Bakteryjne zapalenie gardła – przyczyny, objawy, leczenie. Jakie bakterie wywołują zapalenie gardła?
Piotr Gmachowski

Bakteryjne zapalenie gardła – przyczyny, objawy, leczenie. Jakie bakterie wywołują zapalenie gardła?

Bakteryjne zapalenie gardła występuje zdecydowanie rzadziej niż infekcje o podłożu wirusowym. Infekcja gardła wywołana przez bakterie, w większości przez paciorkowce, ma przeważnie cięższy przebieg niż zakażenie wirusowe, objawia się wysoką gorączką, silnym bólem gardła, powiększeniem migdałków, dyskomfortem podczas przełykania pokarmów. Nie towarzyszą jej katar oraz kaszel. Leczenie bakteryjnego zapalenia gardła to antybiotykoterapia oraz stosowanie miejscowo działających preparatów przeciwbólowych.

Bakteryjne zapalenie gardła – przyczyny

Bakteryjne zapalenie gardła – paciorkowce

Bakterie są odpowiedzialne za ok. 5%-10% przypadków stanów zapalnych gardła i migdałków podniebiennych u dorosłych, u dzieci bakterie odpowiadają natomiast za 15%-30% przypadków zakażeń. W większości przypadków bakterią, która jest odpowiedzialna za zakażenie są paciorkowce beta-hemolizujące grupy A, czyli Streptococcus pyogenes. W mniejszej ilości przypadków za zachorowanie odpowiadają paciorkowce grupy C i G. 

Do zakażenia może dojść poprzez bezpośredni kontakt z chorą osobą, ale również w wyniku uaktywnienia się nosicielstwa. Literatura fachowa zwraca uwagę na fakt, iż pacjent, u którego stwierdzono paciorkowcowe zapalenia gardła lub migdałków nie powinien kontaktować się z innymi osobami przez okres co najmniej 24 godzin od zastosowania skutecznego antybiotyku.

Bakteryjne zapalenie gardła – inne bakterie 

Dane źródłowe wskazują, iż najczęstszą przyczyną bakteryjnego zapalenia gardła są bakterie Streptococcus pyogenes. Inne bakterie powodują zapalenie gardła bardzo rzadko. W mniej niż 1% przypadków za zakażenie odpowiadają Mycoplasma i Chlamydia pneumoniae. Rzadko zachorowanie wywołują: Neisseria gonorrhoeae, Corynebacterium diphtheriae, Arcanobacterium haemolyticum i bakterie beztlenowe.

Bakteryjne zapalenie gardła – objawy

Do objawów bakteryjnego zapalenia gardła wywołanego przez bakterię Streptococcus pyogenes należą:

  • silny ból gardła,
  • trudności w połykaniu,
  • gorączka,
  • nudności, wymioty oraz ból brzucha,
  • naloty włóknikowe umiejscowione w kryptach migdałków,
  • zaczerwienienie i obrzęk migdałków,
  • powiększone węzły chłonne podżuchwowe.

Za zakażeniem bakteryjnym mogą przemawiać również:

  • młody wiek (dzieci w wieku od 5 do 15 lat),
  • kontakt w ciągu ostatnich 14 dni z chorym na bakteryjne zapalenie gardła.

Objawy zakażenia, które spowodowane jest przez bakterię Streptococcus pyogenes utrzymują się zazwyczaj przez okres 8 do 10 dni.

Polecane dla Ciebie

Bakteryjne zapalenie gardła a wirusowe zapalenie gardła – jak je od siebie odróżnić?

Opierając się na wynikach badań, które różnicowały wirusowe zapalenie gardła od zakażenia bakteryjnego, opracowano skalę, która ocenia prawdopodobieństwo zakażenia bakterią Streptococcus pyogenes, która jest najczęstszą przyczyną bakteryjnego zapalenia gardła. Skala wg Centora/McIsaaca ocenia następujące parametry i określa odpowiednią liczbę punktów, które są pomocne w ustaleniu dobrej diagnozy przez lekarza:

  • gorączka powyżej 38 st. C (1pkt),
  • brak kaszlu (1pkt),
  • powiększone węzły chłonne szyjne przednie (1pkt),
  • nalot włóknikowy i obrzęk migdałków (1pkt),
  • wiek 3-14 lat (1pkt),
  • wiek 15-44 lat (0 pkt),
  • wiek powyżej 45 lat (-1pkt).

