Co nam w brzuchu burczy?
Można sobie poradzić z nimi prostymi sposobami, ale czasem konieczna staje się konsultacja u lekarza i dokładniejsze badania przewodu pokarmowego. Typowe dolegliwości brzuszne to zgaga, dyskomfort i ból brzucha, wzdęcia oraz wiatry.
Zgaga – skąd i dlaczego?
Jest to uczucie palenia lub pieczenia w przełyku. W ostatnich latach coraz częściej jej przyczyną jest choroba refluksowa przełyku. Refluks żołądkowo-przełykowy, czyli zarzucanie zawartości żołądka do przełyku, sporadycznie występuje u każdego człowieka. O chorobie refluksowej przełyku mówimy wtedy, gdy daje dolegliwości lub powikłania na skutek zapalenia błony śluzowej przełyku wywołanego przez kwaśną treść żołądkową. Inną przyczyną zgagi jest choroba wrzodowa żołądka lub dyspepsja.
Co robić, kiedy dokucza nam zgaga?
Uczucie zgagi szybko, ale na krótko, likwidują dostępne bez recepty w aptekach środki alkalizujące kwaśny sok żołądkowy, które zawierają związki magnezu, glinu lub wapnia. Dlatego środki te trzeba zażywać wielokrotnie w ciągu dnia. Jednocześnie przyjmowanie dużych dawek preparatów zobojętniających zawierających magnez prowadzi do biegunki, zawierających glin – do zaparć, a nadmiar wapnia może wywołać zaburzenia gospodarki wapniowej, co jest efektem ubocznym tych preparatów.
Jeśli zgaga się powtarza i zaczynamy coraz częściej kupować środki alkalizujące, pomyślmy o wizycie u lekarza i diagnostyce przewodu pokarmowego oraz bardziej intensywnym leczeniu niwelującym zgagę na stałe.
Odbijania
Jest to wyrzucanie z żołądka gazu, któremu towarzyszą tzw. domieszki smakowe (np. kwaśne, gorzkie, pokarmowe) i zapachowe. Gazem tym najczęściej jest powietrze, które nieświadomie połykamy wraz z jedzeniem i piciem, szczególnie napojów gazowanych. Gdy dochodzi do nadmiernego nagromadzenia powietrza w żołądku, rozciąga ono żołądek. Organizm chcąc się pozbyć gazu rozluźnia połączenie żołądka z przełykiem i nagromadzone powietrze zostaje gwałtownie usunięte na zewnątrz przez przełyk, co słyszmy jako odbijanie. Po odbiciu się powietrza pojawia się uczucie ulgi, bo żołądek staje się rozluźniony.
Często jedyną przyczyną odbijań jest nadmierne połykanie powietrza i uświadomienie sobie tego zjawiska może pomóc opanować połykanie powietrza. Powtarzające się odbijania mogą towarzyszyć różnym chorobom przewodu pokarmowego zwłaszcza, gdy współistnieją z innymi dolegliwościami przewodu pokarmowego. Wskazana jest wówczas wizyta u lekarza celem dokładniejszej diagnostyki i leczenia.
Uwaga czkawka!
Czkawka polega na rytmicznych powtarzających się skurczach przepony niezależnych od naszej woli wynikających z podrażnienia układu nerwowego. Czkawka może pojawić się po przejedzeniu, nadużyciu alkoholu lub wypiciu napojów gazowanych. Czasem występuje przy przemęczeniu lub po długotrwałym śmiechu, ale w tych przypadkach najczęściej szybko przemija.
Dość często czkawka ustępuje samoistnie. Jeśli tak się nie dzieje, skuteczne może być zatrzymanie powietrza w płucach lub żucie suchej kromki chleba. Jednak najskuteczniejsze jest szybkie wypicie na głębokim wdechu zimnej wody lub przestraszenie.
Niestrawność, czyli chory układ trawienny
Ból i dyskomfort w nadbrzuszu są częstymi objawami niestrawności, która pojawia się przy zbyt wolnym opróżnianiu rozciągniętego żołądka. To właśnie zalegające w żołądku jedzenie wywołuje uczucie pełności lub bólu w nadbrzuszu. Czasem towarzyszy im zgaga i odbijania. Pacjent z niestrawnością ogólnie czuje się dobrze i nie ma żadnych innych niepokojących symptomów, jak: chudnięcie, osłabienie, wymioty, trudności w przełykaniu, niedokrwistość, zaburzenia w rytmie oddawania stolca lub obecność krwi na stolcu.
Sposób na niestrawność
Niestrawność po przejedzeniu mija zazwyczaj samoistnie po kilku-kilkunastu godzinach przerwy w jedzeniu. Jeśli dokucza nam wzdęcie brzucha, można zażyć dostępne bez recepty w aptece -preparaty, które poleci nam farmaceuta. Zgagę złagodzi mleczko lub tabletki do ssania alkalizujące sok żołądkowy. Pomocne są też leki ziołowe dostępne w aptece bez recepty - dziurawiec lub mięta połączone z łagodnie uspokajającą melisą.
Unikanie niestrawności z przejedzenia w przyszłości jest proste. Należy ograniczy ilość spożywanego jedzenia w czasie posiłku - szczególnie potraw tłustych, smażonych oraz wzdymających (np. fasoli, grochu, kapusty) i słodyczy, bo one najdłużej zalegają w żołądku. Jeśli jednak ból w nadbrzuszu się powtarza, wymaga to oczywiście dokładnej diagnostyki – przede wszystkim gastrofiberoskopowej i leczenia zależnego od wyników badania.
Kolka żółciowa
Jedną z częstszych chorób przewodu pokarmowego jest kamica pęcherzyka żółciowego, którą cechuje tworzenie się w pęcherzyku kamieni żółciowych. Po błędach dietetycznych, jakimi jest spożywanie tłustych potraw, często smażonych i ostro przyprawianych, dochodzi do ataku kolki żółciowej. Kolka występuje nagle, zwykle w kilka godzin po jedzeniu, czyli w nocy lub nad ranem i cechuje się bardzo silnym bólem w okolicy prawego łuku żebrowego lub powyżej pępka z promieniowaniem do tyłu lub pod prawą łopatkę. Przyczyną bólu jest rozciąganie ściany pęcherzyka żółciowego przez zastój żółci spowodowany zatkaniem przez kamień ujścia pęcherzyka. Towarzyszą mu nudności i wymioty oraz wzdęcia brzucha. Chora, bo częściej na kamicę żółciową zapadają kobiety, jest cierpiąca, niespokojna i żadna pozycja ciała nie łagodzi bólu.
Sposób na kolkę żółciową
Pomocy w tym stanie zazwyczaj udziela pogotowie ratunkowe podając silne leki rozkurczowe i przeciwbólowe.
Na złagodzenie bólu kolki żółciowej korzystnie czasem działa ciepło termofora lub poduszki elektrycznej przyłożonych do okolicy prawego łuku żebrowego. Wskazane jest również kilkanaście godzin głodówki ograniczonej tylko do picia płynów. Po ustąpieniu bólów ważna jest lekkostrawna dieta, aby zapobiec kolejnym napadom kolki.
Podrażnienie wątroby
Inną przewlekłą chorobą przewodu pokarmowego związaną z częstym przekarmianiem i otyłością lub nadużywaniem alkoholu jest stłuszczenie wątroby. Dolegliwości pojawiające się wówczas po przejedzeniu to: ucisk pod prawym łukiem żebrowym, wzdęcia, odbijania.
Przy stłuszczeniu wątroby konieczna jest dieta lekkostrawna, o prawidłowej kaloryczności, ale wysokobiałkowa i uboga w tłuszcz. Wykluczony jest zupełnie alkohol, nawet piwo. Dodatkowo można zażywać witaminy z grupy B raz preparaty działające ochronnie na komórki wątrobowe, które dostępne są w aptekach bez recepty.
Podrażnienie trzustki
Drugą chorobą przewodu pokarmowego mogącą zaostrzać się w wyniku nie przestrzegania diety jest przewlekle zapalenie trzustki. Istotą tego schorzenia jest stopniowe nieodwracalne uszkodzenie tego narządu i sukcesywne zmniejszanie wydzielania enzymów trawiennych. Choroba rozwija się powoli, a jej głównymi objawami są: pełność po jedzeniu, wzdęcia, bóle brzucha, nudności i wymioty. Ból umiejscawia się w okolicy lewego podżebrza i w dołku podsercowym i może promieniować do lewej łopatki i barku i nasilać się nawet bardzo po jedzeniu. Gdy choroba trwa długo, może pojawić się tłuszczowa biegunka i chudnięcie. Choroba ta występuje częściej u osób z kamicą żółciową. Wpływ na jej rozwój ma też przewlekły alkoholizm.
Ulga dla podrażnionej trzustki
Choroba wymaga diety lekkostrawnej, aby trzustka była jak najmniej pobudzana do wydzielania soku trzustkowego oraz bezwzględnego powstrzymania się od picia alkoholu. Silne dolegliwości bólowe zmuszają często chorego do wezwania pogotowia i otrzymuje on wówczas leki rozkurczowe i przeciwbólowe podobne jak przy kolce żółciowej. W leczeniu stosuje się także preparaty enzymów trzustkowych, aby umożliwić właściwe trawienie tłuszczów, białek i węglowodanów.
Jak uniknąć kłopotów z trawieniem?
Podstawową sprawą jest uzmysłowienie sobie, że nasze zdrowie zależy w dużej mierze od sposobu żywienia. Dlatego na co dzień warto stosować dietę łatwo strawną, której ideą jest odżywianie się produktami tak przygotowanymi, aby łatwo ulegały trawieniu w przewodzie pokarmowym i wpływały na lepsze przyswajanie składników pożywienia. Jednocześnie dieta ta nie zaburza czynności przewodu pokarmowego, a co za tym idzie nie towarzyszą jej dolegliwości brzuszne.