Egzema – przyczyny i objawy. Leczenie egzemy na dłoniach i twarzy. Które preparaty wybrać, a których unikać?
Alicja Świątek

Egzema – przyczyny i objawy. Leczenie egzemy na dłoniach i twarzy. Które preparaty wybrać, a których unikać?

Egzema, inaczej wyprysk lub atopowy wyprysk skóry, to niezakaźna choroba, którą nie można się zarazić od drugiej osoby poprzez kontakt bezpośredni lub korzystanie z tych samych kosmetyków czy ręczników i pościeli. Leczenie egzemy jest niezwykle uporczywe, ponieważ zazwyczaj ciężko jest wytypować czynnik wywołujący bolesne, swędzące, pękające i suche plamy na skórze dłoni i twarzy (czasem występujące na całym ciele). Leczenie egzemy z użyciem najlepszych dermokosmetyków i pod opieką najlepszego dermatologa lub alergologa może być nieskuteczne, jeśli pacjent będzie miał stały kontakt z czynnikiem drażniącym.


Tego dowiesz się z naszego artykułu:

  • Czy długie kąpiele pomagają w walce z egzemą skóry?
  • Które zioła i preparaty na egzemę wybrać?
  • Których składników w kosmetykach unikać przy egzemie?
  • Czy da się skutecznie wyleczyć wyprysk kontaktowy?


Uciążliwe swędzenie skóry, zmiany ropne, grudki, pęcherzyki – te wszystkie objawy mogą świadczyć o pojawieniu się egzemy. Przyczyn wystąpienia choroby może być wiele. Od kontaktu z czynnikiem inicjującym stan zapalny (jak np. składnik kosmetyku czy pożywienia) po zaburzenia hormonalne czy uwarunkowania genetyczne. Wyprysk skórny może powodować dyskomfort, spadek samooceny, a także ból, pieczenie i trudność w codziennym funkcjonowaniu. Istnieją różne metody farmakoterapii, które mogą złagodzić przebieg choroby oraz poprawić jakość życia z egzemą. Podstawą jest właściwe rozpoznanie dolegliwości i dobranie odpowiedniego leczenia.

Co to jest egzema (wyprysk)?

Egzema, a właściwie wyprysk, stanowi nieinfekcyjną chorobę skóry o podłożu alergicznym lub niealergicznym. Powstaje na skutek stanu zapalnego w obrębie warstwy brodawkowatej skóry właściwej oraz naskórka. W zależności od wieku obserwuje się pewne uwarunkowania do występowania danej postaci egzemy. Przykładowo u dzieci zazwyczaj dochodzi do atopowego zapalenia skóry, natomiast u osób dorosłych rodzaje egzemy są bardziej zróżnicowane.

Egzema (wyprysk) – objawy

Egzema zaczyna się od powstania drobnych, czerwonych grudek na skórze, które ulegają przekształceniu w pęcherzyki, a następnie pękają, tworząc bolące nadżerki. Jeśli dojdzie do zakażenia, może pojawić się wydzielina oraz zmiany ropne, którym towarzyszy obrzęk, występujący zwłaszcza na twarzy, powiekach i rękach. Skóra staje się mniej sprężysta, jest przesuszona oraz ulega łuszczeniu. Dodatkowo w przebiegu egzemy często występuje uporczywy świąd i pieczenie. Chorzy przeważnie nie potrafią poradzić sobie z uciążliwym swędzeniem i rozdrapują zmiany, co prowadzi do powstawania przebarwień oraz blizn.

Powiązane produkty

Egzema – przyczyny. Jak zapobiegać występowaniu wyprysku?

Egzema może mieć wiele przyczyn. Wyróżnia się kilka typów egzemy, które znacząco różnią się między sobą. Podstawowy podział dzieli egzemy na dwa rodzaje: egzogenną (kontaktową) i endogenną.

Egzema egzogenna – powstaje w wyniku kontaktu z czynnikiem zewnętrznym, takim jak składnik jedzenia, kosmetyków, biżuterii czy odzieży.

Egzema endogenna – ma podłoże wewnętrzne, powodem są genetyczne predyspozycje organizmu lub zaburzenia hormonalne.

Podstawą leczenia jest odpowiednie rozpoznanie danej odmiany choroby. W przypadku egzemy kontaktowej kluczowe jest znalezienie alergenu powodującego chorobę i jego wyeliminowanie. Niekiedy rozwiązanie może być bardzo proste i wystarczy wyeliminować dany produkt z jedzenia lub zmienić kosmetyk. Niestety w przypadku wyprysku o podłożu endogennym sytuacja jest bardziej skomplikowana. Wówczas lekarz – w zależności od rozpoznania – może zalecić samodzielne leczenie zewnętrzne lub w połączeniu z wewnętrznymi preparatami farmakologicznymi.

Egzema dłoni – leczenie

Jeśli zmiany wypryskowe występują wyłącznie na dłoniach, najprawdopodobniej związane jest to ze stałym kontaktem tej powierzchni z czynnikiem wywołującym chorobę. Może to być substancja występująca w kremie do rąk, płynie do naczyń lub innych detergentach. Często jest to egzema zawodowa, powstająca w wyniku narażenia na czynnik, z którym pacjent ma do czynienia w pracy, np. farby służące do barwienia tkanin. Poprzez ciągłą styczność danego obszaru ciała z substancją alergizującą lub drażniącą dochodzi do wystąpienia egzemy. Domowe sposoby na egzemę mogą okazać się w tym przypadku niewystarczające. Zazwyczaj leczenie obejmuje stosowanie maści i kremów zawierających glikokortykosteroidy, niekiedy w połączeniu z fototerapią promieniami UV. Stosowanie sterydów na egzemę dłoni umożliwia ograniczenie uporczywego świądu oraz złagodzenie występujących zmian zapalnych. Terapia ta wiąże się jednak z ryzykiem wystąpienia działań niepożądanych, takich jak zanikowe zmiany skórne, zmiany barwnikowe, podrażnienia, stany zapalne. Rzadziej dochodzi do zaburzeń ogólnoustrojowych w postaci zahamowania funkcjonowania kory nadnerczy, zespółu Cushinga lub opóźnienia wzrostu u dzieci. Ewentualne pojawienie się skutków ubocznych związane jest z ryzykiem częściowego wchłaniania glikokortykosteroidów przez skórę do krwi. Z tego względu należy ograniczyć okres leczenia do możliwie najkrótszego, a także stosować jak najmniejsze dawki na niewielką, nieuszkodzoną powierzchnię ciała.

Egzema twarzy – leczenie

W przypadku dzieci wyprysk pojawiający się wyłącznie na twarzy zazwyczaj występuje w postaci atopowego zapalenia skóry (AZS). Natomiast u osób dorosłych przybiera postać alergii kontaktowej lub egzemy wynikającej z podrażnienia. Proces leczenia tej choroby zależy od czynnika wywołującego wyprysk oraz stopnia nasilenia zmian. Pierwszym krokiem w terapii egzemy twarzy jest znalezienie jej przyczyny, a zwłaszcza konkretnego elementu ją wywołującego. Wówczas należy go wyeliminować, a jeśli to niemożliwe – ograniczyć do minimum kontakt z czynnikiem wyzwalającym objawy. Czasami sama profilaktyka może rozwiązać problem. Gdy jest to jednak niewystarczające, kolejnym etapem w łagodnej postaci egzemy twarzy są preparaty o działaniu przeciwzapalnym oraz odpowiednia pielęgnacja podrażnionej skóry. W celu wzmocnienia i regeneracji skóry oraz złagodzenia świądu pacjenci stosują zewnętrzne preparaty dermokosmetyczne w postaci emolientów. Emolienty to nowoczesne preparaty, które pomagają odbudować zniszczoną barierę hydrolipidową naskórka. Tworzą na jego powierzchni płaszcz ochronny, zabezpieczając w ten sposób skórę przed utratą wody. Preparaty emolientowe natłuszczają i regenerują skórę. Dodatkowo pomagają złagodzić uporczywy świąd i chronią skórę przed niekorzystnymi czynnikami zewnętrznymi, np. przed alergenami. Emolienty dostępne są w aptekach w postaci kremów, emulsji, balsamów, żeli do kąpieli i szamponów.

Oprócz właściwego zabezpieczania skóry dermokosmetykami stosuje się również miejscowe preparaty zewnętrzne, zazwyczaj dostępne wyłącznie jako leki na egzemę, wydawane jedynie na receptę. Najczęściej przepisywane są glikokortykosteroidy i inhibitory kalcyneuryny. Jeśli wyprysk ma charakter alergiczny, włącza się także leki przeciwhistaminowe, które ograniczają objawy alergii. W cięższych przypadkach chorobowych, gdy zmiany na twarzy są bardzo nasilone, stosuje się doustne preparaty o działaniu ogólnoustrojowym. Zazwyczaj podawane są glikokortykosteroidy lub alitretynoina.

Czy wiesz, że glikokortykosteroidy wykazują działanie przeciwzapalne, przeciwobrzękowe, przeciwalergiczne, immunosupresyjne, regulujące przemiany węglowodanów, białek i tłuszczów? Dowiedz się więcej i przeczytaj artykuł o kortykosteroidach na DOZ.pl

Jak pielęgnować swędzącą i uszkodzoną skórę? Po które dermokosmetyki sięgać, a które preparaty odstawić?

W przebiegu egzemy skóra wymaga odpowiedniej pielęgnacji. Nie należy jej narażać na dodatkowe podrażnienie pod wpływem zbyt wysokich lub niskich temperatur. Dlatego odradzane są długie kąpiele w gorącej wodzie, gdyż mogą dodatkowo zaostrzyć zmiany. Wskazany jest krótki prysznic w letniej wodzie z użyciem dermokosmetków pod prysznic. Po umyciu skóra potrzebuje właściwego nawilżenia. Wybierając produkt pielęgnacyjny, warto sięgnąć po delikatne, hipoalergiczne produkty o działaniu silnie zmiękczającym i nawilżającym. Kosmetyki myjące powinny być pozbawione klasycznego mydła, parabenów i innych syntetycznych związków powierzchniowo czynnych lub olejów mineralnych, które mogłyby dodatkowo podrażniać uszkodzoną skórę. Analizując skład poszczególnych kosmetyków, z pewnością należy odrzucić te, które zawierają:

  • Imidazolidinyl Urea i Diazolidinyl Urea – konserwant,
  • Methylo- Propylo- Butylo- i Ethyloparaben – parabeny, konserwanty,
  • Stearalkonium Chloride – środek antystatyczny i przeciwdrobnoustrojowy (stworzony dla przemysłu tekstylnego),
  • Synthetic Colors Petrolatum (wazelina) – olej mineralny,
  • Propylene Glycol (PG) – syntetyczna substancja nawilżająca,
  • PVP/VA Copolymer – ropopochodny związek chemiczny,
  • Sodium Lauryl Sulfate (SLS) – detergent, gwarantuje pienienie się kosmetyku,
  • Synthetic Fragrances Triethanolamine (TEA) – detergent.

Najczęściej zalecane jest stosowanie emolientów.

Zioła na egzemę

W leczeniu wyprysku z pomocą przychodzą naturalne preparaty ziołowe na egzemę. Można je znaleźć w aptekach i sklepach zielarskich w postaci produktów przeznaczonych do stosowania zarówno wewnętrznego, jak i zewnętrznego. Przyjmowanie doustnych mieszanek ziołowych z łopianem, rumiankiem czy szałwią, zawierających składniki o działaniu przeciwzapalnym, może znacząco złagodzić dolegliwości spowodowane egzemą. Zewnętrznie warto zastosować zioła bogate w substancje ograniczające swędzenie skóry, łagodzące podrażnienia oraz zmniejszające stan zapalny. W tym celu dobrze sprawdzą się produkty zawierające wyciągi lub ekstrakty z owsa zwyczajnego, jeżówki (echinacea), rumianku i nagietka.

  1. A. Kaszuba i in., Miejscowe glikokortykosteroidy w leczeniu chorób skóry – zalecane standardy postępowania, journals.viamedica.pl [online] https://journals.viamedica.pl/forum_medycyny_rodzinnej/article/view/10126 [dostęp:] 11.05.2021.
  2. E. Małek, Rozpoznawanie patologicznych zmian skórnych, zsm2krakow.pl [online] https://zsm2krakow.pl/images/dokumenty/dydaktyka/tuf/technik.uslug.fryzjerskich_514[02]_z1.02_u.pdf [dostęp:] 11.05.2021.
  3. A. Grys i in., Rośliny zielarskie w leczeniu chorób skóry – bezpieczeństwo i zastosowanie, depot.ceon.pl [online] https://depot.ceon.pl/handle/123456789/1298 [dostęp:] 11.05.2021.
  4. P. Merks, Opieka farmaceutyczna w dermatologii. Choroby skóry – Atopowe Zapalenie Skóry, aptekarzpolski.pl [online] https://www.aptekarzpolski.pl/opieka-farmaceutyczna/opieka-farmaceutyczna-w-dermatologii-choroby-skory-atopowe-zapalenia-skory/ [dostęp:] 11.05.2021.
  5. I. Lewandowska, Wyprysk, czyli egzema jako jedna z najczęstszych chorób alergicznych skóry, pielegniarstwo.ump.edu.pl [online] http://www.pielegniarstwo.ump.edu.pl/uploads/2013/2/132_2_48_2013.pdf [dostęp:] 11.05.2021.
  6. M. Ruchała, E. Gurgul, Co dermatolog powinien wiedzieć o skórnej manifestacji chorób endokrynologicznych, podyplomie.pl [online] https://podyplomie.pl/dermatologia/15891,co-dermatolog-powinien-wiedziec-o-skornej-manifestacji-chorob-endokrynologicznych [dostęp:] 11.05.2021.
  7. J. Maj i in., Zmiany skórne w endokrynopatiach, yadda.icm.edu.pl [online] http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.desklight-6369c897-74f7-4363-9222-42da17f47b3d [dostęp:] 11.05.2021.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Mykoplazma u dzieci i dorosłych – przyczyny, objawy, leczenie

    Mykoplazma to popularne określenie zakażenia wywołanego przez bakterię Mycoplasma pneumoniae, które dotyka głównie dzieci i młodzieży. Jego objawy dotyczą najczęściej górnych dróg oddechowych, ale infekcja może też mieć postać zapalenia płuc (mykoplazmatyczne zapalenie płuc).

  • Gradówka – co to jest i jak wygląda? Przyczyny, objawy, leczenie

    Gradówka jest jednym z najczęściej występujących schorzeń okulistycznych i dotyka osoby w różnym wieku. Jakie są przyczyny i objawy gradówki? Jakie mogą być konsekwencje dla zdrowia, jeśli nie jest odpowiednio leczona?

  • Grypa typu B – objawy, leczenie, możliwe powikłania

    Grypa typu B to sezonowa infekcja wirusowa, która często atakuje w miesiącach jesienno-zimowych. Charakteryzuje się nagłym początkiem, wysoką gorączką, bólem mięśni i osłabieniem, które mogą znacząco wpływać na codzienne funkcjonowanie. Chociaż większość przypadków przebiega łagodnie, nieleczona grypa typu B może prowadzić do groźnych powikłań, takich jak zapalenie płuc czy zaostrzenie chorób przewlekłych. Dowiedz się, jak rozpoznać objawy, skutecznie leczyć infekcję i minimalizować ryzyko komplikacji.

  • Ptasia grypa – przyczyny, objawy u ludzi, leczenie

    Ptasia grypa to zakaźna choroba wirusowa wywoływana przez różne szczepy wirusa grypy typu A, które naturalnie występują w populacjach ptaków. Wirusy te mogą przenosić się między ptakami, a w określonych przypadkach mogą zakażać także inne gatunki, w tym ludzi.

  • Grypa w ciąży – zagrożenia, objawy, leczenie i profilaktyka

    Grypa oraz inne infekcje wirusowe często wywołują niepokój u kobiet będących w ciąży. Zakażenie wirusem grypy u osób dorosłych przebiega zwykle dosyć łagodnie, jednakże w przypadku kobiet ciężarnych choroba może mieć cięższy przebieg oraz negatywnie wpływać na dziecko. Z tego względu w rekomendacjach lekarzy ginekologów kładzie się nacisk przede wszystkim na profilaktykę i ochronę przyszłych mam przed zakażeniem grypą, aby uniknąć poważnych powikłań.

  • Pluskwa domowa – jak wyleczyć jej ugryzienie? Jak zwalczać?

    Pluskwa domowa to niewielki owad pasożytniczy, który żywi się krwią ssaków, w tym przede wszystkim ludzi. Ze względu na swój tryb życia i sposób odżywiania owady te zyskały miano jednych z najbardziej uciążliwych pasożytów w środowisku domowym. Pozbycie się pluskiew jest niezwykle trudne, ponieważ owady te potrafią przetrwać w trudnych warunkach i mają zdolność do ukrywania się w najmniejszych szczelinach. Często problem pluskiew zostaje wykryty dopiero po pojawieniu się ugryzień, które mogą być źródłem silnego świądu oraz innych reakcji skórnych.

  • Grypa typu A – objawy, przebieg, leczenie, powikłania

    Grypa typu A to jedna z najczęściej występujących odmian wirusa grypy, która charakteryzuje się dużą zdolnością do mutacji i rozprzestrzeniania się w populacji. Jest to choroba sezonowa, która co roku dotyka miliony ludzi na całym świecie i niejednokrotnie wywołuje epidemie lub pandemie. Objawy grypy typu A często pojawiają się nagle i mogą mieć poważne konsekwencje dla zdrowia, zwłaszcza u osób starszych, dzieci oraz osób z obniżoną odpornością. W artykule przedstawiamy charakterystyczne objawy grypy typu A, jej przebieg, metody leczenia oraz możliwe powikłania, które mogą wystąpić w wyniku niewłaściwego lub opóźnionego leczenia. Dowiesz się także, jak zapobiegać tej chorobie i dlaczego szczepienia odgrywają kluczową rolę w ochronie przed wirusem.

  • Drgawki gorączkowe u dziecka – jak sobie z nimi radzić?

    Wystąpienie drgawek gorączkowych u dziecka jest sytuacją niezwykle trudną i wywołującą silny stres u rodziców. Z tego względu warto wiedzieć jak sobie z nimi radzić i co zrobić, aby nie dopuścić do ich pojawienia się. Czym są drgawki gorączkowe oraz jakie są ich rodzaje? 

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.