Rozpoznanie powinno być oparte na wywiadzie oraz badaniu przedmiotowym. Bakteryjnego zapalenia gardła oraz migdałków nie można rozpoznać, opierając się tylko na wymienionych kryteriach, konieczna jest również diagnostyka mikrobiologiczna (posiew wymazu z gardła lub szybkie testy wykrywające antygen). Skala Centora/McIsaaca może być wykorzystywana w ocenie prawdopodobieństwa zakażenia bakteryjnego u dorosłych, a także u dzieci.

Bakteryjne zapalenie gardła – leczenie. Czy zawsze stosuje się antybiotyk?

Antybiotykoterapia jest wprowadzana przez lekarza w momencie zdiagnozowania anginy paciorkowcowej – zastosowanie antybiotyku ma zapobiec gorączce reumatycznej oraz występowaniu powikłań ropnych. Antybiotykoterapia w paciorkowcowym zapaleniu gardła zmniejsza objawy kliniczne zakażenia, a także skraca czas trwania choroby. Wytyczne rekomendują stosowanie penicyliny, oczywiście u osób, które nie są na nią uczulone.

W terapii ostrego zapalenia gardła i migdałków, gdzie przyczyną są bakterie Streptococcus pyogenes literatura fachowa zaleca zastosowanie doustnie (u dorosłych, jak i u dzieci) fenoksymetylopenicyliny. W przypadku, gdy u chorego występuje nadwrażliwość na penicyliny, rekomenduje się stosowanie antybiotyków z grupy cefalosporyn. Natomiast w sytuacji, kiedy u pacjenta wystąpi nadwrażliwość natychmiastowa na beta-laktamy lekarz może zdecydować się na leczenie antybiotykami makrolidowymi (erytromycyną, azytromycyną lub klarytromycyną).

W trakcie antybiotykoterapii należy ściśle przestrzegać zaleceń lekarskich i zaleconego dawkowania leku.  

W celu złagodzenia bólu gardła dodatkowo można zastosować środki łagodzące ból, np. tabletki na gardło do ssania z lidokainą, benzokainą lub flurbiprofenem. Natomiast w celu zmniejszania liczby drobnoustrojów w obrębie jamy ustnej i gardła można sięgnąć po środki dezynfekujące np. chlorheksydynę. Wymienione substancje mogą występować w różnych postaciach, np. w formie pastylek do ssania, aerozoli lub płynów do płukania jamy ustnej. 

Bakteryjne zapalenie gardła – domowe sposoby

Podejmując temat domowych sposobów w bakteryjnym zapaleniu gardła, należy podkreślić, iż podstawowym leczeniem w tej chorobie jest antybiotykoterapia. Podczas leczenia należy spożywać dużo płynów w celu nawilżania śluzówki gardła (np. herbatę z prawoślazem lekarskim lub zielem pierwiosnka). Wspomagająco można płukać gardło naparami z szałwii lub rumianku. Warto pamiętać również, aby nawilżać powietrze w pomieszczeniach. Podczas dużych dolegliwości bólowych w trakcie przełykania, należy jeść miękkie potrawy oraz unikać spożywania ostrych przypraw oraz alkoholu.

  1. B. Skotnicka, Zapalenie gardła i angina, „mp.pl” [online], https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/laryngologia/78438,zapalenie-gardla-i-angina, [dostęp:] 22.12.2020
  2. W. Hryniewicz, P. Albrecht, A. Radzikowski, Narodowy Program Ochrony Antybiotyków, Rekomendacje postępowania w pozaszpitalnych zakażeniach układu oddechowego, Warszawa 2016, s. 45 – 55.
  3. R. Jachowicz i in., Farmacja praktyczna, PZWL, Warszawa 2007, s. 244-245.
  4. K. Lennecke, K. Hagel, K. Przondziono, Opieka farmaceutyczna w samoleczeniu wybranych chorób, MedPharm Polska, Wrocław 2012, s. 45-46.
  5. A. L. Bisno, Acute pharyngitis, „N Eng J Med.” 2001, nr 344, s. 205-211.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Jak powstaje nowotwór?

    Nowotwory są główną przyczyną zgonów na świecie. Szacuje się, że w Polsce choruje na nie ponad milion osób, a ok. 100 tys. umiera. Niestety, statystyki te z roku na rok są coraz mniej optymistyczne. Jak powstaje nowotwór? Czy da się zapobiec jego rozwojowi?

  • Gorączka plamista Gór Skalistych – przyczyny, objawy, leczenie

    Dla przeciętnego Polaka gorączka plamista Gór Skalistych brzmi niezwykle egzotycznie. Nie da się ukryć, że choroba w Polsce jest bardzo rzadko spotykana. Zagrożenie jest jednak realne, zwłaszcza dla osób, które podróżują do Stanów Zjednoczonych.

  • WZW C – przyczyny, objawy, czynniki ryzyka wirusowego zapalenia wątroby typu C

    Wirusowe zapalenie wątroby typu C (HCV) to choroba wywołana przez wirusa zapalenia wątroby typu C. Choroba ta jest często nazywana „cichym zabójcą”, ponieważ wczesne stadium infekcji często nie daje objawów, a osoba zakażona może przez wiele lat nie wiedzieć, że jest chora. Wirusowe zapalenie wątroby typu C może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak marskość wątroby, rak wątrobowokomórkowy i niewydolność wątroby, jeśli nie zostanie zdiagnozowane i leczone na czas. Objawy wirusowego zapalenia wątroby typu C mogą obejmować zmęczenie, utratę apetytu, nudności i wymioty, bóle brzucha, ciemny mocz, żółtaczkę, świąd skóry czy bóle stawów.

  • Perforacja jelita – przyczyny, objawy, leczenie

    Perforacja jelita to bardzo poważne schorzenie, które wymaga natychmiastowej interwencji lekarskiej. Nieleczone może doprowadzić do śmierci. Jak rozpoznać przedziurawione jelito i co jest jego przyczyną? Jak wygląda leczenie i czy może się objeść bez interwencji chirurga?

  • Chłoniak – objawy, leczenie, rokowania i rodzaje nowotworu układu chłonnego

    Chłoniakiem określa się nieprawidłowy rozrost tkanki limfatycznej. Jednoznaczne wyjaśnienie pochodzenia chłoniaków i przyczyn ich występowania nadal pozostaje wyzwaniem dla współczesnej medycyny. Podstawą leczenia wszystkich rodzajów chłoniaków jest chemioterapia.

  • By-passy, czyli pomostowanie aortalno-wieńcowe – na czym polega ten zabieg?

    Pojęcie by-passów, używane często w środowisku medycznym, nadal nie jest do końca jasne dla reszty społeczeństwa. Pomostowanie aortalno-wieńcowe umożliwia doprowadzenie krwi do serca, co jest szczególnie istotne w przypadku m.in. zablokowania tętnic wieńcowych przez blaszki miażdżycowe.

  • Jak odchudzić dziecko? Praktyczne porady dietetyka

    Statystyki w kwestii nadwagi i otyłości u dzieci i młodzieży pogarszają się z roku na rok. Coraz więcej dzieci w Polsce boryka się ze zbyt wysoką masą ciała. Jako rodzice chcemy jak najlepiej dla swoich pociech, dlatego zaczynamy wyszukiwać informacje dotyczące odchudzania dzieci. Jak poradzić sobie z nadwagą lub otyłością dziecka? Jakie kroki warto podjąć w tym kierunku? I ostatnie – czy dzieci powinno się odchudzać?

  • Jak wyleczyć nużeńca? Leki, suplementy, domowe sposoby na nużycę

    Nużeniec jest pasożytem należącym do roztoczy. Jest niewidoczny gołym okiem, ponieważ ma bardzo niewielkie rozmiary. Gatunki bytujące na człowieku to: nużeniec ludzki oraz nużeniec krótki. Liczba osób zarażonych wzrasta wraz z wiekiem. Nawet ponad 80% osób powyżej 70. roku życia może być zarażonych nużeńcem.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij