Kosmetyki (emolienty) leżą na neutralnym tle
Marta Pietroń

Emolienty – jak działają? Kiedy je stosować?

Pośród dermokosmetyków dostępnych na aptecznych półkach znajduje się wiele emolientów, czyli preparatów o silnym działaniu natłuszczającym, nawilżającym, uelastyczniającym i łagodzącym. Za sprawą swojego wielokierunkowego działania świetnie sprawdzają się w wielu chorobach skóry – AZS czy łuszczycy, jak również w codziennej pielęgnacji skóry niemowlęcej. Pozwalają nie tylko poprawić stan skóry, która staje się jędrna i elastyczna, ale przede wszystkim zapobiegają stanom zapalnym związanym z jej nieprawidłowym nawilżeniem.

Czym są emolienty?

Emolienty należą do specjalistycznych dermokosmetyków, które na dobre zagościły w dermatologii i kosmetyce, gdzie są szeroko wykorzystywane ze względu na wielokierunkowe działanie. Swoją nazwę zawdzięczają właściwościom „zmiękczającym”, co w języku łacińskim określa się słowem emolliere. Właśnie takie powinno być pierwsze skojarzenie z emolientami – zdrowa, nawilżona i miękka skóra. Ich zadaniem jest tworzenie na powierzchni skóry cienkiej warstwy okluzyjnej (ochronnej), która zapobiega utracie wody i jej przesuszaniu. Ponadto emolienty wykazują działanie przeciwzapalne, nawilżające, regenerujące i natłuszczające, co pozwala utrzymywać skórę w odpowiedniej kondycji.

Skóra stanowi zewnętrzną warstwę ochronną organizmu. To ona jako pierwsza wystawiona jest na szkodliwe działanie czynników środowiskowych, takich jak: bakterie, wirusy, grzyby, promieniowanie UV, alergeny czy różnego rodzaju zanieczyszczenia. Gdy dochodzi do nadmiernej utraty wody z warstwy naskórka, skóra staję się wysuszona, podrażniona i bardzo łatwo może ulec uszkodzeniu, co tym samym pozbawia człowieka bariery ochronnej.  

Rodzaje emolientów. Emolienty syntetyczne a emolienty naturalne

Emolienty są zróżnicowaną grupą preparatów, których zadaniem jest utrzymywanie lub przywracanie prawidłowej budowy skóry, aby mogła spełniać swoje funkcję ochronne. Poszczególne preparaty mogą różnić się między sobą podłożem, składem czy zawartością substancji aktywnych, jak również postacią, w jakiej występują, w aptekach dostępne są emolientowe balsamy, kremy, żele, emulsje, płyny czy szampony. 

Wyróżnia się wiele podziałów emolientów, jednak, aby w pełni zrozumieć ich działanie, najlepiej skupić się na rozróżnianiu ich ze względu na rodzaj substancji wchodzących w skład. I tak pośród nich wyróżniamy humektanty, składniki o działaniu okluzyjnym oraz substancje uzupełniające lipidy.

Humektanty są to substancję o silnych właściwościach higroskopijnych, czyli zatrzymujących i trwale wiążących wodę z otoczenia. Zaliczają się do nich: kwas hialuronowy, mocznik, glicerol, aminokwasy, hydroksykwasy, mleczany i glikole. Mówiąc o składnikach o działaniu okluzyjnym, mamy na myśli substancje, które tworzą na powierzchni skóry cienką warstwę ochronną, zapobiegającą nadmiernej utracie wody. Wśród nich wyróżniamy: wazelinę, parafinę, woski, silikony czy masło shea. Za utrzymanie prawidłowego filmu hydrolipidowego odpowiadają substancje uzupełniające lipidy, który w razie ubytków dostarczają analogiczne składniki tłuszczowe. W tym celu stosowane są: triglicerydy, cholesterol, woski, ceramidy oraz biooleje o wysokiej zawartości nienasyconych kwasów tłuszczowych. 

Nowoczesne emolienty bardzo często wzbogacone są o substancje działające przeciwzapalnie (wyciąg z korzenia lukrecji, aloesu czy owsa zwyczajnego), przeciwświądowo lub przeciwbakteryjnie (beta-glukan, ksylitol). 

Pośród wszystkich wyżej wymienionych substancji można wyróżnić te, które są pochodzenia naturalnego lub syntetycznego. Do naturalnych składników emolientów można zaliczyć chociażby lanolinę czy masło shea, natomiast wśród syntetycznych składników znajdziemy silikony oraz triglicerydy.  

Powiązane produkty

Jak działają emolienty?

Działanie emolientów jest wielokierunkowe za sprawą różnorodności wśród jego składników aktywnych. Niezależnie od mechanizmu działania, cel wszystkich substancji jest wspólny – utrzymać prawidłowy poziom wody w skórze, obniżając współczynnik TEWL (Transepidermal Water Loss), czyli transepidermalną utratę wody. Parametr ten służy do określania ilości wody, która przedostała się 
z najgłębszych warstw skóry na zewnątrz. 

