Dziura w sercu – czym jest ubytek przegrody międzyprzedsionkowej?

1. Dziura w sercu – czym jest? Objawy ubytku przegrody międzyprzedsionkowej
2. Ubytek w przegrodzie międzyprzedsionkowej – przyczyny
3. Czym grozi dziura w sercu? Czy z dziurą w sercu można żyć?
4. Ubytek w przegrodzie międzyprzedsionkowej – leczenie
5. Zabieg zamknięcia dziury w sercu
6. Dziura w sercu a udar mózgu

W 2022 roku media obiegła informacja o tym, że u jednego z czołowych polskich dziennikarzy Tomasza Lisa po przebyciu kolejnego udaru mózgu została zdiagnozowana tzw. dziura w sercu. Wielu czytelników spotkało się z tą jednostką chorobową po raz pierwszy, co zwiększyło statystyki wyszukiwania jej nazwy w Internecie. Ubytek przegrody międzyprzedsionkowej (ang. atrial septal defect, ASD) stanowi 7,28% wszystkich wad serca i występuje z częstotliwością 42 przypadków na 100 000 żywych urodzeń.

Dziura w sercu – czym jest? Objawy ubytku przegrody międzyprzedsionkowej

Dziura w sercu, tj. ubytek przegrody międzyprzedsionkowej, to wrodzona wada serca, która znacznie częściej pojawia się u dziewczynek niż u chłopców. Zdecydowana większość przypadków jest jednak diagnozowana u dorosłych, co jest związane z tym, że powoduje niewydolność mięśnia sercowego, która daje specyficzne objawy. Większość chorych o swojej wadzie dowiaduje się najczęściej przy okazji diagnostyki udaru mózgu lub zawału, co widoczne jest na obrazowaniu EKG, RTG i badaniu echa serca.

Ubytek przegrody międzyprzedsionkowej rozwija się już na etapie życia płodowego. Rozwój mięśnia sercowego jest wieloetapowy. Początkowo serce zbudowane jest z jednej jamy, która podzielona jest przegrodą, a następnie na skutek zwiększającego się ciśnienia w lewym przedsionku zostaje ona zamknięta. Ma to miejsce tuż po porodzie. Czasami jednak przegroda nie zostaje zamknięta, przez co tworzy się ubytek. Jeżeli wada zostanie wykryta w dzieciństwie, jest wskazaniem do przeprowadzenia operacji.

Ubytek w przegrodzie międzyprzedsionkowej – przyczyny

Wyniki badań naukowych nadal nie dały jednoznacznej odpowiedzi na temat tego, co jest przyczyną pojawienia się ubytku w przegrodzie międzyprzedsionkowej. Wiadomo jednak, że istnieją pewne czynniki, które znacznie zwiększają ryzyko tej wady serca.

Czynnikami ryzyka rozwoju ASD u dziecka są niektóre schorzenia mające miejsce w okresie ciąży, w tym:

• toksoplazmoza,
• różyczka,
• cukrzyca.

Równie istotne jest występowanie wad serca w rodzinie, co świadczy o pewnej predyspozycji genetycznej do tego typu schorzeń.

Czym grozi dziura w sercu? Czy z dziurą w sercu można żyć?

Poważną konsekwencją rozwoju ubytku przegrody międzyprzedsionkowej jest to, że na skutek zaburzenia ciągłości tkanki dochodzi do mieszania się krwi żylnej z tętniczą. Powoduje to przeciek, co zwiększa przepływ płucny. W bardzo młodym wieku objawy nie muszą się pojawić lub są bardzo niespecyficzne. Maluch może wówczas nieco szybciej się męczyć podczas wysiłku fizycznego i cierpieć na duszności.

Wraz z rozwojem ASD częściej dochodzi do zaburzeń rytmu serca i niewydolności krążenia. U osób dorosłych sygnałem alarmowym są ponadto nawracające infekcje dróg oddechowych.

Długofalowe powikłania dziury w sercu to m.in.:

• nadciśnienie płucne,
• zatorowość skrzyżowana,
• sinica,
• tachykardia,
• zapalenie wsierdzia,
• obrzęki,
• powiększenie wątroby.

Ubytek w przegrodzie międzyprzedsionkowej – leczenie

Jedyną możliwością leczenia ubytku w przegrodzie międzyprzedsionkowej jest operacja. Może zostać wykonana dwoma sposobami: techniką przezskórną lub chirurgiczną. Decyduje o tym lekarz w oparciu o wyniki badań i ogólny stan zdrowia pacjenta. W podjęciu decyzji kluczowa jest ocena ryzyka pojawienia się powikłań.

Metoda przezskórna jest nieco mniej skomplikowana, małoinwazyjna i niesie za sobą znacznie mniejsze ryzyko. Polega ona na implantacji specjalnego okludera Amplatza zbudowanego z dwóch elastycznych dysków. Zabieg wykonuje się w znieczuleniu miejscowym.

Zabieg zamknięcia dziury w sercu

Chirurgiczne zamknięcie dziury w sercu rekomendowane jest u osób powyżej 40. roku życia. Co ciekawe, operacja u osób dorosłych obarczona jest znacznie większym ryzykiem niż u dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym.

Zabieg zamknięcia ASD wykonuje się za pomocą dwóch metod:

• wykorzystanie tzw. łat (syntetycznych lub biologicznych pobranych z osierdzia), które domykają ubytek,
• cewnikowanie serca za pomocą zapinek – implantów.

Dziura w sercu a udar mózgu

Mogłoby się wydawać, że dziura w sercu nie może mieć nic wspólnego z udarem mózgu. Niestety, jest inaczej. Na skutek nadmiernego przecieku krwi może dojść do pojawienia się niewielkich skrzeplin, które wędrują po krążeniu systemowym i w konsekwencji trafiają do mózgu.