Polipragmazja – czym jest i jakie są jej przyczyny oraz skutki?
Joanna Naczyńska

Polipragmazja – czym jest i jakie są jej przyczyny oraz skutki?

Pacjenci cierpiący na kilka chorób przyjmują wiele leków jednocześnie. Składniki poszczególnych medykamentów mogą wchodzić pomiędzy sobą w interakcje. Kiedy można mówić o nadmiernym stosowaniu leków? Jakie są skutki polipragmazji i jak się przed nią uchronić? Które połączenia leków są niebezpieczne? 

Polipragmazja – co oznacza?

Terminem polipragmazji określa się niewłaściwą terapię wielolekową. Co dokładnie oznacza? Jeżeli pacjent jest leczony przez kilku specjalistów z różnych dziedzin medycyny, każdy z nich przepisuje określone leki, nie zawsze wiedząc o lekach zleconych dla tego samego pacjenta przez innego lekarza. Dochodzi wówczas do sytuacji, w której pacjent zażywa wiele leków jednocześnie. Pomiędzy nimi mogą zachodzić interakcje powodujące niekorzystne efekty i zagrażające zdrowiu pacjenta. To właśnie wtedy można mówić o polipragmazji. 

Problem polipragmazji dotyczy najczęściej starszych osób po 65. roku życia oraz osób w podeszłym wieku. 

Jakie inne czynniki sprzyjają polipragmazji? 

Czynnikiem sprzyjającym polipragmazji jest również stosowanie bez wyraźnej konieczności leków dostępnych bez recepty. Zażywanie ich, z polecenia sąsiada lub rodziny, może bardzo niekorzystnie wpłynąć na terapię rozpoczętą przez lekarza. Pacjenci w obawie przed możliwą dezaprobatą, często zatajają fakt zażywania innych specyfików przed lekarzem prowadzącym, co dodatkowo utrudnia proces leczenia. Aby zminimalizować ryzyko wystąpienia polipragmazji, warto poinformować farmaceutę w aptece o tym, jakie leki wydawane na podstawie recepty lekarskiej stosujemy, zanim zdecydujemy się zakupić kolejny preparat polecony przez znajomych.

Kolejną przyczyną polipragmazji jest nieprawidłowe zażywanie leków np. w połączeniu z konkretnym pokarmem. Aby tego uniknąć, należy zapoznać się z informacją zamieszczoną w ulotce lub poprosić o poradę farmaceutę, w jaki sposób prawidłowo zażywać lek (przed, w trakcie czy po posiłku). W wielu przypadkach nieprzestrzeganie tych zaleceń prowadzi do osłabienia lub wystąpienia działań niepożądanych, a w ostateczności do wdrożenia kolejnego leku w terapii pacjenta.

Powiązane produkty

Polipragmazja a polifarmakoterapia 

Stosowanie wielu leków, czyli tzw. polifarmakoterapia (wielolekowość, politerapia) jest częstą praktyką stosowaną przez lekarzy i ma na celu uzyskanie określonego efektu leczniczego. Niektóre medykamenty podawane łącznie wykazują tzw. synergizm hiperaddycyjny, czyli wzmocnienie działania wykazywanego oddzielnie przez każdy z tych leków. 

Politerapię stosuje się również z powodu występowania u pacjenta kilku chorób jednocześnie (np. nadciśnienia tętniczego, cukrzycy, choroby zwyrodnieniowej, choroby neurologicznej). Takie sytuacje są częste i wymagają leczenia u kilku lekarzy specjalistów. Podsumowując, polifarmakoterapia to bezpieczna, efektywna i przede wszystkim dostosowana do zdrowia oraz potrzeb pacjenta praktyka.   

Jakie są skutki polipragmazji lekowej?

W polipragmazji lekowej może dojść do wzmocnionego działania leczniczego, lecz w sposób niekontrolowany. Zwykle jednak nasilają się działania niepożądane, które mogą zagrażać zdrowiu pacjenta. Niektóre połączenia leków mogą znosić wzajemnie swoje działanie lub osłabiać je i przyczyniać się do braku efektu leczniczego. 

Polipragmazja – przykłady 

Przykładów polipragmazji jest wiele. W tym miejscu można przywołać chociażby stosowanie łącznie dwóch doustnych medykamentów z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych np. ibuprofenu i ketoprofenu. Łączenie tych dwóch leków nie wzmacnia ich działania przeciwbólowego i przeciwzapalnego, zwiększa natomiast ryzyko wystąpienia działań niepożądanych ze strony górnego odcinka przewodu pokarmowego, a także wątroby i nerek. 

Innym przykładem jest leczenie opioidowymi lekami przeciwbólowymi takimi jak tramadol. Pacjenci, którzy go przyjmują nie powinni stosować leków dostępnych bez recepty lub suplementów diety zawierających ostropest plamisty

Czy można ograniczyć polipragmazję? Jak jej zapobiec?

Z pewnością warto zacząć od edukacji poprzez rozmowę lekarza z pacjentem o jego chorobie, leczeniu i znaczeniu przestrzegania zaleceń lekarskich. Komunikat powinien być dla pacjenta zrozumiały, a rozmowa przeprowadzona w komfortowych warunkach, umożliwiających swobodne pytania i udzielenie odpowiedzi na wszelkie wątpliwości pacjenta. 

Aby proces leczenia był koordynowany i aby można było uniknąć zjawiska polipragmazji, dobrze jest dokonywać przeglądu stosowanych leków i poinformować lekarza, który rozpoczyna leczenie o wszystkich innych lekach, jakie stosujemy stale lub od czasu do czasu „na własna rękę”.

Pacjent, który jest świadomy konieczności stosowania zleconych leków i celu terapii, przestrzega zaleceń lekarskich i ostrożnie podchodzi do prób modyfikacji zleconego leczenia, co ogranicza ryzyko wystąpienia zjawiska polipragmazji.

  1. J. Woroń, Polipragmazja – czy zwiększa się świadomość zagrożeń?, „Medycyna po dyplomie”, nr  12 2018.
  2. Farmakodynamika. Podręcznik dla studentów farmacji, pod red. W. Jańca, J. Krupińskiej, Warszawa 1999, str. 60-61.

 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Lukrecja – co to za roślina? Właściwości, działanie, przeciwwskazania

    Któż z nas chociaż jeden raz w życiu nie zetknął się z niezwykłymi, czarnymi cukierkami o ślimakowatym kształcie? Ponoć albo się je kocha, albo nienawidzi. Charakterystyczny kolor i smak słodycze te zawdzięczają zawartości ekstraktu z lukrecji – rośliny, nad której bogactwem zastosowań warto się pochylić. Czym zatem jest lukrecja, jakie ma właściwości i jaki może mieć wpływ na nasze zdrowie?

  • Co to jest colostrum bovinum (siara bydlęca)? Colostrum na odporność – dla dzieci i dorosłych

    Colostrum, inaczej siara, to naturalne bogactwo związków wspomagających nie tylko odporność, ale również wpływających pozytywnie na poziom żelaza. Ostatnio zyskuje na popularności względem tradycyjnych środków na odporność, mogą ją przyjmować także niemowlęta i dzieci. Rodzaje siary są różne – od bydlęcej, przez owczą, po kozią. Kiedy warto zastosować colostrum? Jakie preparaty znajdziemy na aptecznej półce?

  • Tran – właściwości. Czy tran wpływa na odporność?

    Tran to olej otrzymywany z dorsza atlantyckiego lub innych ryb dorszowatych (olej z wątroby rekina nie jest tranem, ma bowiem inny skład i inne właściwości). Tran zawiera witaminę D i A, a także kwasy omega-3 (DHA i EPA), które mają korzystny wpływ na układ odpornościowy, nerwowy oraz krwionośny. Kiedy stosować olej z wątroby dorsza? Jak wybrać najlepszy tran dla dziecka i dla osoby dorosłej?

  • Domowe sposoby na wzmocnienie odporności – jak w prosty sposób wzmocnić organizm?

    Stosowanie domowych sposobów na odporność może okazać się bardzo dobrym rozwiązaniem, które z jednej strony pomoże w uniknięciu rozwoju infekcji, a z drugiej wspomoże terapię lekami, poprzez pobudzenie układu immunologicznego. W poprawie kondycji układu odporności istotne jest przestrzeganie kilku zasad, zaczynając od codziennego obowiązku zjedzenia pożywnego śniadania, kończąc na suplementacji żelaza i kwasów omega-3, których być może w pełni nie dostarczamy wraz z posiłkami. Dbając o naszą odporność niezmiernie istotne jest dbanie o nasz układ pokarmowy. Jakie suplementy przyjmować, czego unikać, a nad czym popracować w trosce o odporności? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Kreatyna – właściwości, działanie, efekty. Jak ją dawkować?

    Kreatyna – jakie pełni funkcje? Czy ma potencjał, aby stać się suplementem kojarzonym nie tylko z odżywkami dla sportowców? Czym różnią się jej formy? Odpowiedzi na te i wiele innych pytań znajdziecie w poniższym artykule.

  • Suplementy i witaminy na odporność – jak uniknąć infekcji?

    Suplementy na odporność stały się bardzo popularne szczególnie w okresie pandemii COVID-19. Sięgamy po nie równie często w okresie zmieniających się pór roku, licząc, że pomogą nam uniknąć infekcji bakteryjnych, wirusowych i grzybiczych. Preparaty na odporność mają przede wszystkim stymulować układ immunologiczny tak, aby ten szybciej i mocniej odpowiadał na atakujące go patogeny chorobotwórcze. Jak wybrać najlepsze suplementy zwiększające odporność, jak je dawkować i czy można je zażywać będąc w ciąży?

  • Dlaczego profilaktyczne picie płynu Lugola jest niebezpieczne dla zdrowia?

    W ostatnich dniach bardzo wzrosło zainteresowanie płynem Lugola. Niektórzy próbują stosować go profilaktycznie, a nie z powodu wyraźnych wskazań zdrowotnych. Wprawdzie płyn Lugola wykazuje działanie antyseptyczne, a znajdujący się w nim jod wpływa korzystnie na pracę tarczycy, ale zażywanie go na „własną rękę” może mieć bardzo negatywne, a wręcz tragiczne w skutkach konsekwencje. Dlaczego nie powinniśmy stosować płynu Lugola bez wyraźnych wskazań lekarskich i czym jest trądzik jodowy? 

  • Szczepionka na grypę 2023/2024 – kto i kiedy powinien się zaszczepić? Którą szczepionkę wybrać?

    W zależności od sezonu epidemicznego w Polsce liczba zachorowań i podejrzeń zachorowań na grypę osiąga od kilkuset tysięcy do nawet kilku milionów. Zazwyczaj największą liczbę zachorowań odnotowuje się pomiędzy styczniem a marcem. W zależności od grupy osób szczepionych i sezonu grypowego szczepionki na grypę chronią przed infekcją grypową ok. 40–70% zaszczepionych osób oraz zabezpieczają w znacznym stopniu przed powikłaniami pogrypowymi.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij