Kurzajki (brodawki) – przyczyny i leczenie kurzajek na stopie

Kurzajki, potocznie zwane brodawkami, są powszechnie występującym problemem skórnym, za który odpowiedzialny jest wirus brodawczaka ludzkiego. HPV, namnażając się powoduje powstanie bolesnych, swędzących oraz mało estetycznych zmian skórnych, dość często mylonych z odciskami. Ryzyko zakażenia brodawkami jest bardzo duże, zwłaszcza jeśli nasz układ odpornościowy jest osłabiony, zaś pozbycie się ich jest trudne i długotrwałe. Jak zatem radzić sobie z kurzajkami? Które sposoby walki z nimi są najskuteczniejsze? 

Kurzajki – czym są? Jak wygląda kurzajka?

Kurzajki są zmianami skórnymi powstałymi na skutek zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego HPV (ang. Human Papilloma Virus). Miejscem ich występowania są najczęściej grzbietowe części dłoni, okolice paznokci, szyja oraz stopy. Początkowo są niemal niezauważalnym pęcherzykiem, nie odróżniającym się od reszty skóry. Z czasem zmiana staję się coraz bardziej widoczna, przybiera postać nadmiernie zrogowaciałej, szorstkiej grudki o nieregularnej, „kalafiorowatej” powierzchni, wielkości nawet kilku centymetrów. 

Kurzajka a odcisk

Bardzo często kurzajki mylone są z odciskami, ze względu na ich dość duże – na pierwszy rzut oka – podobieństwo w wyglądzie, zwłaszcza na wczesnym etapie rozwoju. Są to jednak tak naprawdę całkowicie różne schorzenia. Przede wszystkim odciski powstają na skutek długotrwałego pocierania lub uciskania skóry. Mają postać bolesnego zgrubienia, przybierającego różne kształty o bladożółtym kolorze i obecnym w środku korzeniu, wrastającym w głębsze warstwy skóry. Inaczej jest w przypadku kurzajki, będącej efektem zakażenia wirusowego. Na powierzchni brodawki widoczne są czarne lub brązowe kropki, będące naczyniami krwionośnymi ze skrzepłą krwią, co odróżnia ją od odcisku.

Kurzajki – przyczyny. Czy kurzajkami można się zarazić? 

Kurzajki powstają na skutek zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego – HPV, z którym według statystyk aż 85% populacji będzie miało styczność chociaż raz życiu. Do zarażenia dochodzi poprzez bezpośredni kontakt z osobą zakażoną lub przedmiotami, z których korzystała. Wirusem najłatwiej jest się zarazić w miejscach publicznych, takich jak: basen, sauna, solarium czy salon kosmetyczny, czyli wszędzie tam, gdzie skóra może mieć kontakt ze skażoną powierzchnią. Co istotne, wirus może być również przenoszony drogą płciową, a jeśli będzie to typ wirusa wysokoonkogeny, to ryzyko rozwoju zmian przedrakowych i złośliwych jest bardzo wysokie. 

Skuteczną obroną organizmu przez wnikaniem wirusa HPV jest nieuszkodzona, zdrowa skóra oraz prawidłowo funkcjonujący układ odpornościowy, dlatego też sam kontakt z wirusem nie powoduje od razu zarażenia. Aby do tego doszło, wystarczy jednak drobne zranienie lub otarcie skóry. Na ryzyko zarażenia się wirusem HPV są również narażone osoby z obniżoną odpornością, zwłaszcza dzieci oraz osoby w podeszłym wieku.  

Kurzajki – rodzaje brodawek

Dotychczas rozpoznano ponad 150 typów wirusa brodawczaka ludzkiego. W zależności od tego, którym z nich dojdzie do kontaktu, może on dać o sobie znać w postaci brodawki o charakterystycznych cechach klinicznych. Wyróżnia się:

• brodawki zwykłe – występują pojedynczo lub w grupach i najczęściej pojawiają się na grzbiecie dłoni, palcach – zwłaszcza w okolicy płytki paznokciowej oraz na kolanach,
• brodawki stóp – występują na podeszwie, zazwyczaj pod kośćmi śródstopia lub na pięcie. Swoim wyglądem przypominają zwykłe brodawki, jednak pod wpływem ucisku podczas chodzenia ulegają one spłaszczeniu,
• brodawki narządów płciowych (kłykciny kończyste) – przenoszone są drogą płciową i obejmują okolice genitaliów, przypominając swym kształtem kalafiorowate grudki.

Kurzajki – leczenie 

Pojawienie się kurzajki na skórze świadczy o infekcji wirusowej i z racji wysokiej zaraźliwości wymaga natychmiastowego podjęcia leczenia. Co prawda, u części osób, dzięki skutecznej interwencji komórek układu odpornościowego, brodawka może zniknąć samoistnie, jednak u niektórych może dojść do samozarażania, czego efektem będzie rozsianie zmian skórnych po całym ciele. 

Niestety z racji braku istnienia leku działającego na wirusa HPV, leczenie nie obejmuje przyczyny powstawania brodawki, tylko skupia się na jej miejscowym usuwaniu. Do dyspozycji są miejscowe terapie farmakologiczne lub leczenie inwazyjne. W zależności od rodzaju brodawki, stanu zdrowia czy też wieku, metodę leczenia kurzajki powinno dobierać się indywidualnie. O ile zarażenie się kurzajką jest bardzo łatwe i szybkie, tak już jej wyleczenie jest długotrwałe i stanowi wyzwanie terapeutyczne wymagające regularności oraz cierpliwości. 

