Pielęgnacja suchej skóry – jak nawilżać odwodnioną skórę twarzy?

Problem nadmiernie przesuszonej i wrażliwej skóry może dotyczyć każdego, niezależnie od płci i wieku, chociaż częściej występuje u dojrzałych kobiet, co jest związane ze zmianami hormonalnymi zachodzącymi w organizmie w okresie okołomenopauzalnym. Przyczyną suchej skóry może być również niewłaściwa pielęgnacja, dermatoza, a nawet źle zbilansowana dieta. Dowiedz się, jak dbać o suchą i wrażliwą cerę.

1. Cera sucha i wrażliwa – jak zbudowana jest ludzka skóra?
2. Jak rozpoznać suchą skórę?
3. Dlaczego skóra się przesusza?
4. Jak dbać o suchą i wrażliwą skórę? Pielęgnacja
5. Sucha i wrażliwa skóra – dieta
6. Skóra sucha i skóra odwodniona – czym się różnią?
7. Sucha i wrażliwa skóra jako objaw choroby

Cera sucha i wrażliwa – jak zbudowana jest ludzka skóra?

Skóra jest największym narządem ludzkiego ciała i pełni wiele ważnych funkcji, np. chroni narządy wewnętrzne przed czynnikami zewnętrznymi, zapewnia regulację temperatury, zabezpiecza przed utratą wilgoci, a znajdujące się w niej liczne receptory odbierają bodźce zmysłowe z otoczenia.

Skóra składa się z trzech głównych warstw:

1. Naskórek (epidermis) – najbardziej zewnętrzna warstwa skóry stanowiąca barierę przed zakażeniami i regulująca ilość wody uwalnianej z organizmu. Jest to wielowarstwowy nabłonek płaski rogowaciejący, który składa się głównie z keratynocytów.
2. Skóra właściwa (dermis) – składa się z tkanki łącznej, którą tworzą włókna kolagenowe i elastynowe nadające elastyczność. Dermis uczestniczy także w termoregulacji oraz wydalaniu łoju. Ponadto skóra właściwa zawiera receptory nerwowe, które są odpowiedzialne za odbieranie bodźców dotykowych, bólowych i termicznych, a jej naczynia krwionośne dostarczają substancji odżywczych do naskórka.
3. Tkanka podskórna (subcutis, hypodermis) – jest najgłębszą warstwą skóry, znajdującą się bezpośrednio pod skórą właściwą. Składa się głównie z tkanki tłuszczowej (zbudowanej z adipocytów, czyli komórek tłuszczowych) oraz tkanki łącznej włóknistej. Ma różną grubość w zależności od partii ciała, na której się znajduje. Chroni przed uszkodzeniami mechanicznymi, a także odgrywa rolę w gospodarce wodno-elektrolitowej.

Jak rozpoznać suchą skórę?

Jedną z głównych przyczyn suchej skóry jest niedobór sebum, czyli mieszanki lipidowej produkowanej przez gruczoły łojowe. Pełni ono kluczową rolę w utrzymaniu nawilżenia skóry, tworząc barierę, która zapobiega nadmiernej utracie wody i chroni przed czynnikami zewnętrznymi.

Na zmniejszoną produkcję sebum wpływają przede wszystkim:

• wiek (wraz ze starzeniem się organizmu gruczoły łojowe produkują mniej łoju),
• genetyka,
• warunki atmosferyczne,
• niewłaściwa pielęgnacja,
• niedobory żywieniowe,
• niektóre choroby, takie jak atopowe zapalenie skóry (AZS), łuszczyca czy niedoczynność tarczycy,
• stosowanie niektórych leków, np. retinoidów (zażywanych m.in. w leczeniu trądziku).

Sprawdź, jak rozpoznać cerę tłustą i łojotokową, oraz jak ją pielęgnować.

Objawy suchej skóry to:

• uczucie napięcia i ściągnięcia, szczególnie po myciu,
• świąd,
• szorstkość,
• podatność na podrażnienia,
• łuszczenie się skóry.

Dlaczego skóra się przesusza?

Do najczęstszych przyczyn predysponujących do powstawania skóry suchej należą czynniki zewnętrzne, takie jak: warunki atmosferyczne, niewłaściwa pielęgnacja (stosowanie kosmetyków, które dodatkowo przesuszają skórę, używanie zbyt silnych detergentów) oraz nieodpowiednia dieta (złe nawyki żywieniowe, niedostateczne nawadnianie organizmu). Mówimy wtedy o skórze suchej nabytej.

Jeśli nasza skóra jest sucha, oznacza to, że doszło do zaburzeń w budowie i funkcjonowaniu bariery naskórkowej. Gdy skóra jest zdrowa, bariera naskórkowa pełni funkcję ochronną. Zabezpiecza przed czynnikami biologicznymi, chemicznymi i fizycznymi, a także zapobiega utracie wody, zatrzymując ją wewnątrz.

Odpowiednie nawilżenie warstwy rogowej naskórka zapewnia nawodnienie na poziomie około 10–13 proc. Woda znajdująca się w naskórku pochodzi z głębszych warstw skóry, a dokładniej ze skóry właściwej. Gdy woda zbliża się do najbardziej zewnętrznej warstwy, jej ilość drastycznie spada. Dzieje się tak w wyniku parowania. Na szybkość, z jaką woda paruje, mają wpływ czynniki zewnętrzne oraz mechanizmy, które zatrzymują wodę w naskórku. Czas, w którym ten proces zachodzi, nazywany jest przeznaskórkową utratą wody, w skrócie TEWL (ang. Transepidermal Water Loss). Warstwa rogowa naskórka ma za zadanie ograniczyć przeznaskórkową utratę wody. W tym celu pomocne są substancje przyciągające wodę, które powstają w naskórku w wyniku jego prawidłowego rogowacenia. Mowa tutaj o naturalnym czynniku nawilżającym – NMF (ang. Natural Moisturizing Factor).

Sprawdź ranking kremów nawilżających do cery suchej stworzony przez eksperta

Jak dbać o suchą i wrażliwą skórę? Pielęgnacja

Sucha i wrażliwa skóra wymaga szczególnej troski i uwagi, jest bowiem bardziej podatna na podrażnienia, zaczerwienienia i stany zapalne. Pielęgnacja takiej skóry to nie tylko dobór odpowiednich kosmetyków, ale także zwrócenie uwagi na dobrze zbilansowaną dietę, ilość płynów spożywanych w ciągu doby oraz leczenie ewentualnych chorób, które mogą pogarszać jej stan.

Pielęgnacja suchej i wrażliwej skóry wymaga stosowania delikatnych, nawilżających kosmetyków, które nie naruszają jej naturalnej bariery ochronnej. Ważne jest unikanie agresywnych środków myjących, które mogą powodować dodatkowe przesuszenie i podrażnienia.

Warto więc sięgać po produkty zawierające: kwas hialuronowy, glicerynę, panthenol, alantoinę, mocznik, betainę czy skwalan.

Sprawdź, jak odbudować barierę hydrolipidową skóry

Niezbędne jest także jednoczesne stosowanie kosmetyków natłuszczających. Pomagają one w utrzymaniu płaszcza lipidowego, który jest odpowiedzialny za ochronę skóry przed utratą wilgoci oraz działaniem szkodliwych czynników zewnętrznych. Sprawdzą się tu kremy bogate w składniki tłuszczowe, czyli emolienty – masło shea, masło kakaowe, olej jojoba, olej z awokado, ceramidy, kwas oleinowy czy kwas linolowy.

W codzienną rutynę pielęgnacyjną osób posiadających suchą skórę powinno być też na stałe wpisane używanie kremów z filtrem przeciwsłonecznym. Promienie UV mogą bowiem prowadzić do podrażnień i poparzeń słonecznych, które w przypadku cery wrażliwej mogą występować szybciej i być bardziej dotkliwe. Kremy z wysokim SPF pomagają ponadto zredukować ryzyko przebarwień i zapobiegają przedwczesnemu starzeniu się skóry nie tylko latem, ale przez cały rok.

Sucha i wrażliwa skóra – dieta

Dieta odgrywa istotną rolę w utrzymaniu cery w dobrej kondycji. W przypadku suchej i wrażliwej skóry szczególnie ważne jest spożywanie odpowiedniej ilości zdrowych tłuszczów takich jak kwasy tłuszczowe omega-3  i omega-6, które wspierają produkcję sebum i wzmacniają barierę ochronną skóry.

Warto także zadbać o odpowiednie nawodnienie organizmu poprzez regularne picie wody. Ponadto istotne jest spożywanie pokarmów bogatych w witaminy A, C, E oraz cynk i selen. Te składniki wspomagają regenerację skóry, działają przeciwzapalnie i chronią przed uszkodzeniami spowodowanymi przez wolne rodniki. Unikanie nadmiaru cukru oraz przetworzonej żywności może również pomóc w poprawie stanu skóry i zmniejszać ryzyko stanów zapalnych.

Skóra sucha i skóra odwodniona – czym się różnią?

Nieco innym problemem jest skóra odwodniona – jest to stan, w którym naskórek traci nadmierną ilość wody. Utrata wody z naskórka może być spowodowana czynnikami zewnętrznymi (takimi jak suche powietrze, klimatyzacja, ekspozycja na słońce) lub wewnętrznymi (np. niewystarczające nawodnienie organizmu, zła dieta).

Może on dotyczyć każdego typu skóry, również tej tłustej i mieszanej. W odróżnieniu od skóry suchej skóra odwodniona nie wymaga wprowadzenia do codziennej pielęgnacji natłuszczających emolientów. Należy natomiast skupić się na właściwym nawodnieniu organizmu i doborze odpowiednich kosmetyków nawilżających.

Sucha i wrażliwa skóra jako objaw choroby

Sucha skóra może być nie tylko skutkiem niewłaściwej pielęgnacji, złej diety czy ekspozycji na szkodliwe czynniki zewnętrzne, ale również objawem różnych chorób.

Najczęstsze schorzenia, których jednym z symptomów jest przesuszona skóra, to:

• Atopowe zapalenie skóry – to przewlekła, nawracająca dermatoza, której przyczyną jest najczęściej kombinacja czynników genetycznych, środowiskowych, uszkodzenia bariery skórnej oraz zaburzeń pracy układu immunologicznego. Jej charakterystycznym objawem jest silne przesuszenie skóry, które prowadzi do jej łuszczenia się, pękania oraz świądu. Suchość skóry w AZS wynika z zaburzenia funkcji bariery naskórkowej, która nie potrafi skutecznie zatrzymać wilgoci w skórze. Leczenie obejmuje przede wszystkim stosowanie emolientów, które nawilżają i natłuszczają skórę oraz pomagają w odbudowie bariery ochronnej. W cięższych postaciach włącza się kortykosteroidy lub inhibitory kalcyneuryny w postaci maści, a także leki przeciwhistaminowe w celu łagodzenia świądu. W terapii AZS ważna jest także eliminacja czynników drażniących takich jak alergeny, które mogą zaostrzać objawy.
• Łuszczyca – jest przewlekłą, niezakaźną chorobą autoimmunologiczną, która powoduje nadmierne namnażanie się komórek skóry. W wyniku tego procesu staje się ona sucha, wrażliwa, łuszcząca się, a na jej powierzchni pojawiają się charakterystyczne srebrzyste łuski. Łuszczyca może obejmować zarówno niewielkie obszary skóry, jak i rozprzestrzeniać się na całe ciało – takie rozległe, intensywne zmiany zapalne noszą nazwę erytrodermii. Leczenie łuszczycy zazwyczaj wymaga podejścia wielokierunkowego. Stosuje się miejscowe preparaty na bazie kortykosteroidów, analogów witaminy D, a także emolienty. W przypadku bardziej zaawansowanych zmian konieczne może okazać się zastosowanie leków immunosupresyjnych lub biologicznych.
• Niedoczynność tarczycy – to stan, w którym tarczyca produkuje zbyt mało hormonów – trójjodotyroniny (fT3) i tyroksyny (fT4) – co wpływa na wiele procesów metabolicznych w organizmie. Jednym z objawów choroby jest suchość skóry, szczególnie na łokciach i kolanach. Skóra staje się szorstka, blada, może się łuszczyć. Leczenie niedoczynności tarczycy polega na uzupełnieniu brakujących hormonów tarczycy za pomocą leków. Dodatkowo wspomagająco warto pamiętać o nawilżaniu skóry oraz o ochronie przed nadmiernym wysuszeniem (np. przez unikanie długich kąpieli w gorącej wodzie).
• Cukrzyca – jest chorobą metaboliczną charakteryzującą się podwyższonym poziomem glukozy we krwi. Schorzenie to wpływa na wiele aspektów zdrowia, w tym na stan skóry. Diabetycy są bardziej podatni na problemy takie jak suchość oraz świąd, które z kolei mogą prowadzić do powstawania pęknięć, stanów zapalnych i zwiększonego ryzyka infekcji. Aby złagodzić te dolegliwości i zapobiec dalszym komplikacjom, m.in. nadkażeniom bakteryjnym, kluczowe jest utrzymywanie właściwego poziomu cukru we krwi. Pomocne jest również regularne używanie emolientów oraz nawilżanie skóry przy pomocy specjalistycznych preparatów przeznaczonych dla diabetyków.