Jak walczyć z migreną

Szacuje się, że około 1/5 ludzi cierpi na przewlekłe bóle głowy, a spośród nich u przynajmniej połowy występuje migrena. Jej charakterystyczną cechą są gwałtowne ataki bólu głowy. W okresach między nimi migrenik nie odczuwa żadnych dolegliwości, chyba że jednocześnie choruje na inne choroby. Migrena jest chorobą długotrwałą, która przysparza części chorych na nią dużo cierpienia. Nie zagraża jednak życiu i z reguły nie daje trwałych następstw. Do tej pory nie ustalono jednoznacznie, jaka jest przyczyna powstawania migreny.

Rodzaje migreny

Przebieg napadów migrenowych jest zmienny, ale badaczom udało się wyodrębnić dwie zasadnicze formy migreny:

• bez aury, która występuje u ok. 80 proc. chorych,
• z aurą, która dotyka ok. 15 proc. chorych.

U pozostałych 5 procent występują inne postacie migreny, które do tej pory nie zostały jednolicie sklasyfikowane.

Migrena bez aury zaczyna się objawami zwiastunowymi, które mogą wyprzedzać ból głowy o kilkanaście godzin lub nawet dni.  Typowy jest ból pulsujący, ale może też być tępy, rozsadzający lub inny. W większości obejmuje jedną połowę głowy, najczęściej w okolicy czoła, skroni i oczodołu. Bólowi mogą towarzyszyć inne objawy (np. nudności, światłowstręt, złe tolerowanie hałasów, dreszcze, duszność, zawroty głowy), które nierzadko bardziej dokuczają niż sam ból.

Faza bólowa trwa od kilku godzin do 2-3 dni. Kończy się zapadnięciem w sen, z które migrenik budzi się już bez dolegliwości. Częstość napadów jest różna: od pojedynczych w roku do dwóch tygodniowo.

Dla odmiany, migrena z aurą charakteryzuje się występowaniem określonych zaburzeń neurologicznych zwanych właśnie aurą. Pojawia się po okresie zwiastunów lub bez nich i trwa kilka do kilkunastu minut, po czym ustępuje. Ból głowy zaczyna się po ustąpieniu aury. Najczęstsze postacie aury to:

• wzrokowa, inaczej klasyczna, w której najczęściej pojawia się przed oczami migoczący mroczek, czasem mogą być ubytki w polu widzenia lub zniekształcenia albo zmiany barwy otoczenia,
• parestetyczna, której towarzyszą drętwienia lub mrowienia ust i ręki albo palców i języka po jednej stronie ciała (czasem obejmują one połowę ciała),
• z niedowładem połowiczym, który pojawia się na krótko w czasie aury,
• z zaburzeniami mowy.

Nieznane przyczyny

W ostatnich latach dużo uwagi poświęcono serotoninie - substancji uwalnianej z płytek krwi, która wywołuje skurcz naczyń. To właśnie pod wpływem nadmiernego wydzielania serotoniny na początku napadu migreny dochodzi do skurczu naczyniowego, a później - wraz ze spadkiem jej ilości we krwi - dochodzi do nadmiernego rozciągnięcia naczyń i bólu głowy. Migrena występuje trzy razy częściej u kobiet niż u mężczyzn i pojawia się zwykle przed trzydziestką, a u około połowy migreników już w okresie dzieciństwa lub dojrzewania. Dlatego jeśli pierwsze napady bólu głowy o typie migrenowego pojawiają się po 30 czy 40 roku życia, konieczna jest dokładna weryfikacja neurologiczna w celu potwierdzenia lub wykluczenia rozpoznania migreny pacjent z migreną często obawia się poważnej choroby neurologicznej, na przykład guza mózgu. Tymczasem badanie przeprowadzone przez internistę, badanie neurologiczne, okulistyczne i laryngologiczne, jak również podstawowe badania laboratoryjne w okresie między napadami migreny nie wykazują żadnych odchyleń od stanu prawidłowego.

Jak leczyć?

Doraźne leczenie migreny ma na celu przerwanie napadu. Najczęściej stosowane wówczas leki to:

• leki przeciwbólowe i przeciwzapalne;
• alkaloidy sporyszu - wywołują one skurcz naczyń. Często są w połączeniu z kofeiną;
• leki selektywnie pobudzające receptor serotoninowy. Działają również przeciwwymiotnie i zmniejszają światłowstręt. Podaje się je doustnie lub w iniekcji;
• leki przeciwwymiotne;
• leki uspokajające mają na celu ułatwienie zaśnięcia.

Leczenie zapobiegawcze migreny zalecane jest dla osób, które mają napady migreny częściej niż dwa razy w miesiącu lub napady te są ciężkie i trudne do leczenia. W profilaktyce migreny stosuje się różne leki, ale żaden z nich nie jest idealny. Terapia poszczególnymi lekami wymaga zażywania ich codziennie przez dłuższy czas. To jednak lekarz ostatecznie podejmuje decyzję o sposobie leczenia doraźnego i profilaktycznego, natomiast pacjent może starać się zapobiegać migrenie, prowadząc właściwy, uregulowany styl życia i przestrzegając zaleceń lekarskich. Wiadomo, że istnieją czynniki wyzwalające napad migreny. Toteż każdemu choremu należy uświadomić, że stosując się do podanych w dekalogu zaleceń, może ograniczyć częstość napadów migreny.

Dekalog migrenika

czyli jak unikać napadów migreny:

1. Staraj się przestrzegać regularnego rytmu pracy i odpoczynku.

2. W dni wolne od pracy nie śpij dłużej niż w pozostałe dni tygodnia.

3. Unikaj nadmiernych wysiłków fizycznych i psychicznych.

4. Posiłki staraj się spożywać o stałych porach dnia, usuwając z diety produkty potencjalnie prowokujące napady migreny, np. czekolada, kakao, mleko, ser, orzechy, jaja, pomidory, selery, owoce cytrusowe, marynaty, tłuste potrawy, czerwone wino.

5. Ogranicz ilość wypijanej dziennie kawy, herbaty oraz zażywanych leków przeciwbólowych.

6. Dbaj o prawidłową postawę ciała, unikając pochylania głowy ku przodowi.

7. W czasie intensywnej pracy rób przerwy dla rozluźnienia mięśni.

8. Unikaj intensywnego lub pulsującego oświetlenia, hałasu (kino, telewizja) i silnych zapachów.

9. Kobietom, u których występuje migrena z aurą, warto zalecić ostrożność w stosowaniu doustnych leków antykoncepcyjnych, aby zapobiec ewentualnym powikłaniom zakrzepowym, które mogą grozić udarem mózgu.

10. Unikaj sytuacji pobudzających twój błędnik, np. długotrwała jazda samochodem lub pociągiem, podróż statkiem, taniec wirowy, karuzela, huśtawka.