W jaki sposób działają emolienty? Obecne w emolientach składniki okluzyjne tworzą na powierzchni skóry cienką warstwę ochronną (okluzyjną), która jest fizyczną barierą zapobiegającą przed utratą wody z głębszych partii skóry i zabezpieczającą przed szkodliwym działaniem czynników zewnętrznych. Substancje te nie ulegają wchłanianiu lub proces ten zachodzi w bardzo niewielkim stopniu. Emolienty, dzięki obecności humektantów o właściwościach higroskopijnych, pochłaniają wilgoć z otoczenia i wiążą wodę w wewnętrznych warstwach skóry, co zapewnia jej efekt ciągłego nawilżenia. Z chemicznego punktu widzenia zapewnione jest to dzięki posiadaniu przez humektanty wolnych grup hydroksylowych, które wiążą cząsteczki wody. 

Naturalną ochroną dla skóry są lipidy znajdujące się na jej powierzchni, dlatego gdy ich zabraknie, skóra jest narażona na uszkodzenia i szybszą utratę wody. Za ich dostarczanie i uzupełnianie – do ubytku dochodzi podczas stosowania mydeł bądź środków czyszczących zawierających alkohol etylowy – odpowiadają substancję będące analogami pod względem budowy chemicznej do międzykomórkowych lipidów naskórka.  

Ze względu na odmienność w mechanizmach działania poszczególnych substancji aktywnych, wybór konkretnego produktu powinien być dostosowany do indywidualnych potrzeb skóry. 

Kiedy warto stosować emolienty?

Emolienty mogą być stosowane w każdym wieku. Szczególnie polecane są osobom, których skóra jest wrażliwa, sucha i skłonna do podrażnień. Wielu lekarzy dermatologów zaleca stosowanie emolientów jako elementu leczenia chorób skóry wymagających głębokiego nawilżenia i natłuszczenia. Do takich chorób zalicza się atopowe zapalenie skóry, łuszczycę, trądzik, rybią łuskę oraz wszystkie schorzenia skóry o podłożu alergicznym. 

Emolienty mogą być również stosowane, jeśli doszło do znacznego wysuszenia skóry, czemu towarzyszy uporczywe swędzenie, a także w przypadku bardzo wrażliwej skóry, przy której typowe kosmetyki w większości wywołują uczulenie. Ze względu na swoje delikatne działanie, brak występowania podrażnień i alergii po zastosowaniu, emolienty są idealnymi kosmetykami dla niemowląt i noworodków, których skóra jest bardzo wrażliwa i ma tendencje do szybkiego przesuszania się. Odpowiednie nawilżenie i natłuszczenie skóry maluszka, zapewnia jego skórze optymalne warunki do prawidłowego rozwoju. 

Emolienty dla niemowląt – jak wybrać najlepsze? 

Skóra maluszka jest o wiele delikatniejsza i cieńsza niż skóra dorosłego człowieka. Dlatego też od pierwszych dni życia dziecka do pielęgnacji świetnie sprawdzą się emolienty oparte na naturalnych składnikach, które mają łagodne działanie i nie podrażniają naskórka. Dodatkowo tworzą cienką warstwę ochronną na powierzchni skóry dziecka, co chroni ją przed alergenami, bakteriami czy wirusami, zapewniając jednocześnie odpowiednie nawilżenie i natłuszczenie.

Dobre emolienty dla dzieci nie powinny w swoim składzie zawierać konserwantów, parabenów, substancji zapachowych czy sztucznych barwników. To właśnie one najczęściej odpowiadają za reakcje alergiczne, dlatego też ich brak jest pożądany w kosmetykach dla niemowląt. Emolienty nie pozostawiają na skórze tłustych plam i nie brudzą ubranek malucha. 

Regularne stosowanie emolientów u dzieci zapewnia ich skórze naturalną ochronę, zapobiega powstawaniu podrażnień oraz łagodzi już istniejące. Preparaty są bardzo łatwe w użyciu. Można je stosować do mycia i kąpieli, należy jednak pamiętać, aby podczas osuszania nie pocierać mocno skóry, żeby jej nie podrażnić i nie zetrzeć warstwy ochronnej wytworzonej przez emolienty. Mogą być również stosowane zaraz po kąpieli, kiedy skóry jest wilgotna i miękka, co nie tylko ułatwia wchłanianie składników aktywnych, ale jednocześnie zapobiega nadmiernej utracie wody.

  1. A.    Nowicka-Zuchowska, Emolienty – czym są i jak działają?, „Świat farmacji” 2020, nr 5.
  2. B.    A. Żebrowska, Wpływ emolientów na poprawę stanu skóry dotkniętej schorzeniami dermatologicznymi, „Aesthetica” 2016, nr 18.
  3. A. Bańska-Wrona, E. Ring, Zastosowanie emolientów w schorzeniach dermatologicznych, „Aesthetica” 2018, nr 25.
  4. K. Welz-Kubiak, A. Reich, Znaczenie emolientów w codziennej pielęgnacji skóry, „Forum Dermatologicum” 2016, nr 2(1).

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Rozgrzewające kosmetyki na jesień i zimę

    W okresie zimowym, gdy doskwiera zimny wiatr i mróz, brakuje nam słońca, bardzo dobrym sposobem na ocieplenie naszego ciała i poprawę nastroju są kosmetyki rozgrzewające. Jak działają? Jakich składników powinniśmy poszukiwać w takich kosmetykach? Jakie rodzaje kosmetyków i zabiegów rozgrzewających możemy zastosować w domu aby rozgrzać się w chłodny, zimowy wieczór? Czy są one odpowiednie dla wszystkich?

  • Zabiegi kosmetyczne na jesień i zimę – które wybrać?

    Okres jesienno-zimowy to znakomity czas na to, aby wykonać niektóre zabiegi na twarz i ciało, ponieważ części zabiegów kosmetycznych nie powinno się wykonywać wiosną i latem – nie jest wskazana ekspozycja na silne promienie słoneczne po ich wykonaniu, co jak wiadomo wiosną i latem byłoby to nieuniknione. Poza tym część zabiegów kosmetycznych lepiej jest wykonywać jesienią i zimą – w znakomity sposób przygotują one naszą twarz i ciało do nowego letniego sezonu, w którym dzięki nim od razu będziemy mogły zabłysnąć.

  • Kiedy pić kolagen – rano czy wieczorem?

    Nie ma jednoznacznych wskazań co do picia kolagenu o danej porze dnia, rano lub wieczorem. Picie kolagenu należy dostosować do własnego harmonogramu dnia, aby możliwe było systematyczne przyjmowanie odpowiednich dawek. Dla uzyskania optymalnych efektów kluczowe jest regularne stosowanie produktu zgodnie z zaleceniami producenta.

  • Jaki kolagen wybrać na zmarszczki?

    Przyjmowanie preparatów z kolagenem zyskało popularność w dermatologii. Stosowanie doustnych i miejscowych produktów kolagenowych może wpłynąć na spowolnienie procesów starzenia oraz poprawę wyglądu skóry. Dostępne są produkty do suplementacji wewnętrznej, kosmetyki stosowane na skórę oraz zabiegi medycyny estetycznej w postaci wypełniaczy i stymulatorów kolagenowych.

  • Włosy średnioporowate – dlaczego się przetłuszczają lub puszą?

    Włosy o średniej porowatości to termin związany z budową i kondycją włosów. Opisuje poziom ich zdolności do wchłaniania i utrzymywania wilgoci. Rozpoznanie tego, czy masz włosy średnioporowate, niskoporowate czy wysokoporowate, może podpowiedzieć, jak właściwie dbać o włosy, a także pomóc w wyborze najlepszych produktów kosmetycznych do średnioporów. Czy takie włosy powinno się olejować czy może lepiej jest zainwestować w humektanty?

  • Czym są emolienty do włosów? Jak ich używać, żeby włosy nie wyglądały jak tłuste strąki?

    Co wybrać – humektanty, proteiny, emolienty do włosów czy może produkty PEH? Osoby, które znają tajniki tzw. włosingu, poruszają się wśród produktów do pielęgnacji jak ryby w wodzie. Doskonale wiedzą, którego produktu potrzebują ich włosy na danym etapie. W tym artykule sprawdzimy, czym są emolienty, jak działają i kto powinien sięgać po nie częściej niż po inne składniki w szamponach, a może przede wszystkim w odżywkach, maskach czy kremach do włosów.

  • Odżywki proteinowe do włosów – kiedy i jak je stosować? Co zawierają?

    Odżywki proteinowe mają za zadanie odżywić włosy, zregenerować je, sprawić, że staną się elastyczne, miękkie i lśniące. Brak wystarczającej ilości protein w pielęgnacji może prowadzić do osłabienia włosów – stają się one wówczas łamliwe, matowe i pozbawione blasku. Warto jednak pamiętać, że nadmiar protein może przynieść efekt odwrotny od zamierzonego i sprawić, że włosy będą sztywne i szorstkie.

  • Włosy niskoporowate – co to znaczy i jak o nie dbać?

    Dbanie o włosy w ostatnich latach przeszło istną rewolucję. Dawniej wszystko ograniczało się do mycia włosów i użycia „jakiejś odżywki”, najczęściej jednego z wiodących producentów kosmetyków. Teraz wygląda to zupełnie inaczej. Preparaty do pielęgnacji włosów są podzielone nie tylko na te do mycia i odżywiania. Stanowią ogromną grupę produktów, które możemy dobrać do potrzeb włosów, częstości wykorzystywania, ale przede wszystkim do ich typu – rodzaju porowatości. Czym są włosy niskoporowate i jak je odróżnić od średnio- i wysokoporów? Jak o nie dbać?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij