaryzowane nawet na 95% zawartości piperyny. Dostępne są produkty jedno- i wieloskładnikowe (np. z kurkumą, z imbirem, a w preparatach na odchudzanie z chromem, z pieprzem cayenne, zielonym jęczmieniem).

Przed stosowaniem suplementów diety, zawsze należy zapoznać się z ich ulotką, a ewentualne wątpliwości skonsultować z lekarzem lub farmaceutą. 

Piperyna – przeciwwskazania

Piperyna uważana jest za ogólnie bezpieczną i pozbawioną efektów ubocznych. Potencjalne niebezpieczeństwo stwarzają jej właściwości wzmacniające biodostępność niektórych leków, co może prowadzić do ich zbyt wysokich stężeń we krwi – zwłaszcza w przypadków częstej w tych czasach polipragmazji, czyli stosowania wielu leków równocześnie. 

Ze względu na brak odpowiednich badań piperyna nie powinna być stosowana przez kobiety w ciąży oraz dzieci.

  1. L. Gorgani, M. Mohammadi, G. D. Najafpour, M. Nikzad, Piperine - the bioactive compound of black pepper: from isolation to medicinal formulations, "Comprehensive reviews in food science and food safety", nr 16 (1) 2017. 
  2. S. Kumar, J. Kamboj, Suman, S. Sharma, Overview for various aspects of the health benefits of Piper Longum Linn. Fruit, "Journal of acupuncture and meridian studies", nr 4 (2) 2011. 
  3. A. Shafiee, M. Hoormand, M. Shahidi‐Dadras, A. Abadi, The effect of topical piperine combined with narrowband UVB on vitiligo treatment: A clinical trial study, "Phytotherapy Research", 32 (9) 2018. 
  4. J. Newerli-Guz, M. Śmiechowska, Ocena zawartości piperyny w czarnym pieprzu ziarnistym Piper nigrum L., "Bromatologia i chemia toksykologiczna", nr 42 (3) 2009. 
  5. S. S. Shah, G. B. Shah, S. D. Singh, P. V. Gohil, K. Chauhan, K. A. Shah, M. Chorawala, Effect of piperine in the regulation of obesity-induced dyslipidemia in high-fat diet rats, "Indian Journal of Pharmacology", nr 43 (3) 2011. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Kurkuma (ostryż długi) – właściwości i działanie. Jak ją stosować? Przeciwwskazania do spożywania kurkumy

    Kurkuma (ostryż długi, szafran indyjski), nazywana złotem Indii, to znana od przynajmniej 2500 lat przyprawa, powszechnie występująca, używana i szanowana w krajach dalekowschodnich. Obecnie szturmem zdobywa resztę świata nie tylko jako składnik kulinariów czy jako surowiec stosowany w kosmetyce naturalnej, ale przede wszystkim ze względu na swoje właściwości zdrowotne. Jak stosować kurkumę? Czy są jakieś przeciwskazania, by korzystać z jej bogactw? Kiedy warto sięgnąć po suplementy z kurkumą?

  • Polifenole i ich wpływ na zdrowie

    Cennymi składnikami, które możemy odnaleźć w roślinach są polifenole. Substancje te są naturalnymi przeciwutleniaczami. Choć można je uzyskać w sposób syntetyczny, to związki polifenolowe pozyskiwane z roślin mają większą biodostępność i lepsze działanie. Najlepiej poznana i przez to najliczniejsza grupa polifenoli to flawonoidy. Spełniają one kluczową rolę dla roślin, pełniąc szereg ważnych funkcji i będąc metabolitami wtórnymi. Do tej pory naukowcy odkryli, poznali i opisali około 8000 flawonoidów. W jaki sposób można wykorzystać polifenole i gdzie ich szukać? 

  • Suplementacja dla osób z zaburzeniami lękowymi – L-teanina, kwasy omega, kurkumina (część 2.)

    To, w jaki sposób suplementy mogą wpłynąć na kondycję psychiczną i zaburzenia lękowe, jest przedmiotem wielu badań naukowych na całym świecie. W tym artykule przyjrzymy się L-teaninie, kwasom omega i kurkuminie. Czy warto je zażywać podczas terapii behawioralnej lub farmakologicznej? Na jakie rezultaty można liczyć?

  • Czym zastąpić cukier? Zdrowe zamienniki cukru – który wybrać?

    Smak słodki to pierwszy ze znanych nam pięciu smaków, który poznajemy wraz z mlekiem matki. Nic więc dziwnego, że cukier jest jednym z najczęściej stosowanych dodatków w diecie. Nadaje potrawom słodycz, poprawia smak i przedłuża trwałość wielu produktów. Niestety nadmiar cukru nie pozostaje obojętny dla zdrowia – prowadzi do nadwagi, insulinooporności, próchnicy i zwiększonego ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Z tego względu coraz więcej osób poszukuje zdrowszych alternatyw dla cukru. Na rynku dostępnych jest wiele naturalnych i syntetycznych zamienników cukru, które różnią się kalorycznością, wpływem na gospodarkę węglowodanową i bezpieczeństwem stosowania. Czy warto z nich korzystać? Które sprawdzą się najlepiej na co dzień?

  • Otyłość brzuszna – przyczyny i skutki. Jak się jej pozbyć?

    Ze względu na umiejscowienie tkanki tłuszczowej otyłość dzieli się na postać uogólnioną, brzuszną oraz pośladkowo-udową.  Z punktu widzenia zdrowotnego najgroźniejszą wydaje się być otyłość brzuszna. Jakie są jej przyczyny? Jak ją rozpoznać i leczyć?  Podpowiadamy. 

  • Otyłość u dzieci – przyczyny i leczenie. Jak zapobiegać otyłości u dziecka?

    Otyłość u dziecka niesie ze sobą poważne konsekwencje zdrowotne. Otyłe dzieci są narażone w przyszłości na liczne choroby, m.in. bezdechy senne, niealkoholowe stłuszczenie wątroby czy PCOS. Dlatego tak ważne jest, aby zapobiegać nadmiarowym kilogramom u najmłodszych. W jaki sposób? Dowiedz się, jakie są przyczyny otyłości u dzieci i w jaki sposób się ją leczy, a także jakie działania profilaktyczne warto podjąć, by do niej nie dopuścić. 

  • BMI – czym jest i jak obliczyć Body Mass Index? Dlaczego obecnie uważa się, że BMI to wskaźnik daleki od doskonałości?

    Dzięki wskaźnikowi BMI w prosty sposób można oszacować, czy nasza masa ciała jest prawidłowa. To doskonałe narzędzie do badań przesiewowych, jednak ma swoje ograniczenia na poziomie indywidualnym, dlatego rozważnie trzeba podejść do interpretacji wyniku. O czym trzeba pamiętać, wykorzystując wskaźnik do oceny stan zdrowia? Jakie są alternatywy dla BMI?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl