Drapanie w gardle – co oznacza? Przyczyny i domowe sposoby

Choroby gardła mogą objawiać się w różny sposób. Najczęstszymi sygnałami zwiastującymi chorobę górnych dróg oddechowych są ból i uczucie drapania w gardle, odczuwane od niewielkiego natężenia i małej częstotliwości, poprzez umiarkowane, aż do silnego odczucia ucisku utrudniającego oddychanie i połykanie. Podrażnienie gardła bardzo często nasila się podczas połykania i w nocy. Drapanie w gardle najczęściej pojawia się przy infekcjach wirusowych powodujących zapalenie gardła, np. przy przeziębieniu czy grypie. Bakteryjne choroby gardła (przeważnie zakażenie paciorkowcami) występują rzadziej. W ich przypadku charakterystyczne jest również odkrztuszanie zabarwionej plwociny (flegmy). Choroby bakteryjne wymagają leczenia antybiotykami, aby zapobiec bardziej dotkliwym powikłaniom. Inne, mniej powszechne przyczyny bólu i drapania gardła mogą wymagać bardziej złożonego leczenia. Przyjrzyjmy się im dokładniej.

Drapanie w gardle – co to takiego?

Drapanie w gardle to nieprzyjemne uczucie, które jest subiektywne i każdy pacjent może inaczej odczuwać jego objawy. Często pacjenci określają tę przypadłość jako uczucie swędzenia, nakłuwania czy nieprzyjemnego ciepła. Czasami też określają je jako uczucie zalegania. Niektórzy pacjenci opisują drapanie w gardle jako łaskotanie czy gryzienie w gardle. Inni mogą nie odczuwać nic, mimo, że choroba postępuje. Objawy chorób górnych dróg oddechowych mogą się różnić w zależności od przyczyny. Należą do nich między innymi:

• ból lub drapanie (swędzenie) w gardle,
• ból, który nasila się podczas połykania lub mówienia,
• trudności z połykaniem,
• bolesne, obrzęknięte gruczoły na szyi lub szczęce,
• opuchnięte, czerwone migdałki,
• białe plamy lub ropa na migdałkach,
• ochrypły lub przytłumiony głos. 

Infekcjom odpowiedzialnym za zapalenie górnych dróg oddechowych i powodującym ból oraz drapanie gardła towarzyszą często inne objawy, takie jak:

• gorączka,
• suchy lub mokry kaszel, najczęściej nasilający się wieczorem,
• katar,
• kichanie,
• ból głowy,
• nudności lub wymioty.

Przyczyny drapania (swędzenia) w gardle

Najczęstszymi przyczynami pojawienia się drapania w gardle są choroby wirusowe, które powodują przeziębienie i grypę. Do innych chorób wirusowych, które także mogą objawić się bólem oraz drapaniem w gardle, należą: mononukleoza, odra, ospa wietrzna oraz koronawirus (COVID-19). Rzadziej z bólem gardła mamy do czynienia w infekcjach bakteryjnych. Najczęstszą bakterią wywołującą takie objawy jest Streptococcus pyogenes (paciorkowiec typu A).

Uczucie drapiącego gardła może towarzyszyć także alergii. Drapanie w gardle to również oznaka wysuszonej błony śluzowej gardła spowodowana m.in. przebywaniem w klimatyzowanych i suchych pomieszczeniach czy nadwyrężeniem narządu głosu (przez np. krzyk lub śpiew). Co robić, gdy pojawia się suchość w gardle? Warto pamiętać przede wszystkim o odpowiednim nawilżeniu śluzówki gardła poprzez np. picie odpowiedniej ilości płynów (najlepiej czystej wody). Można także stosować preparaty nawilżające gardło dostępne w aptece bez recepty.

Dowiedz się więcej, czym są guzki śpiewacze (krzykaczy) i u kogo mogą się pojawić.

Wśród innych przyczyn drapania bądź swędzenia w gardle wymienia się także chorobę refluksową, stres, zgagę, chrypkę, zakażenie wirusem HIV oraz zabiegi chirurgiczne w obrębie gardła, a także guzy i nowotwory gardła.

Drapanie w gardle u dzieci

Poza podstawowymi przyczynami (jak przeziębienie i grypa) u dzieci bardzo powszechną chorobą związaną z bólem i drapaniem w gardle jest krup wirusowy. Jest to choroba wieku dziecięcego charakteryzująca się ostrym i szczekającym kaszlem. W przypadku dzieci, gdy ból jest jedynym objawem i nie ustąpi po pierwszym porannym napoju, zaleca się wizytę lekarską. Należy niezwłocznie udać się do lekarza, jeśli dziecko ma objawy, takie jak:

• wysoka gorączka,
• trudności w oddychaniu,
• trudności z połykaniem,
• ślinienie się, które może wskazywać na niezdolność do połykania.

Drapanie w gardle podczas ciąży

Układ odpornościowy kobiety ciężarnej nieznacznie się osłabia podczas ciąży. Nie wszystkie rodzaje bólu w gardle podczas ciąży są spowodowane infekcją wirusową czy bakteryjną. Na przykład zgaga, która jest częstym objawem w ciąży, może powodować drapanie gardła. U kobiet w ciąży może dochodzić do miejscowych przekrwień, co może prowadzić również do bólu w gardle. W przypadku niepokojących objawów należy niezwłocznie udać się po poradę do lekarza.

Co na drapanie w gardle z apteki bez recepty?

W aptece dostępnych jest wiele produktów w różnych formach stosowanych w leczeniu gardła. Do dyspozycji są tabletki do ssania na gardło, syropy, płyny, spraye, aerozole oraz płukanki. W pierwszych etapach infekcji górnych dróg oddechowych bardzo dobrze sprawdzają się roślinne produkty powlekające śluzówkę gardła, takie jak prawoślaz lekarski czy porost islandzki. Ich działanie pozwoli złagodzić nie tylko ból, ale także uczucie swędzenia czy gryzienia w gardle.

Na drapanie w gardle u dzieci zamiast np. tabletek czy płukanek sprawdzą się lizaki, które także złagodzą ból oraz nawilżą śluzówkę gardła.

Domowe sposoby na drapanie w gardle

Żeby złagodzić ból i drapanie w gardle, warto zastosować także domowe sposoby, które mają na celu nawilżanie śluzówki i łagodzenie podrażnień. Należy pić ciepłe płyny – rosół, łagodną herbatę (np. rooibos, która naturalnie nie zawiera teiny – odpowiednika kofeiny, która zwiększa częstotliwość oddawania moczu i odwodnienia) lub ciepłą wodę z miodem. Mogą one znacząco złagodzić uczucie drapania w gardle. Do herbaty lub wody można dodać także imbir, który działa rozgrzewająco, odkażająco oraz pobudza układ odpornościowy. Takie mobilizujące działanie jest bardzo korzystne w przebiegu infekcji i zapalenia gardła.

Siemię lniane jest wykorzystywane nie tylko w poprawie perystaltyki jelit. Napój z siemieniem na podrażnione gardło będzie działał jak okład. Duże ilości substancji śluzowych zawarte w nasionach siemienia lnianego skutecznie złagodzą drapanie w gardle. Napój należy pić powoli małymi łykami, aby przedłużyć czas kontaktu płynu z gardłem. Innym sposobem, który warto wykorzystać, jest płukanie gardła słoną wodą (1/2 łyżeczki na szklankę ciepłej wody).

Lecznicze działanie soli będzie pomocne raczej przy infekcjach gardła, natomiast może nie sprawdzić się u osób pracujących głosem ze względu na możliwe podrażnienia i tak wysuszonej już błony śluzowej gardła. Alternatywą w tym przypadku może być płukanka ziołowa ostudzonym naparem z rumianku, melisy lub szałwii.

Miejscowe ogrzanie szyi szalem lub chustą może przynieść pozytywne rezultaty na drapiące gardło. Pomocne mogą być także domowe sposoby, które stosowały nasze babcie, jak np. syrop z cebuli, ziołowe inhalacje, a także mleko z miodem i czosnkiem o działaniu odkażającym, przeciwwirusowym i antybakteryjnym.

Najlepszym jednak sposobem zapobiegania chorobom gardła jest unikanie zarazków, które je wywołują, i przestrzeganie podstawowych zasad higieny.