Preparaty na kurzajki dostępne w aptekach

Kurzajki zazwyczaj ulegają samowyleczeniu, jednak zanim do tego dojdzie, może upłynąć sporo czasu, a to oznacza, że zmiana skórna będzie ciągle widoczna i co najważniejsze przez cały ten czas można zarażać kolejne osoby. Jeśli nie mamy pewności, co do rodzaju zmiany skórnej lub jeśli brodawki wystąpiły na błonach śluzowych, narządach płciowych, należy udać się do lekarza. 

Najczęściej wybierana jest terapia kwasowa, polegająca na miejscowym stosowaniu preparatów zawierających w swoim składzie kwas salicylowy, bardzo często połączony z kwasem mlekowym. Mają one działanie keratolityczne, co oznacza, że zmiękczają i rozpulchniają naskórek, aby ułatwić jego złuszczanie. Preparaty powinny być stosowane tylko na brodawki, z ominięciem zdrowej skóry. 

Równie popularna i skuteczna jest krioterapia, czyli wymrażanie brodawek. Od krioterapii przeprowadzanej w gabinecie dermatologicznym odróżnia ją skład, bowiem do uzyskania niskiej temperatury, zamiast ciekłego azotu używa się etery, skutecznie niszczące strukturę kurzajki. Po przeprowadzonym zabiegu należy zakleić brodawkę plaster i zostawić ją do czasu, aż sama odpadnie.

Wśród pozostałych produktów na kurzajki dostępne są preparaty na bazie kwasu monochlorooctowego o silnych właściwościach żrących. Występuję w postaci płynu, nanoszonego wyłącznie na samą brodawkę za pomocą szpatułki, przy czym jego stosowanie ogranicza się do jednej aplikacji tygodniowo. Znacznie wygodniejszą formę stosowania ma preparat w sztyfcie, bazujący na azotanie srebra i azotanie potasu. Naniesiony bezpośrednio na kurzajkę przyspiesza jej wysuszanie złuszczanie oraz wspomaga proces gojenia skóry po jej usunięciu.

Niezależnie od wybranego preparatu, należy pamiętać, aby przed nałożeniem któregokolwiek z nich, dokładnie oczyścić i osuszyć skórę z brodawką oraz ściśle stosować się do zaleceń z ulotki. 

Niefarmakologiczne metody usuwania kurzajek 

Brak efektywności farmakologicznego leczenia, sprawia, że część osób szuka pomocy w gabinetach dermatologicznych lub podologicznych, gdzie dostępna jest szeroka oferta zabiegów pozwalających skutecznie usunąć brodawkę. Wśród dostępnych metod wyróżnia się:

• krioterapię, inaczej zamrażanie, polegającą na traktowaniu kurzajki bardzo niską temperaturą z użyciem ciekłego azotu,
• elektrokoagulację, czyli wypalenie kurzajki przy użyciu łuku elektrycznego (prąd zmienny o wysokiej częstotliwości), co powoduje denaturację białkowych struktur brodawki,  
• laseroterapię, gdzie za pomocą wiązki lasera niszczy się strukturę kurzajki, 
• metody keratolityczne polegające na zeskrobywaniu brodawek z wykorzystaniem preparatów na bazie kwasu retinolowego, zalecane są zwłaszcza przy zmianach zlokalizowanych na twarzy, 
• zabieg chirurgiczny, podczas którego wycina się kurzajkę za pomocą skalpela. 

Powyższe metody wykonywane przy znieczuleniu miejscowym w warunkach sterylnych, rzadko kiedy dają powikłania, dzięki czemu w miejscu występowania kurzajki nie zostanie po niej ślad (wyjątkiem jest zabieg chirurgiczny, po którym pozostaje niewielka blizna). 

Domowe sposoby na kurzajki 

Wiele osób zanim uda się do apteki lub lekarza, poszukuje domowych, tradycyjnych sposobów na pozbycie się kurzajki. U niektórych faktycznie metody te, przy regularnym stosowaniu mogą przynieść pozytywne efekty, natomiast należy mieć świadomość, że ich skuteczność jest wątpliwa, co może spowodować wydłużenie procesu leczenia. 

Do najczęściej wymienianych naturalnych metod na kurzajki zaliczają się: 

1. Sok mleczny z glistnika jaskółcze ziele – jest to powszechnie dostępna w naszym kraju roślina, którą bez problemu można znaleźć w zaroślach czy lasach, a rozpoznać ją można po żółtozielonych kwiatkach. Po zerwaniu wystarczy przełamać łodygę jaskółczego ziela i wypływający z niej sok mleczny (pomarańczowy, silnie brudzący) nanieść bezpośrednio na kurzajkę, uważając, aby nie doszło do kontaktu ze zdrową skórą. Sok, dzięki zawartości alkaloidów wykazuje działanie przeciwwirusowe, należy jednak być ostrożnym, bowiem w dużych stężeniach jest on trujący. 
2. Sok mleczny z mniszka pospolitego – to również występująca w naszym kraju roślina, której stosowanie również sprowadza się do przełamania łodygi i nasmarowania kurzajki sokiem mlecznym wypływającym z rośliny. 
3. Olejek z drzewa herbacianego – znany ze swoich antyseptycznych i przeciwdrobnoustrojowych właściwości, stosowany jest w domowym leczeniu wielu schorzeń skóry. Kurzajkę należy smarować nierozcieńczonym olejkiem kilka razy dziennie. 
4. Okłady z czosnku – dostępny od ręki w domowej spiżarni, wystarczy tylko go rozgnieść, nałożyć na kurzajkę i zakleić czystym plastrem lub opatrunkiem. Taki czosnkowy okład można robić kilka razy dziennie, jednak należy być ostrożnym, bowiem czosnek może podrażniać skórę, a nawet powodować poparzenia.