Bakteryjne zapalenie gardła – przyczyny, objawy, leczenie. Jakie bakterie wywołują zapalenie gardła?

28.01.2021

Bakteryjne zapalenie gardła występuje zdecydowanie rzadziej niż infekcje o podłożu wirusowym. Infekcja gardła wywołana przez bakterie, w większości przez paciorkowce, ma przeważnie cięższy przebieg niż zakażenie wirusowe, objawia się wysoką gorączką, silnym bólem gardła, powiększeniem migdałków, dyskomfortem podczas przełykania pokarmów. Nie towarzyszą jej katar oraz kaszel. Leczenie bakteryjnego zapalenia gardła to antybiotykoterapia oraz stosowanie miejscowo działających preparatów przeciwbólowych.

Bakteryjne zapalenie gardła – przyczyny

Bakteryjne zapalenie gardła – paciorkowce

Bakterie są odpowiedzialne za ok. 5%-10% przypadków stanów zapalnych gardła i migdałków podniebiennych u dorosłych, u dzieci bakterie odpowiadają natomiast za 15%-30% przypadków zakażeń. W większości przypadków bakterią, która jest odpowiedzialna za zakażenie są paciorkowce beta-hemolizujące grupy A, czyli Streptococcus pyogenes. W mniejszej ilości przypadków za zachorowanie odpowiadają paciorkowce grupy C i G.

Do zakażenia może dojść poprzez bezpośredni kontakt z chorą osobą, ale również w wyniku uaktywnienia się nosicielstwa. Literatura fachowa zwraca uwagę na fakt, iż pacjent, u którego stwierdzono paciorkowcowe zapalenia gardła lub migdałków nie powinien kontaktować się z innymi osobami przez okres co najmniej 24 godzin od zastosowania skutecznego antybiotyku.

Bakteryjne zapalenie gardła – inne bakterie

Dane źródłowe wskazują, iż najczęstszą przyczyną bakteryjnego zapalenia gardła są bakterie Streptococcus pyogenes. Inne bakterie powodują zapalenie gardła bardzo rzadko. W mniej niż 1% przypadków za zakażenie odpowiadają Mycoplasma i Chlamydia pneumoniae. Rzadko zachorowanie wywołują: Neisseria gonorrhoeae, Corynebacterium diphtheriae, Arcanobacterium haemolyticum i bakterie beztlenowe.

Bakteryjne zapalenie gardła – objawy

Do objawów bakteryjnego zapalenia gardła wywołanego przez bakterię Streptococcus pyogenes należą:

silny ból gardła,
trudności w połykaniu,
gorączka,
nudności, wymioty oraz ból brzucha,
naloty włóknikowe umiejscowione w kryptach migdałków,
zaczerwienienie i obrzęk migdałków,
powiększone węzły chłonne podżuchwowe.

Za zakażeniem bakteryjnym mogą przemawiać również:

młody wiek (dzieci w wieku od 5 do 15 lat),
kontakt w ciągu ostatnich 14 dni z chorym na bakteryjne zapalenie gardła.

Objawy zakażenia, które spowodowane jest przez bakterię Streptococcus pyogenes utrzymują się zazwyczaj przez okres 8 do 10 dni.

Bakteryjne zapalenie gardła a wirusowe zapalenie gardła – jak je od siebie odróżnić?

Opierając się na wynikach badań, które różnicowały wirusowe zapalenie gardła od zakażenia bakteryjnego, opracowano skalę, która ocenia prawdopodobieństwo zakażenia bakterią Streptococcus pyogenes, która jest najczęstszą przyczyną bakteryjnego zapalenia gardła. Skala wg Centora/McIsaaca ocenia następujące parametry i określa odpowiednią liczbę punktów, które są pomocne w ustaleniu dobrej diagnozy przez lekarza:

gorączka powyżej 38 st. C (1pkt),
brak kaszlu (1pkt),
powiększone węzły chłonne szyjne przednie (1pkt),
nalot włóknikowy i obrzęk migdałków (1pkt),
wiek 3-14 lat (1pkt),
wiek 15-44 lat (0 pkt),
wiek powyżej 45 lat (-1pkt).

Rozpoznanie powinno być oparte na wywiadzie oraz badaniu przedmiotowym. Bakteryjnego zapalenia gardła oraz migdałków nie można rozpoznać, opierając się tylko na wymienionych kryteriach, konieczna jest również diagnostyka mikrobiologiczna (posiew wymazu z gardła lub szybkie testy wykrywające antygen). Skala Centora/McIsaaca może być wykorzystywana w ocenie prawdopodobieństwa zakażenia bakteryjnego u dorosłych, a także u dzieci.

Bakteryjne zapalenie gardła – leczenie. Czy zawsze stosuje się antybiotyk?

Antybiotykoterapia jest wprowadzana przez lekarza w momencie zdiagnozowania anginy paciorkowcowej – zastosowanie antybiotyku ma zapobiec gorączce reumatycznej oraz występowaniu powikłań ropnych. Antybiotykoterapia w paciorkowcowym zapaleniu gardła zmniejsza objawy kliniczne zakażenia, a także skraca czas trwania choroby. Wytyczne rekomendują stosowanie penicyliny, oczywiście u osób, które nie są na nią uczulone.

W terapii ostrego zapalenia gardła i migdałków, gdzie przyczyną są bakterie Streptococcus pyogenes literatura fachowa zaleca zastosowanie doustnie (u dorosłych, jak i u dzieci) fenoksymetylopenicyliny. W przypadku, gdy u chorego występuje nadwrażliwość na penicyliny, rekomenduje się stosowanie antybiotyków z grupy cefalosporyn. Natomiast w sytuacji, kiedy u pacjenta wystąpi nadwrażliwość natychmiastowa na beta-laktamy lekarz może zdecydować się na leczenie antybiotykami makrolidowymi (erytromycyną, azytromycyną lub klarytromycyną).

W trakcie antybiotykoterapii należy ściśle przestrzegać zaleceń lekarskich i zaleconego dawkowania leku.

W celu złagodzenia bólu gardła dodatkowo można zastosować środki łagodzące ból, np. tabletki na gardło do ssania z lidokainą, benzokainą lub flurbiprofenem. Natomiast w celu zmniejszania liczby drobnoustrojów w obrębie jamy ustnej i gardła można sięgnąć po środki dezynfekujące np. chlorheksydynę. Wymienione substancje mogą występować w różnych postaciach, np. w formie pastylek do ssania, aerozoli lub płynów do płukania jamy ustnej.

Bakteryjne zapalenie gardła – domowe sposoby

Podejmując temat domowych sposobów w bakteryjnym zapaleniu gardła, należy podkreślić, iż podstawowym leczeniem w tej chorobie jest antybiotykoterapia. Podczas leczenia należy spożywać dużo płynów w celu nawilżania śluzówki gardła (np. herbatę z prawoślazem lekarskim lub zielem pierwiosnka). Wspomagająco można płukać gardło naparami z szałwii lub rumianku. Warto pamiętać również, aby nawilżać powietrze w pomieszczeniach. Podczas dużych dolegliwości bólowych w trakcie przełykania, należy jeść miękkie potrawy oraz unikać spożywania ostrych przypraw oraz alkoholu.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi

Polecane artykuły

Guzki śpiewacze (krzykaczy) – czym są guzki na strunach głosowych?

Guzki na strunach głosowych to przypadłość, która dotyka osób pracujących głosem: nauczycieli, trenerów czy śpiewaków. Mogą też pojawić się u dzieci. Guzki krzykaczy (głosowe, śpiewacze) objawiają się zmianą głosu, chrypką oraz bólem gardła lub szyi. Na czym polega leczenie guzków na strunach głosowych? W jaki sposób można zapobiegać ich powstawaniu?
Czytaj dalej
Mięśniaki macicy – przyczyny, objawy, leczenie, operacja niezłośliwego nowotworu macicy

Mięśniaki macicy są najczęstszymi niezłośliwymi nowotworami kobiecych narządów rodnych, mogą one dotyczyć nawet co czwartej kobiety w wieku rozrodczym. Mięśniaki w macicy pomimo łagodnego charakteru mogą być przyczyną niepokojących i uciążliwych objawów, które, w dużej mierze, zależą od rodzaju i wielkości, jaką osiągną. Ich rozpowszechnienie w populacji oraz konsekwencje zdrowotne sprawiają, iż są jedną z częstszych przypadłości spotykanych w praktyce ginekologicznej. Jakie są przyczyny powstawania mięśniaków? Jak wygląda diagnostyka oraz leczenie?
Czytaj dalej
Warianty SARS-CoV-2 – które z nich są największym zagrożeniem?

Istnieje wiele zidentyfikowanych podtypów koronawirusa SARS-CoV-2. Które warianty stanowią największe potencjalne zagrożenie dla naszego zdrowia? Czym są tzw. warianty zainteresowania (VOI) i warianty budzące obawy (VOC)?
Czytaj dalej
Zwyrodnienie stawów – przyczyny, objawy, leczenie choroby zwyrodnieniowej stawów

Zwyrodnienie stawów (inaczej osteoartroza lub artoza) to powszechnie występujące schorzenie układu ruchu, w przebiegu którego dochodzi do uszkodzenia tkanek budujących staw. Konsekwencją choroby zwyrodnieniowej stawów jest przedwczesne starzenie się struktur stawowych prowadzące do niepełnosprawności. Jakie są przyczyny zwyrodnienia stawów? Jak przebiega leczenie?
Czytaj dalej
Czym jest atropina? Czy pomaga na nadpotliwość?

Powszechnie kojarzona z rozszerzaniem źrenic w gabinecie okulistycznym – atropina, to tak naprawdę bardzo silna substancja, która ma wielokierunkowe działanie, które stymuluje pracę całego organizmu, wypływając m.in. na przyspieszenie akcji serca, działając przeciwwymiotnie, hamując wydzielanie potu i łez. Jakie nie są przeciwwskazania do stosowania atropiny i czy pomaga na nadmierne pocenie się? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdują się w niniejszym artykule.
Czytaj dalej
Efekt placebo – na czym polega? Czy placebo może być skuteczne?

Efekt placebo występuje, gdy obserwuje się poprawę stanu klinicznego pacjenta, pomimo że osoba ta nie jest poddawana aktywnemu leczeniu. Naukowcy nie rozumieją jeszcze dokładnie, jak i dlaczego ten efekt występuje. Na ten temat powstało kilka teorii. Według najnowszych naukowych doniesień efekt placebo może pomóc skutecznie redukować dolegliwości bólowe, które towarzyszą wielu schorzeniom. Trwają prace, które mają na celu dokładniejsze poznanie mechanizmów wywołujących to zjawisko.
Czytaj dalej
Nocebo – co to jest? Dlaczego efekt nocebo jest wyzwaniem dla klinicystów?

Negatywne nastawienie pacjenta do stosowanej terapii może zaowocować efektem nocebo. Badania naukowe potwierdziły, że może on mieć realny wpływ na wyniki badań oraz proces leczenia pacjenta. Jak może objawiać się efekt nocebo? W jaki sposób można zminimalizować skutki tego zjawiska?
Czytaj dalej
Whiplash (uraz biczowy) – przyczyny, objawy, leczenie, fizjoterapia

Zderzenie aut lub nagłe hamowanie pojazdu powodują niekontrolowane odgięcie głowy w tył, po którym następuje gwałtowne kompensacyjne zgięcie jej w przód – ruch ten przypomina uderzenie biczem, stąd inna nazwa whiplash – uraz smagnięcia biczem. Może dojść wówczas do naderwania mięśni, naderwania więzadeł, uszkodzenia krążka międzykręgowego, nerwów czy ścięgien. Objawy, które się wówczas pojawiają to silny ból szyi, ograniczenie ruchomości, drętwienie kończyn górnych, ból głowy, barku, pleców.
Czytaj dalej