Tamponada serca - przyczyny, objawy, pierwsza pomoc
Ewa Nowacka-Polka

Tamponada serca - przyczyny, objawy, pierwsza pomoc

Tamponada serca jest stanem zagrożenia życia, który może rozwijać się powoli lub wystąpić nagle. Objawy towarzyszące tamponadzie wywołane są nadmiernym gromadzeniem się płynu w worku osierdziowym - jeśli nie zostaną one szybko rozpoznane, może dojść do zatrzymania czynności serca, a nawet do śmierci.

Tamponada serca związana jest z nadmiernym nagromadzeniem się płynu (o różnym charakterze np. krwi) w worku osierdziowym, w którym znajduje się serce. Fizjologicznie w worku osierdziowym znajduje się około 35ml jasnego płynu, który ma zapobiegać tarciu serca o wcześniej wspomniany worek, w trakcie jego pracy (naprzemienny skurcz i rozkurcz serca związany jest z jego dużą ruchomością). W niektórych procesach chorobowych (przebiegających powoli) może dojść do nagromadzenia nawet około 2 litrów płynu - przy jednoczesnym braku niepokojących objawów. Dużo częściej jednak, gromadzenie się płynu w worku osierdziowym przebiega bardzo szybko. W związku z dynamiką przebiegu procesu chorobowego, serce ma zbyt mało czasu by przystosować się do nowych, obecnych w worku osierdziowym warunków (wysokiego ciśnienia oraz ucisku). Prowadzi to tym samym do zaburzenia jego funkcji jako pompy, która dostarcza krew do wszystkich narządów. Dlaczego? Wzrost ciśnienia w worku osierdziowym, wywołany dodatkową ilością płynu, powoduje spadek napływu krwi do serca, a tym samym spadku ilości krwi wychodzącej z serca. Im mniej krwi jest wypompowywanej z serca, tym mniejsza jej ilość przepływa nie tylko przez inne narządy całego ciała ale również przez naczynia wieńcowe, które są odpowiedzialne za prawidłowe „odżywienie" mięśnia sercowego. Powoduje to niedostateczne dostarczenie składników odżywczych do samego serca, a tym samym osłabienie jego zdolności do pracy.

Przyczyny

  • Często do powstawania tamponady serca mogą doprowadzić urazy klatki piersiowej (zwłaszcza te zlokalizowane w okolicy mostka), w wyniku których dochodzi do uszkodzenia naczyń i krwawienia do worka osierdziowego.
  • Innym mechanizmem prowadzącym do powstania tamponady serca (o charakterze powolnego narastania objętości płynu) są stany zapalne osierdzia (zarówno te o etiologii bakteryjnej jak i wirusowej) oraz choroby nowotworowe.
  • Do nagromadzenia krwi w worku osierdziowym może dojść także w przebiegu zawału serca (w mechanizmie pęknięcia komory serca) lub w przypadku pęknięcia tętniaka części wstępującej aorty (a więc części aorty wychodzącej bezpośrednio z serca).
  • Tamponada serca opisywana jest także jako powikłanie implantacji kardiostymulatorów oraz innych inwazyjnych zabiegów kardiologicznych, do których można zaliczyć np. koronarografię.
Kiedy może dojść do tamponady serca?
W życiu codziennym może ona wystąpić po urazie klatki piersiowej, czyli na przykład u osób po wypadkach komunikacyjnych, po upadkach z wysokości oraz w wyniku ran kłutych klatki piersiowej (najczęściej zlokalizowanych w okolicy mostka). Poza tym do tamponady może dojść w przebiegu chorób nowotworowych. Nadmierne gromadzenie się płynu w worku osierdziowym może być również powikłaniem po operacjach kardiochirurgicznych, czy też po przezskórnych zabiegach na naczyniach wieńcowych.

Objawy

Tamponada serca powinna być rozpoznana jak najszybciej, aby nie doprowadziła do wstrząsu kardiogennego, zatrzymania krążenia, a w konsekwencji tego do zgonu. Rozpoznanie tamponady serca w warunkach przedszpitalnych, w ramach działań zespołu pogotowia ratunkowego, najczęściej sprowadza się do zebrania szczegółowego wywiadu oraz stwierdzenia objawów klinicznych, które można rozpoznać tylko na podstawie dokładnie przeprowadzonego badania chorego. Osoba dotknięta tamponadą serca najczęściej odczuwa duszność (subiektywne uczucie braku powietrza), która nasila się w pozycji leżącej, z często towarzyszącym bólem w klatce piersiowej. Poza tym może występować zmniejszona tolerancja wysiłku, kaszel, omdlenia, utrata przytomności, a także utrudnione połykanie. Osoba badająca, przy podejrzeniu tamponady serca, powinna zwrócić uwagę na to czy u danego pacjenta nie występują objawy tworzące charakterystyczną dla tamponady serca, triadę objawów tzw. triadę Becka. W jej skład wchodzi: hipotensja (a więc wartość ciśnienia skurczowego krwi mniejsza niż 90 mmHg), nadmiernie wypełnione żyły szyjne oraz bardzo słabo słyszalne tony serca. W warunkach szpitalnych istotne jest potwierdzenie powyższego rozpoznania w badaniu echokardiograficznym, w którym stwierdza się obecność płynu w jamie osierdzia.

Polecane dla Ciebie

Leczenie

Niestety w warunkach pomocy przedmedycznej niewiele możemy zrobić sami, żeby pomóc osobie z tamponadą serca. Najważniejsze jest więc jak najszybsze wezwanie i zorganizowanie pomocy medycznej. Dzwoniąc po pogotowie ratunkowe trzeba dokładnie podać adres, opisać sytuację i osobę chorą – ile ma lat, co się z nią dzieje, co mogło doprowadzić do objawów występujących u danej osoby np. uraz, choroba nowotworowa. Należy dokładnie słuchać instrukcji dyspozytora. Musi on potwierdzić, że wezwanie pomocy zostało przyjęte a karetka została wysłana. Nigdy nie należy rozłączać się z dyspozytorem przed upewnieniem się, że wezwanie zostało prawidłowo przyjęte. Do czasu przyjazdu pogotowia należy obserwować osobę chorą. Jeśli jest przytomna, należy tylko przy niej być. Jeżeli natomiast osoba jest nieprzytomna, koniecznie trzeba sprawdzić czy oddycha. Jeśli nie oddycha, należy przystąpić do udzielenia pierwszej pomocy. W warunkach szpitalnych (bardzo rzadko poza szpitalnych) jednym ze sposobów leczenia tamponady serca jest usunięcie nadmiaru treści płynnej (krwi lub innego płynu) z worka osierdziowego, poprzez jego nakłucie, jest to tzw. perikardiocenteza. Nakłucie wykonuje się w okolicy podmostkowej, pod kontrolą USG. Innym sposobem leczenia jest operacja wykonywana (w znieczuleniu ogólnym) przez kardiochirurgów na bloku operacyjnym. Wybór metody leczenia zależy od stanu klinicznego pacjenta oraz mechanizmu wywołującego tamponadę serca.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Witamina B2 (ryboflawina) – funkcja w organizmie, suplementacja, niedobór, nadmiar

    Pękające kąciki ust, chroniczne zmęczenie, pogorszony wzrok – to tylko kilka przykładów objawów, które niesie za sobą niedobór witaminy B2. Ryboflawina bierze udział w wielu procesach metabolicznych organizmu i jest rozpuszczalna w wodzie. Zażywana wraz z innymi witaminami aktywuje ich działanie w organizmie. Jakie produkty zawierają w sobie ryboflawinę? Kiedy i jak zażywać witaminę B2 w formie suplementów diety? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Czym jest i jak działa żeń-szeń? Zastosowanie i przeciwwskazania do stosowania Panax ginseng

    Żeń-szeń, nazywany również ginsengiem lub wszechlekiem, jest jednym z najlepiej opisanych adaptogenów. Według medycyny chińskiej powinno się go stosować jedynie w miesiącach zimowych. Żeń-szeń wpływa na poprawę funkcji kognitywnych (poznawczych), poprawia samopoczucie i pamięć, łagodzi stres oraz działa korzystnie na skórę i potencję seksualną. Na rynku można kupić wiele preparatów z żeń-szeniem, zarówno w formie tabletek czy kapsułek, jak i płynnych ekstraktów. Który preparat z żeń-szeniem wybrać, jaka jest dzienna zalecana dawka tego adaptogenu oraz w jakiej porze dnia należy zażywać ten suplement? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Gotu kola (wąkrotka azjatycka) – czym jest i jak działa? Właściwości, zastosowanie i przeciwwskazania

    Sproszkowane ziele wąkrotki azjatyckiej, czyli adaptogenu nazywanego także gotu kola lub brahmi, zaleca się stosować u osób mających problemy z koncentracją i pamięcią. Wąkrotkę można przyjmować zarówno w formie kapsułek, czyli dojelitowo, jak i bezpośrednio na skórę w przypadku wystąpienia problemów dermatologicznych. Gotu kola działa także przeciwlękowo, łagodzi napięcie i niepokój. Jak dawkować gotu kola, ile kosztuje ten adaptogen i czy kobiety w ciąży mogą przyjmować wąkrotkę azjatycką? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Bacopa monnieri – działanie ekstraktu roślinnego eliksiru życia. Czy suplementowanie pomaga szybciej się uczyć?

    Bacopa monnieri, czyli bakopa drobnolistna, jest suplementem diety polecanym przed istotnymi egzaminami, jak matura czy sesja, ponieważ wspomaga pamięć i koncentrację. Korzystnie wpływa na kondycję skóry i włosów. Suplementowanie Bacopa zalecane jest także w trakcie terapii chorób neurodegradacyjnych, takich jak Alzhaimer lub Parkinson. Przez niektórych roślina nazywana jest „eliksirem życia”, ponieważ poprawia samopoczucie, łagodzi stres i napięcie. Dodatkowo ma także działanie przeciwbakteryjne i przeciwzapalne. Jak suplementować Bacopa monnieri? Czy kobiety w ciąży mogą zażywać ten preparat? Na jaki procent standaryzacji suplementu zwrócić uwagę, kupując brahmi? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Tetracykliny na trądzik pospolity – jak zwiększyć skuteczność antybiotyków?

    Tetracykliny stosowane są zazwyczaj w leczeniu trądziku pospolitego (łac. acne vulgaris) o średnim i dużym nasileniu, ze zmianami zapalnymi w postaci grudek, krost, guzków, cyst, nacieków, a także trądziku różowatego (łac. acne rosacea). Podawane są w formie tabletek doustnych lub maści zewnętrznej. Zazwyczaj terapię przeciwtrądzikową z wykorzystaniem tetracyklin ordynuje dermatolog. Dzieje się tak wówczas, kiedy dotychczas zażywane produkty do stosowania zewnętrznego były nieskuteczne.

  • Zastrzyki antykoncepcyjne – czy są skuteczne? Na jak długo wystarcza i jakie są skutki uboczne?

    Według badań skuteczność zastrzyków antykoncepcyjnych wynosi około 99% w przypadku stosowania ich zgodnie z zaleceniami. Jednakże skuteczność ta może być niższa w przypadku nieregularnego stosowania lub gdy nastąpi opóźnienie w podaniu kolejnej dawki. Ważne jest, aby pamiętać, że zastrzyki antykoncepcyjne nie chronią przed chorobami przenoszonymi drogą płciową, więc w przypadku ryzyka infekcji należy stosować dodatkową ochronę, taką jak na przykład prezerwatywy.

  • Jakie właściwości ma olejek z drzewa herbacianego? Jak go stosować na skórę?

    Olejek z drzewa herbacianego pozyskuje się na drodze destylacji z parą wodną surowca z rośliny łac. Melaleuca alternifolia. Kolonizatorzy australijscy odkryli tę roślinę w 1770 r. i, naśladując zamieszkujących tamte tereny Aborygenów, zaczęli wykorzystywać jej liście do zaparzania esencjonalnego napoju na wzór herbaty. Stąd też wzięła się nazwa rośliny. Kiedy, jak i na co stosować olejek z drzewa herbacianego? Czy olejek z drzewa herbacianego powinna stosować osoba, która ma trądzik?

  • Na co stosować szafran? Właściwości lecznicze, dawkowanie

    Już w starożytności wykorzystywano szafran do poprawiania smaku jedzenia, do barwienia tkanin, a także w lecznictwie. Szafran stanowi najdroższą przyprawę świata. Posiada charakterystyczny smak oraz barwę. Jego walory smakowe doceniane są w kuchni, a ostatnimi czasy zainteresowanie wzbudzają jego właściwości lecznicze. Warto jednak podkreślić, że szafran można przyjmować doustnie jedynie w niewielkich ilościach, ponieważ jego nadmiar może być szkodliwy dla zdrowia.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij