Recepta farmaceutyczna – kiedy farmaceuta może wypisać receptę?

Zapisy Prawa Farmaceutycznego opisują jedno z najbardziej niedocenianych, a jednocześnie niewykorzystywanych uprawnień jakie przysługują farmaceucie posiadającemu Prawo Wykonywania Zawodu. Chodzi o wydanie bez recepty lekarskiej produktu leczniczego zastrzeżonego do wydawania na receptę. Sytuacja ta jest wyjątkowa, podyktowana potrzebą ratowania zdrowia lub życia pacjenta oraz dodatkowo obwarowana wymaganiami, które należy spełnić i o których należy bezwzględnie pamiętać. Farmaceuci wystawiający recepty mają między innymi obowiązek prowadzenia rejestru wystawionych recept.

Kiedy farmaceuta może sam wypisać receptę?

Wyjątkowa sytuacja związana z epidemią COVID-19 wywołała wiele zmian prawnych, które z kolei skutkują zmianami uprawnień różnych grup zawodowych. Powstało wiele różnych ograniczeń, które zmieniają się w czasie. Pacjenci ograniczyli zwykłe, kontrolne wizyty lekarskie, a czasami nawet zaprzestali chodzenia do lekarza. W celu łagodzenia skutków epidemii rząd nadał farmaceutom uprawnienia, o które samorząd zawodowy walczył przez lata. Chodzi o rozszerzenie możliwości wystawiania recept na produkty zastrzeżonych do wydawania na receptę.

Do tej pory farmaceuci mogli wystawiać jedynie receptę farmaceutyczną w sytuacji nagłego zagrożenia życia lub zdrowia pacjenta. Uprawnienia te rozszerzono oraz dodano nowe możliwości wystawiania recept pro auctore (dla siebie) i pro familiae (dla członków swojej rodziny). Sytuacja ta jest wyjątkowa, podyktowana potrzebą ratowania całego systemu opieki zdrowotnej. Należy jednak pamiętać o dodatkowych wymogach, które trzeba bezwzględnie spełnić.

Jak zmienią się uprawnienia farmaceutów?

Farmaceuci wystawiający recepty mają obowiązek prowadzić rejestr wystawionych recept (art. 96 ust. 4b).

Farmaceuta wystawiający recepty dla osób, o których mowa w art. 95b ust. 3 prowadzi wykaz tych recept zawierający:

1. Numer kolejny wpisu.
2. Datę wystawienia recepty.
3. Numer PESEL pacjenta, jeżeli został nadany, w przypadku noworodka – numer PESEL matki, a w razie braku numeru PESEL – rodzaj, serię i numer dokumentu potwierdzającego tożsamość.
4. Rozpoznanie choroby, problemu zdrowotnego lub urazu.
5. Międzynarodową lub własną nazwę produktu leczniczego, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego albo rodzajową lub handlową nazwę wyrobu medycznego.
6. Postać, w jakiej produkt leczniczy, środek spożywczy specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrób medyczny ma być wydany, jeżeli występuje w obrocie w więcej niż jednej postaci.
7. Dawkę produktu leczniczego lub środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego, jeżeli występuje w obrocie w więcej niż jednej dawce.
8. Ilość produktu leczniczego, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrobu medycznego, a w przypadku produktu leczniczego recepturowego – nazwę i ilość surowców farmaceutycznych, które mają być użyte do jego sporządzenia.
9. Sposób dawkowania.

Wykaz taki można prowadzić w dowolnej formie (papierowej lub elektronicznej). Ważne, żeby zawierał wszystkie wskazane w ustawie dane.

Ile leków może przepisać farmaceuta?

Ilości leku, które można przepisać farmaceuta na recepcie uległy zmianie i zostały zrównane z uprawnieniami pielęgniarek i położnych. Wynikają one z art. 96a ust. 4 i 5 Ustawy Prawo Farmaceutyczne.

Możemy więc wypisać receptę:

• w tradycyjnej formie papierowej na 120 dni kuracji wynikającej ze sposobu dawkowania,
• w formie elektronicznej na 180 dni kuracji wynikającej ze sposobu dawkowania,
• na środek antykoncepcyjny w ramach kontynuacji zlecenia lekarskiego na 60 dni.

W przypadku preparatów antykoncepcyjnych, wypisanie ich może być odbyć się w ramach kontynuacji zlecenia lekarskiego, co faktycznie sprowadza się do wglądu w kartę pacjenta lub wyraźne polecenie lekarza, do których farmaceuta faktycznie dostępu nie ma. W takim przypadku, gdy nie mamy zlecenia kontynuacji leczenia, należy postępować w oparciu o art. 96 ust. 3 Ustawy Prawo Farmaceutyczne i wydać jedno, najmniejsze opakowanie leku, tylko i wyłącznie, jeżeli występuję sytuacja nagłego zagrożenia życia pacjenta.

Farmaceuci nie powinni bać się wystawiania recept. Zalecana jest jednak duża uwaga i ostrożność, należy pamiętać o wszystkich obwarowaniach prawnych, które jej dotyczą. Podstawową zasadą służby zdrowia jest ratowanie chorych w potrzebie, jeśli zagrożone jest zdrowie lub życie pacjenta i nie ma on dostępu do lekarza, to recepty wystawiane przez farmaceutów stworzone są właśnie do takich sytuacji.

Utworzono na podstawie: Ustawa Prawo Farmaceutyczne z dnia 6 września 2001 r. (Dz.U. 2001 Nr 126 poz. 1381 z późn. zm.).