Bakteryjne zapalenie gardła – przyczyny, objawy, leczenie. Jakie bakterie wywołują zapalenie gardła?
Piotr Gmachowski

Bakteryjne zapalenie gardła – przyczyny, objawy, leczenie. Jakie bakterie wywołują zapalenie gardła?

Bakteryjne zapalenie gardła występuje zdecydowanie rzadziej niż infekcje o podłożu wirusowym. Infekcja gardła wywołana przez bakterie, w większości przez paciorkowce, ma przeważnie cięższy przebieg niż zakażenie wirusowe, objawia się wysoką gorączką, silnym bólem gardła, powiększeniem migdałków, dyskomfortem podczas przełykania pokarmów. Nie towarzyszą jej katar oraz kaszel. Leczenie bakteryjnego zapalenia gardła to antybiotykoterapia oraz stosowanie miejscowo działających preparatów przeciwbólowych.

Bakteryjne zapalenie gardła – przyczyny

Bakteryjne zapalenie gardła – paciorkowce

Bakterie są odpowiedzialne za ok. 5%-10% przypadków stanów zapalnych gardła i migdałków podniebiennych u dorosłych, u dzieci bakterie odpowiadają natomiast za 15%-30% przypadków zakażeń. W większości przypadków bakterią, która jest odpowiedzialna za zakażenie są paciorkowce beta-hemolizujące grupy A, czyli Streptococcus pyogenes. W mniejszej ilości przypadków za zachorowanie odpowiadają paciorkowce grupy C i G. 

Do zakażenia może dojść poprzez bezpośredni kontakt z chorą osobą, ale również w wyniku uaktywnienia się nosicielstwa. Literatura fachowa zwraca uwagę na fakt, iż pacjent, u którego stwierdzono paciorkowcowe zapalenia gardła lub migdałków nie powinien kontaktować się z innymi osobami przez okres co najmniej 24 godzin od zastosowania skutecznego antybiotyku.

Bakteryjne zapalenie gardła – inne bakterie 

Dane źródłowe wskazują, iż najczęstszą przyczyną bakteryjnego zapalenia gardła są bakterie Streptococcus pyogenes. Inne bakterie powodują zapalenie gardła bardzo rzadko. W mniej niż 1% przypadków za zakażenie odpowiadają Mycoplasma i Chlamydia pneumoniae. Rzadko zachorowanie wywołują: Neisseria gonorrhoeae, Corynebacterium diphtheriae, Arcanobacterium haemolyticum i bakterie beztlenowe.

Bakteryjne zapalenie gardła – objawy

Do objawów bakteryjnego zapalenia gardła wywołanego przez bakterię Streptococcus pyogenes należą:

  • silny ból gardła,
  • trudności w połykaniu,
  • gorączka,
  • nudności, wymioty oraz ból brzucha,
  • naloty włóknikowe umiejscowione w kryptach migdałków,
  • zaczerwienienie i obrzęk migdałków,
  • powiększone węzły chłonne podżuchwowe.

Za zakażeniem bakteryjnym mogą przemawiać również:

  • młody wiek (dzieci w wieku od 5 do 15 lat),
  • kontakt w ciągu ostatnich 14 dni z chorym na bakteryjne zapalenie gardła.

Objawy zakażenia, które spowodowane jest przez bakterię Streptococcus pyogenes utrzymują się zazwyczaj przez okres 8 do 10 dni.

Powiązane produkty

Bakteryjne zapalenie gardła a wirusowe zapalenie gardła – jak je od siebie odróżnić?

Opierając się na wynikach badań, które różnicowały wirusowe zapalenie gardła od zakażenia bakteryjnego, opracowano skalę, która ocenia prawdopodobieństwo zakażenia bakterią Streptococcus pyogenes, która jest najczęstszą przyczyną bakteryjnego zapalenia gardła. Skala wg Centora/McIsaaca ocenia następujące parametry i określa odpowiednią liczbę punktów, które są pomocne w ustaleniu dobrej diagnozy przez lekarza:

  • gorączka powyżej 38 st. C (1pkt),
  • brak kaszlu (1pkt),
  • powiększone węzły chłonne szyjne przednie (1pkt),
  • nalot włóknikowy i obrzęk migdałków (1pkt),
  • wiek 3-14 lat (1pkt),
  • wiek 15-44 lat (0 pkt),
  • wiek powyżej 45 lat (-1pkt).

Rozpoznanie powinno być oparte na wywiadzie oraz badaniu przedmiotowym. Bakteryjnego zapalenia gardła oraz migdałków nie można rozpoznać, opierając się tylko na wymienionych kryteriach, konieczna jest również diagnostyka mikrobiologiczna (posiew wymazu z gardła lub szybkie testy wykrywające antygen). Skala Centora/McIsaaca może być wykorzystywana w ocenie prawdopodobieństwa zakażenia bakteryjnego u dorosłych, a także u dzieci.

Bakteryjne zapalenie gardła – leczenie. Czy zawsze stosuje się antybiotyk?

Antybiotykoterapia jest wprowadzana przez lekarza w momencie zdiagnozowania anginy paciorkowcowej – zastosowanie antybiotyku ma zapobiec gorączce reumatycznej oraz występowaniu powikłań ropnych. Antybiotykoterapia w paciorkowcowym zapaleniu gardła zmniejsza objawy kliniczne zakażenia, a także skraca czas trwania choroby. Wytyczne rekomendują stosowanie penicyliny, oczywiście u osób, które nie są na nią uczulone.

W terapii ostrego zapalenia gardła i migdałków, gdzie przyczyną są bakterie Streptococcus pyogenes literatura fachowa zaleca zastosowanie doustnie (u dorosłych, jak i u dzieci) fenoksymetylopenicyliny. W przypadku, gdy u chorego występuje nadwrażliwość na penicyliny, rekomenduje się stosowanie antybiotyków z grupy cefalosporyn. Natomiast w sytuacji, kiedy u pacjenta wystąpi nadwrażliwość natychmiastowa na beta-laktamy lekarz może zdecydować się na leczenie antybiotykami makrolidowymi (erytromycyną, azytromycyną lub klarytromycyną).

W trakcie antybiotykoterapii należy ściśle przestrzegać zaleceń lekarskich i zaleconego dawkowania leku.  

W celu złagodzenia bólu gardła dodatkowo można zastosować środki łagodzące ból, np. tabletki na gardło do ssania z lidokainą, benzokainą lub flurbiprofenem. Natomiast w celu zmniejszania liczby drobnoustrojów w obrębie jamy ustnej i gardła można sięgnąć po środki dezynfekujące np. chlorheksydynę. Wymienione substancje mogą występować w różnych postaciach, np. w formie pastylek do ssania, aerozoli lub płynów do płukania jamy ustnej. 

Bakteryjne zapalenie gardła – domowe sposoby

Podejmując temat domowych sposobów w bakteryjnym zapaleniu gardła, należy podkreślić, iż podstawowym leczeniem w tej chorobie jest antybiotykoterapia. Podczas leczenia należy spożywać dużo płynów w celu nawilżania śluzówki gardła (np. herbatę z prawoślazem lekarskim lub zielem pierwiosnka). Wspomagająco można płukać gardło naparami z szałwii lub rumianku. Warto pamiętać również, aby nawilżać powietrze w pomieszczeniach. Podczas dużych dolegliwości bólowych w trakcie przełykania, należy jeść miękkie potrawy oraz unikać spożywania ostrych przypraw oraz alkoholu.

  1. B. Skotnicka, Zapalenie gardła i angina, „mp.pl” [online], https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/laryngologia/78438,zapalenie-gardla-i-angina, [dostęp:] 22.12.2020
  2. W. Hryniewicz, P. Albrecht, A. Radzikowski, Narodowy Program Ochrony Antybiotyków, Rekomendacje postępowania w pozaszpitalnych zakażeniach układu oddechowego, Warszawa 2016, s. 45 – 55.
  3. R. Jachowicz i in., Farmacja praktyczna, PZWL, Warszawa 2007, s. 244-245.
  4. K. Lennecke, K. Hagel, K. Przondziono, Opieka farmaceutyczna w samoleczeniu wybranych chorób, MedPharm Polska, Wrocław 2012, s. 45-46.
  5. A. L. Bisno, Acute pharyngitis, „N Eng J Med.” 2001, nr 344, s. 205-211.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Zatrucie pokarmowe – jak sobie pomóc? Co jeść i pić?

    Zatrucie pokarmowe i wynikające z niego objawy potrafią być bardzo uciążliwe i mogą przysporzyć wielu niedogodności. Z tego względu warto wiedzieć, jak sobie z nimi radzić. Ile trwa zatrucie pokarmowe oraz jak mu zapobiegać?

  • Kaszel palacza – objawy, co na niego stosować?

    Kaszel palacza powstaje w wyniku podrażnienia górnych dróg oddechowych przez substancje zawarte w dymie tytoniowym. Nikotynizm prowadzi do szeregu zmian zachodzących w drzewie oskrzelowym, które są reakcją na przewlekłą ekspozycję układu oddechowego na substancje toksyczne. Samo palenie jest również czynnikiem ryzyka rozwoju innych chorób takich jak nowotwory układu oddechowego czy przewlekła obturacyjna choroba płuc.

  • Wszawica łonowa – jak z nią walczyć?

    Wszawicą (łac. Pediculosis) nazywamy zmiany skórne wywołane przez stawonogi – wszy ludzkie. Wyróżniamy wszawicę głowową, odzieżową i łonową. O ile głowowa dotyczy przede wszystkim dzieci (zarażenie ma miejsce w szkole i innych placówkach edukacyjnych), o tyle odmiana łonowa spotykana jest wśród dorosłych i występuje w okolicach intymnych. Charakteryzuje ją uporczywy świąd skóry, który występuje między innymi w okolicach wzgórka łonowego.

  • Choroby tropikalne – objawy, diagnostyka, szczepienia

    Choroby tropikalne pochodzą z rejonów charakteryzujących się klimatem sprzyjającym rozwojowi drobnych organizmów, czyli ciepłym i wilgotnym. W takich warunkach łatwo namnażają się zarówno chorobotwórcze bakterie, jak i wirusy. Szerzenie się chorób tropikalnych jest szczególnie łatwe w krajach o niskim poziomie higieny i słabych warunkach socjoekonomicznych. Przed wyjazdem warto sprawdzić, jakie choroby występują w rejonie świata, do którego się wybieramy.

  • Narkolepsja – czym jest? Objawy, przyczyny

    Narkolepsja dotyka głównie ludzi młodych w wieku 15-20 oraz 30-35 lat, a napady snu w ciągu dnia z reguły występują pod wpływem silnych emocji: radości, lęku czy stresu. Leczeniem zajmują się psychiatrzy lub neurolodzy i polega ono głównie na łagodzeniu objawów. Wielu specjalistów twierdzi, że narkolepsja często jest błędnie diagnozowana przez fakt, że w obecnych czasach duża część zdrowego społeczeństwa skarży się na nadmierną senność w ciągu dnia – stąd wielkie znaczenie ma dogłębna diagnostyka i uświadamianie społeczeństwa na temat tego, czym jest narkolepsja.

  • Częste oddawanie moczu (częstomocz) – przyczyny, leczenie

    Częstomocz jest przykrym schorzeniem dotykającym zarówno mężczyzn, jak i kobiety najczęściej w podeszłym wieku, ale zdarzają się także przypadki dzieci i młodych dorosłych borykających się z tą dolegliwością. Częstomocz może się pojawić m.in. przy chorobach ginekologicznych, urologicznych, nefrologicznych, psychicznych czy nawet onkologicznych. Przez to, że wiąże się z przymusem patologicznie częstego oddawania moczu, może stać się udręką dla pacjentów i mieć negatywny wpływ na codzienne funkcjonowanie chorego w społeczeństwie. Mimo że nie zawsze jest oznaką poważnej choroby, to warto zwrócić się o pomoc do specjalisty, który pomoże rozwiązać ten problem.

  • Pacjenci z migreną przewlekłą skorzystają z nowoczesnej terapii

    Dzięki staraniom, które poczyniło Polskie Towarzystwo Bólów Głowy, pacjenci uzyskali dostęp do nowoczesnej terapii migreny przewlekłej z wykorzystaniem m.in. botoxu (toksyny botulinowej) i dwóch przeciwciał monoklonalnych (erenumab i fremanezumab). Leczenie tymi preparatami będzie refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ). Co trzeba zrobić i jakie warunki spełnić, aby wziąć udział w programie?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij