Zdjęcie przedstawiające raka jelita grubego
Paulina Brożek

Rak jelita grubego – objawy, diagnostyka, leczenie, profilaktyka

Rak jelita grubego jest jednym z najczęściej występujących nowotworów złośliwych u kobiet i mężczyzn w Polsce. Większość z nich rozwija się na podłożu polipów jelita grubego, dlatego ważnym elementem profilaktyki jest okresowe wykonywanie kolonoskopii. Jakie są objawy raka jelita grubego?

Rak jelita grubego – epidemiologia 

Według Krajowego Rejestru Nowotworów nowotwory złośliwe jelita grubego i odbytnicy są trzecim najczęściej występującym nowotworem u mężczyzn na świecie (660000 przypadków, 10%) oraz drugim u kobiet (570000 przypadków, 9%). W Polsce liczba zachorowań na nowotwory złośliwe jelita grubego w 2010 roku wynosiła u mężczyzn prawie 8700 i ponad 7100 u kobiet. 

Rak  kanału odbytu lub brzegu odbytu stanowi około 1%–2% wszystkich nowotworów jelita grubego. Niestety obserwuje się wzrost zapadalności na tą jednostkę chorobową, większość zachorowań obserwuje się u osób po 50. roku życia. Ryzyko rozwoju nowotworu wzrasta z wiekiem, przy czym u mężczyzn jest około 1,5-2 razy wyższe niż u kobiet. Rak jelita grubego w 90% przypadków rozwija się na podłożu gruczolaka. 

Do stanów przedrakowych należą: 

  • gruczolaki, 
  • zespoły polipowatości rodzinnej, 
  • nieswoiste choroby zapalne jelit.

Rak jelita grubego – przyczyny i czynniki ryzyka

Czynniki ryzyka rozwoju raka jelita grubego możemy podzielić na modyfikowalne i niemodyfikowalne. Do czynników modyfikowalnych, czyli takich, które mogą być ograniczone pod wpływem prawidłowego stylu życia  należą:

  • otyłość i nadwaga.
  • palenie tytoniu,
  • spożywanie alkoholu, zwłaszcza wysokoprocentowego,
  • nieprawidłowe nawyki żywieniowe (dieta bogatokaloryczna, tłusta, z wysokim spożyciem czerwonego mięsa i poddawanie go nieprawidłowej obróbce termicznej),
  • dieta uboga w warzywa, owoce, błonnik,
  • siedzący tryb życia i brak aktywności fizycznej.

Wśród czynników niemodyfikowalnych raka jelita grubego wymienia się:

  • wiek,
  • obciążony wywiad rodzinny – krewni pierwszego stopnia (rodzice, rodzeństwo, dzieci) osoby chorej na raka jelita grubego są bardziej narażeni na zachorowanie,
  • choroby zapalne jelit (wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba Leśniowskiego- Crohna),
  • genetycznie uwarunkowane zespoły chorobowe np. zespół Lyncha,
  • występowanie dziedzicznej polipowatości gruczolakowej.

Powiązane produkty

Rak jelita grubego – objawy

Rak jelita grubego bardzo długo może nie dawać żadnych objawów lub mogą być one mało specyficzne: bóle jelit o różnej lokalizacji, ból i świąd odbytu, wzdęcia, spadek masy ciała. 

Rozwijający się nowotwór w zależności od lokalizacji w jelicie może prezentować różne objawy. W rakach prawej połowy okrężnicy często występuje utajone krwawienie i narastająca w związku z tym niedokrwistość w badaniach laboratoryjnych. Rak lewej połowy odbytnicy manifestuje się zmianą rytmu wypróżnień i obecnością krwi w stolcu. W raku dolnej części odbytnicy  pierwszymi objawami nogą być: uczucie parcia na stolec, ból odbytu, stolce ołówkowate, biegunka lub niedrożność jelit. W zaawansowanej chorobie występujące objawy mogą być związane z obecnością odległych przerzutów (powiększenie wątroby, obecność płynu w jamie otrzewnej, powiększenie lokalnych węzłów chłonnych).

Rak jelita grubego – diagnostyka

Złotym standardem rozpoznania raka jelita grubego jest kolonoskopia z pobraniem wycinków do oceny histopatologicznej.

Do badań laboratoryjnych pomocnych w diagnostyce raka jelita grubego należą: ocena morfologii pod kątem niedokrwistości (częsta w raku kątnicy i wstępnicy), badanie na obecność krwi utajonej w kale, wzrost stężenia antygenu rakowo-płodowego (CEA) – ma ono znaczenie zwłaszcza w kontroli po leczeniu.

Badania obrazowe, takie jak USG jamy brzusznej, tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny, wykonywane są w przypadku podejrzenia przerzutów do wątroby, otrzewnej, węzłów chłonnych.

Rak jelita grubego – leczenie 

Podstawowym leczeniem raka jelita grubego jest chirurgiczne usunięcie fragmentu jelita z guzem wraz z okolicznymi węzłami chłonnymi. W przypadkach niewielkich, niezaawansowanych (cN0), dobrze zróżnicowanych (G1-2) guzów dopuszczalne jest miejscowe wycięcie zmiany metodami laparoskopowymi. Leczenie uzupełniające, czyli radioterapia i chemioterapia, stosowane są w różnych sytuacjach klinicznych.

U wybranych chorych na raka odbytnicy (zwłaszcza z  przeciwwskazaniami do operacji) alternatywą może być radykalna radioterapia. Chemioterapia uzupełniająca, obejmująca swoim zasięgiem cały organizm, ma na celu zniszczenie krążących komórek nowotworowych i mikroprzerzutów. 

Rak jelita grubego – rokowania

Pomimo postępu w dziedzinie leczenia nowotworów, rokowanie w raku jelita grubego jest poważne i zależy od stopnia zaawansowania choroby. We wczesnych stopniach zaawansowania rokowanie jest stosunkowo dobre – w przypadku raka ograniczonego do błony śluzowej odsetek 5-letniego przeżycia pozostaje na poziomie prawie 100%. W przypadku obecności przerzutów w węzłach chłonnych odsetek 5-letniego przeżycia spada do 30-60%. Wyniki leczenia Polsce daleko odbiegają od wyników uzyskiwanych w krajach rozwiniętych.

Rak jelita grubego – profilaktyka

Profilaktyka raka jelita grubego to przede wszystkim zadbanie o zdrową, zbilansowaną dietę oraz o odpowiedni poziom aktywności fizycznej, co gwarantuje utrzymanie prawidłowej masy ciała. Istotne są też badania profilaktyczne, w tym kolonoskopia.

Rak jelita grubego a styl życia

Do działań prozdrowotnych, które zmniejszają ryzyko wystąpienia raka jelita grubego należą:

  • spożywanie świeżych warzyw i owoców,
  • ograniczenie spożywania alkoholu,
  • zaprzestanie palenia papierosów i innych wyrobów tytoniowych,
  • zwiększenie błonnika w diecie,
  • regularna aktywność fizyczna (znacząco poprawia perystaltykę jelit),
  • ograniczenie w diecie tłuszczów pochodzenia zwierzęcego,
  • utrzymanie prawidłowej masy ciała.
  1. Wojciechowska U., Didkowska J., Zachorowania i zgony na nowotwory złośliwe w Polsce, Krajowy Rejestr Nowotworów, Centrum Onkologii — Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie [online], http://onkologia.org.pl/raporty. 
  2. Brenner H., Kloor M., Pox C. P., Colorectal cancer, „Lancet” 2014, nr 383 (9927), s. 1490–1502.
  3. Krzakowski M., Warzocha K. (red.), Zalecenia postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w nowotworach złośliwych. 2013 rok, t. 1, Via Medica, Gdańsk 2013.
  4. Winawer S., Fletcher R., Rex D. i in., Colorectal cancer screening and surveillance: clinical guidelines and rationale – update based on new evidence, „Gastroenterology” 2003, nr 124, s. 544–560.
  5. Labianca R., Nordlinger B., Berenta G. D. i in., Primary colon cancer: ESMO Clinical Practice Guidelines for diagnosis, adjuvant treatment and follow-up, „Ann Oncol” 2010, nr 21, s. 70–77.
  6. Nowacki M. i in., Rak jelita grubego, [w:] Krzakowski M. (red.), Zalecenia postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w nowotworach złośliwych u dorosłych, Warszawa 2009, s. 423–428.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – przyczyny, objawy, leczenie, żywienie przy WZJG

    Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG, colitis ulcerosa) jest rozlanym nieswoistym zapaleniem błony śluzowej odbytnicy lub odbytnicy i okrężnicy, prowadzącym w niektórych przypadkach do powstania owrzodzeń. Należy do grupy nieswoistych zapaleń jelit o niewyjaśnionej etiologii. Jak rozpoznać wrzodziejące zapalenie jelita grubego?

  • Łuszczyca paznokci – przyczyny, objawy, leczenie

    Łuszczyca jest przewlekłą zapalną chorobą skóry, przebiegającą z okresami remisji i zaostrzeń, na którą w Polsce choruje prawie milion osób. Choroba najczęściej występuje u rasy białej i w umiarkowanej strefie klimatycznej. Pierwsze objawy łuszczycy mogą wystąpić w dowolnym wieku, jednak zwykle pojawiają się we wczesnym okresie dorosłego życia lub później, około 50–60 roku życia. Łuszczyca charakteryzuje się występowaniem zmian chorobowych zarówno na skórze gładkiej, jak i na owłosionej skórze głowy, a także zmianami w obrębie płytek paznokciowych dłoni i stóp. W cięższych postaciach łuszczyca może również zająć stawy. Zmianom paznokciowym z reguły towarzyszą zmiany w obrębie skóry, chociaż zdarza się, że zmiany chorobowe obejmujące aparat paznokciowy wyprzedzają pojawienie się zmian skórnych nawet o dziesiątki lat.

  • Cytomegalia (CMV) – co to za choroba? Jakie są objawy?

    Cytomegalia jest chorobą wirusową, która wywoływana jest przez wirusa o nazwie Cytomegalovirus hominis, w skrócie CMV. Zakażenie wirusem cytomegalii jest bardzo szeroko rozpowszechnione, natomiast zdecydowana większość infekcji (ponad 99%) przebiega bezobjawowo i pacjent przez przypadek dowiaduje się, że w przeszłości przebył takie zakażenie. Jednak u płodów i noworodków ze względu na niedojrzałość układu odpornościowego, jak również u osób z wrodzonymi lub nabytymi zaburzeniami odpowiedzi immunologicznej, cytomegalia może przebiegać w sposób ostry, a obraz choroby może być bardzo różny.

  • Zakrzepica – przyczyny, objawy, profilaktyka zakrzepowego zapalenia żył powierzchniowych i głębokich

    Zakrzepica (zakrzepowe zapalenie żył) polega na powstaniu w naczyniu żylnym zakrzepu w wyniku zaburzonego przepływu krwi. Nieleczona prowadzi do groźnych powikłań, m.in. do zatorowości płucnej. Wyróżnia się zapalenie żył głębokich i powierzchniowych. Jakie objawy daje zakrzepica i w jaki sposób się ją leczy? Czy istnieją sposoby na to, by jej zapobiec?

  • Nadżerka szyjki macicy (ektopia) – przyczyny, objawy, metody leczenia

    Termin „nadżerka szyjki macicy” oznacza ubytek błony śluzowej. Często jest on nieprawidłowo stosowany na określenie ektopii, która jest zupełnie innym schorzeniem. Rzekoma nadżerka szyjki macicy (tak brzmi inna nazwa ektopii) to zastępowanie nabłonka płaskiego, który fizjologicznie pokrywa tarczę szyjki macicy, nabłonkiem gruczołowym. Zazwyczaj nie daje ona żadnych objawów, a kobieta dowiaduje się o jej istnieniu podczas rutynowego badania ginekologicznego. Kiedy ektopia wymaga szerszej diagnostyki i leczenia? Jakie metody usunięcia „nadżerki” szyjki macicy stosuje się najczęściej?

  • Gastrolog – czym się zajmuje? Jakie choroby leczy?

    Lekarz gastroenterolog jest specjalistą w zakresie chorób układu pokarmowego. Gastrolog diagnozuje i leczy pacjentów z problemami gastrycznymi. Jakimi konkretnie dolegliwościami się zajmuje? Kiedy warto się do niego udać? Czy do gastrologa jest potrzebne skierowanie? Odpowiadamy.

  • Atak paniki – jak wygląda? Co robić, gdy się pojawia?

    Ataki paniki są jednymi z najczęściej występujących zaburzeń lękowych, tuż po zespole lęku uogólnionego oraz fobii społecznej. Objawiają się nagłymi napadami silnego lęku, którym towarzyszą symptomy, takie jak: kołatanie serca, zawroty głowy, duszności, nadmierne pocenie się czy strach przed śmiercią. Dowiedz się, w jaki sposób można sobie poradzić, gdy pojawia się atak paniki.

  • Czego nie można robić przy nadżerce szyjki macicy ? Jak postępować po jej usunięciu?

    Nadżerka szyjki macicy jest rozpoznaniem, które może usłyszeć wiele kobiet w gabinecie ginekologicznym. Warto podkreślić jednak, że określenie „nadżerka” używane jest najczęściej w nieprawidłowy i potoczny sposób. Czym jest nadżerka oraz jak postępować po zabiegu jej usunięcia?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij